ἰάομαι-ῶμαι (impf. ἰώμην, f. ἰάσομαι [ᾱ], ao. ἰασάμην [ᾱσ], pf. ἴαμαι [ᾱ]) [ῑ]
      1 moy. soigner, guérir : τινα, IL. 12, 2 ; PLAT. Pol. 299 a, qqn ; ὀφθαλμόν, OD. 9, 525, l’œil ; τὸ σῶμα, SOPH. Tr. 1210, le corps ; νόσους, PD. P. 3, 81 ; ἔλκεα HDT. 7, 181 ; cf. EUR. Hipp. 597 ; PLAT. Prot. 340 e, des maladies ; fig. ἰ. δύσγνοιαν, EUR. H.f. 1107 ; ἀδικίαν, EUR. Or. 649, guérir l’ignorance, corriger ou réparer l’injustice ; en parl. d’instruments de travail, d’outils, réparer, LIB. 4, 613 ;
      2 pass. (f. ἰαθήσομαι [ᾱ], ao. ἰάθην [ᾱ], pf. ἴαμαι [ᾱ]) être guéri, délivré d’un mal, HPC. 532, 42 ; AND. 20, 46 ; LUC. As. 14 ; NT. Marc. 5, 29, etc.

➳ [ῐ] EUR. Hipp. 597. — Prés. impér. 2 sg. ἰῶ, ESCHL. fr. 417 ; HDT. 3, 53 ; sbj. 3 sg. ἰᾶται, PLAT. Charm. 164 ; opt. ἰῴμην, SOPH. Tr. 1210 ; 3 sg. ἰῷτο, PLAT. Charm. 164 ; HPC. 7, 174 Littré. Fut. moy. ἰάσομαι, au sens pass. ARSTD. 47, 317. — La conjug. ion. est en ἰη- : prés. inf. ἰῆσθαι, HPC. 6, 386 ; impf. 3 sg. ἰῆτο, LUC. Syr. 20 ; fut. ἰήσομαι, OD. 9, 525 ; LUC. Syr. 20 ; ao. ἰησάμην, IL. 5, 899 ; pass. ao. ἰήθην, HPC. 7, 172 ; 8, 24 Littré. — Act. réc. ao. 1 pl. ἰάσαμεν, GAL. 10, 352.

Étym. inconnue.

imper. ἰῶ (v. infr.), Ion. inf. ἰᾶσθαι Hp. Loc. Hom. 24 (ἰῆσθαι v.l. in Id. Morb. Sacr. 13), Cypr. i-ja-sa-ta-i, ἰjᾶσθαι Inscr.Cypr. 135.3H. ; fut. ἰάσομαι E. HF 1107, Aeschin. 3.69; Ion. and Ep. ἰήσομαι Od. 9.525, Archil. 13, (ἐξ-) Hp. Morb. 1.6; aor. ἰασάμην E. Fr. 1072, Pl. Phd. 89a; Ion. ἰησάμην Il. 5.899, Hp. Int. 2; — Pass. (v. infr.). [ῑ- in Hom., etc. ; also ῐ, E. Hipp. 597]:
heal, cure, in pres. and impf., attempt to cure, treat, of persons or bodies, etc., τινα Il. 12.2, Hdt. 3.134, etc. ; τοὺς κάμνοντας Pl. Plt. 299a, cf. 293b; ὀφθαλμόν Od. 9.525; τὸ σῶμα S. Tr. 1210; abs., Od. 9.520, Il. 5.899; prov., ὁ τρώσας ἰάσεται Mantiss.prov. 2.28.
cure. treat, of diseases, νόσους Pi. P. 3.46, cf. E. Hipp. 597, Pl. Prt. 340e, Chrm. 156b, etc. ; σμύρνῃσι ἰ. τὰ ἕλκεα Hdt. 7.181; metaph, remedy, δύσγνοιαν, ἀδικίαν ἰᾶσθαι, E. HF 1107, Or. 650; ἀτυχίας Isoc. 6.101; δωροδόκημα Aeschin. 3.69; ἀσάφειαν Arr. Tact. 1.3; prov., μὴ τῷ κακῷ τὸ κακὸν ἰῶ, i.e. do not make bad worse, Hdt. 3.53, cf. Th. 5.65; μὴ κακοῖς ἰῶ κακά A. Fr. 349; κακοῖς ὅταν θέλωσιν ἰᾶσθαι κακά S. Fr. 77; abs., οὔτε τι γὰρ κλαίων ἰήσομαι Archil. 13.
cure the effects of, counteract, ἄκρατος ἰ. τὸ κώνειον Plu. 2.653a.
repair, τὸ βλαβέν Pl. Lg. 933e; τὴν φύσιν τὴν ἀνθρωπίνην Id. Smp. 191d; θυσιαστήριον LXX 3 Ki. 18.32; δίκελλαν Lib. Decl. 27.3. Act. only aor.1 ἰάσαμεν Gal. 10.453; part. ἰάσαντες Sch. E. Hec. 1236; aor. ἰάθην is always Pass., be healed, recover, And. 2.9, AP 6.330 (Aeschin.), IG 4.951.113 (Epid.), etc. ; ἀπὸ τῶν νόσων Ev. Luc. 6.17; Ion. ἰήθην Hp. Mul. 1.3, Int. 1; fut. ἰαθήσομαι Luc. Asin. 14, Gp. 12.25.3, Gal. 10.377; ἰάσομαι Aristid. 2.317 J. ; pf. ἴαμαι Ev. Marc. 5.29.

fut. ἰάσομαι, ion. u. ep. ἰήσομαι, dep. med., heilen ; ἰᾶτ' Εὐρύπυλον βεβλημένον Il. 12.2 ; τὸν – εὖ ἰησάμενοι Od. 19.459 ; ὀφθαλμόν 9.525 ; absolut, 520 ; νόσους ἰᾶσθαι Pind. P. 3.46 ; μὴ κακοῖς ἰῶ κακά Aeschyl. frg. B.A. 48, was sprichwörtlich geworden, vgl. Soph. frg. 98, Her. 3.53, Thuc. 5.65 ; πῶς σῶμ' ἂν ἰῴμην τὸ σόν Soph. Tr. 1200 ; νόσον Eur. Hipp. 597 ; δύσγνοιαν Herc.Fur. 1107, wie ἀδικίαν, gut machen, Or. 649 ; vgl. Archil. 53 ; νόσον ἀρχαίαν Ar. Vesp. 651 ; in Prosa, ὥς μιν ἰώμενος ὑγιέα ἀπέδεξε Her. 3.134 ; τὰ ἕλκεα 7.181 ; ἰώμενος μεῖζον τὸ νόσημα ποιῶ Plat. Prot. 341c ; τοὺς ὀφθαλμούς Charm. 156b ; τοὺς κάμνοντας Polit. 299a ; τὸ βλαβέν Legg. XI.933e ; τὴν φύσιν ἀνθρωπίνην Symp. 191d ; übertr., σφαγὰς καὶ ἀνομίας ἰάσασθαι Isocr. 4.114 ; ὀρθῶς ἰασόμενοι τὸ Δημοσθένους δωροδόκημα Aesch. 3.69 ; ἰᾶσθαι δὲ ῥᾷστόν ἐστι παντὸς τὰς πρώτας ἐπιβολάς Pol. 3.7.7. – Den aor. pass. ἰαθῆναι hat Andoc. 2.9 ; Plat. Symp. 189d ; ἰαθήσομαι, Matth. 8.8 ; auch ἴαται perf., Marc. ev. 5.29.
[In der Anth. findet sich ι auch kurz gebraucht, wie Eur. Hipp. 592, s. die abgeleiteten Wörter.]

ἰάομαι, -ῶμαι
[in LXX for רָפָא (Gen.20:17, al.), exc. Isa.30:26 61:1 (חָבַשׁ) ;]
to heal: with accusative of person(s), Luk.5:17 6:19 9:2, 11 9:42 14:4 22:51, Jhn.4:47, Act.9:34 10:38 28:8; pass., Mat.8:8, 13 15:28, Luk.7:7 8:47 17:15, Jhn.5:13; id. before ἀπό᾽, Mrk.5:29, Luk.6:17; figuratively, of spiritual healing, Mat.13:15, Jhn.12:40, Act.28:27' (LXX) ; pass., Heb.12:13, Jas.5:16, 1Pe.2:24.†
SYN.: θεραπεύω, q.v (AS)