LAT

constituo

download
JSON

Lewis Short

(v. a.P. a.P. a.Adj.) : con-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a.statuo
* To cause to stand, put or lay down, to set, put, place, fix, station, deposit a person or thing somewhere (esp. firmly or immovably), etc. (the act. corresponding to consistere; class.).
* In gen.
* Prop.: hominem ante pedes Q. Manilii constituunt,Cic. Clu. 13, 38: vobis (dīs) candentem taurum ante aras,Verg. A. 5, 237: impedimenta,Liv. 44, 36, 6: reliquias praedonum contractas in urbibus,Vell. 2, 32 fin.: unum aliquem lectorem,Quint. 2, 5, 6: velut in aliquā sublimi speculā constitutus,Lact. 2, 2, 18.
* Esp.
* Milit. t. t.
* To station or post troops somewhere, to draw up, set in order: legionem Caesar passibus CC. ab eo tumulo constituit,Caes. B. G. 1, 43: legiones pro castris in acie,id. ib. 2, 8 fin.; 4, 35: aciem ordinesque intra silvas,id. ib. 2, 19: octo cohortes in fronte,Sall. C. 59, 2: quod reliquum peditum erat, obliquo constituerunt colle,Liv. 28, 33, 8 al.: naves ad latus apertum hostium,Caes. B. G. 4, 25; cf.: naves aperto ac plano litore,id. ib. 4, 23 fin.: naves nisi in alto,id. ib. 4, 24: subsidiarias (naves) in secundo ordine, Auct. B. Alex. 14, 3: classem apud Salamina exadversum Athenas,Nep. Them. 3, 4; cf. id. Alcib. 8, 1: praesidia in Rutenis provincialibus,Caes. B. G. 7, 7.—Rarely of a single person: se constituere, to station or post one's self: dum se Gallus iterum eodem pacto constituere studet, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 17.
* With the access. idea of preparation, to set up, erect, establish, found, build, construct, prepare, make, create, constitute (class. and very freq.).
* Lit.: genus humanum, quorum omnia causā constituisse deos,Lucr. 2, 175: aggerem apparare, vineas agere, turres duas constituere coepit,Caes. B. G. 7, 17: turres,id. ib. 2, 12: turrim,id. ib. 2, 30: castella ad extremas fossas,id. ib. 2, 8: vineas ac testudines,Nep. Milt. 7, 2: locis certis horrea,Caes. B. C. 3, 42: inane sepulcrum,Ov. M. 6, 568: feralis cupressos,Verg. A. 6, 216: ingentem quercum in tumulo,id. ib. 11, 6: pyras curvo in litore,id. ib. 11, 185: quattuor aras ad alta delubra dearum,id. G. 4, 542; Suet. Aug. 59 fin.: aedem in foro geminis fratribus,id. Caes. 10: castra Romae,id. Tib. 37 et saep.: oppidum,to found,Caes. B. C. 1, 15; Nep. Cim. 2, 2; so, nova moenia,Verg. A. 12, 194; cf.: moenia in Aside terrā,Ov. M. 9, 449: domicilium sibi Magnesiae,Nep. Them. 10, 2: triplex Piraeei portus constitutus est,id. ib. 6, 1: hiberna omnium legionum in Belgis,Caes. B. G. 3, 38: di primum homines humo excitatos celsos et erectos constituerunt,Cic. N. D. 2, 56, 140.
* With the access. idea of ordering, contriving, to establish, fix, appoint, settle, order, manage; to confirm, regulate, arrange, dispose.
* Lit.: Ti. et C. Gracchos plebem in agris publicis constituisse,to have established,Cic. Agr. 2, 5, 10; cf. id. ib. 2, 31, 83: ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset,should assign them a permanent abode,Caes. B. G. 1, 13: reges in civitate,Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. Off. 2, 12, 41: Commium regem ibi,Caes. B. G. 4, 21: decemviralem potestatem in omnibus urbibus,Nep. Lys. 2, 1; cf. Cic. Agr. 2, 7, 17: curatores legibus agrariis,id. ib.; cf.: publice patronum huic causae,id. Mur. 2, 4: regnum alicui,Nep. Chabr. 2, 1 al.: composita et constituta res publica,Cic. Leg. 3, 18, 42; cf.: bene morata et bene constituta civitas,id. Brut. 2, 7; so id. Agr. 2, 5, 10 fin.: civitates,to organize,id. de Or. 1, 9, 35: quis tibi concesserit ... reliquas utilitates in constituendis civitatibus ... a disertis ornateque dicentibus esse constitutas,id. ib. 1, 9, 36: Chersoneso tali modo constituto,Nep. Milt. 2, 4: res summā aequitate,id. ib. 2, 2; cf.: rem nummariam,Cic. Off. 3, 20, 80: rem familiarem,id. Phil. 11, 2, 4.
* With the access. idea of limiting, fixing, allotting, to fix, appoint something (for or to something), to settle, agree upon, define, determine.
* Lit.: propter dissensionem placuerat dividi thesauros finesque imperii singulis constitui,Sall. J. 12, 1: summum pretium,Cic. Att. 12, 31, 2; cf.: pretium frumento,Cic. Verr. 2, 3, 73, § 171: certam pecuniam proconsulibus,Suet. Aug. 36; id. Ner. 10: propria loca senatoribus,id. Claud. 21: diem nuptiis,Plaut. Trin. 2, 4, 180; cf.: nuptias in hunc diem,Ter. And. 1, 5, 34: diem concilio,Caes. B. G. 1, 30: diem colloquio,id. ib. 1, 47: posterum diem pugnae,id. ib. 3, 23fin.: negotio proximum diem,Sall. J. 93, 8: certum tempus ei rei,Caes. B. C. 3, 19: grandiorem aetatem ad consulatum,Cic. Phil. 5, 17, 47: tempus in posterum diem locumque,Liv. 38, 25, 2: postquam ad constitutam non venerat diem,id. 27, 16, 16: locus, tempus constitutum est,Ter. Eun. 3, 4, 3: modum credendi,Cic. Rab. Post. 3, 5: de numero pastorum alii angustius, alii laxius constituunt: ego in octogenas hirtas oves singulos pastores constitui, Atticus in centenas,Varr. R. R. 2, 10, 10.
* With the access. idea of resolving, to determine to do something, to take a resolution, to resolve, decide, determine.
* Trop.: constituendi sunt qui sint in amicitiā fines deligendi,Cic. Lael. 16, 56: si forte quaereretur quae esset ars imperatoris, constituendum putarem principio, quis esset imperator: qui cum esset constitutus administrator quidam belli gerendi, tum adjungerem, etc. (for which, soon after, definire),id. de Or. 1, 48, 210; cf. C. 1. supra, and Quint. 12, 1, 1: nondum satis constitui molestiaene plus an voluptatis attulerit mihi Trebatius noster,Cic. Fam. 11, 27, 1: ut constitueret, honestum esse aliquid quod, etc.,id. Off. 2, 3, 9: bona possessa non esse constitui,id. Quint. 29, 89: de hoc Antigonus cum solus constituere non auderet, ad consilium retulit,Nep. Eum. 12, 1.
* Adj. (acc. to B.), constituted, arranged, disposed: bene constitutum corpus,Cic. Tusc. 2, 6, 17: viri sapientes et bene naturā constituti,id. Sest. 65, 137: quotus quisque philosophorum invenitur, qui sit ita moratus, ita animo ac vitā constitutus, ut ratio postulat,id. Tusc. 2, 4, 11: qui integri sunt et sani et bene constituti de rebus domesticis,id. Sest. 45, 97.
* With acc. only or absol.: vadimonia constituta,Cic. Sen. 7, 21: de pecuniā constitutā,Dig. 13, tit. 13; Ter. Heaut. 4, 4, 4: (Vaccenses) compositis inter se rebus in diem tertiam constituunt,Sall. J. 66, 2: sic constituunt, sic condicunt,Tac. G. 11; Juv. 6, 487.—Pass. impers.: Avillius, ut erat constitutum, simulat se aegrotare,Cic. Clu. 13, 37.
* Subst.: constĭtūtum, i, n.
* With acc. and inf.: audio constitutum esse Pompeio et ejus consilio in Siciliam me mittere,Cic. Att. 7, 7, 4.
* With interrog.-clause: quantum pecuniae quaeque civitas daret, Aristides delectus est, qui constitueret,Nep. Arist. 3, 1.
* With ut: rus uti irem, jam heri constitueram,Plaut. Ps. 1, 5, 136: constitueram, ut pridie Idus Aquini manerem,Cic. Att. 16, 10, 1: constituimus inter nos ut ambulationem conficeremus,id. Fin. 5, 1, 1: Lentulus cum ceteris constituerant, uti, etc.,Sall. C. 43, 1.—Hence, constĭtūtus, a, um, P. a.
* (Acc. to C.) Fixed, established: cursus siderum,Quint. 1, 10, 46: discrimina (opp. fortuita),id. 5, 10, 42: jam confirmatae constitutaeque vocis,id. 11, 3, 29.
* (Acc. to B.) An institution, ordinance, law (mostly postclass.), Cod. Th. 1, 11, 5; 12, 41, 1.
* Trop.: cum videas ordinem rerum et naturam per constituta procedere,according to established laws,Sen. Q. N. 3, 16, 2.
* (Acc. to D. 1. b.) An agreement, appointment, accommodation; a compact (in good prose): ante rem quaeruntur, quae talia sunt, apparatus, conloquia, locus, constitutum, convivium,Cic. Top. 12, 52; so absol., id. Att. 11, 16, 2; id. Cael. 8, 20: rescripsit constitutum se cum eo habere,id. Att. 12, 23, 3: constitutum factum esse cum servis, ut venirent, etc.,id. Cael. 25, 61; and humorously: si quod constitutum cum podagra habes, fac ut in alium diem differas, id. Fam. 7, 4; so, ad constitutum venire,Varr. R. R. 2, 5, 1; Cic. Caecin. 12, 33: se proripu it,Suet. Oth. 6; and without a verb,Cic. Att. 12, 1, 1; Flor. 2, 6, 16 (but in Vell. 2, 110, 1, the better read. is consili).
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
memory