Lewis Short
(verb) : a-spergo (adsp-, Ritschl, Jan; asp-, others; in MSS. sometimes aspar-go, v. Cort. ad Luc. 1, 384, and Wagner ad Verg. G. 3, 419, and infra examples from Lucr. and Hor.; cf. 2. aspergo), ersi, ersum, 3, spargo.
* Aliquid (alicui rei), to scatter, strew something on something; or of liquids, to sprinkle, spatter over (syn.: adfundo, inicio; never in Ovid, but he often uses the simple spargo).
* Lit.: aequor Ionium glaucis aspargit virus ab undis,Lucr. 1, 719 Lachm.: Ah! adspersisti aquam, Jam rediit animus,you have dashed water on me, have revived me,Plaut. Truc. 2, 4, 15: Euax, adspersisti aquam,id. Bacch. 2, 3, 13: guttam bulbo (with a play upon the names Gutta and Bulbus),Cic. Clu. 26, 71: pigmenta in tabulā,id. Div. 1, 13, 23: corpus ejus adustum adspergunt aliis carnibus,Plin. 8, 38, 57, § 136: liquor adspersus oculis,id. 12, 8, 18, § 34: Bubus glandem tum adspergi convenit,id. 18, 26, 63, § 232: corpus floribus aspersis veneratus est,Suet. Aug. 18: pecori virus aspergere,to infect, poison,Verg. G. 3, 419: aspergens cinerem capiti,Vulg. 2 Reg. 13, 15: huc tu jussos asperge sapores,Verg. G. 4, 62: Non nihil aspersis gaudet Amor lacrimis,Prop. 1, 12, 16: sanguinem aspergere,Vulg. 2 Par. 29, 24: nivem,ib. Eccli. 43, 19.
* Aliquem or aliquid aliquā re (cf. Ramsh. Gr. p. 362; Zumpt, Gr. § 418), to strew some person or thing with something, to splash over, besprinkle, bespatter, bedew, lit. and trop.
* Lit.: ah, guttulā Pectus ardens mihi adspersisti (cf. supra, aquam),Plaut. Ep. 4, 1, 28: quas (sedes) nec nubila nimbis Aspergunt,Lucr. 3, 20: ne aram sanguine aspergeret,Cic. N. D. 3, 36, 88; so Vulg. 4 Reg. 9, 33; ib. Apoc. 19, 13: sanguine mensas,Ov. M. 5, 40; and with de: asperget de sanguine ejus (turturis) parietem altaris,Vulg. Lev. 5, 9: vaccam semine,Liv. 41, 13: Vinxit et aspersas altera vitta comas,the sprinkled hair,Prop. 5, 11, 34 (Müller, † acceptas): imbre lutoque Aspersus,Hor. Ep. 1, 11, 12 K. and H.; Claud. B. Gild. 494: aquā,Vulg. Num. 8, 7; ib. 2 Macc. 1, 21: hyssopo,ib. Psa. 50, 9: cinere,ib. Jer. 25, 34: terrā,ib. 2 Macc. 10, 25 al.
* Trop.: (Mons Idae) primo parvis urbibus aspersus erat,dotted over with,Mel. 1, 18, 2: aures gemitu,to fill,Val. Max. 3, 3, ext. 1: auditiunculā quādam aspersus, i. e. imbutus,instructed,Gell. 13, 19, 5: aspersi corda a conscientiā malā,Vulg. Heb. 10, 22.—Esp., to spot, stain, sully, defile, asperse: hunc tu vitae splendorem maculis aspergis istis?Cic. Planc. 12, 30; so also absol.: leviter aspersus,id. Fam. 6, 6, 9: istius facti non modo suspitione, sed ne infamiā quidem est aspersus,id. Cael. 10; so Liv. 23, 30: aspergebatur etiam infamiā, quod, etc.,Nep. Alcib. 3 fin.; so Suet. Ner. 3: aliquem linguā, Auct. ad Her. 4, 49, 62: e quibus unus amet quāvis aspargere cunctos, i. e. quibusvis dicteriis perstringere, laedere,Hor. S. 1, 4, 87 K. and H.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary
Lewis Short
aspergo | aspargo (noun F.com) : (Merk., Müller, Strüb.; in MSS. sometimes , Lachm., Rib., e. g. Verg. A. 3, 534, acc. to Non. p. 405, 5, and Vel. Long. p. 2234 P.; v. 1. aspergo), , f. (in the ante-class. per. com. acc. to Prisc. p. 658 P.) [1. aspergo].
* A sprinkling, besprinkling (most freq. in the poets, never in Cic., who uses aspersio, q. v.): aspergo aquarum,Ov. M. 7, 108: aquae,Petr. 102, 15: (Peneus) Nubila conducit, summasque aspergine silvas Impluit,Ov. M. 1, 572: sanguis virides aspergine tinxerat herbas,id. ib. 3, 86; 3, 683 al.: Aspergine et gelu pruinisque (lapides) rumpuntur,Plin. 36, 22, 48, § 167: parietum,the moisture, sweat, upon walls,Cato, R. R. 128; so Vitr. 5, 11, 1, and Plin. 22, 21, 30, § 63.— Trop.: omni culparum aspergine liber,Prud. Apoth. 1005.
* Meton. (abstr. for concr.), that which is sprinkled, drops: hic ubi sol radiis .... Adversa fulsit nimborum aspargine contra,opposite to the falling rain,Lucr. 6, 525 Lachm.: Objectae salsā spumant aspargine cautes,the spray,Verg. A. 3, 534: Flammiferā gemini fumant aspergine postes,Ov. M. 14, 796: maduere graves aspergine pennae,id. ib. 4, 729: arborei fetus aspergine caedis in atram Vertuntur faciem,by means of the sprinkled blood,id. ib. 4, 125 al.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary