ἐξ·είργω, contraindre, forcer, seul. au pass. être contraint : ἀναγκαίῃ, HDT. 7, 96, par la nécessité ; νόμῳ, THC. 3, 70 ; ὑπὸ τοῦ νόμου, HDT. 9, 111, par la loi ; avec l’inf. HDT. 7, 139, être contraint de, etc.

Étym. ἐξ, εἵργω.

ἐξ·είργω :
      1 écarter, exclure, repousser : τινά, HDT. 3, 51, qqn ; τινὰ γῆς, EUR. Her. 25, chasser qqn d’un pays ; τῆς ἀγορᾶς, PLAT. Leg. 936 c, de la place publique ; ἐκ τοῦ θεάτρου, DÉM. 572, 12, du théâtre ; ἐκ τῶν ἱερῶν, LYS. 104, 37, exclure des sacrifices ; θύραζε, AR. Ach. 825, mettre à la porte ;
      2 exclure, empêcher : τι, SOPH. El. 1292 ; EUR. Andr. 176 ; abs. XÉN. Œc. 4, 13, qqe ch. ; d’où au pass. ὑπό τινος, HDT. 9, 111 ; τινί, THC. 1, 118 ; ARSTT. Categ. 10, 29, être empêché par qqe ch. ; avec un inf. DH. Thuc. 14, 6, être empêché de faire qqe ch.

Étym. ἐξ, εἴργω.

Att. for ἐξέργω.

ion. ἐξέργω (s. εἴργω), ausschließen ; χρόνου γὰρ ἄν σοι καιρὸν ἐξείργοι λόγος Soph. El. 1284, wo der Schol. ἀφαιρεῖται τὴν εὐκαιρίαν ἡ ἀδολεσχία erkl.; τῶνδ' οὐδὲν ἐξείργει νόμος Eur. Andr. 176 ; ἐκ τῶν ἱερῶν Lys. 6.16 ; ἐξ ἀγορᾶς Plat. Legg. XI.936c, den Zutritt dazu verwehren ; τινὰ θύραζε Ar. Ach. 825 ; übh. verhindern, verbieten, πολέμοις, τῷ νόμῳ ἐξείργοντο, Thuc. 1.118, 3.70 ; ἢν ἐξείργωνται πάντων, falls sie von Allem abgeschnitten werden sollten, 2.13, vgl. δίκης νομίμου Plut. Rom. 23 ; πληγαῖς ἐξείργων τοὺς θυμῷ φιλοφρονουμένους Plat. Legg. XI.935c ; – ὑπὸ τοῦ νόμου ἐξεργόμενος, vom Gesetz eingeschlossen, gezwungen, Her. 9.111, wie ἀναγκαίῃ ἐξεργόμενος 7.96, 139.