'[ᾰ, mais v. fin]
A adv. (seul. en poésie et qqf. en prose ion.) au loin, à l’écart : ἀπὸ χλαῖναν βάλλειν, IL. 2, 183, jeter au loin son manteau ; τινὶ ἀπὸ λοιγὸν ἀμύνειν, IL. 1, 67, repousser au loin le fléau qui menace qqn ; cf. IL. 14, 7 ; 16, 82, etc. ; EUR. Med. 1174, etc. ; de même en prose ion. HDT. 8, 89. En ce sens ἀπό peut être rattaché par attract. à un gén. dépendant d’un subst. : ἀπὸ μὲν λίθον εἷλε θυράων, OD. 9, 416, il enleva et repoussa la pierre qui fermait la porte ; βαλέειν τ' ἀπὸ δάκρυ παρειῶν, OD. 4, 198, laisser tomber des larmes de ses joues ; cf. IL. 5, 416 ; OD. 6, 40 ; 21, 119 ;
B prép. avec le gén. :
   I en venant de, de :
      1 avec idée de lieu, avec ou sans mouv. : ἀπὸ στρατοπέδου, PLAT. Theæt. 142 a (partir) du camp ; καπνὸς ἀπὸ χθονὸς ἀΐσσων, OD. 10, 99, fumée qui s’élève du sol ; en parl. d’un lieu plus élevé : ἀφ' ἵππων, ἀπὸ νηῶν μάχεσθαι ou μάρνασθαι, IL. 15, 386 ; OD. 9, 49, combattre du haut des chars, de dessus les navires ; ἀφ' ἵππων, HDT. 1, 79, à cheval ; ὀμμάτων ἄπο, EUR. Hec. 241 (sang qui coule) des yeux ; ἅψασθαι βρόχον ἀπὸ μελάθρου, OD. 11, 278, attacher un lacet (pour se pendre) au plafond ; fig. ἀπ' αἰῶνος ὀλέσθαι, IL. 24, 725, quitter la vie, mourir ; pléon. ἀπὸ Τροίηθεν, IL. 24, 492 ; ἀπ᾽ οὐρανόθεν, IL. 8, 365 ; 21, 199 ; OD. 11, 18, de Troie, du haut du ciel ;
      2 avec idée de temps, à partir de, à la suite de : ἀπὸ δείπνου θωρήσσοντο, IL. 8, 54, au sortir de table, ils s’armaient de leurs cuirasses (avec double idée de lieu et de temps) ; d’où, en gén. ἀπὸ δείπνου εἶναι ou γενέσθαι, HDT. 1, 126, etc. avoir dîné ; ἀπ᾽ ἀρχῆς, ESCHL. Suppl. 343, etc. depuis le commencement ; ἀφ' ἑσπέρας, THC. 7, 29 ; XÉN. An. 6, 1, 23, à partir du soir, sur le soir ; ἀπὸ παίδων, XÉN. Cyr. 1, 2, 6, dès l’enfance ; τὸ ἀπὸ τούτου ou τοῦδε, HDT. 1, 4, etc. ; ATT. ; ἀπὸ τούτων, PLUT. Oth. 16, à la suite de cela ; ἀφ' οὗ χρόνου, XÉN. Cyr. 1, 2, 13, ou simpl. ἀφ' οὗ, THC. 1, 18 ; ion. ἀπ' οὗ, HDT. 2, 44, etc. depuis que ;
      3 avec idée de descendance : οὐκ ἀπὸ δρυὸς οὐδ' ἀπὸ πέτρης, OD. 19, 163, (qui n’est issu) ni d’un chêne, ni d’un rocher ; οἱ ἀπό τινος, ATT. les descendants de qqn ; παίδων τῶν ἀπ' Οἰδίπου, SOPH. Ant. 193, des enfants d’Œdipe ; οἱ ἀπὸ Δαμαράτου, XÉN. Hell. 3, 1, 5, les enfants de Damaratos, etc. ; p. opp. à ἐκ pour marquer une descendance lointaine (ἐκ marquant une descendance immédiate) : τοὺς μὲν ἀπὸ θεῶν, τοὺς δ' ἐξ αὐτῶν τῶν θεῶν γεγονότας, ISOCR. 249 b, les uns descendant des dieux, les autres nés des dieux eux-mêmes ; en gén. avec idée d’origine : ἀπὸ Σπάρτης, HDT. 8, 114, (celui, ceux) de Sparte ; cf. THC. 1, 89, etc. ; οἱ ἀπὸ τῆς χώρας, POL. 2, 6, 8 ; οἱ ἀπὸ τῆς πόλεως, POL. 5, 70, 8, ceux du pays, de la ville ; en parl. des disciples d’un maître, d’une corporation, etc. : οἱ ἀπὸ τοῦ Πυθαγόρου, LUC. Herm. 14, les disciples de Pythagore ; οἱ ἀπὸ τῆς Στοᾶς, ATH. 333 b ; LUC. Conv. 6, etc. les philosophes du Portique ; οἱ ἀπὸ φιλοσοφίας καὶ λόγων, LUC. Conv. 6, les philosophes et les lettrés ; οἱ ἀπὸ τῆς σκέψεως, SEXT. 187, 21 Bkk. les philosophes sceptiques ; fig. en parl. de choses ; κάλλος ἀπὸ Χαρίτων, OD. 6, 18, la beauté née des Grâces ; μήδεα ἀπὸ θεῶν, OD. 6, 12, les sages pensées qui viennent des dieux ; ὁ ἀπὸ τῶν πολεμίων φόϐος, XÉN. Cyr. 3, 3, 53, la crainte qu’inspire l’ennemi ;
      4 avec un nom d’agent considéré comme point de départ de l’action : ἔϐλητ' ἐμῆς ἀπὸ χειρός, IL. 11, 675, il a été frappé d’un trait parti de ma main ; ἐπράχθη ἀπ' αὐτῶν οὐδὲν ἔργον ἀξιόλογον, THC. 1, 17, aucune œuvre mémorable n’a été accomplie par leur fait ; τἀπ' ἐμοῦ, SOPH. El. 1464, ce qui est en mon pouvoir ; τὸ ἀπὸ σεῦ, HDT. 7, 101, ton avis ; καὶ βέϐαια τἀπὸ σοῦ ; EUR. El. 280, et peut-on compter sur ce qui doit venir de toi, sur ta coopération ? de même, avec un n. de cause : ἐπωνυμίαν ἔχειν ἀπό τινος, THC. 1, 46, recevoir un surnom par suite de qqe particularité ; κρίνειν ἀπ' αὐτῶν τῶν ἔργων, DÉM. 25, fin, juger d’après les œuvres mêmes ; ἀπό τινος θαυμάζεσθαι, διαϐάλλεσθαι, etc. THC. 6, 12 ; 5, 17, etc. être admiré, calomnié à cause de qqe ch. ; ἐπιγνοὺς τὸν Μαχανίδαν ἀπὸ τῆς πορφυρίδος, POL. 1, 18, 1, ayant reconnu Makhanidas à sa robe de pourpre ; avec un gén. d’origine : ἀπὸ τῶν ἐμῶν δειπνήσετον, AR. Pl. 891, vous souperez tous deux à mes frais ; ἀπὸ τῶν οὐσιῶν εἰς πόλεμον εἰσενεγκεῖν χρήματα, PLUT. Popl. 12, contribuer aux frais de la guerre avec sa fortune (sel. d’autres, selon ses ressources) ; p. suite, avec un gén. d’instrument ou de moyen : τοὺς πέφνεν ἀπ' ἀργυρέοιο βιοῖο, IL. 24, 605, il les tua de son arc d’argent ; ἀπὸ χειρὸς ἐργάζεσθαί τι, LUC. H. conscr. 29, faire qqe ch. de sa main ; ἀπὸ γλώσσης, HDT. 1, 123 ; THC. 7, 10 ; ἀπὸ στόματος, PLAT. Theæt. 142 d, de vive voix (mais οὐκ ἀπὸ γλώσσης, ESCHL. Ag. 813, qui ne part pas seulement de la bouche) ; ἀπὸ κτηνέων ζώειν καὶ ἰχθύων, HDT. 1, 216 ; ζώειν ἀπὸ θήρης, HDT. 4, 22 ; ἀπὸ ληΐης τε καὶ πολέμου, HDT. 4, 103, vivre de bétail et de poissons ; de la chasse ; de butin et de guerre ; ἀπὸ κυάμου καθιστάναι ἄρχοντα, XÉN. Mem. 1, 2, 9, instituer un magistrat par un vote (litt. au moyen d’une fève) ; avec un n. de matière : ἀπὸ ξύλου πεποιημένος, HDT. 7, 65, fait de coton (vêtement) ; ἀπ' ὄμφακος τεύχειν οἶνον, ESCHL. Ag. 970, faire du vin avec une grappe de raisin ; κρᾶσις ἀπό τε τῆς ἡδονῆς συγκεκραμένη καὶ ἀπὸ τῆς λύπης, PLAT. Phæd. 59 a, mélange fait de plaisir et de peine ; avec un gén. de prix : κυλίκιον ἀπὸ ταλάντων τρισμυρίων, SPT. Esth. 1, 7, une petite coupe de 30 000 talents ; cf. POL. 24, 1, 7, etc. ; DS. 18, 4, etc. ; avec un gén. partitif : βαία γ' ἀπὸ πολλῶν, ESCHL. Pers. 1022, de tant de milliers il reste bien peu ! ἀπὸ τῶν ψιχίων ἐσθίειν, NT. Matth. 15, 27, manger des miettes ; avec un gén. d’objet : ταῦτα μὲν τὰ ἀπὸ τῶν ποταμῶν, HDT. 4, 54, voilà ce que j’avais à dire au sujet (litt. du côté) des fleuves ; τὰ ἀπὸ τῆς νήσου, HDT. 4, 195, ce qu’on dit de l’île (est vraisemblable) ; cf. HDT. 7, 195 ; AR. Ran. 762 ;
   II hors de, d’où :
      1 en séparant de, en éloignant de : ἐλευθεροῦν ἀπό τινος, THC. 2, 71, délivrer de qqn (des Mèdes) ; λύειν ἀπό τινος, HÉS. Th. 501, délivrer de qqe ch. ;
      2 p. suite, loin de : μένων ἀπὸ ἧς ἀλόχοιο, IL. 2, 292, restant loin de son épouse ; κεκρυμμένος ἀπ' ἄλλων, OD. 23, 110 (signe) caché, hors de la portée d’autrui, càd. connu d’Ulysse et de Pénélope seuls et inconnu à tout autre ; μοῦνος ἀπ' ἄλλων, HH. Merc. 193, seul loin des autres ; en parl. de mesures itinéraires : ὅσον πέντε καὶ δέκα στάδια ἀπὸ Φυλῆς, XÉN. Hell. 2, 4, 4, environ à 15 stades de Phylè ; avec ἀπό dev. le gén. de mesure : τὸ ὕδωρ ἀπὸ σταδίων ὀγδοήκοντα κατήγαγεν εἰς τὴν Ῥώμην, DS. 20, 36, il amena l’eau à Rome d’une distance de 80 stades ; ou dev. le n. de nombre : ἀπὸ τετταράκοντα σταδίων τῆς θαλάττης, DS. 4, 56, à 40 stades de la mer ; fig. hors de, contrairement à : ἀπὸ σκοποῦ, OD. 11, 344, hors du but, autrement qu’il ne convient ; ἀπὸ δόξης, IL. 10, 324, etc. contrairement à l’opinion qu’on a ; ἀπ' ἐλπίδος, ESCHL. Ag. 996 ; ou ἀπ' ἐλπίδων, SOPH. El. 1127, contre l’attente, contre l’espérance ; ἀπὸ ἀνθρωπείου τρόπου, THC. 1, 76, en dehors de l’ordre des choses humaines ;
   III ἀπό se place qqf. en poésie après son régime ; il s’accentue alors ἄπο : ὀμμάτων ἄπο (sang qui coule) des yeux, EUR. Hec. 241 ; ou par le témoignage de mes yeux, EUR. Med. 216 ; IL. 13, 696, etc. ; OD. 6, 12, etc. ;
   IV En compos. ἀπό marque :
      1 la séparation (ἀπολύω, ἀποτέμνω), d’où l’éloignement (ἀπάγω, ἀπέρχομαι) ;
      2 p. suite, le changement (ἀπανδρόω, ἀπανθρωπίζω) ;
      3 l’achèvement (ἀπεργάζομαι, ἀποτελέω), d’où la cessation (ἀπαλγέω, ἀποζέω) ;
      4 le retour (ἀποδίδωμι, ἀπόπλους) ;
      5 la privation ou la négation (ἀπάνθρωπος, ἀπαυδάω).

➳ [ᾱ] dans ἀπονέεσθαι (v. ce mot) par nécessité prosodique ; la finale est qqf. allongée chez les anciens Épq. à l’arsis devant une liquide (ἀπὸ νευρῆς, IL. 11, 664 ; ἀπὸ ῥίου, IL. 14, 154, etc.) ; dans ce cas les poètes récents préfèrent ἀπαί. — Éol. ἀπύ, THCR. Idyl. 28, 16.

Étym. indo-europ. *h₂epo, cf. lat. ab, sscr. ápa.

'

Aeol., Thess., Arc., Cypr. ἀπύ Sappho 44, cf. 78, Alc. 33, Theoc. 28.16, IG 12(2).6.45 (Mytil.), ἀπυδόμεναι ib. 9(2).594 (Larissa), 5(2).6 (Tegea), etc. w. apocope, ἂπ πατέρω[ν] Alc. 6.17 L.-P., ἂτ τᾶς πρεισβείας IG 9(2).517.12 (Larissa, iii BC): — Prep. usually with Gen. but v. infr. B. (Cf. Skt. ápa, Lat. ab, Umbr. ap-ehtre ΄ab extra΄, Goth. af, OE. af, cef, of, etc.) Orig. sense, from. [ᾰπ ; ἀπ󿴼 is found in Ep. before Ϝ or liquids (as ἀπὸ ἕθεν Il. 6.62, ἀπὸ νευρῆς 11.664, Hes. Sc. 409) ἀπαί was sometimes written in later texts, cf. Eust. 625.11; — ᾱ metri gr. in Ep. compds., such as ἀπονέεσθαι.]
OF PLACE, the earliest, and in Hom. the prevailing sense; of Motion, from, away from, ἐσσεύοντο νεῶν ἄπο καὶ κλισιάων Il. 2.208; pleonastic, ἀ. Τροίηθεν ib. 24.492; ἀπ’ οὐρανόθεν 8.365 (later with Advbs., ἀπὸ ἔμπροσθεν LXX Ec. 1.10, etc.); strengthd., ἐκτὸς ἀ. κλισιης Il. 10.151; also ἀπ’ αἰῶνος νέος ὤλεο, implying departure from life, ib. 24.725; opp. ἐξ, of relatively superficial motion, λαμβάνομεν οὔτε ἐκ τῆς γῆς οὐδέν, οὔτ’ ἀπὸ τῶν οἰκιῶν X. Mem. 2.7.2; similarly of the cause or ground, ἐξ ὧν προηγώνισθε καὶ ἀφ’ ὧν εἰκάζω Th. 4.126; — freq. of warriors fighting from chariots, etc., οἱ μὲν ἀφ’ ἵππων, οἱ δ’ ἀ. νηῶν… μάχοντο Il. 15.386; ἀφ’ ἵππων μάρνασθαι Od. 9.49; so ἡ μάχη ἦν ἀφ’ ἵππων Hdt. 1.79; λαμπὰς ἔσται ἀφ’ ἵππων on horseback, Pl. R. 328a; ἀφ’ ἵππου θηρεύειν X. An. 1.2.7; ἀ. νεῶν πεζομαχεῖν Th. 7.62; ἐν ταῖς ναυσὶν αἰρόμενος τοὺς ἱστοὺς ἀ. τούτων ἐσκοπεῖτο X. HG 6.2.29; ὀμμάτων ἄπο… κατέσταζον γένυν, of tears, E. Hec. 240; joined with ἐκ, ἐκ Κορίνθου ἀ. τοῦ στρατοπέδου Pl. Tht. 142a. of Position, away from, far from, μένων ἀ. ἧς ἀλόχοιο Il. 2.292 (cf. ἀπ’ ἀνδρὸς εἶναι to live apart from a man or husband, Plu. CG 4); κεκρυμμένος ἀπ’ ἄλλων Od. 23.110; μοῦνος ἀπ’ ἄλλων h.Merc. 193; ἀπ’ ὀφθαλμῶν, ἀπ’ οὔατος, far from sight or hearing, Il. 23.53, 18.272, cf. 22.454; ἀ. θαλάσσης ᾠκίσθησαν Th. 1.7, cf. 46; αὐλίζεσθαι ἀ. τῶν ὅπλων Id. 6.64; ἀπ’ οἴκου εἶναι Id. 1.99; σπεύδειν ἀ. ῥυτῆρος far from, i.e.
without using the rein, S. OC 900; in Hom. freq. strengthd., τῆλε ἀ.…, νόσφιν ἀ.…, Il. 23.880, 5.322; in measurement of distances, ὅσον ιέ στάδια ἀ. Φυλῆς X. HG 2.4.4, etc. ; but later the numeral follows ἀ., πηγὰς ἔχων ἀ. μ’ σταδίων τῆς θαλάσσης D.S. 4.56; ἀ. σταδίων κ’ τῆς πόλεως Plu. Phil. 4; κατεστρατοπέδευσεν ἀ. ν’ σταδίων fifty stades away, Id. Oth. 11, cf. D.Chr. 17.17. of the mind, ἀ. θυμοῦ away from, i.e.
alien from, my heart, Il. 1.562; ἀ. δόξης 10.324; οὐ… ἀ. σκοποῦ οὐδ’ ἀ. δόξης Od. 11.344; ἀ. τοῦ ἀνθρωπείου τρόπου Th. 1.76; οὐδὲν ἀ. τρόπου not without reason, Pl. R. 470b; οὐκ ἀ. σκοποῦ, καιροῦ, Id. Tht. 179c, 187e; οὐκ ἀ. γνώμης S. Tr. 389; οὐκ ἀ. τοῦ πράγματος D. 24.6; μάλα πολλὸν ἀπ’ ἐλπίδος ἔπλετο A.R. 2.863. in pregnant sense, with Verbs of rest, previous motion being implied (cf. ἐκ), ἀνὰ δ’ ἐβόασεν… ἀ. πέτρας σταθείς E. Tr. 523; ἀ. τῆς ἐμῆς κεφαλῆς τὴν [ἐκείνου] κεφαλὴν ἀναδήσω, i.e. taking the chaplet off my head, and placing it on his, Pl. Smp. 212e; with Verbs of hanging, where ἐκ is more common, ἁψαμένη βρόχον ἀ. μελάθρου Od. 11.278. with the Article, where the sense of motion often disappears, οἱ ἀ. τῶν οἰκιῶν φεύγουσιν, i.e. οἱ ἐν ταῖς οἰκίαις φεύγουσιν ἀπ’ αὐτῶν, X. Cyr. 7.5.23; οἱ ἀ. τῶν πύργων… ἐπαρήξουσι ib. 6.4.18; αἴρειν τὰ ἀ. τῆς γῆς Pl. Cra. 410b; αἱ ἵπποι αἱ ἀ. τοῦ ἅρματος v.l. in Hdt. 4.8; ὁ Ἀθηναῖος ὁ ἀ. τοῦ στρατεύματος X. An. 7.2.19; τὸν ἀ. γραμμᾶς κινεῖ λίθον Theoc. 6.18. partitive, λαχὼν ἀ. ληΐδος αἶσαν part taken from the booty, a share of it, Od. 5.40; αἴρεσθαι ἀ. τῶν καλπίδων Ar. Lys. 539; ἀ. ἑκατὸν καὶ εἴκοσι παίδων εἷς μοῦνος Hdt. 6.27; ὀλίγοι ἀ. πολλῶν Th. 7.87, cf. A. Pers. 1023. Math., of figures described upon a base, κῶνον ἀναγράφειν ἀ. κύκλου Archim. Sph. Cyl. 1.19, etc. ; τὸ ἀ. τῆς AB τετράγωνον the square on AB, Euc. 1.47, cf. 48; εἴδεα ἀ.… Archim. Spir. 10, 11. ἀ. ἀνθρώπου ἕως γυναικός man and woman, LXX 1 Es. 9.40; ἀ. ἀρσενικοῦ ἕως θηλυκοῦ LXX Nu. 5.3.
from being, instead of, ἀθανάταν ἀ. θνατᾶς… ἐποίησας Βερενίκαν Theoc. 15.106. privative, free from, without, ἀ. πάσης ἀκαθαρσίας PLips. 16.19 (ii AD); ἀ. ζημίας PTeb 420.4 (iii AD).
of TIME, from, after, Hom. only in Il. 8.54 ἀ. δείπνου θωρήσσοντο rising up from, i.e.
after, cf. Hdt. 1.133; ἀ. δείπνου εἶναι or γενέσθαι, Id. 1.126, 2.78, 5.18, al. ; ἀ. τοῦ σιτίου πίνειν Hp. Salubr. 5; ἀ. τῶν σίτων διαπονεῖσθαι X. Lac. 5.8; in narrative, τὸ ἀ. τούτου or τοῦδε, from this point onwards, Hdt. 1.4, 2.99; ἀ. τούτου τοῦ χρόνου Id. 1.82, X. An. 7.5.8; τὸ ἀπ’ ἐκείνου Luc. Tox. 25; ἡμέρῃ δεκάτῃ ἀφ’ ἧς… Hdt. 3.14, etc. ; δευτέρῃ ἡμέρῃ ἀ. τῆς ἐμπρήσιος Id. 8.55, cf. X. An. 1.7.18, etc. ; ἀφ’ οὗ χρόνου Id. Cyr. 1.2.13; more often ἀπ’ or ἀφ’ οὗ, Hdt. 2.44, Th. 1.18, etc. ; ἀφ’ οὗπερ A. Pers. 177; ἀφ’ ἧς Plu. Pel. 15; εὐθὺς ἀ. παλαιοῦ, ἀ. τοῦ πάνυ ἀρχαίου, of olden time, Th. 1.2, 2.15; ἀπ’ ἀρχᾶς Pi. P. 8.25, etc. ; ἀ. γενεᾶς X. Cyr. 1.2.8; ἀφ’ ἑσπέρας from the beginning of evening, i.e.
at eventide, Th. 7.29; ἀ. πρώτου ὕπνου ib. 43; ἀ. μέσων νυκτῶν Ar. V. 218; ἀπ’ ἀγροῦ fresh from field-work, Ev. Marc. 15.21, cf. 7.4; ἀ. νουμηνίας X. An. 5.6.23; χρονίζειν ἀ. τοῦ καιροῦ tarry beyond the time, LXX 2 Ki. 20.5; ἀ. τέλους ἐννέα μηνῶν at the end of…, ib. 24.8; γενόμενος ἀ. τῆς ἀρχῆς Plu. Caes. 5; hence ἀ. ἀγωνοθετῶν an ex-ἀγωνοθέτης, IG 3.398; ἀ. λογιστῶν POxy. 1103.3 (iv AD); οἱ ἀ. ὑπατείας, = consulares, Hdn. 7.1.9, etc. ; but ἀ. τινος the freedman of…, IG 5(2).50.59 (Tegea, ii AD), cf. ib. 5(1).1391 (Andania), 1473.
OF ORIGIN, CAUSE, etc. ; of that from which one is born, οὐ γὰρ ἀ. δρυός ἐσσι οὐδ’ ἀ. πέτρης not sprung from oak or rock, Od. 19.163; γίγνονται δ’ ἄρα ταί γ’ ἔκ τε κρηνέων ἀ. τ’ ἀλσέων 10.350, cf. S. OT 415, OC 571, etc. ; sts. ἀπό denotes remote, and ἐκ immediate, descent, τοὺς μὲν ἀ. θεῶν, τοὺς δ’ ἐξ αὐτῶν τῶν θεῶν γεγονότας Isoc. 12.81, cf. Hdt. 7.150; πέμπτη ἀπ’ αὐτοῦ γέννα A. Pr. 853; τρίτος ἀ. Διός third in descent from Zeus, Pl. R. 391c; οἱ ἀ. γένους τινός his descendants, Plu. Them. 32; Περσέως ἀφ’ αἵματος E. Alc. 509; of the place one springs from, ἵπποι… ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος Il. 2.839. cf. 849; Ἡρακλεῖδαι οἱ ἀ. Σπάρτης Hdt. 8.114, cf. Th. 1.89, etc. ; τοὺς ἀ. Φρυγίας X. Cyr. 2.1.5, etc. ; hence, metaph of things, Χαρίτων ἄπο κάλλος ἔχουσαι Od. 6.18; θεῶν ἄπο μήδεα εἰδώς ib. 12; γάλα ἀ. βοός A. Pers. 611; μῆνις ἀφ’ ἡμῶν Id. Eu. 314; ἡ ἀφ’ ὑμῶν τιμωρία Th. 1.69; ὁ ἀ. τῶν πολεμίων φόβος fear inspired by the enemy, X. Cyr. 3.3.53. of persons, οἱ ἀ. τῆς χώρας, τῆς πόλεως, country folk, townsfolk, Plb. 2.6.8, 5.70.8; and so of connexion with the founder or leader of a sect, οἱ ἀ. Πυθαγόρου Luc. Herm. 14; οἱ ἀ. Πλάτωνος Plu. Brut. 2; οἱ ἀ. τοῦ περιπάτου, ἀ. τῆς Στοᾶς, etc., Luc. Cont. 6; generally οἱ ἀ. φιλοσοφίας καὶ λόγων philosophers and learned men, ibid. ; οἱ ἀ. σκηνῆς καὶ θεάτρου stage players, Plu. Sull. 2; οἱ ἀ. τῆς βουλῆς Id. Caes. 10, etc. ; ὁ ἀφ’ ἑστίας παῖς, v. ἑστία; ἀπ’ ἐξωμίδος with only an ἐξωμίς, S.E. P. 1.153. of the material from or of which a thing is made, εἵματα ἀ. ξύλου πεποιημένα Hdt. 7.65; ἀπ’ ὄμφακος τεύχειν οἶνον A. Ag. 970, cf. S. Tr. 704; ὅσσα ἀ. γλυκερῶ μέλιτος Theoc. 15.117; ἔνδυμα ἀ. τριχῶν καμήλου Ev. Matt. 3.4; hence στέφανος ἀ. ταλάντων ἑξήκοντα of or weighing 60 talents, Decr. ap. D. 18.92, cf. Plb. 24.1.7, IG 2.555.10, al. ; hence of value, θύεν αἶγα ἀ. δραχμᾶν εἴκοσι GDI 3707 (Cos); κρᾶσις ἀ. τε τῆς ἡδονῆς συγκεκραμένη καὶ ἀ. τῆς λύπης Pl. Phd. 59a; so, by an extension of this use, εἰδεχθής τις ἀ. τοῦ προσώπου ugly of countenance, Thphr. Char. 28.4; θῆλυν ἀ. χροιῆς Theoc. 16.49; σεμνὸς ἀ. τοῦ σχήματος Luc. DMort. 10.8. of the instrument from or by which a thing is done, τοὺς… πέφνεν ἀπ’ ἀργυρέοιο βιοῖο by arrow shot from silver bow, Il. 24.605; τόξου ἄπο κρατεροῦ ὀλέκοντα φάλαγγας 8.279; ἐμῆς ἀπὸ χειρός 10.371, 11.675; so ἀ. χειρὸς ἐργάζεσθαι μεγάλα Luc. Hist. Conscr. 29; γυμνάζεσθαι ἀ. σκελῶν, χειρῶν, τραχήλου, X. Lac. 5.9; μάχεσθαι ἀ. ἄκοντος Str. 17.3.7; ἡ ἀ. τοῦ ξίφους μάχη D.S. 5.29; βάπτειν τὸν δάκτυλον ἀ. τοῦ αἵματος LXX Le. 4.7. of the person from whom an act comes, i.e.
by whom it is done, οὐδὲν μέγα ἔργον ἀπ’ αὐτοῦ ἐγένετο Hdt. 1.14; ζήτησιν ἀ. σφέων γενέσθαι Id. 2.54; ἐπράχθη οὐδὲν ἀπ’ αὐτῶν ἔργον ἀξιόλογον Th. 1.17, cf. 6.61; ἀ. τινος ὄνασθαι Pl. R. 528a, etc. ; so τἀπ’ ἐμοῦ, τἀπὸ σοῦ, E. Tr. 74, S. OC 1628; τὰ ἀ. τῶν Ἀθηναίων Th. 1.127; in later Greek freq. of the direct agent, Plb. 1.34.8, Str. 5.44.12, D.H. 9.12, Ev. Luc. 9.22, J. AJ 20.8.10, etc. ; in codd. this may sts. be due to confusion with ὑπό, but cf. PMagPar. 1.256, BGU 1185.26 (Aug.), SIG 820.8 (Ephesus, i AD), etc. of the source from which life, power, etc., are sustained, ζῆν ἀπ’ ὕλης ἀγρίης Hdt. 1.203; ἀ. κτήνεων καὶ ἰχθύων ib. 216; ἀ. πολέμου Id. 5.6; ἀπ’ ἐλαχίστων χρημάτων X. Mem. 1.2.14; ἀ. τῆς ἀγορᾶς Id. An. 6.1.1; τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀ. τῶν νήσων Id. HG 4.8.9, cf. Th. 1.99; ἀ. τῶν κοινῶν πλουτεῖν Ar. Pl. 569, cf. D. 24.124; ἀ. μικρῶν εὔνους… γεγένησαι Ar. Eq. 788, cf. D. 18.102; ἀφ’ ὥρας ἐργάζεσθαι quaestum corpore facere, Plu. Tim. 14. of the cause, means, or occasion from, by, or because of which a thing is done, ἀ. τούτου κριοπρόσωπον τὤγαλμα τοῦ Διὸς ποιεῦσι Hdt. 2.42; ἀ. τινος ἐπαινεῖσθαι, θαυμάζεσθαι, ὠφελεῖσθαι, Th. 2.25, 6.12, X. Cyr. 1.1.2; ἀ. τῶν ξυμφορῶν διαβάλλεσθαι Th. 5.17; τὴν ἐπωνυμίαν ἔχειν ἀ. τινος Id. 1.46; ἀ. λῃστείας τὸν βίον ἔχειν X. An. 7.7.9; ἀπ’ αὐτῶν τῶν ἔργων κρίνειν D. 2.27; ἀ. τοῦ πάθους in consequence of…, Th. 4.30; βλάπτειν τινὰ ἀ. τινος Id. 7.29; κατασκευάσαντα τὸ πλοῖον ἀφ’ ὧν ὑπελάμβανε σωθήσεσθαι D. 18.194; τρόπαιον ἀ. τινος εἱστήκει on occasion of his defeat, Id. 19.320; τλήμων οὖσ’ ἀπ’ εὐτόλμου φρενός A. Ag. 1302, cf. 1643; ἀ. δικαιοσύνης by reason of it (v.l. for ὑπό), Hdt. 7.164; ἀ. τῶν αὐτῶν λημμάτων on the same scale of profits, D. 3.34, etc. ; for ὅσον ἀ. βοῆς ἕνεκα, v. ἕνεκα ; hence in half adverbial usages, ἀ. σπουδῆς in earnest, eagerly, Il. 7.359; ἀ. τοῦἴσου, ἀ. τῆς ἴσης, or ἀπ’ ἴσης, equally, Th. 1.99, 15, D. 14.6, etc. ; ἀπ’ ὀρθῆς καὶ δικαίας τῆς ψυχῆς Id. 18.298; ἀ. ἀντιπάλου παρασκευῆς Th. 1.91; ἀ. τοῦ προφανοῦς openly, ib. 35; ἀ. τοῦ εὐθέος straightforwardly, Id. 3.43; ἀ. τοῦ αὐτομάτου of free-will, Pl. Prt. 323c; ἀ. γλώσσης by word of mouth, Hdt. 1.123 (but also, from hearsay, A. Ag. 813); ἀ. στόματος Pl. Tht. 142d; ἀπ’ ὄψεως at sight, Lys. 16.19; ἀ. χειρὸς λογίζεσθαι on your fingers, Ar. V. 656; πεύθομαι δ’ ἀπ’ ὀμμάτων νόστον A. Ag. 988; ὀμμάτων ἄπο in the public gaze, E. Med. 216; ἀ. τοῦ κυάμου ἄρχοντας καθίστασθαι X. Mem. 1.2.9; ἡ βουλὴ ἡ ἀ. τοῦ κυάμου Th. 8.66, cf. IG 1.9; τοὺς ἀ. τοῦ κυάμου δισχιλίους ἄνδρας Arist. Ath. 24.3; τριηράρχους αἱρεῖσθαι ἀ. τῆς οὐσίας Decr. ap. D. 18.106; ἀφ’ ἑαυτοῦ from oneself, on one΄s own account, Th. 8.6, etc. ; ἀφ’ ἑαυτοῦ γνώμης Id. 4.68; ἀ. συνθήματος, ἀ. παραγγέλματος, by agreement, by word of command, Hdt. 5.74, Th. 8.99; ἀ. σάλπιγγος by sound of trumpet, X. Eq. Mag. 3.12 (s.v.l.); ἐπίτροπος ἀ. τῶν λόγων, = Lat. procurator a rationibus, Ann.Epigr. 1913.143a (Ephesus, ii AD). of the object spoken of, τὰ ἀ. τῆς νήσου οἰκότα ἐστί the things told from or of the island…, Hdt. 4.195, cf. 54, 7.195; νόμος κείμενος ἀ. τῶν τεχνῶν Ar. Ra. 762. in Arc., Cypr., ἀπύ takes dat., ἀπὺ τᾷ [ἁμέρᾳ] IG 5(2).6 (Tegea); ἀπὺ τᾷ ζᾷ Inscr.Cypr. 135.8 H. (Idalion). in later Greek ἀπό is found c. acc., PLond. 1.124.30 (iv/v AD). in Hom. frequent with Verbs in tmesi, as Il. 5.214, etc., and sts. in Prose, as Hdt. 8.89.
IN COMPOS.: asunder, as ἀποκόπτω, ἀπολύω, ἀποτέμνω ; and hence, away, off, as ἀποβάλλω, ἀποβαίνω; denoting, remoual of an accusation, as ἀπολογέομαι, ἀποψηφίζομαι.
finishing off, completing, ἀπεργάζομαι, ἀπανδρόω, ἀπανθρωπίζω, ἀπογλαυκόω.
ceasing from, leaving off, as ἀπαλγέω, ἀποκηδεύω, ἀπολοφύρομαι, ἀποζέω, ἀπανθίζω, ἀφυβρίζω.
back again, as ἀποδίδωμι, ἀπολαμβάνω, ἀπόπλους ; also, in full, or what is one΄s own, as ἀπέχω, ἀπολαμβάνω ; freq. it only strengthens the sense of the simple.
by way of abuse, as in ἀποκαλέω. almost = ἀ- priv. ; sts. with Verbs, as ἀπαυδάω, ἀπαγορεύω; more freq. with Adjectives, as ἀποχρήματος, ἀπότιμος, ἀπόσιτος, ἀπόφονος.

lat. ab, ab, drückt im Allgemeinen die Entfernung von einem Gegenstande aus.
I. Als Adverbium findet es sich fast nur bei Dichtern, u. auch da wohl immer so, daß besser eine Tmesis angenommen wird : Hom. Il. 5.214 ἀπ' ἐμεῖο κάρη τάμοι ; 16.82 ἀπὸ νόστον ἕλωνται ; 18.92 ἀπὸ θυμὸν ὀλέσσῃ ; 19.266 ἀπὸ στόμαχον κάπρου τάμε ; 22.505 φίλου ἀπὸ πατρὸς ἁμαρτών ; 1.67 ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι ; Od. 8.149 σκέδασον δ' ἀπὸ κήδεα θυμοῦ ; vgl. Scholl. Herodian Il. 18.92, 1.67 ; – Her. 8.89 ἀπὸ μὲν ἔθανε ὁ στρατηγός, ἀπὸ δέ ἄλλοι.
II. Als Präposition stets mit dem gen. verbunden. Grundbedeutung : von, ab.
A. räumlich, die älteste bei Homer fast herrschende Bdtg ; παρά bei Personen, ἀπό mit wenigen Ausnahmen bei Sachen, nach richtiger Unterscheidung der alten Grammatiker ; vgl. z.B. Il. 11.603 φθεγξάμενος παρὰ νηός, wo das von Lehrs Quaestt. epp. p. 88 erwähnte Scholium so zu lesen ist : παρὰ νηός : οὐκ ἀντὶ τοῦ παρὰ νηΐ, ἀλλ' ἀντὶ τοῦ ἀπὸ τῆς νηός.
   1) von einem Orte weg, bei Verbis der Bewegung, φοβέοντο ἀπὸ νηῶν Il. 16.304, sie flohen von den Schiffen fort ; ἔρριψ' ἐμαυτὴν τῆσδ' ἀπὸ πέτρας Aesch. Prom. 705 ; γᾶς ἀπ' Ἀσίδος ἦλθε Pers. 262 ; μητρὸς ἁρπασθεῖσ' ἄπο Eur. Hec. 513 ; πηδᾷ πῶλος ἃς ἀπὸ ζυγοῦ Or. 45 ; ἀπ' ἀλλήλων ἀπιέναι ποι Xen. Cyr. 1.4.28 ; διώκειν ἀπὸ τοῦ στρατεύματος, vom Heere fort, An. 3.5.9 ; Hom. vrbdt auch ἀπ' οὐρανόθεν, ἀπὸ Τροίαθεν : Il. 8.365 ἀπ' οὐρανόθεν προΐαλλεν ; 21.199 ὅτ' ἀπ' οὐρανόθεν σμαραγήσῃ ; Od. 11.18 ἀπ' οὐρανόθεν προτράπηται ; 12.381 ἀπ' οὐρανόθεν προτραποίμην ; Il. 24.492 ἀπὸ Τροίηθε μολόντα ; Od. 9.38 ἀπὸ Τροίηθεν ἰόντι ; doch kann man Tmesis annehmen, vgl. Od. 9.259 Τροίηθεν ἀποπλαγχθέντες. Bes. von einem höheren Orte herab, Il. 5.835 ἀφ' ἵππων ὦσε χαμᾶζε ; 16.733 ἀφ' ἵππων ἆλτο χαμᾶζε, vom Wagen herab ; Il. 14.153 εἰσεῖδε στᾶσ' ἐξ Οὐλύμποιο ἀπὸ ῥίου, schaute vom Vorgebirge herab ; vgl. Eur. Troad. 523 ; ἀφ' ἵππων μάχεσθαι, vom Pferde herab kämpfen, zu Pferde kämpfen ; οἱ μὲν ἀφ' ἵππων, οἱ δ' ἀπὸ νηῶν ἐπιβάντες, von den Rossen, von den Schiffen herab, Il. 15.386 ; Il. 5.13 τὼ μὲν ἀφ' ἵπποιιν, ὁ δ' ἀπὸ χθονὸς ὤρνυτο πεζός ; μάχη ἀφ' ἵππων Her. 1.79 ; ἀφ' ἵππου θηρεύειν Xen. An. 1.2.7 ; ἀπὸ τῶν ἵππων ἠκόντιζε Plat. Men. 93d ; λαμπὰς ἀφ' ἵππων ἔσται, ein Fackellauf zu Pferde, Rep. I.328a ; ἀπὸ τῶν ἁρμάτων προμαχοῦντες Xen. Cyr. 3.3.60 ; ἀπὸ νεῶν πεζομαχεῖν Thuc. 4.14 ; Luc. Ver.H. II.38. Hiermit hängt zusammen : ταχὺ φεύγειν τοὺς ἀπὸ τῶν οἰκιῶν Xen. Cyr. 7.5.23 ; An. 5.2.24 ; οἱ ἀπὸ τῶν πύργων ἐπαρήξουσι Cyr. 6.4.18, die auf den Türmen werden von da herab beistehen ; vgl. ἀπ' οὐδοῦ τοξάσσεται, von der Schwelle aus, indem er auf der Schwelle seinen Stand hat, Od. 22.72. Aehnl. ἁψαμένη βρόχον ἀπὸ μελάθρου, den Strick anknüpfen, daß er vom Gebälk herabhängt, am Gebälk befestigen, Od. 11.278. Man vgl. noch ἀπ' αἰῶνος νέος ὤλεο, du starbst jung vom Leben hinweg, Il. 24.725 ; – ἄρχομαι ἀπό τινος, von etwas anfangen, indem man davon ausgeht, Plat. Phaedr. 228d ; εἰ μέν τι ἀπ' αὐτῶν ἄλλο ἀποβήσεται, wenn etwas anderes davon ausgehen, die Folge sein wird, Prot. 351c u. öfter ; πειρατέον ἀπ' αὐτῆς τῆς θεοῦ Phil. 12c ; vgl. Her. 9.66 ; – ἀπὸ θαλάσσης εἰς θάλασσαν Xen. Hell. 1.3.4, von einem Meere zum andern ; ἀπὸ τραπεζῶν δειπνεῖν, von Tischen essen, Plat. Rep. II.372e.
   2) von einem Orte her, nur den Ursprung oder das Ausgehen von einem Orte bezeichnend, ohne daß die Entfernung dabei in Betracht kommt, ἵπποι – ποταμοῦ ἄπο Σελλήεντος Il. 2.839, Pferde, die von dem Flusse S. her sind ; wo sie gerade sind, ist gleichgültig ; κωκυτοῦ δ' ἤκουσε καὶ οἰμωγῆς ἀπὸ πύργου 22.447. So bes. oft οἱ ἀπὸ τῶν πόλεων πρέσβεις, στρατηγοί, στρατιῶται, auch οἱ ἀπὸ τῶν πόλεων allein, Xen. Hell. 7.1.27. Vgl. C.
   3) fern, entfernt, bei Verbis, die keine Bewegung bedeuten ; Τεῦκρος πάρεστι μυσίων ἀπὸ κρημνῶν Soph. Aj. 707 gehört zu 1). In der Bedeutung »fern« wurde und wird von Manchen anastrophiert, ἄπο, z.B. Od. 15.517 ἀλλ' ἄπο τῶν ὑπερωίῳ ἱστὸν ὑφαίνει, s. Lehrs Quaestt. epp. p. 94 sqq. Il. 18.64 ἀπὸ πτολέμοιο μένοντα ; μένων ἀπὸ ἧς ἀλόχοιο, fern von seiner Gattin weilend, 2.292 ; ἀπ' οὔατος ὧδε γένοιτο, fern vom Gehör, 18.272 ; vgl. 20.341 ; τὸν δ' ἐκίχανον ἐκτὸς ἀπὸ κλισίης Il. 10.151 ; νούσων δ' ἑσμὸς ἀπ' ἀστῶν ἵζοι Aesch. Suppl. 667 ; κεῖται μοῦνος ἀπ' ἄλλων Soph. Phil. 183 ; ἀπὸ λέχεος Eur. Or. 185 ; αὐλίζεσθαι ἀπὸ τῶν ὅπλων Thuc. 6.64 ; ἀπὸ θαλάσσης 1.7 ; ἀπὸ τοῦ Σωκράτους γεγονότε Xen. Mem. 1.2.25 ; διαλείποντες συχνὸν ἀπ' ἀλλήλων Cyr. 1.8.10 ; ἔσται οὐκ ἀπὸ τοῦ πράγματος, es wird nicht von der Sache abliegen, zur Sache gehören, Dem. 24.6, wo die mss. ἄπο haben ; gew. ist ἀπέχειν ἀπό τινος, s. das Wort ; ἀπὸ οἴκου εἶναι, fern vom Hause sein, Thuc. 1.99 ; ἀπ' ἀνδρὸς εἶναι, vom Manne getrennt leben, Plut. C.Gracch. 4. – Man vgl. noch κεκρυμμένος ἀπ' ἄλλων, den Anderen verborgen, Od. 23.110 ; ἀπὸ σκοποῦ, fern vom Ziele, das rechte Ziel verfehlend ; ἀπὸ δόξης, fern von der richtigen Meinung, gegen die Erwartung : Od. 11.344 οὐ μὰν ἧμιν ἀπὸ σκοποῦ οὐδ' ἀπὸ δόξης μυθεῖται ; Il. 10.324 σοὶ δ' ἐγὼ οὐχ ἅλιος σκοπὸς ἔσσομαι, οὐδ' ἀπὸ δόξης ; οὐκ ἀπὸ σκοποῦ εἴρηκεν Plat. Theaet. 179c ; ἀπ' ἐλπίδος, wider Erwarten, Aesch. Ag. 996 ; Soph. El. 1116 ; Ap.Rh. 2.863 ; ἀπὸ θυμοῦ εἶναί τινι Il. 1.562, dem Herzen entfremdet, verhaßt ; οὐκ ἀπὸ γνώμης λέγεις Soph. Tr. 388, Hermann ἄπο ; ἄπο τρόπου λέγεις Plat. Rep. V.470b ; Theaet. 143c ; Soph. 225a ; – ἀπὸ ῥυτῆρος σπεύδειν, ohne Zügel, mit verhängtem Zügel, Soph. O.C. 904 ; ἀπ' ἀκάνθης ῥόδον, Rose ohne Dornen, Mel. 2.5 (XII.256). Wird das Maß der Entfernung hinzugesetzt, so steht bes. bei Sp. ἀπό vor diesem, wie schon Her. ἀπὸ σταδίων ἑκατὸν καὶ εἴκοσι τῆς μέμφεως, wo auch der gen. des Maßes auffällt, vgl. Plut. Philop. 4, Oth. 11.
B. Von der Zeit: von, an, seit, nach. So läßt sich auffassen Hom. Il. 8.54 οἱ δ' ἄρα δεῖπνον ἕλοντο ῥίμφα, ἀπὸ δ' αὐτοῦ θωρήσσοντο, nach dem Mahle, so daß das Mahl der Ausgangspunkt ist ; so sicht es Antiph. 1.17 dem πρὸ δείπνου entgegen, u. nachher dafür μετὰ δεῖπνον ; so ἀπὸ δείπνου γενέσθαι Her. 6.129 u. öfter ; οἱ ἀπὸ δείπνου, die abgespeist haben, Ar. Eccl. 726 ; Ath. XIII.584d ; ἀπὸ τοῦ σιτίου πίνειν, gleich nach dem Essen trinken, Hippocr. Von den Tragg. an häufig bei Att., ἀπὸ στρατείας Aesch. Ag. 611 ; ἀπὸ πρώτων ἐπῶν Ar. Ran. 975 ; ἀπὸ θεάτρου, nach dem Theater, Luc. conscr. hist. 1 ; ἀπὸ τοῦ πάνυ ἀρχαίου, seit uralter Zeit, Thuc. 2.15 ; ἀφ' οὗ γε ἄνθρωποι γεγόναμεν Plat. Phaed. 76c ; u. bes. oft bei Xen. u. spät. Historikern ; ἀπὸ γενεᾶς Xen. Cyr. 1.2.13 ; ἀπὸ παίδων 1.2.6 ; ἀφ' οὗ, seitdem, ἡμέρα πέμπτη, ἀφ' ἧς εἰσέβαλλε Hell. 4.6.6 ; ἀπὸ τοῦ κατορθώματος τούτου Pol. 2.31 ; ἀπὸ Περσῶν, seit den Zeiten der Perser, 5.107. Dieser u. Sp., wie Plut., fügen noch oft γίγνεσθαι hinzu, ἐπεὶ ἀπὸ τούτων ἐγένοντο Pol. 1.24, 5.77 u. öfter, = ἀπὸ τούτου ; τὸ ἀπ' ἐκείνου, von jener Zeit an, Luc. Prom. 13, wie τὸ ἀπὸ τούτου Her. 1.130, 3 ; Xen. Ages. 1.34 ; τὸ ἀπὸ τοῦδε Her. 2.99 ; Xen. Cyr. 4.2.22 ; τὸ ἀφ' ἑσπέρας Hell. 2.4.24. So ἀπὸ τῶν ἔργων τῶν στρατιωτικῶν γενόμενος, nach dem Kriegsdienst. Plut. ὁ ἀπὸ τῆς στρατηγίας, gewesener Feldherr. Ebenso bei Bezeichnungder eigtl. Tageszeiten, εὐθὺς ἀφ' ἑσπέρας οἴχεσθαι, mit Einbruch des Abends. Xen. An. 6.1.23 ; ἀπὸ μέσων νυκτῶν, gleich nach Mitternacht, Ar. Vesp. 218 ; ebenso ἀφ' ἡμέρας, ἀπὸ νυκτός, vom Anbruch des Tages an.
C. Uebh. zur Bezeichnung des Ursprungs u. Ausgangs von etwas u. ähnl. Beziehungen.
   1) Abstammung, Herkunft dem Geschlechte nach ; Od. 19.163 οὐ γὰρ ἀπὸ δρυός ἐσσι παλαιφάτου, οὐδ' ἀπὸ πέτρης, du stammst nicht von der Eiche, auch nicht vom Felsen, d.h. du bist nicht von unbekannter Herkunft, womit zu vgl. der ähnl. Ausdruck οὐ μέν πως νῦν ἔστιν ἀπὸ δρυὸς οὐδ' ἀπὸ πέτρης τῷ ὀαριζέμεναι Il. 22.126 ; γίγνονται δ' ἄρα ταί γ' ἔκ τε κρηνέων ἀπό τ' ἀλσέων ἔκθ' ἱερῶν ποταμῶν Od. 10.350 ; ἀπὸ δυστήνου πατρός Aesch. Spt. 1011 ; ἆρ' οἶσθ' ἀφ' ὧν εἶ Soph. O.R. 415 ; ἀφ' ὧν αὐτὸς ἔφυν 1364, woran sich schließt τραφεὶς ἀπό τινος Aj. 1229 ; Eur. Ion. 262, 693. In Prosa, Her. 6.125 ; οἱ ἀπ' ἐκείνων, die Nachkommen jener, Xen. Cyr. 7.1.45 ; οἱ ἀπὸ Δαμαράτου Hell. 3.1.4 ; An. 2.1.3 ; οἱ ἀφ' Ἁρμοδίου καὶ Ἀριστογείτονος Dem. Lept. 18 ; immer entferntere Verwandtschaft, vgl. Isocr. 12.81 τοὺς μὲν ἀπὸ θεῶν τοὺς δ' ἐξ αὐτῶν τῶν θεῶν γεγονότας ; Plat. Rep. III.391c τρίτος ἀπὸ Διός. Nachkomme des Zeus im dritten Gliede ; ἀπὸ πατρός, ἀπὸ μητρός, von väterlicher, mütterlicher Seite ; auch εἷς ἀπὸ Σπάρτης, aus Sparta stammend, Soph. El. 691 ; vgl. Her. 8.114 ; ἰατρός τις Σικελίας ἀπὸ γᾶς Epicrat. Ath. II.59c (v. 28); ἀφ' αἴματός τινος, aus dem Geblüte, Eur. Alc. 512 ; οἱ ἀπὸ γένους, Familienglieder, Plut. Them. 32, Dem. 30.
   2) Allgemeiner den Ursprung, den Urheber bezeichnend, wo es oft als bloße Umschreibung für den gen. erscheint, αἷμα ἀπὸ Τρώων. Troerblut, Il. 12.431 ; λαχὼν ἀπὸ ληΐδος αἶσαν Od. 5.40 ; ὀλίγοι ἀπὸ πολλῶν Thuc. 7.87, vgl. Her. 6.27 ; – ἀπὸ θεοῦ εἶναι. von Gott herrühren, Od. 6.12 θεῶν ἄπο μήδεα εἰδώς ; 6.18 χαρίτων ἄπο κάλλος ἔχουσαι ; 8.457 θεῶν ἄπο κάλλος ἔχουσα ; τὰ ἀπὸ τύχης φέρειν com. Ath. 458c ; τί μοι νεώτερον βούλευμ' ἀπ' Ἀργείων ἔχεις Soph. Phil. 556. welch neueren Beschluß von den Argivern, d.i. der Argiver ; οἱ ἀπ' αἰγίσθου φίλοι Eur. Or. 435 ; ἐχθρᾶς ἀπὸ γυναικὸς κτερίσματα Soph. El. 433 ; βάλανος ἡ ἀπὸ τοῦ φοίνικος, Eichel von der Palme, d.i. Dattel, Xen. An. 1.5.10 ; ἡ ἀπ' αὐτῶν τιμωρία Lycurg. 79 ; ὄναρ ἀπὸ Διός, ein vom Zeus herrührender, gesandter Traum, Xen. An. 3.1.12 ; πρόσοδοι οἱ ἀπὸ τῶν ἐνδήμων 7.1, 27 ; ὁ ἀπὸ τῶν πολεμίων φόβος, Furcht, die von den Feinden ausgeht, Furcht vor den Feinden, Cyr. 3.3.53 ; κίνδυνος ἀπό τινος Plut. Aem. 36 ; ἡ ἀπὸ τούτων χάρις Mem. 2.7.9 ; φθόνος ἀπὸ τῶν πρώτων ἀνδρῶν Thuc. 4.108 ; wohin auch die Vrbdg τρόπαιον ἀπό τινος εἱστήκει Dem. 19.320 zu rechnen ist ; vgl. noch δικαίωσις ἀπὸ τῶν ὁμοίων Thuc. 1.141 ; νίκα ἀπὸ παγκρατίου Pind. I. 3.57 ; δόξα ἀπό τινος Plut. Al. 4 ; auch τιμᾶν τινα ἀπό τινος, Einen wegen etwas ehren, C.Gracch. 4. Ebenso wo der Begriff des Ausgehens noch mehr hervortritt, so daß einzelne Fälle zu A.1) gerechnet werden können, οἱ ἀπὸ Πελοποννήσου, = οἱ Πελοποννήσιοι, Her. 8.79 ; ἧκε ἡ ἀπ' αἰγίνης τριήρης 8.83. Oft bei Pol. οἱ ἀπὸ τῆσχώρας, οἱ ἀπὸ τῆς πόλεως, οἱ ἀπὸ τοῦ στόλου. 3.76. Dah. τὰ ἀπό τινος. das von Jem. Ausgebende, Worte, Unternehmungen, oft gleich τά τινος. z.B. ἴστον γὰρ ἤδη τἀπ' ἐμοῦ, Ar. Plut. 100 ; τὰ ἀπ' ἐμοῦ. was ich zu tun habe, Soph. El. 1464 ; τὸ ἀπὸ σεῦ, deine Meinung, Her. 7.101 ; ἐσκόπουν τὰ ἀπ' Ἀλκιβιάδου. 8.48 ; προχωρεῖν τὰ ἀπὸ τῶν Ἀθηναίων 1.127.
   3) dah. a) beim pass., die Veranlassung, mittelbare Ursache angebend, vgl. Hermann zu Soph. El. 65, und erst bei späteren, nachlässigeren Schriftstellern geradezu = ὑπό, welches die unmittelbare Ursache bezeichnet, obwohl noch an vielen Stellen die Lesart schwankt u. ὑπό oft damit von den Abschreibern verwechselt ist ; εἷς ἀπὸ πολλῶν ταχθείς Soph. Phil. 1128, Einer von vielen abgesondert, vor vielen, nicht für gen. partitiv., vgl. 643 ; ἀρετὴ ἐπακτός ἐστι, ἀπό τε σοφίης κατεργασμένη καὶ νόμου ἰσχυροῦ, von Seiten der Weisheit gleichsam eingeführt, Her. 7.102, 2.54 ; πρόβουλοι. ἀραιρημένοι ἀπὸ τῶν πολίων, von den Städten gewählt u. hingesandt, 7.192 ; öfter τὰ ἀπό τινος γενόμενα ; vgl. ἐπράχθη ἀπ' αὐτῶν οὐδὲν ἔργον ἀξιόλογον Thuc. 1.17 ; vgl. 6.61, 8.48 ; ἀπὸ πολέμου τινὸς διεφθάρησαν 1.24 ; ἀφ' ὧν ἐκπίπτοντες 1.12 ; ἀπὸ συμφορῶν διαβάλλεσθαι, in Folge von Unglücksfällen, 5.17 ; ἄλλαι γνῶμαι ἀφ' ἑκάστων ἐλέγοντο 3.36, von Seiten, wie ἀφ' ἁπάντων ἤκουσαν γνώμην 1.125 ; παρασκευὴ προεπανεσείσθη ἀπὸ τῶν Λακεδαιμονίων 5.17 ; δεδόσθαι ἀπὸ πάντων τὴν ἡγεμονίαν ὑμῖν Aesch. 3.98 : vgl. Xen. Hell. 2.3.15, 7.15 ; ὠφελεῖσθαι ἀπό τινος Xen. Cyr. 1.1.2, wie 5.4.35 ; βλάπτεσθαι Aesch. 3.98 ; ἀπεστάλη ἀπ' ἐκείνου Plut. Sol. 4 ; bei Andoc. 4.6 hat Bekker ἀπό in ὑπό geändert.
      b) die Abhängigkeit u. Anhänglichkeit ausdrückend, bei Bezeichnung von Schulen, bes. bei Sp., wo diese Schulen einen abgeschlossenen Charakter annahmen, u. dah. allgemein das Zugehören zu einer Corporation, οἱ ἀπὸ Πλάτωνος. die Anhänger des Plato, οἱ ἀπὸ Ἀκαδημίας, ἀπὸ Στοᾶς, Akademiker, Stoiker, Luc.; Plut. οἱ ἀπὸ σκηνῆς, Schauspieler ; οἱ ἀπὸ βήματος, Redner. Plut. an seni 4 ; οἱ ἀπὸ σφαίρας Alex. 39 ; οἱ ἀπὸ βουλῆς, Senatoren, Caes. 35 ; οἱ ἀπὸ λόγων, Gelehrte ; οἱ ἀπ' Ἀριστάρχου σῆτες ἀκανθολόγοι, spöttisch von den Grammatikern, Philipp. 44 (XI.347).
   4) Werkzeug u. Mittel : durch, vermittelst, ἀπὸ βιοῖο πέφνεν, mit dem Bogen tötete er, eigtl. (mit dem Pfeil) vom Bogen aus, Il. 24.605 ; 12.306 ἔβλητο θοῆς ἀπὸ χειρὸς ἄκοντι. vgl. 11.675 : 8.279 τόξου ἄπο κρατεροῦ ὀλέκοντα φάλαγγας ; 10.371 οὐδέ σέ φημι δηρὸν ἐμῆς ἀπὸ χειρὸς ἀλύξειν ὄλεθρον ; σφενδόνας ἀπ' εὐμέτρου Aesch. Ag. 982 : κυκλοτερὴς ὡς ἀπὸ τόρνου Her. 4.36 ; τὸ ἀπὸ πρίονος καὶ πελέκεως γίγνεσθαι τὰ θυρώματα Plut. de esu carn. 2.1 ; ἀπὸ δυοῖν ὀνομάτοιν προσαγορεύεσθαι, mit zwei Namen, Mar. 1. So bes. Tragg., πεύθομαι δ' ἀπ' ὀμμάτων νόστον, mit den Augen ; durch den Augenschein, Aesch. Ag. 961 ; ὡς ἀπ' ὀμμάτων Soph. O.C. 15 u. öfter ; καλλίστων ἀπ' ὀμμάτων αἰσχρῶς τὰ κλεινὰ πεδί' ἀπώλεσας Eur. Tr. 768 ; ἀπὸ ληκυθίου διαφθερῶ Ar. Ran. 1200 ; λογίζεσθαι ἀπὸ χειρός, an den Fingern abzählen, Vesp. 676 ; μηνύειν ἀπὸ τῶν βλεμμάτων καὶ τῶν λόγων ταῦτα Antiphan. Ath. II.38b ; viele Verbindungen der Art werden adverbialisch, ἀπὸ γλώσσης Thuc. 7.10 ; vgl. δίκαι οὐκ ἀπὸ γλώσσης Aesch. Ag. 813 ; ἀπὸ στόματος, mündlich, Plat. Theaet. 142d ; wie Philem. com. B.A. 436 durch ἀπὸ μνήμης erkl.; dafür sagt Cratin. ἀπὸ γλώσσης φράσω, μνημονεύω γὰρ καλῶς, ib.; ἀφ' ἁγνοῦ στόματος Aesch. Eum. 283 ; ἀπὸ χειρός Ar. Vesp. 676 ; ἀπὸ ψυχῆς κακῆς Aesch. Ag. 1643 ; ἀπὸ γνώμης, von Herzen, Eum. 671 ; ἀπὸ γνώμης σοφῆς Eur. Ion. 1313 ; ὅλας ἀπὸ κραδίας Theocr. 29.4 ; ἀπ' οὐδενὸς δολεροῦ νόου Her. 3.135 ; ἀπ' εὐνοίας. mit gutem Herzen, Plut. Them. 12 ; ἀπὸ μιᾶς ὁρμῆς Thuc. 7.71 ; ἀπὸ σπουδῆς. eifrig, Il. 7.359 ; Ar. Eq. 541 ; ἀπὸ δικαιοσύνης Her. 7.164. Aehnlich ὀξύτης σώματος ἡ ἀπὸ τῶν ποδῶν Plat. Legg. VIII.832e ; ἀπὸ τῶν ὑμετέρων ὑμῖν πολεμεῖ συμμάχων Dem. 4.34, von euren Bundesgenossen aus, d.i. vermittelst eurer Bundesgenossen ; ἀπὸ τῶν αὐτῶν λόγων ἀποτρέπειν τινά Thuc. 6.19 ; ἀπὸ ῥητορικῆς πεῖσαι Arist. rhet. 1.1 ; vgl. ἡ ἀπὸ τῆς ῥητορικῆς πειθώ Plat. Gorg. 453b ; ἡ ἀπὸ τοῦ στόματος δύναμις Symp. 215c. Vgl. C. 2); – ζῆν ἀπό τινος, von etwas leben, Ar. Pax 825 ; ἀπὸ θήρης Her. 4.22, 46, 103 ; ἀπὸ σμικρᾶς δαπάνης Thuc. 1.91 u. öfter ; ἀφ' ὧν ψυχὴ τρέφεται Plat. Prot. 313e. Im NT, ἐσθίειν ἀπό τινος. So τρέφειν τὸ ναυτικὸν ἀπὸ προσόδων Thuc. 1.187 ; στράτευμα συνέλεξε ἀπὸ τούτων τῶν χρημάτων, mit diesem Gelde warb er ein Heer, Xen. An. 1.1.9 u. öfter ; βίος ἦν αὐτοῖς ἀπὸ σιδηρείας 5.5.1 ; βίον ἔχειν ἀπὸ θαλάττης Plut. Symp. 8.8.2 ; ähnl. ἀπὸ παντὸς κερδαίνειν Mem. 2.9.4 ; ἀφ' ὥρας ἐργάζεσθαι, mit der Schönheit Erwerb treiben, Plut. Timol. 14 ; vgl. ὠφελεῖν, ὀνίνασθαι u. ä.; oft ἀπὸ τῶν ὑπαρχόντων, z.B. ἀμύνασθαί τινα Thuc. 6.83 ; ἀπὸ τῶν παρόντων, ἀπὸ τῆς παρούσης δυνάμεως Xen. Oec. 9.15, von dem Vorhandenen aus, nach Kräften, s. unten. – Ganz adverbial, ἀπὸ τοῦ προφανοῦς, = προφανῶς, Thuc. 2.93 ; ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου Plat. Prot. 323c. Ebenso ἀπὸ τοῦ εὐθέος, u. Sp. ἀπὸ κράτους, ἀπὸ σπουδῆς = σπουδαίως u. dgl.
   5) Seltener bezeichnet es den Stoff, ἀπὸ κέδρου, von Zedernholz, Theocr. ep. 7.4 ; ἀπὸ γλυκερῶ μέλιτος Theocr. 15.117 ; ἔνδυμα εἶχεν ἀπὸ τριχῶν καμήλου Matth. 3.4 ; ähnl. ὀπώρα ἀπ' ἀμπέλου Soph. Trach. 703 ; βοὸς ἀφ' ἁγνῆς γάλα Aesch. Pers. 606, wo mehr das Herkommen davon hervortritt. Hierher sind Vrbdgn zu rechnen, wo es das Gewicht angibt, στέφανος ἀπὸ πεντήκοντα ταλάντων Pol. 22.13, u. öfter, s. στέφανος u. vgl. Dem. 18.92, im Psephisma.
   6) wegen ; auf Veranlassung ; wohin manche Beispiele aus 3) u. 4) gezogen werden können, θαυμάζειν τινὰ ἀπό τινος, Jemand wegen etwas bewundern, ἀφ' ἑαυτοῦ, aus eigenem Antrieb, von selbst, Thuc. 8.6 ; Plat. Rep. III.409a u. sonst ; auch wird verstärkend ἕνεκα hinzugstzt, ἀπὸ βοῆς ἕνεκα von wegen des Geschreies, bloß um zu schreien, Thuc. 8.92. Womit
   7) die Bdtg zufolge, nach, gemäß zusammenhängt, ἀπ' ὀρνίθων, nach dem Vogelfluge, Aesch. Ag. 160 ; ἀπὸ χρήσιος, nach dem Orakel, Pind. Ol. 13.73 ; θῆλυς ἀπὸ χροιᾶς, der Farbe nach, Theocr. 16.49 ; ἀπὸ τῆς ὄψεως Ἑλληνικός Antiphan. Ath. XII.544f ; ἀπό τινος καλεῖσθαι, wonach genannt werden, Her. 7.74 ; τὴν ἐπωνυμίαν ἔχειν ἀπό τινος Thuc. 1.46, s. καλεῖν ; κρίνειν ἀπ' αὐτῶν τῶν ἔργων, nach den Handlungen (von diesen aus) urteilen, Dem. 2.27 ; εἰ ἀπὸ τῆς συνήθους εὐηθείας εἰσεληλυθότες καθεδεῖσθε 25.12 ; ἀπὸ σημείου ἑνός, auf ein Zeichen, Thuc. 2.90 ; vgl. Xen. An. 2.5.32 Pol. 5.69 ; ἀπὸ κελεύσματος Thuc. 2.92 ; ἀπὸ συμμαχίας αὐτόνομοι, nach dem Bündnis, 7.57 ; ἀπὸ παραγγέλσεως Xen. An. 4.1.5 ; ἀπὸ τοῦ συγκειμένου Paus. 8.10. Aehnl. οὐκ ἔμοιγε δοκεῖ ἀπὸ τούτων γε Plat. Gorg. 477d ; ὡς ἔστιν ὁρᾶν ἀπὸ τῶν στεφάνων, wie man aus den Kränzen sieht, Luc. Bis acc. 23 ; καταμαθεῖν ἀπό τινος, aus etwas abnehmen, Plut. Anton. 1 ; ἀφ' ὧν ἔγραψε, nach seiner Schrift zu urteilen, ib. 5. – Bei ἀπὸ κυάμου καθιστάναι ἄρχοντα Xen. Mem. 1.2.9, οἱ ἀπὸ τοῦ κυάμου βουλευταί Thuc. 8.69, wie βουλὴ ἡ ἀπὸ τοῦ κυάμου, ist wohl mehr an : »vermittelst der Bohne«, durchs Los gewählt zu denken ; ἡ ἀπὸ τιμημάτων πολιτεία, die nach dem Census eingerichtete Verfassung, Plat. Rep. VIII.550c ; vgl. ἀπὸ συμβόλων πίνειν Alexis Ath. IV.134c. – Unmittelbar an A.1) schleßen sich noch
   8) die Verbdgn λύειν ἀπό τινος, Hes. Th. 501 ; vgl. Plat. Rep. IX.571e ; ἐλευθεροῦν ἀπό τινος, Thuc. 2.71 ; μουνωθεῖσ' ἀπὸ πατρός, Eur. I.A. 673 ; – u. ἀπὸ τούτου λογιστέον, davon muß man abziehen, subtrahieren, Dem. 27.36 ; wie ἀπαλείφειν ἀπὸ τοῦ, ἐγγεγραμμένου (ὀφλήματος), 58, 50. Mit C.4) hängt noch zusammen der bei Sp. vorkommende Ausdruck ἀπὸ γυμνῆς τῆς κεφαλῆς μάχεσθαι, mit bloßem Haupte kämpfen ; ebenso ἀπ' ὀρθῆς τῆς κεφαλῆς, mit aufgerichtetem Haupte, ἀπὸ ψιλῆς τῆς κεραίας πλεῖν, mit nackten Spieren segeln, Luc. Tox. 19 ; ἀπὸ γυμνοῦ προσώπου προσλαλεῖν, Nigr. 11.
In der Zusammensetzung bedeutet ἀπό
   1) weg, ab, fort, ἀποβαίνω, ἀπάγω, ἀπολύω.
   2) das Ab-, Nachlassen, Aufhören, ἀπαλγέω. ἀπεῖπον, und
   3) Fertigmachen, Vollenden, ἀπεργάζομαι.
   4) zurück, wenn die Handlung als eine Pflicht erscheint, deren man sich entledigt, ἀποδίδωμι.
   5) ein Verwandeln in etwas. Machen zu etwas, ἀπανδρόω, ἀπανθρωπίζω.
   6) wie das α privativ. den Begriff des simplex aufhebend, ἀπόθεος, ἀπάνθρωπος.
Zuweilen dient es nur zur Verstärkung des Verbalbegriffs.
Das ο wird von ältern Ep. vor den liquidis, vor δ u. digamma aeol., bei den Att. nur vor ρ in der Arsis lang gebraucht. Spätere brauchen lieber dann ἀπαί ; – das α wird in langen Wörtern mit vielen Kürzen, wie ἀπονέεσθαι, lang.
Ueber die Anastrophe s. Lehrs Quaestt. epp. p. 68 sqq.

ἀπό (on the freq. neglect of elision bef. vowels, see Tdf., Pr., 94, WH, App., 146),
prep. with genitive (WM, 462ff.; on its relation to ἐκ, παρά, ὑπό, ib. 456f.), [in LXX for לְ ,בְּ ,מִן ;]
from (i.e. from the exterior).
__1. Of separation and cessation;
__(1) of motion from a place: Mat.5:29, 30 7:23, Luk.5:2 22:41, al.;
__(2) in partitive sense (M, Pr., 72, 102, 245; MM, see word; Bl., §40, 2), Mat.9:16 27:21, Jhn.21:10, Act.5:2, al.; also after verbs of eating, etc.;
__(3) of alienation (cl. genitive of separation), after such verbs as λούω (Deiss., BS, 227), λύω, σώζω, παύω, etc.; ἀνάθεμα ἀ., Rom.9:3; ἀποθνήσκειν ἀ., Col.2:20; σαλευθῆναι, 2Th.2:2, καθαρός, -ίζειν, ἀ. (Deiss., BS, 196, 216), Act.20:26, 2Co.7:1, Heb.9:14;
__(4) of position, Mat.23:34 24:31, al.; after μακράν, Mat.8:30; transposed before measures of distance, Jhn.10:18 21:8, Rev.14:20 (Abbott, JG, 227);
__(5) of time, ἀπὸ τ. ὥρας, ἡμέρας, etc., Mat.9:22, Jhn.19:27, Act.20:18, Php.1:5, al.; ἀπ᾽ αἰῶνος, Luk.1:70, al.; ἀπ᾽ ἀρχῆς, etc., Mat.19:4, Rom.1:20; ἀπὸ βρέφους, 2Ti.3:15; ἀφ᾽ ἧς, since, Luk.7:45, al.; ἀπὸ τ. νῦν, Luk.1:48, al.; ἀπὸ τότε, Mat.4:17, al.; ἀπὸ πέρυσι, a year ago, 2Co.8:10 9:2; ἀπὸ πρωΐ, Act.28:23;
__(6) of order or rank, ἀπὸ διετοῦς, Mat.2:16; ἀπὸ Ἀβραάμ, Mat.1:17; ἐβδομος ἀπὸ Ἀδάμ, Ju 14; ἀπὸ μικροῦ ἕως μεγάλου, Act.8:10, Heb.8:11; ἄρχεσθαι ἀπό, Mat.20:8, Jhn.8:9, Act.8:35, al.
__2. Of origin;
__(1) of birth, extraction, and hence, in late writers,
__(a) of local extraction (cl. ἐξ; Abbott, JG, 227ff.), Mat.21:11, Mrk.15:43, Jhn.1:45, Act.10:38, al.; οἱ ἀπὸ Ἰταλίας (WM, §66, 6; M, Pr., 237; Westc, Rendall, in l.), Heb.13:24;
__(b) of membership in a community or society (BL, §40, 2), Act.12:1, al.;
__(with) of material (= cl. genitive; Bl. l.with; M, Pr., 102), Mat.3:4 27:21;
__(d) after verbs of asking, seeking, etc., Luk.11:50, 51 1Th.2:6 (Milligan, in l.);
__(2) of the cause, instrument, means or occasion (freq. = ὑπό, παρά, and after verbs of learning, hearing, knowing, etc.; Bl., §40, 3), Mat.7:16 11:29, Luk.22:45, Act.2:22 4:36 9:13 12:14, 1Co.11:23, Gal.3:2, al.; ἀπὸ τ. ὄχλου, Luk.19:3 (cf. Jhn.21:6, Act.22:11); ἀπὸ τ. φόβου, Mat.14:26, al. (cf. Mat.10:26 13:44).
__3. Noteworthy Hellenistic phrases: φοβεῖσθαι ἀπό (M, Pr., 102, 107); προσέχειν ἀπό (M, Pr., 11. with; Milligan, NTD, 50); ἀπὸ νότου (Heb. מִגֶּנֶב), Rev.21:13; ἀπὸ προσώπου (מִפְּנֵי), 2Th.1:9 (Bl., §40, 9); ἀπὸ τ. καρδιῶν (בְּלֵב), Mat.18:35; ἀπὸ ὁ ὤν (WM, §10, 2; M, Pr., 9), Rev.1:4.
__4. In composition, ἀπό denotes separation, departure, origin, etc. (ἀπολύω, ἀπέρχομαι, ἀπογράφω); it also has a perfective force (M, Pr., 112, 247), as in ἀφικνεῖσθαι, which see
(AS)