ἐπι·λαμϐάνω (f. -λήψομαι, ao.2 ἐπέλαϐον) :
   I saisir, d’où :
      1 saisir pour comprimer, intercepter : τὴν ῥῖνα, AR. Pl. 703, se boucher le nez ; τὸ ὕδωρ, LYS. 166, 43, arrêter l’eau (de la clepsydre), l’empêcher de couler ; τῆς ὁδοῦ, HDT. 2, 87, détourner de la route ; d’où avec un dat. de pers. ἐπ. τινί, APP. Civ. 4, 96, écarter (un danger) en faveur de qqn, venir au secours de qqn ;
      2 saisir, s’emparer de : πολὺν χῶρον, THCR. Idyl. 13, 65, dévorer l’espace (litt. le saisir vivement ; cf. lat. corripere spatium) ;
      3 mettre la main à, entreprendre : τινός, EL. N.A. 5, 18 ; 13, 19, se mettre à qqe ch. ;
      4 avec idée d’hostilité, attaquer, LUC. Nav. 36 ; souv. en parl. d’une maladie, avec l’acc. HDT. 8, 115 ; HPC. Aph. 1258 ; THC. 2, 51 ; au pass. νόσῳ ἐπείληπται, SOPH. Ant. 732, elle est atteinte de cette maladie ; αἴσθησιν ἐπιληφθείς, PLUT. Flam. 6, ayant perdu l’usage d’un sens, litt. ayant un sens attaqué ;
      5 surprendre : μὴ χειμὼν τὴν φυλακὴν ἐπιλάϐοι, THC. 4, 27, de peur que l’hiver ne surprît la garnison ;
      6 p. suite, interrompre : νυκτὸς ἐπιλαϐούσης τὸ ἔργον, THC. 4, 96, la nuit ayant interrompu l’entreprise ;
   II prendre en outre, d’où :
      1 prendre de nouveau : τι οἰνάριον, PLUT. Cato ma. 1, un peu de vin ;
      2 prendre en sus, ajouter : ὀνόματα, APP. Civ. 3, 14, des noms (à ceux que l’on possède soi-même) ; ἐπὶ τοῖς πεντήκοντα ταλάντοις ἑκατόν, ARSTT. Pol. 1, 11, 11, cent talents en sus des cinquante (stipulés) ; avec un gén. ἐπ. τοῦ χρόνου, M. ANT. 1, 17 ; τῆς ἀρχῆς, PAUS. 9, 14, 5, dépasser le temps, la durée d’une charge ;
      3 prendre de plus en plus : πλατύτερον τόπον, PLUT. Cato ma. 5 ; πλείω τόπον, ARSTT. Cæl. 3, 7, 3, occuper une plus grande place ; avec idée de temps, prolonger : τοῦ πολέμου, THC. 4, 133, faire traîner la guerre en longueur ; τοῦ χειμῶνος, TH. H.P. 1, 9, 6, faire traîner jusqu’à l’hiver ;
      4 prendre après, à la suite de : δεῖ αὐτὴν ἐπιλαμϐάνειν, DIOSC. 2, 137, il faut la prendre après (les autres aliments) ;
   III intr.
      1 survenir, PLAT. Epin. 976 a ; DH. 2, 54 ; 3, 52 ;
      2 p. suite, succéder, suivre, ARSTT. Probl. 1, 8, 3 ;

Moy. mettre la main sur, d’où :
      1 se saisir de, s’emparer de : τινος, HDT. 6, 113 ; XÉN. An. 4, 7, 12, etc. de qqe ch. ; fig. προφάσιος, HDT. 3, 36 ; καιροῦ, AR. Lys. 696, saisir un prétexte, l’occasion ; avec idée de violence ou d’hostilité : τινος τῇ χειρί, DÉM. 534, 1 ; τινος τῶν τριχῶν, ESCHN. 75, 3, prendre qqn par la main, saisir qqn par les cheveux ; fig. attaquer en paroles, s’attaquer à : τινος, XÉN. Hell. 2, 1, 32 ; PLAT. Phædr. 236 b, s’attaquer à qqn ou à qqe ch. ; abs. XÉN. Mem. 1, 2, 31 ; ἐπ. ὅτι, PLAT. Rsp. 490 c, objecter que ;
      2 en b. part, acquérir, obtenir, jouir de : ἐρημίας, DÉM. 174, 10, avoir le champ libre ; cf. ESCHN. 74, 31 ; PLAT. Rsp. 360 d, 425 e, etc. ;
      3 mettre la main sur, se mettre à, entreprendre : τινος, PLAT. Rsp. 449 d ; PLUT. Mar. 7, qqe ch. ;
      4 surprendre, survenir : εἰ ἐπιλάϐοιτο ὁ χειμών, ALCIPHR. 1, 1, si le mauvais temps survenait ;
      5 interrompre un interlocuteur (p. opp. à ὑπολαμϐάνω, prendre régulièrement la parole après lui) PLAT. Gorg. 506 b, Conv. 814 e.

take or get besides, ἐπὶ τοῖς πεντήκοντα ταλάντοις ἑκατόν Arist. Pol. 1259a28; c. gen. partit., ἐ. τοῦ χρόνου take a little more time, M.Ant 1.17; τῆς ἀρχῆς Paus. 9.14.5.
simply, take, receive, PEleph. 10.1 (iii BC), OGI 179.18 (Egypt, i BC), etc.
lay hold of, seize, attack, as a disease, Hdt. 8.115, Hp. Aph. 6.51, Th. 2.51; of an enemy, Luc. Nav. 36; — Pass., ἐπείληπται νόσῳ S. Ant. 732; τὴν αἴσθησιν ἐπιληφθείς becoming unconscious, Plu. Flam. 6; ἐπελήφθη had an epileptic fit, Gal. 11.859.
of events, overtake, surprise, μὴ… χειμὼν τὴν φυλακὴν ἐπιλάβοι Th. 4.27; νυκτὸς ἐπιλαβούσης τὸ ἔργον ib. 96; ταχὺ ἐπιλαβὸν γῆρας Pl. Epin. 974a; impers., ἐπιλαμβάνει, c. acc. et inf., it befalls one that…, Paus. 6.22.4, 7.21.1.
attain to, come within reach of, reach, X. An. 6.5.6; ἔτη ὀκτὼ ἐ. πολέμου live over eight years, Th. 4.133; ἡμέρας ἑπτακαίδεκα τῆς ἑβδόμης ὑπατείας Plu. Mar. 46; c. gen. partit., ἐ. τετάρτου μηνός arrive at, of the foetus, Arist. HA 583b22 (but ἐ. τοῦ ἑνδεκάτου μηνός, of the mother, ib. 584a37); ὥστε καὶ τοῦ χειμῶνος ἐ. Thphr. HP 1.9.6.
seize, stop, esp. by pressure, τὴν ῥῖνα Ar. Pl. 703; ἐ. τὸ κλύσμα τῆς ὀπίσω ὁδοῦ Hdt. 2.87; ἐ. τὸ ὕδωρ stop the water-clock in court, Lys. 23.4, Is. 3.76; τὸν αὐλίσκον Arist. Ath. 67.3, cf. Pr. 866b13, Plb. 10.44.12; τὸ στόμα τοῖς ἐπικαλύμμασιν Arist. HA 527b21.
occupy space, μηδὲν τῶν τῆς πόλεως… οἰκοδομήμασι ἐ. Pl. Lg. 779c (Med.); πλείω τόπον Arist. Cael. 305b19; πλατύτερον τόπον Plu. Cat. Ma. 5; metaph, πολὺν χῶρον ἐ.
get over much ground, traverse it rapidly, Theoc. 13.65.
c. gen., undertake, τῆς κινήσεως, τῆς νήξεως, Ael. NA 5.18, 13.19.
c. dat., assist, App. BC 4.96 (nisi leg. <συν>επιλ.).
intr., succeed, follow, Arist. Pr. 860a7.
of food or drink, take extra, οἰνάριον Plu. Cat. Ma. 1; take after other food, Dsc. 2.112. Med. (with pf. ἐπείλημμαι Pl. Cra. 396d, D. 3.27), hold oneself on by, lay hold of, c. gen., τῶν νεῶν Hdt. 6.113, Th. 4.14, etc. ; τῶν ἀφλάστων νεός Hdt. 6.114; τῶν ἐπισπαστήρων ib. 91; τῆς ἴτυος X. An. 4.7.12; τῶν ἁμαξῶν Plu. Oth. 3; ὅτου ἐπιλάβοιτο τὰ δρέπανα whomsoever the scythes caught, X. Cyr. 7.1.31; ἐπιλαμβάνεταί μου τῆς χειρὸς τῇ δεξιᾷ Pl. Prt. 335c; ἐπιλαβόμενός [τινος] τῇ χειρί D. 21.60; τῶν τριχῶν by the hair, Aeschin. 3.150; μὴ ΄πιλαμβάνου hold me not! E. Ph. 896.
attack, τινός X. HG 4.2.22; esp. with words, Pl. Phdr. 236b; of things, τῆς θερμασίας πόρων ἐπιλαμβανομένης Epicur. Ep. 2 p. 52U. ; of diseases, Luc. Nigr. 29.
make a seizure of, arrest, τῶν παίδων D. 33.9; seize goods in default of payment, Id. 21.133.
lay hands on in assertion of a claim, Pl. Lg. 954c, POxy. 1707.15 (iii AD), etc.
lay hold of, get, obtain, προστάτεω a chief, Hdt. 1.127; προφάσιος ἔς τινα Id. 3.36, cf. 6.49; δυνάμιος Id. 9.99; καιροῦ Ar. Lys. 596; ἐξουσίας, γαλήνης, Pl. R. 360d, Plt. 273a, cf. PTeb. 48.20 (ii BC), etc. ; ἐ. λογισμῷ, Lat. ratione assequi, Pl. Phd. 79a.
of Place, reach, δασέος Arist. HA 629b15; τῶν ὀρῶν Plu. Ant. 41; metaph, of a state or condition, ἐρημίας ἐπειλημμένοι having found an empty field, i.e. an absence of all competitors, D. 3.27, cf. Arist. Pol. 1305b16.
attempt, πράξεων μεγάλων Plu. Mar. 7.
c. inf., undertake, γεωργεῖν IG 7.2446 (Thebes).
touch on, τινός Pl. R. 449d.
take up, interrupt in speaking, Id. Grg. 506b, Smp. 214e; object to, τοῦ ψηφίσματος X. HG 2.1.32; ἐ. ὅτι.
object that…, Pl. R. 490c… rarely c. acc., seize, τὰς Ἀθήνας (leg. λήψονται) Lycurg. 84.

(λαμβάνω), dazu nehmen, noch dazu bekommen ; τὸν θεὸν ἐπηρώτων, εἰ τὰς Ἀθήνας ἐπιλήψονται Lycurg. 84, d.i. ob sie Athen noch zu ihrem Lande hinzufügen, es erobern würden ; ἐπὶ τοῖς πεντήκοντα ταλάντοις ἐπέλαβεν ὀκτώ Arist. Pol. 1.11 ; ἔθος Ῥωμαίοις τοὺς θετοὺς τὰ τῶν θεμένων ὀνόματα ἐπιλαμβάνειν, dazu annehmen, App. B.C. 3.14 ; οἰνάριον, etwas Wein zu sich nehmen, Plut. Cat. mai. 1. – Bei Paus. 9.14.5, τεθνάναι δ' ἐτέτακτο ἐπιλαβόντα ἄνδρα τῆς ἀρχῆς, wenn Einer von seinem Amte noch dazu nahm, d.i. es über die gesetzmäßige Zeit hinaus verwaltete. – Dah. πολὺν χῶρον, vielen Raum zusammenfassen, ihn schnell durchlaufen, Theocr. 13.65 ; übertr., τὴν χρηστότητα τῆς δικαιοσύνης πλατύτερον τόπον ὁρῶμεν ἐπιλαμβάνουσαν, eine weitere Ausdehnung haben, Plut. Cat. mai. 5. – Vgl. ἔθαπτον ὁπόσους ἐπελάμβανε τὸ κέρας, soweit die Flanke des Heeres reichte u. die Toten umfaßte, Xen. An. 6.3.5. – Uebh. Etwas einnehmen, von der Zeit, überfallen, überraschen, ταχὺ ἐπιλαβὸν γῆρας Plat. Epin. 974a ; μὴ σφῶν χειμὼν τὴν φυλακὴν ἐπιλάβοι Thuc. 4.27 ; νυκτὸς ἐπιλαβούσης τὸ ἔργον, die Nacht unterbrach die Arbeit, 4.96 ; Sp., wie Dion.Hal. 2.54, εἰ μὴ νὺξ ἐπιλαμβάνοι τὴν ἔριν 7.16 ; intr., unmittelbar darauf folgen, Theophr. u. a.Sp., νυκτὸς ἐπιλαβούσης, bei Einbruch der Nacht, DS ; ἐπιλαβόντος τοῦ πολέμου Paus. 1.40.3. Von Krankheiten, befallen, Hippocr.; ἐπιλαβὼν λοιμός τε τὸν στρατὸν καὶ δυσεντερίη διέφθειρε Her. 8.115 ; δὶς γὰρ τὸν αὐτὸν οὐκ ἐπελάμβανε, die Pest ergriff denselben Menschen nicht zweimal, Thuc. 2.51 ; Arist. H.A. 8.21 ; pass., τοιᾷδ' ἐπείληπται νόσῳ Soph. Ant. 728 ; absol. ἐπιλαμβάνεσθαι, von einer Krankheit ergriffen, gelähmt werden, Arist. H.A. 3.3 ; ἐπιληφθεὶς τὴν αἴσθησιν, der Sinne beraubt, Plut. Flam. 6 ; – feindlich angreifen, οἱ πολέμιοι ἐπιλαμβάνουσιν Luc. Navig. 36 ; – erreichen, erleben, ἔτη δὲ Χρυσὶς τοῦ πολέμου ἐπέλαβεν ὀκτώ Thuc. 4.133 ; φυλλοβολεῖ τὸ μὲν θᾶττον, τὸ δὲ βραδύτερον ὥστε καὶ τοῦ χειμῶνος ἐπιλαβεῖν, daß es noch bis in den Winter hineinreicht, Theophr., öfter ; vgl. Plut. Mar. 46 ; – zurückhalten, hemmen, τὴν ῥῖνα, die Nase zuhalten, Ar. Plut. 703, wie τοὺς μυκτῆρας Galen.; vgl. ἐπιλαβόντες τὸ κλύσμα τῆς ὀπίσω ὁδοῦ, an dem Ausweg hindern, Her. 2.87, wie τοὺς αὐλίσκους Pol. 10.44.12 ; so ἐπίλαβε τὸ ὕδωρ, vor Gericht, halte die Wasseruhr an, Isae. 2.34 Lys. 23.4 u. A., denn in der Zeit, wo Zeugenaussagen u. andere Aktenstücke vorgelesen wurden, mußte die Wasseruhr angehalten werden, damit dem Redner diese Zeit nicht angerechnet wurde, vgl. Meier und Schömann Att. Prozeß S. 717.
Med. sich an Etwas festhalten, ergreifen, τῶν ἀφλάστων νηός Her. 6.114 ; Thuc. 4.14 ; αὐτοῦ τῆς ἴτυος Xen. An. 4.7.12 ; καί μου ἀνισταμένου ἐπιλαμβάνεται Καλλίας τῆς χειρὸς τῇ δεξιᾷ Plat. Prot. 335c ; ἐπειδάν σου ἐπιλαβόμενος ἄγῃ Gorg. 527a, wie 519a ; τῆς ἐρημίας ἐπειλημμένοι Dem. 3.27 ; ἐπειλημμένος τῆς χλανίδος Luc. nav. 5 ; bes. Etwas als sein Eigentum (durch Handanlegen) in Anspruch nehmen, ὅπως μηδεὶς ἰδιώτης μηδὲν τῶν τῆς πόλεως μήτ' οἰκοδομήμασι μήτ' ὀρύγμασιν ἐπιλήψεται Plat. Legg. VI.779c, sich aneignen ; vgl. XII.954d ; Lys. 3.17, wie ἐπελάβετο τῶν παίδων ἐξαγομένων Dem. 33.13 ; ἀπάξειν ἐς τὸ δεσμωτήριον ἐπιλαβόμενος τῶν τριχῶν Aesch. 3.150 ; seltener mit dem acc., wie NT. – Von Krankheiten, ἱππομανία τινός Luc. Nigr. 29 ; – feindlich angreifen, ἐπελάβοντο Κορινθίων ἀναχωρούντων Xen. Hell. 4.2.22, öfter ; τῶν ὀρῶν Plut. Anton. 41 ; – προφάσιος, einen Vorwand ergreifen, Her. 3.36 ; – λογισμῷ, begreifen, Plat. Phaed. 79a. – Beim Disputieren, einwenden, widerlegen, ἀκούων ἐπιλαμβάνου, ἐάν τί σοι δοκῶ μὴ καλῶς λέγειν Plat. Gorg. 506b ; ἐάν τι μὴ ἀληθὲς λέγω, μεταξὺ ἐπιλαβοῦ Symp. 214e ; τοῦ ψηφίσματος Xen. Hell. 2.1.32 u. sonst geradezu = tadeln, schelten, Isocr. u. Folgde ; αὑτοῦ, sich Vorwürfe machen, Plut. – An Etwas gehen, es unternehmen, τῇ εὐχῇ Luc. nav. 17 ; gew. gen., πράξεων μεγάλων Plut. Mar. 7 ; bes. auch im Gespräch berühren, behandeln, ἄλλης ἐπιλαμβάνει πολιτείας, πρὶν ταῦτα ἱκανῶς διελέσθαι Plat. Rep. V.449d ; λόγων Soph. 217b ; οὗ καὶ νῦν δὴ ἐπελαβόμεθα ἐν τῇ ἀποκρίσει Lys. 293e. – Etwas erreichen, erlangen, meist durch Zufall, γαλήνης Plat. Polit. 273a ; ἐξουσίας Rep. II.360d ; δόξης Epinom. 978b ; ἐρημίας, ἀτελείας, Dem. 13.17, 20.24. – Daher auch wie oben das act., εἰ ἐπιλάβοιτο ὁ χειμών, wenn der Winter kommt, Alciphr. 1.1.

ἐπι-λαμβάνω
[in LXX for חָזַק hi., אָחַז, etc. ;]
always mid. in LXX and NT (see Cremer, 758), to lap hold of: with genitive of person(s), Mat.14:31, Act.17:19 21:30, 33; with accusative of person(s) (not cl.), Luk.9:47 14:4 23:26 (WH, but see Bl., 1015), Act.9:27 16:9 18:17; with genitive of thing(s), Mrk.8:23, Act.23:10, Heb.8:9' (LXX) ; with genitive of person(s) and of thing(s), Luk.20:20, 26; τ. αἰωνίου (ὄντως) ζωῆς, 1Ti.6:12 6:19. Metaph. (as in Sir.4:11), Heb.2:16 (see Westc., in l).†
(AS)