LAT

Lewis Short

(v. a.P. a.) : cōlo, āvi, ātum, āre, v. a.colum
* To filter, strain, to clarify, purify (post-Aug.): ceram,Col. 9, 16, 1: mel,id. 12, 11, 1: vinum sportā palmeā,Pall. Febr. 27: sucum linteo,Plin. 25, 13, 103, § 164: thymum cribro,Col. 7, 8, 7: aliquid per linteum,Scrib. Comp. 271: ad colum,Veg. 2, 28, 19: per colum,Apic. 4, 2: aurum,App. Flor. p. 343, 20: terra colans,Plin. 31, 3, 23, § 38: faex colata,id. 31, 8, 44, § 95.—Poet.: amnes inductis retibus,i. e. to spread out a fish-net,Manil. 5, 193.—Hence, cōlātus, a, um, P. a., cleansed, purified (post-class.): nitor (beryllorum),Tert. Anim. 9.
* Trop.: certiora et colatiora somniari,Tert. Anim. 48.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

Lewis Short

(v. a.P. a.P. a.P. a.) : cŏlo, colŭi, cultum, 3, v. a.from the stem ΚΟΛ, whence βουκόλος, βουκολέω; cf.: colonus, in-cola, agri-cola (orig. pertaining to agriculture)
* To cultivate, till, tend, takecare of a field, garden, etc. (freq. in all per. and species of composition).
* Prop.
* With acc.: fundum,Varr. R. R. 1, 1, 2: agrum,id. ib. 1, 2, 14; Cato, R. R. 61; Col. 1 pr.: agri non omnes frugiferi sunt qui coluntur,Cic. Tusc. 2, 5, 13; id. Agr. 2, 25, 67: arva et vineta et oleas et arbustum,Quint. 1, 12, 7: praedia,Cic. Rosc. Am. 17, 49: rus,Col. 1, 1: rura,Cat. 64, 38; Tib. 1, 5, 21; Verg. G. 2, 413: hortos,Ov. M. 14, 624 al.: jugera,Col. 1 pr.: patrios fines,id. ib.: solum,id. 2, 2, 8: terram,id. 2, 2, 4: arbustum,Quint. 1, 12, 7: vitem,Cic. Fin. 4, 14, 38: arbores,Hor. C. 2, 14, 22: arva,id. ib. 3, 5, 24; Ov. Am. 1, 13, 15: fructus,Verg. G. 2, 36: fruges,Ov. M. 15, 134: poma,id. ib. 14, 687; cf. under P. a.
* Trop. (freq. and class.).
* In gen., without reference to economics, to abide, dwell, stay in a place, to inhabit (syn.: incolo, habito; most freq. since the Aug. per.).
* With acc.: hanc domum,Plaut. Aul. prol. 4: nemora atque cavos montes silvasque colebant,Lucr. 5, 955: regiones Acherunticas,Plaut. Bacch. 2, 2, 21: colitur ea pars (urbis) et habitatur frequentissime,Cic. Verr. 2, 4, 53, § 119: urbem, urbem, mi Rufe, cole,id. Fam. 2, 12, 2: has terras,id. N. D. 2, 66, 164; Tac. A. 2, 60: loca Idae,Cat. 63, 70: Idalium,id. 36, 12 sq.; 61, 17: urbem Trojanam,Verg. A. 4, 343: Sicaniam,Ov. M. 5, 495: Maeoniam Sipylumque,id. ib. 6, 149: Elin Messeniaque arva,id. ib. 2, 679: regnum nemorale Dianae,id. ib. 14, 331: hoc nemus,id. ib. 15, 545: Elysium,Verg. A. 5, 735: loca magna,Ov. M. 14, 681; Liv. 1, 7, 10: Britanniam,Tac. Agr. 11: Rheni ripam,id. G. 28: victam ripam,id. A. 1, 59: terras,id. ib. 2, 60; cf. id. H. 5, 2: insulam,id. A. 12, 61; id. G. 29: regionem,Curt. 7, 7, 4.—Poet., of poets: me juvat in primā coluisse Helicona juventā,i. e. to have written poetry in early youth,Prop. 3 (4), 5, 19.—Also of animals: anguis stagna,Verg. G. 3, 430; Ov. M. 2, 380.
* Absol.: hic,Plaut. Ps. 1, 2, 68: subdiu colere te usque perpetuom diem,id. Most. 3, 2, 78; Liv. 42, 67, 9; Curt. 9, 9, 2: colunt discreti ac diversi,Tac. G. 16: proximi Cattis Usipii ac Tencteri colunt,id. ib. 32: circa utramque ripam Rhodani,Liv. 21, 26, 6: quā Cilices maritimi colunt,id. 38, 18, 12: prope Oceanum,id. 24, 49, 6: usque ad Albim,Tac. A. 2, 41: ultra Borysthenem fluvium,Gell. 9, 4, 6: super Bosporum,Curt. 6, 2, 13: extra urbem,App. M. 1, p. 111.
* To bestow care upon a thing, to care for.
* Of the gods: colere aliquem locum, to frequent, cherish, care for, protect, be the guardian of, said of places where they were worshipped, had temples, etc.: deos deasque veneror, qui hanc urbem colunt,Plaut. Poen. 5, 1, 19; Cat. 36, 12: Pallas, quas condidit arces, Ipsa colat,Verg. E. 2, 62: ille (Juppiter) colit terras,id. ib. 3, 61; id. A. 1, 16 Forbig. ad loc.: undis jura dabat, nymphisque colentibus undas,Ov. M. 1, 576: urbem colentes di,Liv. 31, 30, 9; 5, 21, 3: vos, Ceres mater ac Proserpina, precor, ceteri superi infernique di, qui hanc urbem colitis,id. 24, 39, 8: divi divaeque, qui maria terrasque colitis,id. 29, 27, 1.
* Colere aliquem, to regard one with care, i. e. to honor, revere, reverence, worship, etc. (syn.: observo, veneror, diligo).
* Of the body or its parts, to cultivate, attend to, dress, clothe, adorn, etc.: formamque augere colendo,by attire, dress,Ov. M. 10, 534: corpora,id. A. A. 3, 107: tu quoque dum coleris,id. ib. 3, 225.—With abl.: lacertos auro,Curt. 8, 9, 21: lacertum armillā aureā,Petr. 32: capillos,Tib. 1, 6, 39; 1, 8, 9.
* Cultivated, tilled: ager cultior,Varr. R. R. 1, 2, 20: ager cultissimus,Cic. Rosc. Com. 12, 33: materia et culta et silvestris,id. N. D. 2, 60, 151: res pecuaria,id. Quint. 3, 12: rus cultissimum,Col. 1, 1, 1: terra,Quint. 5, 11, 24: fundus cultior,id. 8, 3, 8: cultiora loca,Curt. 7, 3, 18.
* Of a period of time or a condition, to live in, experience, live through, pass, spend, etc.: servitutem apud aliquem,to be a slave,Plaut. Poen. 4, 2, 7: nunc plane nec ego victum, nec vitam illam colere possum, etc.,Cic. Att. 12, 28, 2; and poet. in gen.: vitam or aevum = degere, to take care of life, for to live: vitam,Plaut. Trin. 3, 2, 74; id. Cas. 2, 1, 12; id. Rud. 1, 5, 25: vitam inopem,Ter. Heaut. 1, 1, 84: aevum vi,Lucr. 5, 1144 and 1149.
* Trop., ornamented, adorned, polished, elegant, cultivated: milites habebat tam cultos ut argento et auro politis armis ornaret,Suet. Caes. 67: adulter,Ov. Tr. 2, 499: turba muliebriter culta,Curt. 3, 3, 14: sacerdos veste candidā cultus,Plin. 16, 44, 95, § 251: matrona vetitā purpurā culta,Suet. Ner. 32: filia cultior,Mart. 10, 98, 3: animi culti,Cic. Tusc. 2, 5, 13; cf.: tempora et ingenia cultiora,Curt. 7, 8, 11: Tibullus,Ov. Am. 1, 15, 28; cf. carmina,id. A. A. 3, 341: cultiores doctioresque redire,Gell. 19, 8, 1: sermone cultissimus,Aur. Vict. Epit. 45.—Adv.: cul-tē, elegantly: dicere, * Quint. 8, 3, 7; Plin. Ep. 5, 20, 6.—Comp.: dicere,Sen. Suas. 4 fin.; Tac. Or. 21: (sc. veste) progredi, Just. 3, 3, 5: incubare strato lectulo,Val. Max. 2, 6, 8.—Sup. apparently not in use.
* Of the honor bestowed upon men: ut Africanum ut deum coleret Laelius,Cic. Rep. 1, 12, 18: quia me colitis et magnificatis,Plaut. Cist. 1, 1, 23; Ter. Ad. 3, 2, 54: a quibus diligenter observari videmur et coli,Cic. Mur. 34, 70; cf. id. Fam. 6, 10, 7; 13, 22, 1; id. Off. 1, 41, 149; Sall. J. 10, 8: poëtarum nomen,Cic. Arch. 11, 27: civitatem,id. Fl. 22, 52; cf.: in amicis et diligendis et colendis,id. Lael. 22, 85 and 82: semper ego plebem Romanam militiae domique... colo atque colui,Liv. 7, 32, 16: colere et ornare,Cic. Fam. 5, 8, 2: me diligentissime,id. ib. 13, 25 init.: si te colo, Sexte, non amabo,Mart. 2, 55: aliquem donis,Liv. 31, 43, 7: litteris,Nep. Att. 20, 4: nec illos arte colam, nec opulenter,Sall. J. 85, 34 Kritz.— Hence
* Cŏlens, entis, P. a., honoring, treating respectfully; subst., a reverer, worshipper; with gen.: religionum,Cic. Planc. 33, 80.
* Cultus, a, um, P. a. (acc. to I.).
* Subst.: culta, ōrum, n., tilled, cultivated land, gardens, plantations, etc., Lucr. 1, 165; 1, 210; 5, 1370; Verg. G. 1, 153; 2, 196; 4, 372; Plin. 24, 10, 49, § 83—Hence
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae

TLL

s. TLL
Thesaurus Linguae Latinae
See also: Colo
memory