'(impf. ἤλαυνον, f. ἐλάσω, att. ἐλῶ, ao. ἤλασα, pf. ἐλήλακα ; pass. ao. ἠλάθην, pf. ἐλήλαμαι, pl.q.pf. ἠληλάμην) :
A tr.
   I pousser en avant, d’où :
      1 conduire, diriger : ἅρμα καὶ ἵππους, IL. 23, 334 ; ζεῦγος, HDT. 1, 59, un char et des chevaux ; un attelage ; νῆα, OD. 12, 109 ; 15, 502 ; τριήρεις, PLAT. Rsp. 396 a, faire avancer un vaisseau, des trirèmes (en ramant) ; τὸν δρόμον, AR. Nub. 25 ; ὁδόν, DP. 586, poursuivre sa course, sa route ; στρατόν, PD. O. 11, 69 ; στρατιήν, HDT. 1, 176, conduire une armée, une expédition ;
      2 abs. pousser, syn. de βινεῖν, AR. Eccl. 38 ; PLAT. COM. (ATH. 456 a) ;
      3 pousser en avant, prolonger, étendre : τάφρον, IL. 7, 450, conduire une tranchée ; τεῖχος, OD. 6, 9 ; HDT. 1, 180, prolonger une ligne de fortification ; σίδηρος λεπτῶς ἐληλαμένος, PLUT. Cam. 31, fer étendu par le marteau et aminci ;
      4 pousser devant soi, d’où verser, répandre : ἐξ ὄσσων ἐλ. εἰς γαῖαν δάκρυ, EUR. Suppl. 96, répandre une larme à terre ;
      5 fig. produire, provoquer, faire naître : ἀρετάς, PD. N. 3, 129, des vertus ; κολῳόν, IL. 1, 575, exciter du tumulte ;
   II pousser en chassant devant soi, d’où :
      1 emmener en chassant devant soi : βοῦς, OD. 12, 353, des bœufs ; ἐλ. ὅ τι δύναιντο, XÉN. Hell. 4, 8, 18, pousser devant soi tout le bétail qu’ils pourraient emmener ;
      2 pourchasser, poursuivre, d’où malmener : τινὰ ἄδην ἐλ. πολέμοιο, IL. 13, 315 ; ou κακότητος, OD. 5, 290, malmener ou pourchasser qqn jusqu’à ce qu’il ait assez de la guerre ou des mauvais traitements ; ὑπ' ἀνάγκης καὶ οἴστρου ἐλαύνεσθαι, PLAT. Phædr. 240 d, être poussé par la nécessité et par l’aiguillon ; ἐλαύνεσθαι καὶ ὑϐρίζεσθαι, DÉM. 241 fin, être malmené et injurié ; d’où soumettre (un pays), ESCHL. Pers. 757 ; avec un suj. de chose : λοιμὸς ἐλαύνει πόλιν, SOPH. O.R. 28, un fléau poursuit, càd. désole la ville ;
      3 expulser : τινὰ ἐκ δήμου, IL. 6, 158, chasser qqn du peuple ; τινὰ ἐκ δόμων, ESCHL. Eum. 201, d’une maison ; ἐκ γῆς, SOPH. O.R. 44 ; γῆς, EUR. Med. 70, d’un pays ; ἀφ' ἑστίας, ESCHL. Ch. 961, d’un foyer ; μίασμα ἐλαύνειν, SOPH. O.R. 97 ou ἄγος ἐλαύνειν, THC. 1, 126, chasser une souillure, càd. expier un sacrilège ; cf. THC. 1, 127, 128, 135 ; 2, 13 (cf. ἁγηλατέω) ;
      4 lancer devant soi : ἐν πλευραῖσι χαλκόν, PD. N. 10, 70, enfoncer son glaive dans les flancs ; διὰ στήθεσσιν (s.-e. δόρυ), IL. 5, 57, enfoncer sa lance à travers la poitrine ; au pass. ὀϊστὸς ὤμῳ ἐνὶ ἠλήλατο, IL. 5, 400, le trait s’était enfoncé dans son épaule ; d’où frapper : τινὰ σκήπτρῳ, IL. 2, 199, qqn d’un sceptre ; κιθάραν ἐλαύνων πλήκτρῳ, EUR. H.f. 351, frappant la lyre de son plectre ; ἐλ. χθόνα μετώπῳ, OD. 22, 94, frapper la terre de son front ; avec un double acc. ἐλ. τινὰ ὦμον, IL. 5, 80, frapper qqn à l’épaule ; ἐλ. χαμάδις ὀδόντας, A.RH. 2, 785, briser et faire tomber à terre les dents de qqn ;

Moy. (f. ἐλάσομαι, ao. ἠλασάμην) emmener avec soi, particul. du butin, IL. 11, 674, etc. ; OD. 4, 637 ; 20, 51 ; PLAT. Gorg. 484 b ; PLUT. Rom. 23 ;
B intr. en appar. (s.-e. ἵππον, νῆα, στρατόν), s’avancer à cheval, sur un navire, à la tête d’une armée : βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα, IL. 13, 27, (Poséidon) s’avança sur son char pour s’élancer sur les flots ; en parl. des rameurs : μάλα σφοδρῶς ἐλάαν, OD. 12, 124, ramer (litt. faire avancer le navire) vigoureusement ; οἱ ἐλαύνοντες, OD. 13, 22, les rameurs ; avec un suj. de chose : ἅρματα εἰς τὰς τάξεις τῶν Ἑλλήνων ἐλῶντα, XÉN. An. 1, 8, 10, les chars qui pousseront jusque dans les rangs des Grecs ; fig. pousser jusqu’à, en venir à ; εἰς κόρον τινός, TYRT. 2, 10, en venir à la satiété de qqe ch. ; ἐς πᾶσαν κακότητα, HDT. 2, 124, en venir à toute sorte de méchanceté ; ἔξω τοῦ φρονεῖν, EUR. Bacch. 853, sortir de son bon sens, perdre la raison.

➳ Act. prés. inf. épq. (v. le verbe ἐλάω) ἐλαυνέμεν, IL. 23, 531. Ao. épq. ἔλασα, IL. 5, 80 ; HÉS. Sc. 372 ; PD. O. 10, 71, ou ἔλασσα, IL. 18, 564 ; 1 pl. dor. ἐλάσαμες, PLUT. M. 211. Ao. itér. 3 sg. ἐλάσασκε, IL. 2, 199. — Pass. ao. ἠλάθην [ᾰ] ESCHL. Eum. 283 ; EUR. Her. 430, APD. 3, 10, 2 ; part. ἐλαθείς, AR. Eccl. 4 ; DH. 11, 33 ; ao. réc. ἠλάσθην, ANACR. 52 ; ANTH. 7, 278. Pf. non att. ἐλήλασμαι, HPC. 8, 290 ; 426 Littré ; PAUS. 4, 26, 8 ; ou ἤλασμαι, EN. TACT. Pol. 31, 4. Pl.q.pf. poét. ἐληλάμην, IL. 4, 135 ; 3 pl. ἐληλάδατο ou ἐληλέδατο, OD. 7, 86. — Moy. f. ἐλάσομαι, au sens pass. SIB. 1, 395. Ao. poét. ἐλασσάμην, ORPH. H. 44, 4 ; opt. 3 pl. poét. ἐλασαίατο, IL. 10, 537 ; part. ἐλασσάμενος, OD. 4, 637 ; ao. sync. ἠλσάμην, SIM. AM. fr. 17 ; IBYC. 54 Bgk.

Étym. R. indo-europ. *h₁elh₂-, conduire, déplacer ; cf. ἐλάω.

'

Il. 12.62, etc. ; Ion. impf. ἐλαύνεσκον (ἀπ-) Hdt. 7.119; fut. ἐλάσω [α], part. ἐλάσοντας X. An. 7.7.55 codd., cf. D.H. 2.36, (ἐξ-) Hp. Loc. Hom. 46, Nat. Mul. 32 (ἐλάσσω (παρ-) is f.l. in Il. 23.427, and ξυνελάσσομεν is subj. in Od. 18.39); ἐλάω A.R. 3.411; Att. ἐλῶ, ᾷς, ᾷ, inf. ἐλᾶν, also Hdt. 1.207, etc., and so Hom. in the resolved form ἐλόω Il. 13.315, Od. 7.319; inf. ἐλάαν (though this is also inf. pres., v. infr.) Il. 17.496, Od. 5.290; aor.1 ἤλασα, Ep. ἔλασα Il. 5.80, ἔλασσα 18.564, Ion. 3 sg. ἐλάσασκεν 2.199; pf. ἐλήλακα (ἀπ-, ἐξ-) X. Cyr. 4.2.10, Ar. Nu. 828; plpf. ἐληλάκειν (ἐξ-) Hdt. 5.90; — Med. (v. infr. I. 2), fut. ἐλάσομαι (παρ-) dub.l. in Arr. An. 3.30.3; aor. ἠλασάμην Il. 11.682, rare in Att., as Pl. Grg. 484b; 3 sg. ἤλσατο Ibyc. 55; Ep. ἐλάσαιο, -ασαίατο, -ασσάμενος, Od. 20.51, Il. 10.537, Od. 4.637; — Pass., fut. ἐλασθήσομαι (ἐξ-) D.H. 4.9; aor. ἠλάθην [α] E. Heracl. 430, Ar. Ec. 4; later ἠλάσθην AP 7.278 (Arch.), Sammelb. 997 (iv AD), (ἐξ-, συν-) Plb. 8.24.9, 18.22.6, etc. (in Hdt. the Mss. vary between the two forms, ἐξελαθείς 7.165, ἀπηλάσθησαν 3.54); pf. ἐλήλαμαι Od. 7.113, Hdt. 7.84 (ἐξ-), etc. ; ἐλήλασμαι Hp. Mul. 2.133, Aen.Tact. 31.4 (prob.), (ἐξ-) Plb. 6.22.4, (συν-) A.D. Conj. 233.30; plpf. ἠλήλατο Il. 5.400; poet. also ἐλήλατο 4.135; 3 pl. ἠλήλαντο Hes. Sc. 143, also ἐληλέδατ΄, ἐληλέατ΄, ἐληλάδατ’ vv. ll. in Od. 7.86. — The pres. ἐλάω is rare and mainly Poet., imper. ἔλα Pi. I. 5 (4).38, A. Fr. 332, E. HF 819, Fr. 779.1 (also non-thematic 3 pl. ἐλάντω SIG 1025.8 (Cos)); inf. ἐλᾶν Canthar. 4, X. HG 2.4.32; inf. ἐλάαν as Ep. inf. pres. is freq. in Hom. (v. infr. 1.2); part. ἐλάουσα Emp. 4.5; impf. 3 pl. ἔλων Od. 4.2, 3 sg. ἔλαεν A.R. 3.872; ἀπέλα X. Cyr. 8.3.32; but ἀπήλαον in Ar. Lys. 1001 is prob. an error for -ήλααν, Dor. for -ήλασαν :
radic. sense, drive, set in motion, of driving flocks, εἰς εὐρὺ σπέος ἤλασε μῆλα Od. 9.237; κακοὺς δ’ ἐς μέσσον ἔλασσεν Il. 4.299; aor. Med. ἠλασάμην in act. sense, 10.537, 11.682; freq. of horses, chariots, ships, drive, ἐλάαν (inf. pres.) ἅρμα καὶ ἵππους 23.334; ἐς τὴν ἀγορὴν τὸ ζεῦγος Hdt. 1.59; ἐ. ἵππον ride it, Id. 4.64, al. ; κέλητας καὶ ἅρματα ἐ.
ride and drive, Id. 7.86; ἐ. νῆα row it, Od. 12.109, etc. ; στρατὸν ἐ. Pi. O. 10 (11).66, Hdt. 1.176, 4.91, etc. with acc. omitted, intr., go in a chariot, drive, μάστιξεν δ’ ἐλάαν (sc. ἵππους) he whipped them on, Il. 5.366, al., cf. S. El. 734, 739; βῆ δ’ ἐλάαν ἐπὶ κύματα he drove on over the waves, Il. 13.27; διὰ νύκτα ἐλάαν travel the night through, Od. 15.50; ἐς τὸ ἄστυ ἐ.
drive into the city, Hdt. 1.60; ἐπὶ ζευγέων ἐ. ib. 199; ride, Id. 7.88, X. Eq. Mag. 3.9, etc. ; ἐλῶν ἐς Θρηΐκην marching…, Hdt. 9.89, etc. ; row, μάλα σφοδρῶς ἐλάαν Od. 12.124; ἐλαύνοντες rowers, 13.22, etc. in this intr. sense, it sts. took an acc. loci, γαλήνην ἐλαύνειν to sail the calm sea, i.e. over it, 7.319; so τὰ ἕσπερα νῶτ’ ἐ. E. El. 731 (lyr.); also ἐλαύνειν δρόμον run a course, Ar. Nu. 28; ὁδόν D.P. 586. Pass., [νηῦς] ἐλαυνομένη a ship under way, Od. 13.155 (but πλοῖα ὑπὸ σκληρῶν ἀνέμων ἐλαυνόμενα Ep. Jac. 3.4); τὰ κατάντη ἐλαύνεσθαι, of horses, to be ridden on steep ground, X. Eq. Mag. 8.3.
drive away, carry off, in Hom. of stolen cattle or horses, βοῶν ἀρίστας Od. 12.353; ἵππους Il. 5.236; ἐ. ὅ τι δύναιντο X. HG 4.8.18; — Med., Od. 4.637, 20.51; ῥύσι’ ἐλαυνόμενος Il. 11.674, etc.
drive away, expel, ἐ. [τινὰ] ἐκ δήμου 6.158; ἄνδρας ἀπ’ Οἰνώνας Pi. N. 5.16; freq. in Trag., ἐ. τινὰ γῆς E. Med. 70; μύσος, μίασμα ἐ., A. Ch. 967 codd., Eu. 283 (Pass.), cf. S. OT 98; ἄγος ἐ., = ἀγηλατέω, Th. 1.126; ἐ. λῃστάς Ar. Ach. 1188, etc. ; — Pass., γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνομαι A. Pr. 682.
drive (to extremities), persecute, plague, οἵ μιν ἄδην ἐλόωσι… πολέμοιο who will harass him till he has had enough of war, Il. 13.315; ἔτι μέν μίν φημι ἄδην λάαν κακότητος I think I shall persecute him till he has had enough, Od. 5.290; θεὸς ἐλαύνει πόλιν S. OT 28; Ἰωνίαν ἤλασεν βίᾳ A. Pers. 771; μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ D. 9.54; σὺ δ’ ἀπειλεῖς πᾶσιν, ἐλαύνεις πάντας Id. 21.135, cf. 173; — Pass., ἐλαυνομένων καὶ ὑβριζομένων Id. 18.48; λύπῃ πᾶς ἐλήλαται κακῇ S. Aj. 275; κακοῖς πρός τινος E. Andr. 31; ὑπ’ ἀνάγκης καὶ οἴστρου Pl. Phdr. 240d; τὴν ψυχὴν ἐρωτικῇ μανίᾳ Ael. NA 14.18; ἐλαύνεσθαι τὴν γνώμην to be out of one΄s mind, Philostr. VS 2.27.5. = βινέω, Ar. Ec. 39, Pl.Com. 3.4. intr. in expressions like ἐς τοσοῦτον ἤλασαν they drove it so far (where πρᾶγμα must be supplied), Hdt. 5.50; ἐς πᾶσαν κακότητα Id. 2.124; εἰς κόρον ἐλαύνειν push matters till disgust ensued, Tyrt. 11.10; εἰς ἴσον (sc. τισί) Onos. Praef. 4; hence, push on, go on, ἐγγὺς μανιῶν E. Heracl. 904 (lyr.); ἔξω τοῦ φρονεῖν Id. Ba. 853; πόρρω ἐ. σοφίας go far in…, Pl. Euthphr. 4b, cf. Grg. 486a, X. Cyr. 1.6.39.
strike, ἐλάτῃσιν πόντον ἐλαύνοντες Il. 7.6; κιθάραν πλήκτρῳ E. HF 351 (lyr.).
strike with a weapon, but never with a missile, τὸν σκήπτρῳ ἐλάσασκεν Il. 2.199; ξίφει ἤλασε κόρσην 5.584; κόρυθος φάλον ἤλασεν 13.614; ὀδόντας ἐ.
knock out, A.R. 2.785; c. dupl. acc., τὸν μὲν… μεταδρομάδην ἔλασ’ ὦμον him he struck on…, Il. 5.80; χθόνα δ’ ἤλασε παντὶ μετώπῳ struck earth with his forehead, of a falling man, Od. 22.94; c. acc. cogn., inflict a wound, οὐλὴν τήν ποτέ με σῦς ἤλασε 21.219; — Pass., c. acc. νῶτον ὄπισθ’ αἰχμῇ δουρὸς ἐληλαμένος Tyrt. 11.20; ἐλαύνεται εἰς τὸν μηρόν Luc. Tox. 61.
strike one thing against another, πρὸς γῆν ἐ. κάρη Od. 17.237; of weapons, drive through, διαπρὸ χαλκὸν ἔλασσε 22.295; [δόρυ] διὰ στήθεσφιν ἔλασσε Il. 5.57, cf. 20.269; ἤλασε Λυγκέος ἐν πλευραῖσι χαλκόν Pi. N. 10.70; — Pass., go through, Il. 4.135, 13.595; to be fixed in, ὀϊστὸς ὤμῳ ἐνὶ στιβαρῷ ἠλήλατο 5.400; διὰ [σφονδύλου] διαμπερὲς ἐληλάσθαι Pl. R. 616e. metaph, beat out metal, forge, ἀσπίδα… ἣν ἄρα χαλκεὺς ἤλασεν Il. 12.296; πέντε πτύχας ἤλασε beat out five plates, 20.270; περὶ δ’ ἕρκος ἔλασσε κασσιτέρου make a fence of beaten tin (with a play on signf. 2), 18.564; εὐνὴ Ἡφαίστου χερσὶν ἐληλαμένη χρυσοῦ a bed of beaten gold, Mimn. 12.6; σίδηρος λεπτῶς ἐληλ. Plu. Cam. 41.
draw a line of wall, trench, etc., ἀμφὶ δὲ τάφρον ἤλασαν Il. 7.450; ἀμφὶ δὲ τεῖχος ἔλασσε πόλει Od. 6.9; σταυροὺς δ’ ἐκτὸς ἔλασσε 14.11; τοῖχοι ἐληλέατ’ 7.86; τεῖχος τοὺς ἀγκῶνας ἐς τὸν ποταμὸν ἐλήλαται the wall has its angles carried down to the river, Hdt. 1.180, cf. 185, 191; ἐληλαμέναι πέρι πύργον having a wall built round, A. Pers. 872 (lyr.); ὄγμον ἐλαύνειν work one΄s way down a ridge or swathe in reaping or mowing, Il. 11.68; ἐ. αὔλακα Hes. Op. 443; ἀμπελίδος ὄρχον ἐ.
to draw a line of vines, i.e.
plant them in line, Ar. Ach. 995; generally, plant, produce, ἐλᾷ τέσσαρας ἀρετὰς αἰών Pi. N. 3.74. κολῳὸν ἐλαύνειν prolong, keep up the brawl, Il. 1.575. ἐξ ὄσσων ἐς γαῖαν ἐ. δάκρυ E. Supp. 96.

treiben ; fut. ἐλάσω, Her. 1.77 ; ἐλάσοντες Xen. An. 7.7.55 ; gew. att. ἐλῶ, ἐλᾷς, Ar. Ran. 203, ἐλᾶν, ἐλώντων, Xen. An. 1.8.10 ; bei Hom. ἐλόωσι, Od. 7.319 ; aor. ἤλασα, poet. auch ἔλασσα, iterativ. ἐλάσασκεν Il. 2.1991 perf. ἐλήλακα, ἐλήλαμαι, aor. ἠλάθην, erst ganz spät ἠλάσθην, wie ἐλήλασμαι, vgl. Pierson Moer. 13 ; ἐληλέδατο Od. 7.86 ; ἠλήλαντο Hes. Sc. 143. Sehr selten erscheint ein praes. ἐλάω bei Dichtern, vgl. s.v. ἀπελαύνω ; ob bei Homer in der Formel μάστιξεν δ' ἐλάαν, z.B. Od. 3.484, ἐλάαν praes. oder futur. sei, kann zweifelhaft erscheinen ; wahrscheinlich ist praes. Od. 15.50 οὔ πως ἔστιν ἐπειγομένους περ ὁδοῖο νύκτα διὰ δνοφερὴν ἐλάαν ; 3. plur. ἔλων, = ἔλαον, imperfect. oder aorist. 2, Il. 24.696, Od. 4.2 ; ἔλαε Ap.Rh. 3.872.
1) treiben, in Bewegung setzen, von Hom. an überall, ἅρμα, ἵππους, ζεῦγος, Il. 5.237 u. öfter, Her. 1.59 Ar. Nub. 69 Plat. Phaedr. 246e ; νῆα, Od. 16.502, rudern ; νηῦς ἐλαυνομένη, das fahrende Schiff, 13.155 ; vgl. Ar. Eq. 1178 ; τριήρεις, Plat. Rep. III.396a ; ἐλαύνειν ἐρετμοῖς, Ap.Rh. 2.949 ; τὸν δρόμον Ar. Nub. 25 ; ὁδόν Dion.Per. 586. Daher auch οἱ δ' ἐλόωσι γαλήνην, auf dem ruhigen Meere fahren, Od. 7.319 ; πόντον ἐλάταις ἐλαύνειν, das Meer mit Rudern in Bewegung setzen, es befahren, Il. 7.6 ; τὰ δ' ἕσπερα νῶτ' ἐλαύνει θερμᾷ φλογί Eur. El. 731. Von Flüssen, ῥόον ἐλαύνειν Dion.Per. 1090. – Häufig ohne acc. = fahren ; εἰ γάρ κε – παρὲξ ἐλάσησθα διώκων, sc. ἵππους, Il. 23.344 ; μάστιξεν δ' ἐλάαν, er schwang die Geißel, um die Pferde anzutreiben, zu fahren, 5.366 ; βῆ δ' ἐλάαν ἐπὶ κύματα, er ging, um dahinzufahren über die Wogen, Il. 13.27 ; διὰ νύκτα ἐλᾶν, durch die Nacht fahren, Od. 15.50 ; vom Seefahrer, 12.124 ; παρὲξ τὴν νῆσον ἐλαύνειν, an der Insel vorbeifahren, 12.276 ; οἱ ἐλαύνοντες, die Rudernden, 13.22 ; vgl. Xen. Hell. 6.2.29. Auch vom Wagen selbst, τὰ ἅρματα εἰς τὰς τάξεις τῶν Ἑλλήνων ἐλῶντα καὶ διακόψοντα Xen. An. 1.8.10 ; – sc. ἵππον, reiten, Her. 1.59 ; ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον ἤλασε Xen. Cyr. 4.1.7 ; vgl. Ar. Pax 128 ; pass., vom Pferde, laufen, Xen. Cyr. 8.6.17 ; vgl. γῆν πρὸ γῆς ἐλαύνομαι Aesch. Prom. 682 ; mit accusat. vom Reiten Od. 5.371 ἀμφ' ἑνὶ δούρατι βαῖνε, κέληθ' ὡς ἵππον ἐλαύνων ; – στρατόν, στρατιήν, ein Heer in Bewegung setzen, es führen, Pind. Ol. 11.69, Her. 1.176 u. öfter. Gew. ohne Zusatz, marschieren, anrücken, sowohl von dem Feldherrn, als vom Heere, Her. 1.77 ; Xen. sehr oft u. andere Historiker.
2) wegtreiben, wegführen ; βοῦς Il. 1.154 u. öfter ; Xen. Hell. 4.8.18 ; so im med., Il. 1.682, Od. 4.637 ; Plat. Gorg. 484b, wie λείαν ἐλάσασθαι Plut. Rom. 23 ; – τοὺς ματραλοίας ἐκ δόμων Aesch. Eum. 201, 329 ; ἐκ γῆς Soph. O.R. 44, u. öfter ; παῖδας γῆς ἐλᾶν Eur. Med. 70. – Bes. μύσος ἀφ' ἑστίας, entfernen, also = sühnen, Aesch. Ch. 961 ; vgl. Eum. 273 ; μίασμα χώρας Soph. O.R. 98 ; ἄγος ἐλαύνειν Thuc. 1.126, 2.13 ; φυγῇ ἀϊδίῳ ἐλαθείς, in ewige Verbannung geschickt, Dion.Hal. 8.1.
3) in die Enge treiben, bedrängen. Hierher gehören vor Allem drei merkwürdige Homerische Stellen : Il. 13.315 οἵ μιν ἄδην ἐλόωσι καὶ ἐσσύμενον πολέμοιο ; 19.423 οὐ λήξω πρὶν Τρῶας ἄδην ἐλάσαι πολέμοιο ; Od. 5.290 ἀλλ' ἔτι μέν μίν φημι ἄδην ἐλάαν κακότητος. Also ἄδην ἐλάαν τινά τινος, = Einen genügend bedrängen in Etwas, bei Etwas, mit Etwas, mit Elend, im Kampfe. Bei Il. 13.315 gibt es folgendes Schol. aus Didymus : κατ' ἔνια τῶν ὑπομνημάτων (d.h. »nach der Behauptung einiger der von Aristarcheern verfaßten Commentare«, nicht etwa »nach dem Zeugnis einiger der von Aristarch selbst verfaßten Commentare«, »schrieb Aristarch«) οἵ μιν ἄδην ἐάσουσι, ὅ ἐστι κορέσουσιν. καὶ ἐπὶ τοῦ Ποσειδῶνος (Od. 5.290) » ἀλλ' ἔτι μέν μίν φημι ἄδην ἐλάαν κακότητος« διὰ τῶν δύο αα παρέκειτο (d.h. lag nach Angabe der betreffenden Aristarcheer dem Aristarch vor die var. lect.) ἑάαν. μαρτυρεῖ καὶ τὸ » ἄσειν ἐν Τροίῃ ταχέας κύνας (Il. 11.818)«. οὕτως Ἀρίσταρχος (d.h. »das zunächst Vorhergehende«, wenn keine Lücke da ist, der Satz μαρτυρεῖ κτἑ., »sind Aristarchs eigene Worte«). Zu derselben Stelle Il. 13.315 gibt es folgendes Schol. aus Aristonicus : ἡ διπλῆ, ὅτι Ζηνόδοτος ἀγνοήσας τὸ σημαινόμενον πεποίηκε καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν. ἔστι δὲ τὸ ἄδην ἐλόωσιν ἀντὶ τοῦ κορεσθῆναι αὐτὸν ποιήσουσι τοῦ πολέμου, καίπερ προθυμίαν ἔχοντα. Friedländer druckt dies ohne Aenderung u. Bemerkung ab. In der Tat folgt aus der Metalepsis κορεσθῆναι ποιήσουσι nicht notwendig, daß das ἄδην ἐλόωσιν verderbt und in ἄδην ἐάσουσι oder ἄδην ἑόωσι zu ändern sei, welches nach Aristonicus Aristarchs Lesart gewesen sei. Doch ist durch Didymus Bericht wohl unzweifelhaft nicht nur, daß es die mit ἄω »sättigen« zusammenhangenden Lesarten ἄδην ἐάσουσι oder ἄδην ἑόωσι Il. 13.315, ἄδην ἑάαν oder ἄδην ἆσαι Il. 19.423, ἄδην ἑάαν Od. 5.290 gegeben habe, sondern auch, daß Aristarch diese Lesarten nicht unbedingt verwarf. Besonders wichtig ist die Vergleichung von Il. 19.402 ἐπεί χ' ἑῶμεν πολέμοιο, wo es folgendes Schol. des Aristonicus gibt, welches Lehrs irrtümlich dem Herodian zuschreibt : (ἡ διπλῆ) ὅτι δασυντέον τὸ ἑῶμεν· ἔστι γὰρ ἄδην ἔχωμεν, κορεσθῶμεν. Vgl. s.v. ἌΩ und Buttmann Lexilog. 2.130 ff. – Χεὶρ ὀξείῃς ὀδύνῃσιν ἐλήλαται, wird gepeinigt, Il. 16.518 ; ähnl. δαίμων, Ἀθάνας μῆνις ἐλαύνει με, treibt mich umher, Soph. Aj. 499, 743 ; λύπῃ πᾶς ἐλήλαται κακῇ 268 ; κακοῖς Eur. Andr. 31 ; Plat. ὑπ' ἀνάγκης τε καὶ οἴστρου ἐλαύνεται Phaedr. 240d, u. öfter ; μή τι δαιμόνιον τὰ πράγματα ἐλαύνῃ Dem. 9.54 ; Sp.; ἐλαύνεται τὴν ψυχὴν ἐρωτικῇ μανίᾳ Ael. H.A. 14.18 ; geradezu = mißhandeln, beschimpfen, καὶ ὑβρίζεσθαι Dem. 18.48, u. öfter. Auch unterjochen, Ἰωνίαν ἤλασε βίᾳ Aesch. Pers. 757. Woran sich die obszöne Bdtg = βινεῖν schließt, Ar. Eccl. 38 ; Plat. com. bei Ath. X.456a ; vgl. Nicarch. 4 (XI.73).
4) schlagen, stoßen. Bei ἐλαύνειν in dieser Bedeutung kann im accusat. sowohl dasjenige stehn, womit man stößt oder schlägt, die Waffe, Il. 20.259 ἐν σάκει ἤλασεν ἔγχος, als auch dasjenige, welchem der Stoß oder Schlag gilt, das Ziel, Il. 11.109 Ἄντιφον παρὰ οὖς ἔλασε ξίφει. Im letzteren Falle unterscheidet nach Aristarchs Beobachtung Homer ἐλαύνειν genau von βάλλειν, gebraucht also ἐλαύνειν nie vom Wurfe, sondern nur vom Stoße oder Schlage im strengsten Sinne des Wortes, vom Angriff ἐκ χειρός, d.h. von solchem Angriffe, bei welchem man die Waffe nicht fahren läßt, wie beim Wurfe, sondern festhält. S. Scholl. Aristonic. Il. 11.68 und Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 51-70, besonders p. 64 sq. Ausdrücklich entgegengesetzt werden βάλλειν und ἐλαύνειν einander Od. 17.279 μή τίς σ' ἔκτοσθε νοήσας ἢ βάλῃ ἢ ἐλάσῃ. Dem gemäß schrieb Aristarch Od. 5.132, 7.250 ἔλσας, nicht ἐλάσας, wie Zenodot, der die hier erörterte Regel nicht kannte, s. Scholl. Aristonic. Od. 5.132 u. vgl. εἴλω. Il. 16.467 also kann ὁ δὲ Πήδασον ἤλασεν ἵππον nicht Aristarchs Lesart sein ; denn das Tier ward durch einen Wurf getroffen. Mit doppeltem accusat. des Zieles Il. 5.80 τὸν Εὐρύπυλος ἔλασ' ὦμον φασγάνῳ ἀΐξας ; das Ziel und die Wunde bei einander im accusat. Od. 21.219 οὐλήν, τήν ποτέ με σῦς ἤλασε λευκῷ ὀδόντι ; – Od. 22.94 χθόνα δ' ἤλασε παντὶ μετώπῳ, von einem Fallenden ; 5.313 ἃς ἄρα μιν εἰπόντ' ἔλασεν μέγα κῦμα κατ' ἄκρης ; – Od. 17.237 ὁ δὲ μερμήριξεν Ὀδυσσεὺς ἠὲ μεταΐξας ῥοπάλῳ ἐκ θυμὸν ἕλοιτο, ἦ πρὸς γῆν ἐλάσειε κάρη ἀμφουδὶς ἀείρας. – Wenn die Waffe als Objekt im accus. bei ἐλαύνειν steht oder hinzugedacht werden muß, gebraucht Homer ἐλαύνειν auch vom Wurfe, Il. 17.519 προΐει ἔγχος, καὶ βάλεν Ἀρήτοιο κατ' ἀσπίδα – · ἡ δ' οὐκ ἔγχος ἔρυτο, διαπρὸ δὲ εἴσατο χαλκός, νειαίρῃ δ' ἐν γαστρὶ διὰ ζωστῆρος ἔλασσεν, verstehe τὸ ἔγχος, und passivisch Il. 5.400 αὐτὰρ ὀϊστὸς ὤμῳ ἔνι στιβαρῷ ἠλήλατο. – Vgl. noch Il. 2.199, 4.135, 5.57, 584, 11.68, 13.614. – Den Homerischen Unterschied von ἐλαύνειν u. βάλλειν beobachteten die Folgenden keineswegs genau, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 66 sqq.; Pind. O. 10.85 ἄκοντι ἔλασε σκοπόν ; N. 10.70 ἤλασε Λυγκεὺς ἐν πλευραῖσι χαλκόν ; Luc. ἐλαύνεται εἰς τὸν μηρόν, er wird am Schenkel verwundet ; Apoll.Rh. 2.785 ἐ. χαμάδις ὀδόντας, herausschlagen ; Eur. Herc.Fur. 351 κιθάραν ἐλαύνων πλήκτρῳ.
5) Wie unser treiben von Metallen ; ἀσπίδα, einen Schild aus Erz treiben, Il. 12.296 ; πτύχας 20.270 ; εὐνὴ Ἡφαίστου χερσὶν ἐληλαμένη χρυσοῦ Mimnerm. bei Ath. XI.470b ; σίδηρον λεπτῶς ἐληλαμένον Plut. Camill. 31, a.Sp. In dieser Bdtg »geschmiedet« ist vielleicht ἐληλάμενος akzentuiert worden, vgl. Buttmann gr. Gr. I p. 444. Uebh. = hinziehen, in einer Richtung, τάφρον, τεῖχος, Il. 9.349 ; σταυροὺς δ' ἐκτὸς ἔλασσε, stellte sie in einer Linie auf, Od. 14.11 ; αὔλακα Hes. O. 441, wie Pind. P. 4.228 ; κατὰ χέρσον ἐληλαμέναι περὶ πύργον Aesch. Pers. 852 ; ἠλακάτην διὰ μέσου ἐληλάσθαι Plat. Rep. X.616e, mehr an die vorige Bdtg erinnernd ; öfter Her., τεῖχος, αἱμασιάς, 1.191, 6.137 ; ἀμπελίδος ὄρχον Ar. Ach. 995. – Dah. = hervorbringen, erzeugen ; ἐλᾷ δὲ καὶ τέσσαρας ἀρετὰς ὁ μακρὸς αἰών Pind. N. 3.71 ; κολῳόν, erregen, Il. 1.575 ; ἐξ ὄσσων εἰς γαῖαν δάκρυ, hervortreiben, Eur. Suppl. 108.
6) Wie es in 1) scheinbar intr. steht, so braucht Plat. auch πόρρω σοφίας, φιλοσοφίας ἐλαύνειν, weit in der Weisheit vorschreiten, Crat. 410e, Gorg. 486a ; πρόσω τῆς πλεονεξίας Xen. Cyr. 1.6.39 ; ἐγγὺς μανιῶν ἐλαύνει, kommt dem Wahnsinn nahe, Eur. Heracl. 904 ; ἔξω ἐλ. τοῦ φρονεῖν, wahnsinnig sein, Bacch. 853 ; ἐσπᾶσαν κακότητα ἐλάσαι Her. 2.124 ; vgl. 5.50 ; εἰς τοσοῦτον ἤλασε ἐπιμελείας DL. 4.67 ; Plut.; εἰς κόρον τινὸς ἐλαύνειν, es bis zur Uebersättigung in einer Sache treiben, Tyrt. 2.10.

ἐλαύνω
[in LXX: Isa.41:7 (הָלַם) Isa.33:21 (שַׁיִט), etc. ;]
to drive: of the wind, Jas.3:4, 2Pe.2:17; of sailors rowing or sailing a boat, Mrk.6:48, Jhn.6:19; of demons, Luk.8:29 (cf. ἀπ-, συν-ελαύνω).†
(AS)