Bailly
ος, ον,
att.
ἵλεως, ως, ων [ῑ] 1 propice, favorable,
en parl. des dieux, HÉS.
O. 338 ; ESCHL.
Eum. 1040 ; SOPH.
O.C. 1480 ; τινι, IL.
1, 583 ; PLAT.
Leg. 712 b, pour qqn ;
joint à εὐμενής, XÉN.
Cyr. 1, 6, 2 ; PLAT.
Leg. 712 b ;
en parl. des hommes, bienveillant, aimable, IL.
9, 639, etc. ; joint à πρᾷος, PLUT.
Ant. 82, etc. ; 2 p. suite, de bonne humeur, enjoué, HH.
Cer. 204 ; PLAT.
Conv. 206 d ; ὁ οἶνος τὸν ἄνθρωπον ποιεῖ ἵλεων, PLAT.
Leg. 649 a, le vin rend l’homme gai.
➳ [ῑᾰ] PD. O. 3, 59 ; SOPH. l. c. ; AR. Th. 1148 ; [ῑᾱ] IL. 1, 583 ; HH. Cer. 204 ; HÉS. ESCHL. ll. cc. — ἵλαος dans Hom. Pd. et dans les chœurs des Trag. (v. ci-dessus) ; ion. et att. ἵλεως, HDT. 6, 91 ; nom. pl. ἵλεῳ, SOPH. O.C. 44 ; XÉN. Mem. 1, 1, 9 ; au neutre, ἵλεα, PLAT. Phæd. 95 a ; duel ἵλεω, PLAT. Euthyd. 273 e.
Étym. ἱλάσκομαι.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
[v. sub fin.], ον, Ep. and Lyr. (incl. lyr. of Trag., A. Eu. 1040, S. OC 1480, Ar. Th. 1148); irreg. gen. ἱλάονος UPZ 1.8 (iv BC); Att. and later ἵλεως, ων (also in Herod. 4.25, v.l. for ἵλεον in Hdt. 6.91), dual ἵλεω Pl. Euthd. 273e; nom. pl. ἵλεῳ S. OC 44, X. Mem. 1.1.9 (later ἵλεως indecl. as nom. pl., SIG 985.47 (Philadelphia, ii or i BC), as acc. sg., LXX 2 Ma. 7.37, 10.26, as gen. sg., ib. 2.22); neut. ἵλεα Pl. Phd. 95a; ἵλεος, ον, Hdt. 4.94, 6.91 (v. supr.); also Cret., SIG 527.92 (Dreros, iii BC), GDI 5039.26 (Hierapytna), Hsch. ; ἵληϜος, dub. in IG 5(1).1562 (Olymp., vi or v BC, = Epigr. ap. Paus. 5.24.3, where ἱλάῳ); Aeol. ἴλλαος Hdn. Gr. 2.524, cf. ἱλάεις ; — of gods, propitious, gracious, ἔπειθ’ ἵλαος Ὀλύμπιος ἔσσεται ἡμῖν Il. 1.583, cf. Hes. Op. 340, Thgn. 782, Archil. 75, Pi. O. 3.34, Trag. et Ar. ll.cc., Theoc. 5.18; in Prose, Pl. Lg. 712b, LXX Ge. 43.23, al., UPZ 78.24 (εἵλ-, ii BC), Ep. Hebr. 8.12, etc. ; in deprecation, ἵλεώς σοι, κύριε (sc. ὁ θεός), i.e. be it far from thee, Ev. Matt. 16.22; ἵ. ἡμῖν Πλάτων καὶ ἐνταῦθα OGI 721.10 (Egypt, iv AD). of things, propitious, blameless, atoned for, ἵλαον ἦναι, opp. ἰνμενφὲς ἦναι, IG 5(2).262 (Mantinea, v BC). of men, gracious, kindly, σὺ δ’ ἵλαον ἔνθεο θυμόν Il. 9.639; σοι… θυμὸς ἐνὶ φρεσὶν ἵ. ἔστω 19.178; ἵλεως κλύειν S. El. 655; δέξασθαι Id. Aj. 1009, cf. Tr. 763; ἐποίησέ θ’ ἱλαρὸν… κἀπέδειξεν ἵλεων Ephipp. 6.7; sts. almost, = ἱλαρός, μειδῆσαι γελάσαι τε καὶ ἵλαον σχεῖν θυμόν h.Cer. 204, cf. Pl. Smp. 206d; ὁ οἶνος τὸν ἄνθρωπον ποιεῖ ἵλεων Id. Lg. 649a. Adv. ἱλάως and ἱλέως, Hsch.
[ι always; α Il. 1.583, h.Cer. 204, Hes. and A. ll.cc., Euph. 12, Pae. Erythr. 19, Theoc. 5.18, Epigr. ap. Paus. l.c., IG 12(2).476, Parth. Fr. 4; elsewh. α, v. supr., also Id. Fr. 32, etc.]
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
[ᾱ], ον, att. ἵλεως, ων, neutr. plur. ἵλεα, Plat. Phaed. 95a ; bei den Tragg. u. Ar. steht ἵλαος nur in lyr. Stellen ; versöhnt, gnädig, huldvoll, von Göttern, ἵλαος Ολύμπιος ἔσσεται ἡμῖν Il. 1.583 ; ὡς κέ τοι ἵλαον κραδίην καὶ θυμὸν ἔχωσι Hes. O. 338 ; ἵλαοι καὶ εὐθύφρονες γᾷ δεῦρ' ἴτε σεμναί Aesch. Eum. 992 ; ἵλαος, ὦ δαίμων Soph. O.C. 1477 ; ἡ Κύπρις δέ μοι ἵλεως μὲν εἴη Eur. Hel. 1013 ; ἥκετ' εὔφρονες ἵλαοι πότνιαι Ar. Th. 1148 ; οἱ θεοὶ ἵλεώ τε καὶ εὐμενεῖς πέμπουσί σε Xen. Cyr. 1.6.2 ; Plat. Legg. IV.712b ; τοὺς θεοὺς ἵλεως οἰόμενοι ποιεῖν θυσίαις τε καὶ εὐχαῖς X.910a. – Von Menschen, wohlwollend, freundlich ; Pind. P. 12.4 ; ἵλεως κλύων Soph. El. 645 ; καὶ εὐμενής Plat. Phaedr. 257a ; καὶ πρᾶος πᾶσιν Rep. VIII.566e ; τοὺς ἀεὶ κατοικιζομένους ἵλεῳ δεχόμενοι Legg. V.747e. So auch σὺ δὲ ἵλαον ἔνθεο θυμόν Il. 9.639, wie 19.178 ; ἵλεῳ φρενί Soph. Tr. 760 ; ἵνα ἵλεώ σου τύχοιμι καὶ πραοτέρου Plut. Ant. 82. Auch = heiter, fröhlich, H.h. Cer. 204 ; πιόντα τὸν ἄνθρωπον ὁ οἶνος ποιεῖ ἵλεων εὐθὺς μᾶλλον ἢ πρότερον Plat. Legg. I.649a ; ἵλεων γίγνεται καὶ εὐφραινόμενον διαχεῖται Symp. 206d ; Ggstz λυπούμενος, Ephipp. bei Ath. VIII.363c.
[Die von Choerob. B.A. 1383 bezeugte Länge des α ist nicht beachtet Il. 9.639, 14.178 u. bei sp. Ep., wie Theocr. 27.15 (aber lang 5.18), Mosch. 2.146, Callim. Dian. 129 ; α ist kurz auch bei Pind., Soph., Ar.]
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)