Lewis Short
(verb) : dis-sĭpo, or, acc. to many MSS., dis-sŭpo, āvi, ātum (
* Part. perf. in the tmesis: disque supatis,Lucr. 1, 651), 1, SUPO = jacio, v. the art. ‡ supat; hence, i. q. disicio, to spread abroad, scatter, disperse (very freq. and class., esp. in Cic.).
* Lit.
* In gen.: claras scintillas dissupat ignis,Lucr. 6, 163; cf. id. 6, 181: ignis totis se passim dissipavit castris,Liv. 30, 5: (Medea dicitur) in fuga fratris sui membra in iis locis, qua se parens persequeretur, dissipavisse,Cic. de Imp. Pomp. 9, 22; cf.: ossa Quirini,Hor. Epod. 16, 14: qui dissipatos homines congregavit et ad societatem vitae convocavit,Cic. Tusc. 1, 25, 62; cf.: dispersi ac dissipati discedunt,Caes. B. G. 5, 58, 3; 2, 24, 4; id. B. C. 1, 55, 1 et saep.: dissupat in corpus sese cibus omne animantum,Lucr. 1, 350; cf.: piceum venenum per ossa,Ov. M. 2, 801; Cic. Div. 1, 34 fin.—Mid.: hostes dispersi dissipantur in finitimas civitates,Hirt. B. G. 8, 5 fin. Herz.; cf. Liv. 2, 28.
* Trop.
* Milit. t. t., to disperse, rout, scatter, put to flight: phalangem (for which, shortly after, disjecerunt),Liv. 44, 41: ordines pugnantium,id. 6, 12 fin.; Front. Strat. 2, 2, 11: aciem,id. ib. 2, 1, 14: hostes,Cic. Fam. 2, 10, 3: classem, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14: in fugam,Liv. 8, 39, 8; cf Flor. 4, 11, 6: omnes copias,id. 3, 5, 11: praesidia,id. 4, 9, 4 et saep.—Hence poet.: aper dissipat canes,Ov. F. 2, 231; id. M. 8, 343.
* Transf., of abstract subjects: dissipata fuga,Liv. 28, 20; 38, 27; cf.: collectis ex dissipato cursu militibus,id. 2, 59; 9: respublica dispersa et dissipata,dissolved,id. 2, 28.
* Medic. t. t., like discutere, to disperse, dissipate, discuss morbid matter: humorem,Cels. 5, 28, 7: suppurationem,Scrib. Comp. 263.
* Pregn., to demolish, overthrow, destroy; to squander, dissipate: statuam deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant,Cic. Pis. 38, 93; cf. turres,Vitr. 1, 5; Cic. Rep. 3, 33: ignis cuncta disturbat et dissipat,id. N. D. 2, 15, 41: alii animum statim dissipari alii diu permanere censent,id. Tusc. 1, 9, 18; cf. id. ib. 1, 11, 24: a majoribus possessiones relictas disperdere et dissipare,id. Agr. 1, 1, 2; cf.: rem familiarem,id. Fam. 4, 7, 5: patrimonium, Crassus in Cic. de Or. 2, 55: avitas opes per luxum,Tac. A. 13, 34: reliquias reip.,Cic. Phil. 2, 3, 6: terram,Vulg. Ezech. 30, 12 et saep.
* In gen., to disperse, spread abroad, circulate, disseminate, scatter: omnia fere, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fuerunt,Cic. de Or. 1, 42: facilius est enim apta dissolvere quam dissipata conectere,id. Or. 71, 235; so of discourse,unconnected, ill-arranged,id. ib. 65 fin.; 70, 233; and transf. to the speaker: (Curio) cum tardus in cogitando, tum in instruendo dissipatus fuit,id. Brut. 59 fin.: famam istam fascium dissipaverunt,they have spread abroad, published,id. Phil. 14, 6, 15; cf. Suet. Galb. 19; and with acc. and inf.: cum homines lauti et urbani sermones hujusmodi dissipassent, me magna pecunia a vera accusatione esse deductum,id. Verr. 2, 1, 6 fin.; id. Fl. 6, 14; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1 fin.; Suet. Vesp. 6: dissipatum passim bellum,Liv. 28, 3.
* In partic. (acc. to I. B. 3.): dissipat Evius curas edaces,drives away,Hor. C. 2, 11, 17: amplexus,disturbs, interrupts,Stat. S. 3, 2, 57.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary