GRC

ἕδος

download
JSON

Bailly

εος-ους (τὸ) :
   I
siège, càd. :
      1 tout objet pour s’asseoir, siège, IL. 1, 534, etc. ; HPC. 783 g ;
      2 siège d’une chose, fondement, base ; πάντων ἕδος γαῖα, HÉS. Th. 117 ; ANTH. App. 372, la terre, fondement de toutes choses ;
      3 endroit où l’on réside, d’où résidence, demeure, en parl. de pays, de villes, etc. PD. N. 4, 12 ; P. 2, 7 ; 12, 1 ; EUR. Or. 1247 ; THCR. Idyl. 7, 116 ; etc. ; Ἀσίας ἕδος, ESCHL. Pr. 411 ; Τροίας ἕδη, EUR. I.A. 1527, la terre d’Asie, le sol de Troie ; Θήϐης ἕδος, IL. 4, 406, le sol, càd. la ville de Thèbes ; Ἰθάκης ἕδος, OD. 13, 344, le sol, càd. l’île d’Ithaque ; particul. demeure des dieux, en parl. de l’Olympe, IL. 5, 360 ; OD. 6, 42 ; HÉS. Sc. 203 ; etc. ; p. suite, temple, ESCHL. Pers. 404 ; joint à ἱερά, PLAT. Phæd. 111 b ; à τοὺς νεώς, ISOCR. 73 b ; à τοὺς νεὼς καὶ τὰ τεμένη, LYCURG. 168, 17 ; d’où statue d’un dieu, SOPH. El. 1374 ; XÉN. Hell. 1, 4, 12 ; PLUT. Sol. 12, etc. ;
   II action de s’asseoir : οὐχ ἕδος ἐστί, IL. 11, 648 ; 23, 205, ce n’est pas le moment de s’asseoir, càd. il n’y a pas de temps à perdre.

Étym. v. *ἕζω.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

εος, τό, Ep. dat. pl. ἑδέεσσιν IG 14.1389 ii 19: — sitting-place; seat, stool, Il. 1.534 (pl.), 581 (pl.), 9.194, etc. ; ἕ. Θεσσαλικόν straight-backed chair, Hp. Art. 7.
seat, abode, dwelling-place, esp. of the gods, ἐς Ὄλυμπον… ἵν’ ἀθανάτων ἕ. ἐστί Il. 5.360; ἵκοντο θεῶν ἕ. αἰπὺν Ὄλυμπον ib. 367, cf. Theoc. 7.116; periphr., ἕ. Οὐλύμποιο, = Ὄλυμπος, Il. 24.144, cf. Pi. O. 2.12; of the abodes of men, Θήβης ἕ. Il. 4.406; Ἰθάκης ἕ. Od. 13.344; ἕ. Μάκαρος the abode of Macar, Il. 24.544; periphr., Τροίας ἕ. B. 8.46; ἔποικον ἕ., = ἐποικίαι, A. Pr. 412.
seated statue of a god, S. OT 886 (lyr.), El. 1374, IG 2.754, al., Isoc. 15.2, X. HG 1.4.12, Porph. Abst. 2.18, Polem.Hist. 90, Plu. Per. 13, Paus. 8.46.2; τὰ ἕ. τῶν θεῶν, i.e. the Lat. Penates, D.H. 1.47; also of a man worshipped as a hero, IG 14.2133; τὰ τῶν θεῶν ἕδη καὶ τοὺς νεώς Isoc. 4.155; τοὺς νεὼς καὶ τὰ ἕδη καὶ τὰ τεμένη Lycurg. 143; θεῶν ἕδη (v.l. ἄλση) καὶ ἱερά Pl. Phd. 111b, cf. Tim. Lex. ἕδος· τὸ ἄγαλμα, καὶ ὁ τόπος ἐν ᾧ ἵδρυται, but this latter use is doubtful in early Prose; later, temple, Ph. 2.314; ἕ. ὑπαίθριον D.C. 51.1.
foundation, base, Hes. Th. 117, Epigr. ap. Vitr. 8.3.23.
act of sitting, οὐχ ἕδος ἐστί ΄tis no time to sit idle, Il. 11.648, 23.205; cf. ἕδρα ΙΙ.
(Cf. Skt. sádas ΄seat΄.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

τό, meist poetisch, vgl. ἕδρα,
1) der Sitz ;
   a) der Sessel, auf dem man sitzt, Il. 1.534, 581, 9.194.
   b) das Sitzen, οὐχ ἕδος ἐστί, es ist nicht Zeit, müssig dazusitzen, Il. 11.648, 23.205.
   c) Wohnsitz, bes. der Götter ; Ὄλυμπος θεῶν ἕδος Hes. Sc. 203 ; Od. 6.42 u. öfter ; ἕδος Οὐλύμποιο Il. 24.144 ; Pind. N. 6.3, Ol. 2.13. Auch ἕδος Θήβης, die Stadt selbst, Il. 4.406 ; Ἰθάκης ἕδος Od. 13.344 ; μάκαρος ἕδος Il. 24.544, wo Makar wohnte ; Θεράπνας ὑψίπεδον ἕ. Pind. I. 1.31 ; αἰακιδᾶν εὔπυργον N. 4.12 ; ὅσοι Ἀσίας ἕδος νέμονται Aesch. Prom. 411, vgl. Pers. 890 ; Eur. I.A. 1597 u. a. D. – Bes. heißen die Tempel der Götter δαιμόνων ἕδη, Soph. O.R. 886, vgl. El. 1366 ; so auch in Prosa, θεῶν ἕδη Plat. Phaed. 111b ; Isocr. 3.9, 4.155, wo es nach Thom.Mag. auch auf die Götterbilder selbst geht, wie Lycurg. 1 τῶν θεῶν νεὼς καὶ τὰ ἕδη verbunden ist ; Isocr. 15.2 Φειδίας τὸ τῆς Ἀθηνᾶς ἕδος ἐργασάμενος, wie auch Xen. Hell. 1.4.12 τοῦ ἕδους τῆς Ἀθηνᾶς κατακεκαλυμμένου zu verstehen u. B.A. p. 246 ἕδος τὸ ἄγαλμα erkl. wird. Vgl. noch Dion.Hal. 1.47, 3.69 ; Plut. Pericl. 13, Sol. 12 ; Paus. 8.48.1.
2) Grund, Grundlage ; Hes. Th. 117 ; Anth. App. 373.6.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory