LAT

Lewis Short

(adj.adv.adv.) : com-mŏdus, a, um, adj.
* That has a due or proper measure; hence
* Object., complete, perfect, of full weight or measure, fit, suitable, due, proper, etc. (mostly poet. or in post-Aug. prose; most freq. in Plaut.): statura,a tall stature,Plaut. As. 2, 3, 21: capillus,id. Most. 1, 3, 98: viginti argenti minae,full twenty,id. As. 3, 3, 134 (cf. id. ib. 3, 3, 144: minae bonae); id. Merc. 2, 3, 101: talentum argenti,id. Rud. 5, 2, 31; Lucil. ap. Non. p. 266, 27: novem cyathis commodis miscentur pocula,Hor. C. 3, 19, 12: alimenta,Dig. 34, 1, 16, § 1: capitis valetudo commodior,more firm,Cels. 8, 1; Quint. 6, 3, 77; and transf. to the person: vivere filium atque etiam commodiorem esse,to be better,Plin. Ep. 3, 16, 4.
* Subject., suitable, fit, convenient, opportune, commodious, easy, appropriate for some one or something, favorable, friendly to (in every period and species of composition); constr. with dat. or absol., rarely with ad (v. the foll.).
* Of things.
* Subst.: commŏdum, i, n.
* Of persons, serving a neighbor or (more freq.) accommodating one's self to his wishes, useful, serviceable, pleasant, agreeable, obliging, neighborly, friendly, polite, affable, gentle, etc.: mihi commodus uni,Hor. Ep. 1, 9, 9; cf. id. ib. 2, 1, 227: quemquamne existimas Catone commodiorem, communiorem, moderatiorem fuisse ad omnem rationem humanitatis?Cic. Mur. 31, 66: commodior mitiorque,id. Q. Fr. 1, 1, 13, § 39: Apronius, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus,Cic. Verr. 2, 3, 9, § 23: convivae,Plaut. Poen. 3, 3, 2; cf.: commodus comissator,Ter. Ad. 5, 2, 8; and: commodus meis sodalibus,Hor. C. 4, 8, 1: homines,Plaut. Ps. 1, 5, 28: mulier commoda, Faceta,Ter. Heaut. 3, 2, 10; cf. id. And. 5, 2, 3.—In a double sense with I. supra: ubi tu commoda's, capillum commodum esse credito,Plaut. Most. 1, 3, 98.—Poet., of the measure of iambic verse: spondeos in jura paterna recepit Commodus et patiens,sharing the paternal rights with them, in a fraternal manner,Hor. A. P. 257.—Hence
* Absol.: hiberna,Liv. 42, 67, 8: longius ceterum commodius iter,id. 22, 2, 2; cf.: commodissimus in Britanniam transjectus,Caes. B. G. 5, 2: commodius anni tempus,Cic. Att. 9, 3, 1; cf. Ter. And. 5, 2, 3: faciliore ac commodiore judicio,Cic. Caecin. 3, 8: litterae satis commodae de Britannicis rebus,id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 25: mores,id. Lael. 15, 54: commodissimum esse statuit, omnes naves subduci, etc.,Caes. B. G. 5, 11.
* With or without dat. pers. in the phrase commodum est, it pleases, is agreeable, = libet: proinde ut commodum est,Plaut. Am. 2, 1, 8; 3, 1, 2: dum erit commodum, Ter. Ad. 1, 2, 38: si id non commodum est,id. Eun. 3, 2, 49; id. Phorm. 5, 8, 37; Cic. Verr. 2, 2, 13, § 33 Ascon.; 2, 2, 16, § 39; 2, 1, 26, § 65; 2, 3, 70, § 165; id. Div. 1, 49, 111; id. de Or. 3, 23, 87; Plin. Pan. 48, 1: id si tibi erit commodum, cures velim,Cic. Att. 13, 48, 2; Cels. 4, 4; 4, 22.
* With ad and acc. of purpose (very rare): nec satis ad cursus commoda vestis Erat,Ov. F. 2, 288.
* With sup. in u (rare): hoc exornationis genus ... commodum est auditu,Auct. Her. 4, 18, 26.
* A convenient opportunity, favorable condition, convenience (rare, but in good prose): nostrum exspectare,Cic. Att. 16, 2, 1: cum tamdiu sedens meum commodum exspectet,id. ib. 14, 2, 3; 12, 38, 1: velim aliquando, cum erit tuum commodum, Lentulum puerum visas,when it shall be convenient for you,id. ib. 12, 28, 3.—More freq.
* In the connection commodo meo, tuo, etc., per commodum, ex commodo, at, or according to my, thy, etc., convenience, conveniently, at one's leisure: etiamsi spatium ad dicendum nostro commodo vacuosque dies habuissemus,according to our convenience,Cic. Verr. 1, 18, 56: quod commodo tuo fiat,id. Fam. 4, 2, 4; 1, 1, 3; id. Att. 13, 48, 1: suo commodo me convenire, Caes. ap. Cic. ib. 14, 1, 2: ubi consul copias per commodum exponere posset,Liv. 42, 18, 3: tamquam lecturus ex commodo,Sen. Ep. 46, 1; Col. 12, 19, 3; so opp. festinanter,id. 6, 2, 14.
* Advv.:
* Specif., a reward, pay, stipend, salary, wages for public service: veteranorum, Brut. et Cass. ap. Cic. Fam. 11, 2, 3: omnibus provincialibus ornamentis commodisque depositis,emoluments,id. Red. in Sen. 14, 35; Suet. Ner. 32; cf.: emeritae militiae,id. Calig. 44; id. Aug. 49; cf. also id. Vit. 15; id. Galb. 12: militibus commoda dare,Ov. A. A. 1, 131 sq.: tribunatus,Cic. Fam. 7, 8, 1: missionum,Suet. Aug. 49.
* Concr., = commodatum, that which is lent, a loan: qui forum et basilicas commodis hospitum, non furtis nocentium ornarent,Cic. Verr. 2, 4, 3, § 6; cf. Isid. Orig. 5, 25, 16.
* A useful thing, a good: commoda vitae,Cic. Tusc. 1, 36, 87; Lucr. 3, 2; cf.: cetera opinione bona sunt... proprietas in illis boni non est. Itaque commoda vocentur,Sen. Ep. 74, 17: inter commoda illas (divitias) numeratis: atqui eādem ratione ne commodum quidem erunt,id. ib. 87, 29.
* Sometimes commodo or per commodum, adverb. antith. to that which is injurious, without injury or detriment: ut regem reducas, quod commodo rei publicae facere possis,Cic. Fam. 1, 1, 3: si per commodum reipublicae posset, Romam venisset,Liv. 10, 25, 17.
* Commŏdum, adv. temp. (only in colloquial lang. and post-class. prose writers).
* At a fit time, just in time, at the very nick, at the very moment, opportunely, seasonably ( = opportune, εὐκαίρως): ecce autem commodum aperitur foris,Plaut. Mil. 4, 4, 61: commodum adveni domum,id. Am. 2, 2, 37: orditur loqui,id. Trin. 5, 2, 12: ipse exit Lesbonicus,id. ib. 2, 3, 9: εὐκαίρως ad me venit, cum haberem Dolabellam, Torquatus... commodum egeram diligentissime, Cic. Att. 13, 9, 1; Symm. Ep. 2, 47.
* Commŏdŏ, adv. temp., = commodum, a., just in time, seasonably, just at this time (ante-class. and very rare): commodo eccum exit, Titin. ap. Charis. p. 177 P. (i. e. in tempore, Charis.): commodo de parte superiore descendebat, Sisenn. ib.: commodo dictitemus, Plaut. Fragm. ap. Charis. p. 174; cf. id. ib. p. 177.
* Commŏdē, adv.
* With postquam or (more freq.) with cum in a parallel clause: postquam me misisti ad portum cum luci simul, Commodum radiosus ecce sol superabat ex mari,Plaut. Stich. 2, 2, 41: quom huc respicio ad virginem, Illa sese interea commodum huc advorterat,Ter. Eun. 2, 3, 52: commodum discesseras heri, cum Trebatius venit,Cic. Att. 13, 9, 1: emerseram commodum ex Antiati in Appiam, cum in me incurrit Curio,id. ib. 2, 12, 2 B. and K. (al. commode); so with the pluperf. and a foll. cum, id. ib. 13, 19, 1; 13, 30, 2; 10, 16, 1; App. M. 1, p. 107, 15: adducitur a Veneriis Lollius commodum cum Apronius e palaestrā redisset,Cic. Verr. 2, 3, 25, § 61 B. and K. (Zumpt, commode): cum jam filiae nostrae dies natalis appeteret, commodum aderant, quae muneri miseratis,Symm. Ep. 3, 50.
* (Acc. to commodus, I.) Duly, properly, completely, rightly, well, skilfully, neatly, etc. (class.): suo quique loco viden' capillus satis compositu'st commode?Plaut. Most. 1, 3, 97: commode amictus non sum, id. Fragm. ap. Gell. 18, 12, 3: saltare, Nep. praef. § 1: legere,Plin. Ep. 5, 19, 3; cf. in comp., id. ib. 9, 34, 1: multa breviter et commode dicta,Cic. Lael. 1, 1; cf. id. de Or. 1, 53, 227; id. Rosc. Am. 4, 9; Ter. Hec. 1, 2, 20; 1, 2, 33 al.: cogitare,id. Heaut. prol. 14: audire,Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134: valere,Plin. Ep. 3, 20, 11: feceris commode mihique gratum, si, etc.,Cic. Att. 10, 3 fin.: commode facere, quod, etc.,id. ib. 11, 7, 7; in comp.: commodius fecissent tribuni plebis, si, etc.,id. Agr. 3, 1, 1.—In medic.: commode facere,to do well, be beneficial,Cels. 4, 12.
* (Acc. to commodus, II.)
* Conveniently, suitably, opportunely, fitly, aptly, appropriately: magis commode quam strenue navigavi,Cic. Att. 16, 6, 1: ille satis scite et commode tempus ad te cepit adeundi,id. Fam. 11, 16, 1: vos istic commodissime sperem esse,id. ib. 14, 7, 2: explorat, quo commodissime itinere valles transiri possit,Caes. B. G. 5, 49 fin.: hoc ego commodius quam tu vivo,Hor. S. 1, 6, 110; cf.: consumere vitiatum commodius quam integrum,id. ib. 2, 2, 91; Quint. 6, 3, 54: cui commodissime subjungitur,id. 9, 3, 82; cf. id. 4, 1, 76.
* (Equiv. to commodum, adv. b.) Just, just at the moment when, etc.; only v.l. in the doubtful passages cited supra, commodum, b. fin.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
See also: Commodus
memory