Bailly
att.
ῥύμϐος, ου (ὁ) :
A tout objet de forme circulaire
ou tournant :
I toupie, EUR.
Hel. 1362 ; ANTH.
6, 309 ; II rouet de magicien, THCR.
Idyl. 2, 30 ; LUC.
D. mer. 4, 5 ; III timbale,
sorte de tambour, EUP.
2-1, 452 Meineke ; AR.
fr. 288 Dind. ; DIOG. (ATH.
636 a) ; A.RH.
1, 1139, etc. ; IV p. anal. avec la forme losangée d’une toupie : 1 losange
ou rhombe,
càd. parallélogramme oblique,
p. opp. à παραλληλόγραμμος, parallélogramme rectangle,
t. de math. ARSTT.
Mech. 23, 1 ; EUCL.
Elem. 1, def. 22 ; 2 turbot,
poisson, NAUSICR. (ATH.
330 b) ; EL.
N.A. 14, 3 ; 3 bandage en forme de losange, HPC.
Off. 742 ;B mouvement rapide et circulaire, PD.
I. 4, 81 ; EUR.
fr. 596, Nauck ;C act. action de faire tourner
ou tournoyer,
d’où tournoiement, PD.
O. 13, 134.
Étym. ῥέμϐω.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
or ῥύμβος, ὁ, (< ῥέμβω) bull-roarer, instrument whirled round on the end of a string, used in the mysteries, ῥόμβου θ’ εἱλισσομένα κύκλιος ἔνοσις αἰθερία E. Hel. 1362, cf. Archyt. 1, Theoc. 2.30; as a boy΄s toy, AP 6.309 (Leon.), Orph. Fr. 31.29, Fr. 34, M.Ant 5.36; defined as ξυλήφιον, οὗ ἐξῆπται τὸ σπαρτίον, καὶ ἐν ταῖς τελεταῖς ἐδονεῖτο, ἵνα ῥοιζῇ, Sch. Clem.Al. Protr. 2.17.2, cf. Hsch.
magic wheel, spun alternately in each direction by the torsion of two cords passed through two holes in it, used as a love-charm, Luc. DMeretr. 4.5; called ἴυγξ in Theoc. 2.17, AP 5.204; Lat. rhombus, Pro p. 2.28.35, Ov. Am. 1.8.7. τροχίσκος ὃν στρέφουσιν ἱμᾶσι τύπτοντες, καὶ οὕτως κτύπον ἀποτελοῦσι Sch. A.R. 1.1134; ὦ ῥύμβε μαστίξας ἐμέ (dub.sens.) Eup. 72.
tambourine or kettle-drum, used in the worship of Rhea and of Dionysus, Ar. Fr. 303, Diog. Ath. 1.3, A.R. 1.1139, AP 6.165 (Phal.); ῥύμβος ξύλινος ἐπίχρυσος IG2². 1456.49, cf. 1517.207.
membrum virile, PLond. 1821.164.
whirling motion, as of a bull-roarer, ἀκόντων ἱέντα ῥόμβον shooting forth whirling darts, Pi. O. 13.94; αἰετοῦ ῥ. the eagle΄s swoop, Id. I. 4 (3).47 (65); ῥ. τυπάνων Id. Dith. Oxy. 1604 Fr. 1 ii 9; ἐν αἰθερίῳ ῥύμβῳ Critias 19.2D. ; ῥόμβου ἀπειρεσίου δινεύμασιν οἶμον ἐλαύνων, of the Sun, Orph. H. 8.7; metaph, Νέμεσις καὶ ῥ. ἀλάστωρ IG 14.1389i i34 (perh. an Adj., = ῥεμβός). — The Gramm. hold ῥύμβος to be Att., ῥόμβος Hellenic, Sch. Theoc. 2.30, Ath. 7.330b.
rhombus, lozenge, i.e. a four-sided figure with all the sides, but only the opposite angles, equal, Arist. Mech. 854b16, Euc. 1 Def. 22. ῥ. στερεός, a figure composed of two cones on opposite sides of the same base, Archim. Sph. Cyl. 1.26, al. a species of fish, of which turbot and brill are varieties, so called from its rhomblike shape, Nausicr. 2.13; Ῥωμαῖοι καλοῦσι τὴν ψῆτταν ῥ. Ath. 7.330b, cf. ψῆττα.
surgical bandage, so called from its shape, Hp. Off. 7, Heliod. ap. Orib. 48.20.14.
pattern of the same shape, in weaving cloth, Democr. Eph. 1; διαπλοκὴ ῥόμβων Aristeas 74.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
ὁ, att. ῥύμβος,
1) jeder kreisförmige Körper ; dah.
a) der Kreisel, ein Spielzeug der Knaben, τροχίσκος, ὃν στρέφουσιν ἱμᾶσι τύπτοντες, καὶ οὕτω κτύπον ἀποτελοῦσιν, Schol. Ap.Rh. 1.1139.
b) der Zauberkreisel, das Rad, das Zauberer u. Zaubrerinnen bei magischen Gebräuchen, Weihungen, Beschwörungen umzudrehen pflegten ; Theocr. 2.30 ; Luc. D.Mer. 4.5. – Aber ῥόμβῳ καὶ τυπάνῳ Ῥείην Φρύγες ἱλάσκονται Ap.Rh. 1.1139, EM., ist = ῥόπτρον, Pauke.
c) eine mathematische Figur, die zwei mit der Grundfläche aufeinandergesetzte Kegel bildet, ein Rhombus, Mathem.; vgl. Schol. Theocr. 2.18 ; u. so auch Ath. XII.525 zu nehmen : κρόκινα ῥόμβοις ὑφαντά, wo Schweigh. zu vgl. – Daher
d) ein Fischgeschlecht, die Rochen, Butten, Schollen, wegen ihrer Aehnlichkeit mit der Gestalt eines Rhombus, Ath. VII.330.
2) schnelle, kreisförmige Bewegung, Umschwung ; αἰετοῦ ῥόμβον ἴσχει Pind. I. 3.65 ; das Herumbewegen im Kreise, das Schleudern, ἀκόντων Ol. 13.94 ; ῥόμβῳ ἑλισσομένα κύκλιος ἔνοσις Eur. Hel. 1378 ; sp.D.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)