Lewis Short
(P. a.) : con-gĕro, gessi, gestum, 3
* V. a., to bear, carry, or bring together, to collect; to prepare, to make, build, heap up, etc. (class. and freq.).
* Lit.
* With acc.: undique, quod idoneum ad muniendum putarent,Nep. Them. 6, 5: congestis undique saccis,Hor. S. 1, 1, 70: cetera aedificanti utilia,Quint. 7, prooem. § 1: caedi arbores et saxa congeri jubet,Curt. 8, 2, 24: alimenta undique,id. 7, 11, 1: frondem,id. 8, 10, 17: virgulta arida,Suet. Caes. 84: robora,Ov. M. 12, 515: arma,id. ib. 14, 777: tura,id. ib. 7, 160; cf.: turea dona,Verg. A. 6, 224: epulas alicui,Plaut. Trin. 2, 4, 70 sq.: cibaria sibi,Hor. S. 1, 1, 32: viaticum,Cic. Planc. 10, 26: divitias sibi fulvo auro,Tib. 1, 1, 1: opes,Plin. 33, 10, 47, § 136: congestoque avidum pinguescere corpore corpus,Ov. M. 15, 89: nemus,i. e. wood,Sen. Herc. Fur. 1216; cf. silvas,id. ib. 506: siccā congestā pulvere barbā,Prop. 4 (5), 9, 31. terram,Col. Arb. 3, 6; cf. Dig. 19, 2, 57: oscula congerimus properata,to join, add one to another,Ov. H. 17 (18), 113.
* Trop.
* In partic.
* Of weapons, missiles, etc., to throw in great numbers, accumulate, shower, etc.: lanceas,Plin. 9, 6, 5, § 15: saxa in caput alicujus,Sen. Oedip. 871: in ipsum Porum tela,Curt. 8, 14, 38: congestis telis,Tac. A. 2, 11.—Hence, poet.: ictus alicui,Val. Fl. 4, 307: plagas mortuo,Phaedr. 4, 1, 11.
* To make, build, construct, etc., by bringing or heaping together: Echinades insulae ab Acheloo amne congestae,Plin. 2, 85, 87, § 201: aram sepulcri arboribus,Verg. A. 6, 178: oppida manu,id. G. 1, 256: pauperis et tuguri congestum caespite culmen,id. E. 1, 69.—So of birds, insects, etc.: lucifugis congesta cubilia blattis,Verg. G. 4, 243: nidum,Ser. Samm. 10, 30; and absol. notavi Ipse locum aëriae quo congessere palumbes (sc. nidum), Verg. E. 3, 69; Gell. 2, 29, 5 (cf. the full expression: in nervom ille hodie nidamenta congeret,Plaut. Rud. 3, 6, 51): apes in alvearium congesserant, Cic. Oecon. Fragm. ap. Charis. p. 82 P.: rape, congere, aufer,Mart. 8, 44, 9.
* In discourse, to bring, take, or comprise together, to compile (freq. in Quint.): operarios omnes,Cic. Brut. 86, 297: dicta,Quint. 6, 3, 5; cf. id. 4, 5, 7: argumenta (opp. dissolvere),id. 5, 13, 15: vana (maledicta),id. 7, 2, 34: undique nomina plurimorum poëtarum,id. 10, 1, 56: orationem dierum ac noctium studio,id. 12, 6, 5; cf.: orationem ex diversis,id. 2, 11, 7: figuras,id. 9, 3, 5: ζωὴ καὶ ψυχή lascivum congeris usque, i. e. you repeat, Mart. 10, 68, 5.—With in: ut te eripias ex eā, quam ego congessi in hunc sermonem, turbā patronorum,Cic. Brut. 97, 332; so Quint. 4, 3, 3; 9, 1, 25; 9, 3, 39; 10, 5, 23.
* To put something upon one in a hostile or friendly manner, to accumulate, heap upon, to impart, ascribe to, to impute, attribute to; constr. class. with ad or in; post-Aug. also with dat. pers.: ad quem di atque homines omnia ornamenta congessissent, Cic. Deiot. 4, 12: ne plus aequo quid in amicitiam congeratur,id. Lael. 16, 58: ingentia beneficia in aliquem,Liv. 42, 11, 2; 30, 1, 4: congerere juveni consulatus, triumphos,Tac. A. 1, 4 fin.; cf.: ambitiosae majestati quicquid potuimus titulorum congessimus,Sen. Clem. 1, 14, 2; Suet. Calig. 15; id. Aug. 98: mortuo laudes congessit,id. Tit. 11: mala alicui,Sen. Contr. 1, 7, 2: μέλι μου, ψυχή μου congeris usque, Mart. 10, 68, 5: spes omnis in unum Te mea congesta est,Ov. M. 8, 113: in unum omnia,Cic. Tusc. 5, 40, 117; cf.: iis nihil, quo expleri possit eorum meritum, tributurum populum Romanum, si omnia simul congesserit, Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 7.—Esp., of crimes, etc.: maledicta in aliquem,Cic. Phil. 3, 6, 15; cf.: congestis probris,Suet. Tib. 54: quae (crimina) postea sunt in eum congesta,Cic. Mil. 24, 64: causas alicujus rei in aliquem,Liv. 3, 38, 7.— Hence, *congestus, a, um, , lit. brought together; hence, in pregn. signif., pressed together, thick: gobio congestior alvo,Aus. Mos. 132.—* Adv.: congestē, briefly, summarily: haec breviter et congeste,Capitol. Marc. Aur. 19 fin.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary