Lewis Short
(verb) : con-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3, capio
* To take or lay hold of, to take to one's self, to take in, take, receive, etc. (class. in prose and poetry).
* Prop.
* In gen.: nuces si fregeris, vix sesquimodio concipere possis,Varr. R. R. 1, 7, 3: truleum latius, quo concipiat aquam,id. L. L. 5, § 118 Müll.; cf. Lucr. 6, 503; and: concipit Iris aquas,draws up,Ov. M. 1, 271: madefacta terra caducas Concepit lacrimas, id. ib 6, 397: imbres limumque,Col. Arb. 10, 3.—Of water, to take up, draw off, in a pipe, etc.: Alsietinam aquam,Front. Aquaed. 11; 5 sqq.—Pass., to be collected or held, to gather: pars (animae) concipitur cordis parte quādam,Cic. N. D. 2, 55, 138: ut quisque (umor) ibi conceptus fuerit, quam celerrime dilabatur,Col. 1, 6, 5.—Hence, con-cepta, ōrum, n. subst., measures of fluids, capacity of a reservoir, etc.: amplius quam in conceptis commentariorum,i. e. the measures described in the registers,Front. Aquaed. 67; 73.—Of the approach of death: cum jam praecordiis conceptam mortem contineret,Cic. Tusc. 1, 40, 96: ventum veste,Quint. 11, 3, 119; cf.: plurimum ventorum,Plin. 16, 31, 57, § 131; and: magnam vim venti,Curt. 4, 3, 2: auram,id. 4, 3, 16; cf. Ov. M. 12, 569: aëra,id. ib. 1, 337: ignem,Lucr. 6, 308; so Cic. de Or. 2, 45, 190; Liv. 21, 8, 12; 37, 11, 13; Ov. M. 15, 348.—Of lime slaked: ubi terrenā silices fornace soluti concipiunt ignem liquidarum aspergine aquarum,Ov. M. 7, 108 al.; cf.: lapidibus igne concepto,struck,Vulg. 2 Macc. 10, 3: flammam,Caes. B. C. 2, 14: flammas,Ov. M. 1, 255; cf. of the flame of love: flammam pectore,Cat. 64, 92: ignem,Ov. M. 9, 520; 10, 582: validos ignes,id. ib. 7, 9: medicamentum venis,Curt. 3, 6, 11: noxium virus,Plin. 21, 13, 44, § 74: morbum,Col. 7, 5, 14: in eā parte nivem concipi,is formed,Sen. Q. N. 4, 2, 1. —Of disease: is morbus aestate plerumque concipitur,Col. 7, 5, 14: si ex calore et aestu concepta pestis invasit,id. 7, 5, 2.
* Trop.
* To take or receive (animal or vegetable) fecundation, to conceive, become pregnant.
* Absol.: more ferarum putantur Concipere uxores,Lucr. 4, 1266; Varr. R. R. 2, 1, 17: cum concepit mula,Cic. Div. 2, 22, 50: ex illo concipit ales,Ov. M. 10, 328 et saep.: (arbores) concipiunt variis diebus et pro suā quaeque naturā,Plin. 16, 25, 39, § 94.
* Concipere furtum, in jurid. Lat., to find out or discover stolen property, Just. Inst. 4, 1, § 4; cf.: penes quem res concepta et inventa est, Paul. Sent. 2, 31, 5; Gell. 11, 18, 9 sq.; Gai Inst. 3, 186.
* In Ovid, meton., of a woman, to unite herself in marriage, to marry, wed: Dea undae, Concipe. Mater eris juvenis, etc.,Ov. M. 11, 222.
* To take or seize something by the sense of sight, to see, perceive (cf. comprehendo, II. A.): haec tanta oculis bona concipio,Plaut. Poen. 1, 2, 65.—Far more freq.
* To perceive in mind.
* In gen., to comprehend intellectually, to take in, imagine, conceive, think: agedum, inaugura fierine possit, quod nunc ego mente concipio,Liv. 1, 36, 3; so, aliquid animo,id. 9, 18, 8; cf.: imaginem quandam concipere animo perfecti oratoris,Quint. 1, 10, 4; cf. id. 2, 20, 4; 9, 1, 19 al.: quid mirum si in auspiciis imbecilli animi superstitiosa ista concipiant?Cic. Div. 2, 39, 81: quantalibet magnitudo hominis concipiatur animo,Liv. 9, 18, 8 Drak. ad loc.: de aliquo summa concipere,Quint. 6, prooem. § 2: onus operis opinione prima concipere,id. 12, prooem. § 1: protinus concepit Italiam et arma virumque, conceived the plan of the Aeneid, Mart. 8, 56, 19.
* To receive in one's self, adopt, harbor any disposition of mind, emotion, passion, evil design, etc., to give place to, foster, to take in, receive; to commit (the figure derived from the absorbing of liquids; hence): quod non solum vitia concipiunt ipsi, sed ea infundunt in civitatem,Cic. Leg. 3, 14, 32: inimicitiae et aedilitate et praeturā conceptae,Caes. B. C. 3, 16; so, mente vaticinos furores,Ov. M. 2, 640: animo ingentes iras,id. ib. 1, 166: spem,id. ib. 6, 554; cf.: spemque metumque,id. F. 1, 485: aliquid spe,Liv. 33, 33, 8: amorem,Ov. M. 10, 249: pectore tantum robur,Verg. A. 11, 368: auribus tantam cupiditatem,Cic. Verr. 2, 4, 45, § 101 al.: re publicā violandā fraudis inexpiabiles concipere,id. Tusc. 1, 30, 72: malum aut scelus,id. Cat. 2, 4, 7: scelus in sese,Cic. Verr. 2, 1, 4, § 9: flagitium cum aliquo,id. Sull. 5, 16.
* To draw up, comprise, express something in words, to compose (cf. comprehendo, II. C.): quod ex animi tui sententiā juraris, sicut verbis concipiatur more nostro,Cic. Off. 3, 29, 108: vadimonium,id. Q. Fr. 2, 13 (15), 3: jusjurandum,Liv. 1, 32, 8; Tac. H. 4, 41; cf.: jurisjurandi verba,id. ib. 4, 31; and verba,Liv. 7, 5, 5: edictum,Dig. 13, 6, 1: libellos,ib. 48, 19, 9: stipulationem,ib. 41, 1, 38: obligationem in futurum,ib. 5, 1, 35: actionem in bonum et aequum,ib. 4, 5, 8: foedus,Verg. A. 12, 13 (id est conceptis verbis: concepta autem verba dicuntur jurandi formula, quam nobis transgredi non licet, Serv.): audet tamen Antias Valerius concipere summas (of the slain, etc.),to report definitely,Liv. 3, 5, 12.—T. t., of the lang. of religion, to make something (as a festival, auspices, war, etc.) known, to promulgate, declare in a set form of words, to designate formally: ubi viae competunt tum in competis sacrificatur: quotannis is dies (sc. Compitalia) concipitur,Varr. L. L. 6, § 25 Müll.: dum vota sacerdos Concipit,Ov. M. 7, 594: sic verba concipito,repeat the following prayer,Cato, R. R. 139, 1; 141, 4: Latinas sacrumque in Albano monte non rite concepisse (magistratus),Liv. 5, 17, 2 (cf. conceptivus): auspicia,id. 22, 1, 7: locus quibusdam conceptis verbis finitus, etc.,Varr. L. L. 7, § 8 Müll.: ut justum conciperetur bellum,id. ib. 5, § 86 ib.—So of a formal repetition of set words after another person: senatus incohantibus primoribus jus jurandum concepit,Tac. H. 4, 41: vetus miles dixit sacramentum ... et cum cetera juris jurandi verba conciperent, etc.,id. ib. 4, 31: verba jurationis concipit, with acc. and inf., he takes the oath, that, etc., Macr. S. 1, 6, 30.—Hence, conceptus, a, um, P. a., formal, in set form: verbis conceptissimis jurare,Petr. 113, 13.—Hence, absol.: mente concepta, things apprehended by the mind, perceptions: consuetudo jam tenuit, ut mente concepta sensus vocaremus, Quint. 8, 5, 2; cf. id. 5, 10, 4.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary