ὅτ·αν [ᾰ] conj. quand, lorsque, aussi souvent que, autant de fois que, avec le sbj. IL. 1, 519, etc. ; OD. 9, 6, etc. ; ou l’opt. dans le disc. indir. : ὅτανπερ, m. sign. ESCHL. Pers. 450, SOPH. O.C. 301 ; PLAT. Rsp. 565 a ; postér. avec l’ind. (dans Hom. IL. 12, 42, στρέφεται est un sbj. épq. et OD. 10, 410, σκαίρουσι s’explique par anacoluthe) ; ὅταν τάχιστα, XÉN. Cyr. 4, 5, 33, etc. ; ὅταν πρῶτον, PLAT. Lys. 211 b, aussitôt que ; ὅτε γὰρ ἄν pour ὅταν γάρ, POL. 11, 7, 1.

Étym. ὅτε, ἄν.

for ὅτ’ ἄν (< ὅτε ἄν) as sts. in codd. ; Adv. of Time, whenever, with a conditional force, so as nearly to = ἐάν (v. εἰ B. II), referring to an indef. future (cf. ὅτε A. I. IC), Il. 1.519, etc. ; also of events like ly to recur, 2.397, IG1². 97.9, etc. ; also in Ep. ὅτε κεν Il. 1.567, 6.225; strengthd., ὅ. περ S. OC 301, Pl. R. 565a, 565d; repeated for rhet. effect, ὅ. ὡς ὑβρίζων, ὅ. ὡς ἐχθρὸς ὑπάρχων, ὅ. κονδύλοις, ὅ. ἐπὶ κόρρης D. 21.72. later causal, since, ὅταν… ᾖ since it is, Arist. Mu. 395a19, cf. D.Chr. 7.105, Porph. Gaur. 11.2; in earlier examples the application to the particular case is less directly expressed, καὶ τοῦτο τυφλὸν ὅταν ἐγὼ βλέπω βραχύ this too (viz. my staff) is blind when I am (= when its owner is) short-sighted, E. Ion 744, cf. S. Aj. 137 (anap.), Pl. Sph. 241a, Din. 3.9. never with ind. in early authors, exc. in Od. 10.410, ὡς δ’ ὅταν… σκαίρουσι (s.v.l.); in 24.88, ὅτε κεν… ζώννυνταί τε νέοι καὶ ἐπεντύνονται ἄεθλα ; and in Il. 12.41, ὡς δ’ ὅτ’ ἂν ἔν τε κύνεσσι καὶ ἀνδράσι… στοέφεται (ἔναντα κύνεσσι cj. Monro); but freq. in LXX with impf. ind., as ὅταν εἰσήρχετο Ge. 38.9, cf. Plb. 4.32.5, Ev. Marc. 3.11; also with aor. ind., LXX Ex. 16.3, Apoc. 8.1; with fut. ind., ὅταν ἕξουσι Apollod. Poliorc. 187.12; ὅταν ὄψεσθε (v.l. ὄψησθε) Ev. Luc. 13.28; with pres. ind., ὅταν δείκνυται Str. 12.3.27 (s.v.l.); generally, ὅταν supersedes ὅτε in Hellenistic Greek. never with opt. in early authors, exc. in orat. obliq., where in orat. recta the subj. with ὅταν would have stood, as perh. A. Pers. 450 may be expld. (ὅτ’ ἐκνεῶν Elmsl.); ὅτε κεν folld. by ἵκοι, Il. 9.525. Special usages; to introduce a simile, 10.5, Od. 5.394. πρίν γ’ ὅ., = πρίν γε ἢ ὅ. (v. ὅτε A. 11.2), 2.374. εἰς ὅτε κεν until such time as…, ib. 99, 19.144. ὅ. τάχιστα, Lat. cum primum, Ar. Th. 1205, X. Cyr. 4.5.33; ὅ. πρῶτον Pl. Ly. 211b. [ὅταν only in later Poetry, Lyr.Alex.Adesp. 37.17.]

d.i. ὅτ' ἄν, wie auch seit Wolf im Hom. überall geschrieben, c. conj., im Fall daß, eine bedingte Zeitbestimmung, daher auch so oft als, so bald als, von einer öfters wiederkehrenden Handlung in Bezug auf die Gegenwart, τὸν δ' οὔποτε κύματα λείπει παντοίων ἀνέμων, ὅτ' ἂν ἔνθ' ἢ ἔνθα γένωνται, Il. 2.396 ; τὰς διαπέρσαι (für imperat.), ὅτ' ἄν τοι ἀπέχθωνται πέρι κῆρι, 4.53 ; Od. 9.6 ; zu bemerken Il. 1.518 ἦ δὴ λοίγια ἔργ', ὅτε μ' ἐχθοδοπῆσαι ἐφήσεις Ἥρῃ (einen einzelnen Fall, der bestimmt eintreten wird, andeutend), ὅτ' ἄν μ' ἐρέθῃσιν ὀνειδείοις ἐπέεσσιν, was wohl stattfinden dürfte ; ὅτ' ἄν ποτε, Il. 4.164, 6.448 ; u. in Gleichnissen, ὡς δ' ὅτ' ἄν, wie wenn, 10.5, 11.269, 15.170, Od. 5.394, 10.216 ; Il. 12.42 ist στρέφεται epische Form für στρέφηται ; Od. 10.410 ὡς δ' ὅτ' ἂν ἄγραυλοι πόριες περὶ βοῦς ἀγελαίας, ἐπὴν βοτάνης κορέσωνται, πᾶσαι ἅμα σκαίρουσιν ist als eine durch den Zwischensatz veranlaßte Anakoluthie zu erklären, welche das Bild selbstständig, ohne Rücksicht auf die eintretende Partikel ausführt ; ὅταν θεοῦ μοῖρα πέμπῃ ὄλβον, Pind. Ol. 2.21 ; χὤταν πόλιν οἱ σοφοὶ τηρέωντι, P. 2.88, öfter ; τί που δράσεις, ὅταν τὰ λοιπὰ πυνθάνῃ κακά ; Aesch. Prom. 746 ; ὅταν δ' ἀείδειν ἢ μινύρεσθαι δοκῶ, κλαίω τότε, Ag. 16, öfter ; ὅταν τι δρᾷς ἐς κέρδος, so oft, οὐκ ὀκνεῖν πρέπει, Soph. Phil. 111, öfter ; auch in Beziehung auf ein Demonstrativum, χὤταν τις εὖ ζῇ, τηνικαῦτα τὸν βίον σκοπεῖν χρή, Phil. 503, vgl. O.R. 76 ; ὅταν τάχιστα, sobald als, Ar. Thesm. 1025 ; u. in Prosa, vgl. Xen. Cyr. 4.5.33 ; ὅταν πρῶτον, Plat. Lys. 211b, Rep. I.333b u. sonst ; vgl. οὐκοῦν οἱ ἀνδρεῖοι οὐκ αἰσχροὺς φόβους φοβοῦνται, ὅταν φοβῶνται, wenn sie ja fürchten, den Fall angenommen, daß sie fürchten, Prot. 360b ; πότερον τὰ μεταξὺ ταῦτα ἕνεκεν τῶν ἀγαθῶν πράττουσιν, ὅταν πράττωσιν ; wo wir umstellend sagen »wenn man das Mittlere tut, tut man es des Guten wegen ?« Gorg. 468a ; ebendaselbst βαδίζομεν ὅταν βαδίζωμεν, ἕσταμεν ὅταν ἑστῶμεν, vgl. Phaed. 68d ; Xen. οὗτοι ἡμῖν ὅταν ἀπίωμεν, ἕψονται, An. 6.3.15, der es auch in indirekter Rede braucht, wo man ὅτε c. optat. erwarten sollte, 4.5.36 ; εἰκὸς ὅταν γνῶσιν – αὐτοὺς πειράσεσθαι, Thuc. 4.60, u. A. – Mit dem optat. ist es verbunden Aesch. Pers. 442, πέμπει τούσδ', ὅπως, ὅταν νεῶν φθαρέντες ἐχθροὶ νῆσον ἐκσῳζοίατο, κτείνοιεν, wo vielleicht richtiger ὅτ' ἄν zu schreiben u. ἄν zum opt. als opt. pot. zu ziehen ist, od. der opt. durch den von ὅπως abhängigen Satz veranlaßt ist ; vgl. Hes. O. 116, ἀλλ' ὅταν ἡβήσειε καὶ ἥβης μέτρον ἵκοιτο, παυρίδιον ζώεσκον ; Schäfer schreibt so ὅταν γράφοι bei Dion.Hal. C.V. p. 402. Vgl. ὅτε.
Bei Pol. steht auch getrennt ὅτε γὰρ ἄν. – Ὅταν τε … καὶ ὅταν, sei es daß … oder, sive … sive, Plat. Legg. V.744c.

ὅταν (for ὅτ᾽ ἄν = ὅτε ἄν),
temporal particle,
with a conditional sense, usually of things expected to occur in an indefinite future;
__1. prop., whenever;
__(a) (a) with subjc. praes.: Mat.6:2, 5 Mrk.14:7, Luk.11:36, Jhn.7:27, Act.23:35, 1Co.3:4, al.; ἕως τ. ἡμέρας ἐκείνης, ὅ., Mat.26:29, Mrk.14:25; before τότε, 1Th.5:3;
__(b) with subjc. aor. (M, Pr., 185): Mat.5:11, Mrk.4:15, Luk.6:22, Jhn.2:10 8:28 (Field, Notes, 94), 10:4, al.
__2. As in Hom. (LS, see word), but not in cl. prose, with indic., when (M, Pr., 167f.; Bl., §65, 9): with impf., Mrk.3:11(cf. Gen.38:9, al.); with praes., Mrk.11:25; with fut.. Rev.4:9 (Swete, in l.); with aor., Mrk.11:19, Rev.8:1 (Swete, in ll.; M, Pr., 168, 248; Field, Notes, 35).
(AS)