Lewis Short
(v. a.P. a.P. a.adv.) : ăpo (or ăpio, Isid. Orig. 19, 30), ĕre, v. a. cf.: ἅπτω, apiscor, apex.
* To fasten, attach, join, bind, tie to (syn.: ligo, adligo, jungo, conjungo, recto): comprehendere antiqui vinculo apere dicebant, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll.; cf. apex; used only in part. perf. pass. aptus (the P. a. v.infra): uteri terrae radicibus apti,fastened to the earth,Lucr. 5, 808 (Lachm., terram and apti = adepti): bracchia validis ex apta lacertis,united with the strong shoulders,id. 4, 829: gladium e lacunari setā equinā aptum demitti jussit,Cic. Tusc. 5, 21, 62: linguam vinclis de pectore imo aptis moveri,Gell. 1, 15.
* Trop.: ex aliquā re (like pendere ex aliquā re), depending upon, arising from (so only in Cic.): rerum causae aliae ex aliis aptae et necessitate nexae,Cic. Tusc. 5, 25, 70: honestum, ex quo aptum est officium,id. Off. 1, 18, 60; id. Fin. 2, 14, 47: ex quā re (sc. virtute) una vita omnis apta sit,id. Ac. 2, 10, 31: causa ex aeternis causis apta,id. Fat. 15, 34: cui viro ex se apta sunt omnia, etc.,id. Tusc. 5, 12, 36 (as transl. of Plat. Menex. p. 302: Ὅτῳ γὰρ ἀνδρὶ εἰς ἑαυτὸν ἀνήρτηται πάντα, etc.); cf. id. Fam. 5, 13.—Once also with pendere: non ex verbis aptum pendere jus,Cic. Caecin. 18.—Also without ex: vitā modicā et aptā virtute perfrui,Cic. Leg. 1, 21, 56: rudentibus apta fortuna,id. Tusc. 5, 14, 40.
* Joined, bound, or tied together, connected: aptum conexum et colligatum significat,Non. p. 234, 32 (so most freq. in Lucr.): conjugio corporis atque animae consistimus uniter apti,Lucr. 3, 846; 5, 555; 5, 558: genus ... validis aptum per viscera nervis,bound together by the strong band of the sinews,id. 5, 928: quae memorare queam inter se singlariter apta,id. 6, 1067 al.: facilius est apta dissolvere quam dissipata conectere,Cic. Or. 71, 235: quā ex conjunctione caelum ita aptum est, ut, etc.,id. Tim. 5: qui tam certos caeli motus, tamque omnia inter se conexa et apta viderit,id. N. D. 2, 38, 97; Gell. 6, 2.
* Trop.: omnia inter se apta et conexa,Cic. Fin. 4, 19, 53: apta inter se et cohaerentia,id. N. D 3, 1, 4: efficiatur aptum illud, quod fuerit antea diffiuens ac solutum,id. Or. 70, 233.—Poet., with abl., endowed, furnished, or ornamented with something: fides alma, apta pinnis, furnished with wings, winged, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 105: stellis fulgentibus apta caeli domus,the abode of heaven studded with glittering stars,Lucr. 6, 357 (cf. id. 5, 1205: stellis micantibus aethera fixum); imitated by Verg.: caelum stellis fulgentibus aptum,Verg. A. 11, 202, and: axis stellis ardentibus aptus,id. ib. 4, 482: veste signis ingentibus aptā,Lucr. 5, 1428: magis apta figura,id. 2, 814: lucus opacus teneris fruticibus aptus, Varr. ap. Non. p. 235, 9: Tyrio prodeat apta sinu,Tib. 1, 9, 70.—Hence
* Aptus, a, um, P. a., pr., fitted to something; hence, suited, suitable, proper, apposite, fit, appropriate, adapted, conformable to (cf. accommodatus and appositus, 2.).
* In gen.: aptus is, qui convenienter alicui junctus est, Paul. ex Fest. s. v. apex, p. 18 Müll. (so most freq. after the Cic. per.); constr. with ad or dat.; of persons always with dat.
* Lit.
* Esp., in rhet., of the fitness, appropriateness of discourse: quid aptum sit, hoc est quid maxime decens in oratione,Cic. de Or. 3, 55, 210; so apta oratio, which has the appropriate rhet. fulness and periodic rounding: numerosa et apta oratio, id. Or. 50, 168; cf. id. ib. 50, 70; so id. Brut. 17, 68: Thucydides verbis aptus et pressus,exact and brief in expression,id. de Or. 2, 13, 56.—Hence, aptē, adv., closely, fitly, suitably, nicely, rightly.
* Trop., fitly, suitably, properly, duly, rightly.
* With qui (cf. Zumpt, § 568): nulla videbatur aptior persona, quae de illā aetate loqueretur,Cic. Am. 1, 4: est mihi, quae lanas molliat, apta manus,Ov. H. 3, 70.—(ε) Poet., with inf: (Circe) apta cantu veteres mutare figuras,Tib. 4, 1, 63: aetas mollis et apta regi,Ov. A. A. 1, 10.— Esp. freq., (ζ) Absol., Sall. H. Fragm. ap. Non. p. 235, 16: amor,Prop. 4, 22, 42: saltus,Ov. M. 2, 498: ars,Tib. 1, 7, 60: apta oscula,Tib. 1, 4, 54; Ov. H. 15, 132: lar aptus,an extensive, satisfying possession,Hor. C. 1, 12, 43.—So in prose: aptus exercitus,an army good in fight, ready for battle,Liv. 10, 25: tempus aptum,the right time,id. 35, 19; so Vulg. Eccli. 20, 6 al.
* Absol.: atque ita apte cohaeret (mundi corpus), ut etc.,Cic. Tim. 5: altera est nexa cum superiore et inde apteque pendens, id. ap. Non. p. 235, 18: capiti apte reponere,Liv. 1, 34, 8.
* With ad: apte convenire ad pedem,Cic. Fin. 3, 14, 46.— Sup.
* With inter: ut inter se quam aptissime cohaereant extrema (verba) cum primis etc.,Cic. Or. 44, 149.
* Absol.: facile judicabimus, quid eorum apte fiat,Cic. Off. 1, 41, 146: quod est oratoris proprium, apte, distincte, ornate dicere,id. ib. 1, 1, 2: apte et quiete ferre,id. ib. 4, 17, 38: non equite apte locato,Liv. 4, 37, 8: Qui doceant, apte quid tibi possit emi,Ov. Am. 1, 8, 88: nec aliter imperium apte regi potest,Curt. 8, 8, 13: floribus compositis apte et utiliter,Plin. 11, 16, 16, § 46. —Comp.: qualia aptius suis referentur locis,Plin. 2, 62, 62, § 153: Aptius haec puero, quam tibi, dona dabis,Mart. 13, 26.
* With dat.: si quid exierit numeris aptius,Quint. 10, 12, 26.—Sup.: seruntur Parilibus tamen aptissime,Plin. 19, 3, 24, § 69.
* With ad: (ut) ad rerum dignitatem apte et quasi decore (loquamur),Cic. de Or. 1, 32, 144: spolia ducis hostium caesi suspensa fabricato ad id apte ferculo gerens,Liv. 1, 10, 5.
Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary