ου (ὁ) [ᾰ] repas frugal où chacun apporte sa quote-part, d’où :
      1 repas par écot (p. opp. à εἰλαπίνη ou à γάμος) OD. 1, 226 ; p. ext. repas de fête, festin, PD. O. 1, 38 ; P. 5, 77 ; 12, 4 ; EUR. Hel. 388 ;
      2 quote-part, contribution volontaire, souscription (pour les indigents, pour les besoins publics) AR. Ach. 615 ; DÉM. 821, 14 ; IS. 88, 28 ; particul. cotisation d’enfants pour secourir les parents âgés, EUR. Suppl. 363 ; cotisation d’amis pour secourir un des leurs : ἔρ. τινι εἰσφέρειν, PLAT. Conv. 177 c, Leg. 927 c ; φέρειν, DÉM. 142, 1 ; 547, 10, remettre à qqn le produit d’une cotisation ; ἔρ. συλλέγειν, ANT. 117, 19, recueillir une cotisation ; ἔρ. ἔχειν, DÉM. 327, 17, recevoir le produit d’une cotisation ;
      3 p. ext. secours, assistance, bon office, THC. 2, 43 ; XÉN. Cyr. 7, 1, 12 ; ISOCR. 212 a ; ARSTT. Pol. 7, 14, 5 ; ironiq. τὸν αὐτὸν ἔρ. ἀποδοῦναι, DÉM. 1348, 3, payer en monnaie de même sorte ;
      4 produit d’une cotisation, d’une quête (offert en présent à un orateur pour le corrompre), DÉM. 329, 15.

ὁ, meal to which each contributed his share, picnic, εἰλαπίνη ἠὲ γάμος · ἐπεὶ οὐκ ἔρανος τάδε γ’ ἐστίν Od. 1.226, cf. 11.415 ; metaph, Pl. Smp. 177c. generally, feast, festival, Pi. O. 1.38 ; πολύθυτος ἔ. Id. P. 5.77 ; wedding-banquet, ib. 12.14, Pherecyd. 11 J. ; ἔρανον εἰς θεοὺς… ἐποίεις E. Hel. 388.
loan raised by contributions for the benefit of an individual, bearing no interest, but recoverable at law, in instalments, παρὰ τῶν φίλων ἔ. συλλέξαι Antipho 2.2.9, cf. Thphr. Char. 22.9 ; κομισόμενος τὸν ἔ. recover the loan, Arist. Ph. 196b34 ; ἔ. εἰσενεγκεῖν τινι Thphr. Char. 15.7, Philem. 213.14 ; ἔ. τινι εἰς τὰ λύτρα εἰσφέρειν D. 53.8 ; ἔ. εἰς ἐλευθερίαν Id. 59.31, cf. GDI 2317 (Delph.), al. ; ἔ. ἀναλαμβάνειν BGU 1165.16 (i BC, with mention of interest); ἔ. εἰκοσίμνως Lys. Fr. 19 ; πεντακοσιόδραχμος SIG 1215.5 (Myconos); διτάλαντον εἶχες ἔ. [δωρεὰν] παρά τινων D. 18.312 ; in pl., debts thus contracted, Ar. Ach. 615 (prob.), Hyp. Ath. 9 ; τοὺς ἐ. διενεγκεῖν pay off such debts, Lycurg. 22 ; ἐράνους λέλοιπε he has left repayment-instalments unpaid, D. 27.25 ; ἔ. συνεφήβοις ἀπενεγκεῖν (cf. infr. III) Luc. DMeretr. 7.1. metaph, τοὐράνου γάρ μοι μέτεστι· καὶ γὰρ ἄνδρας εἰσφέρω (spoken by Lysistrata), Ar. Lys. 651 ; δεῖ τοῖς γονεῦσι τὸν ὡρισμένον ἐξ ἀμφοτέρων ἔ. καὶ παρὰ τῆς φύσεως καὶ παρὰ τοῦ νόμου δικαίως φέρειν D. 10.40, cf. 21.101, Isoc. 10.20, Pl. Lg. 927c ; κάλλιστον ἔ. [τῇ πόλει] προϊέμενοι Th. 2.43, cf. X. Cyr. 7.1.12, Ph. 2.553, etc. ; generally, favour, service, esp. one which brings a return, κάλλιστον ἔ., δοὺς γὰρ ἀντιλάζυται E. Supp. 363 ; ἔ. ἀντιλαμβάνειν Arist. Pol. 1332b40 ; ἀποδοῦναι Alex. 280 ; ironically, τὸν αὐτὸν ἔ. ἀποδοῦναι ΄pay him back in his own coin΄, D. 59.8.
a permanent association apparently religious in character (cf. ἐρανιστής), IG 12(1).155.12 (Rhodes, ii BC), 2². 1369 (Athens, ii AD); ἔ. συνάγειν Μηνὶ Τυράννῳ ib. 3.74 ; καλεῖται ὁ αὐτὸς καὶ ἔ. καὶ θίασος Ath. 8.362e ; functioning as a friendly society, Plin. Ep. Trai. 92 ; it could apparently lend to a non-member, ὅρος χωρίων ὑποκειμένων τῷ ἐ. καὶ τῷ ἀρχεράνῳ SIG 1198 (Amorgos, iii BC), cf. BGU 1133-6 (i BC).

ὁ (ἐράω, Ath. VIII.362e ἔρανοί εἰσιν αἱ ἀπὸ τῶν συμβαλλομένων εἰσαγωγαί, ἀπὸ τοῦ συνερᾶν καὶ συμφέρειν ἕκαστον, od. ἔραμαι),
1) eine Mahlzeit, wozu jeder Teilnehmer seinen Beitrag gab, Od. 1.226, wo der Ggstz ist γάμος u. εἰλαπίνη (vgl. 11.4141, aus dem hervorgeht, daß es ein einfacheres od. gewöhnliches Mahl mit regelmäßigen Teilnehmern ist. Uebh. Schmaus, ἄγειν πολύθυτον ἔρανον Pind. P. 5.72, vgl. 12.14 ; Eur. Hel. 398.
2) eine Gesellschaft, deren Teilnehmer monatlich einen gewissen Beitrag zahlen u. davon einen Schmaus veranstalten, aber auch andere, bes. politische Zwecke verfolgen, die bes. in allen demokratischen Staaten vorhanden waren, Klub, zuweilen unseren Gilden und Zünften, zuweilen den Aktiengesellschaften entsprechend ; Vereine zu gegenseitiger Unterstützung in der Not, wo der Unterstützte, wenn er in eine bessere Lage kam, verpflichtet war, das, was er vom Vereine erhalten hatte, zurückzuerstatten, vgl. Böckh Staatshaush. I S. 264 ; Meier und Schömann att. Prozeß S. 541 ff.
3) der Beitrag, den man als Mitglied einer solchen Gesellschaft zu entrichten hat, ἔρανον εἰσφέρειν τινί, seinen Beitrag, bes. zur Unterstützung Jemandes geben, ihm beistehen, Plat. Symp. 177c ; Legg. XI.027c ; δεῖ γὰρ τοῖς γονεῦσι τὸν ὡρισμένον ἐξ ἀμφοτέρων ἔρανον καὶ παρὰ τῆς φύσεως καὶ παρὰ τοῦ νόμου δικαίως φέρειν Dem. 10.40 ; συνεισφέρειν Dion.Hal. rhet. 2.1 ; ἀποφέρειν Luc. D.meretr. 7.1 ; ἔρανον παρὰ τῶν φίλων συλλέξας, einen Unterstützungsbeitrag einsammeln, Antiph. 2 β 9 ; Dem. 59.31 ; wer die bestimmten Beiträge nicht entrichtete, wurde bestraft, vgl. Dem. 25.21 ; ἐράνους λέλοιπε πλείστους καὶ ὑπέρχρεως γέγονε 27.25 ; ἐξ ἐράνων ὀφλήματα Isae. 11.43 ; ὑπ' ἐράνου τε καὶ χρεῶν Ar. Ach. 615, wo der Schol. zu vgl.; Lys. 651, wo es auf Beiträge geht, welche die Bürger während der Perserkriege an den Staat entrichteten ; ἔρανον αἰτεῖν, eine Unterstützung fordern, Luc. Tim. 45 ; συνδιαλύεσθαι, für Jem. die Beiträge mit entrichten, Dem. enc. 46. – Uebh. Liebesdienst, Gefälligkeit, Eur. Suppl. 375 ; κάλλιστον ἔρανον τῇ πόλει προΐεσθαι Thuc. 2.43 ; εἰς τίνα ποτ' ἂν καλλίονα ἔρανον ἀλλήλους παρακαλέσαιμεν Xen. Cyr. 7.1.12 ; Folgde : νομίζειν ὀφείλειν τοῦτον τὸν ἔρανον ἀνθ' ὧν ἐκεῖνος αὐτῷ συνεκινδύνευσε Isocr. 10.20 ; τὸν αὐτὸν ἔρανον ἀποδοῦναί τινι, die empfangene Wohltat vergelten, Dion.Hal. rhet. 6.5 ; ironisch, mit gleicher Münze bezahlen, Dem. 59.8. – Gegenseitige Schuldverpflichtung, Pfandschein, ἐράνους διενεγκεῖν, ein Pfand auslösen, Lycurg. 22.