ἐπ·άρχω (impf. ἐπῆρχον, f. ἐπάρξω, ao. ἐπῆρξα) commander, jusqu’à, étendre son pouvoir sur, d’où commander à, avoir autorité sur, gén. XÉN. Cyr. 4, 6, 2 ; PLAT. Criti. 116 e ; ISOCR. 69 e ; rar. dat. ANTH. App. 187 ; abs. à Rome, en parl. de l’autorité d’un præfectus, HDN 4, 12, 1, ou d’un consul, PLUT. Syll. 8 ;

Moy. (ao. ἐπηρξάμην) :
      1 t. de rituel, ἐπάρξασθαι δεπάεσσιν, IL. 1, 471, etc. ; OD. 3, 340, etc. commencer à verser à la ronde dans les coupes, càd. verser la première part de vin pour la libation au dieu (après quoi on servait le vin à boire) (ἐπ. paraît avoir le sens de ἐπισταδόν, successivement, à la ronde) ;
      2 p. ext. offrir : νέκταρ, HH. Ap. 124, le nectar.

rule over, χώρας πολλῆς X. Cyr. 4.6.2; τῶν ὁμόρων Isoc. 4.140; τῶν ἔξωθεν Pl. Criti. 116e; [νήσων] prob. in Thphr. HP 9.4.10; to be governor, commandant of a place, Hell. Oxy. 16.6; c. dat., Epigr. ap. Paus. 6.19.6; abs., ὁ ἐπάρχων, = ἔπαρχος, Hdn. 4.12.1; of consular authority, Plu. Sull. 8.
rule besides one΄s hereditary dominions, X. Cyr. 1.1.4. Med., ἐπάρξασθαι δεπάεσσιν pour the first drops before a libation, freq. in Hom. ; — οἰνοχόος μὲν ἐπαρξάσθω δεπάεσσιν, ὄφρα σπείσαντες κατακείομεν let him begin by pouring wine into the cups, Od. 18.418, cf. 7.183; κοῦροι… κρητῆρας ἐπεστέψαντο ποτοῖο, νώμησαν δ’ ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσιν Il. 1.471, al. generally, serve, offer, νέκταρ τε καὶ ἀμβροσίην χερσὶν ἐπήρξατο h.Ap. 125; ἐπάρχεσθαι δὲ τοὺς χοροὺς [χορ]είας (dub.) τῷ Διονύσῳ IG 12(9).192.10 (Eretria, iv BC). = ἀπάρχομαι, τῇ ἐπαρχῇ ἣν ἐπάρχονται οἱ δημόται ib. 22.1215.13.
begin, c. inf., PTeb. 27.34 (ii BC).

1) der Erste über Etwas, Befehlshaber sein, bes. eines eroberten Landes, χώρας πολλῆς Xen. Cyr. 4.6.2 ; ἔθνους 1.1.4, wo es »seine Herrschaft über das Volk ausdehnen« bedeutet ; Isocr. 4.68, 122 ; ὅσων ἐπῆρχον Plat. Critia. 116e ; Sp., wie im Epigr. bei Paus. 6.19.6 ἐπῆρχε δὲ μιλτιάδης σφιν. Bes. bei den Römern, Statthalter einer Provinz sein, übh. Präfekt sein, ἐπάρχοντες τῶν στρατοπέδων Hdn. 4.12.1.
2) med., Hom. νώμησαν δ' ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσιν, Il. 1.471, 9.176, Od. 3.340 ; οἰνοχόος μὲν ἐπαρξάσθω δεπάεσσιν 18.418, 21.263, 272 ; H.h. Apoll. 125 Θέμις νέκταρ τε καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινὴν ἀθανάτῃσιν χερσὶν ἐπήρξατο ; nach Nitzschs Erkl. zu Od. 3.340 : sie teilten Allen aus (aus den vollen Mischkrügen), das Oberste, Erste (zum Weihgusse) eingießend den Bechern ; denn immer ist von dem Anfange des Trinkens, der mit feierlicher Libation gemacht wird, die Rede, nur in der Stelle aus den Hymnen ist bloß an das Verteilen zu denken. Andere beziehen ἐπί auf das Wiederbeginnen, noch einmal die Becher rechts herumgeben, oder wie Buttmann Lexilog. I.105 von dem zu einem jeden einzelnen Gaste hintretenden u. ihm den Becher reichenden Mundschenken ; Schol. Il. 1.471 ἐπιχέαντες τοῖς ποτηρίοις διέδωκαν πᾶσιν ἢ ἀπαρξάμενοι σπονδὴν τοῖς θεοῖς πᾶσιν ἐνώμησαν. – »Anfangen« auch Inscr. 2144 ἐπάρχεσθαι τοὺς χοροὺς χορείας τῷ Διονύσῳ.