'ἀνα·ϐαίνω (f. ἀναϐήσομαι, ao.2 ἀνέϐην, pf. ἀναϐέϐηκα) :
A intr.
   I en parl. de pers. monter : avec l’acc. ἀ. οὐρανόν, IL. 1, 497, monter vers le ciel ; ἀ. ὑπερώϊα, OD. 18, 301, monter aux appartements d’en haut ; ἀ. ἅρμα, XÉN. Cyr. 6, 4, 2, monter sur un char ; avec une prép. ἀ. ἐς δίφρον, IL. 16, 657, monter sur un char ; ἐς θαλάμους, OD. 22, 142, monter dans la chambre ; abs. monter au lit, IL. 1, 611 ; rar. avec le dat. : ἀ. νεκροῖς, IL. 10, 493, fouler les morts sous ses pieds ; particul. :
      1 monter à cheval : ἀ. ἐπὶ τὸν ἵππον, XÉN. Cyr. 7, 1, 1, ou ἀ. ἐφ' ἵππον, XÉN. Cyr. 4, 1, 7 ; ou abs. ἀναϐαίνειν, XÉN. Cyr. 7, 1, 3, monter à cheval ; au pass. ἵππος ἀναϐαινόμενος, XÉN. Eq. 1, 1 ou ἀναϐεϐαμένος, XÉN. Hipp. 3, 4, cheval qu’on monte ;
      2 monter sur un navire, monter à bord, s’embarquer, IL. 1, 312, etc. ; OD. 3, 157, etc. ; ἀν. ἐς Τροίην, OD. 1, 210 (cf. 13, 285) s’embarquer pour Troie ;
      3 partir pour une expédition à l’intérieur (en s’éloignant de la côte), particul. à l’intérieur de l’Asie, HDT. 5, 100 ; XÉN. An. 1, 1, 2 ; PLAT. 1 Alc. 123 b ; ou en gén. remonter dans l’intérieur d’un pays, HDT. 9, 113 ; THC. 2, 69, etc. ;
      4 (avec ou sans ἐπὶ τὸ βῆμα) monter à la tribune, DÉM. 247, 5, etc. ; p. anal. ἀ. ἐπὶ δικαστήριον, PLAT. Ap. 17 d, 40 b ; ou εἰς τὸ δικαστήριον, PLAT. Gorg. 486 b, se présenter au tribunal ;
      5 fig. avancer, poursuivre (son raisonnement, son discours) XÉN. Hipp. 1, 4 ; PLAT. Rsp. 445 c ;
   II en parl. de choses :
      1 monter, en parl. d’un fleuve qui grossit, HDT. 2, 13 ; d’une construction qui s’élève, PLUT. Per. 13 ; d’une plante, XÉN. Œc. 19, 18, etc. ;
      2 en parl. d’événements, se produire, arriver, HDT. 7, 10 ; κακόν τι ἀναϐαίνει ἀπό τινος, XÉN. Ath. 2, 17 ; de certaine chose il résulte un mal ; d’où, avec idée de succession, parvenir à : ἔς τινα, HDT. 7, 205, à qqn, en parl. de la royauté, du pouvoir qui passe aux mains de qqn ;
B tr. (à l’ao. ἀνέϐησα) faire monter : ἄνδρας ἐπὶ καμήλους, HDT. 1, 80, des hommes sur des chameaux ; abs. faire monter à bord, embarquer, PD. P. 4, 191 ;

Moy. (ao. 3 sg. ἀνεϐήσατο) m. sign. tr. OD. 15, 475.

➳ Act. part. prés. poét. ἀμϐαίνοντες, IL. 20, 493 ; fut. poét. 2 sg. ἀμϐήσει, EUR. Hec. 1263 ; impér. ao. 2 sg. ἀνάϐηθι, LYS. 12, 24 Baiter-Sauppe ; XÉN. Hell. 3, 2, 13 ; 2 pl. sync. ἄμϐατε, AR. Ach. 732.

'

impf. ἀνέβαινον ; fut. -βήσομαι ; (for aor.1 v. infr. B); aor.2 ἀνέβην, imper. ἀνάβηθι, βῶ, -βῆναι, -βάς ; pf. -βέβηκα ; — Med., aor.1 -εβησάμην, Ep. 3 sg. -εβήσετο, v. infr. B; — Pass., v. infr. II. 2:
go up, mount, c. acc. loci, οὐρανόν, ὑπερώϊα ἀ.
go up to heaven, to the upper rooms, Il. 1.497, Od. 18.302; φάτις ἀνθρώπους ἀναβαίνει goes up among, ib. 6.29; more freq. with Prep., ἀ. εἰς ἐλάτην, ἐς δίφρον, Il. 14.287, 16.657; rarely with ἀνά repeated, ἀν’ ὀρσοθύρην ἀ. Od. 22.132; after Hom., most. freq. with ἐπί, ἀ. ἐπὶ τὰ ὑψηλότατα τῶν ὀρέων Hdt. 1.131; c. dat., νεκροῖς ἀ.
to trample on the dead, Il. 10.493; metaph, ἐπειδὴ ἐνταῦθα ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου Pl. R. 445c. Special usages; mount a ship, go on board, in Hom. mostly abs. ; ἐς Τροίην ἀ.
embark for Troy, Od. 1.210; ἀπὸ Κρήτης ἀ. 14.252; ἐπὶ τὰς ναῦς Th. 4.44, etc. ; metaph, ἀναβάσομαι στόλον I will mount a prow, Pi. P. 2.62.
mount on horse-back (cf. ἀναβάτης), ἀ. ἐφ’ ἵππον X. Cyr. 4.1.7, cf. 7.1.3; abs., ἀναβεβηκώς mounted; ἀναβάντες (abs.) ἐφ’ ἵππων ἐλάσαι 3.3.27; ἀ. ἐπὶ τροχόν mount on the wheel of torture, Antipho 5.40. c. acc., ἀ. ἵππον mount a horse, Theopomp.Hist. 2; — Pass., [ἵππος] ὁ μήπω ἀναβαινόμενος that has not yet been mounted, X. Eq. 1.1; ἀναβαθείς when mounted, ib. 3.4; ἐν ἵππῳ ἀναβεβαμένῳ Id. Eq. Mag. 3.4, cf. 1.4. of land-journeys, go up from the coast into Central Asia, Hdt. 5.100, X. An. 1.1.2; ἀ. παρὰ βασιλέα Pl. Alc. 1.123b.
go up to a temple, PPar. 47.19, Ev. Luc. 18.10; to a town, Ev. Matt. 20.18, al., cf. PLond. 3.1170b. 46 (iii AD), etc. ; in curses, ἀ. παρὰ Δάματρα πεπρημένος GDI 3536.19 (Cnidus), cf. SIG 1180.9 (ibid.).
ascend to heaven, Ascens. Is. 2.16. of rivers in flood, rise, Hdt. 2.13; ἀ. ἐς τὰς ἀρούρας overflow the fields, Id. 1.193. of plants, shoot up, ἐπὶ δένδρα X. Oec. 19.18; climb on sticks, Thphr. HP 8.3.2; generally, shoot, spring up, Ev. Matt. 13.7; of hair, X. Smp. 4.23. in Att., ἀ. ἐπὶ τὸ βῆμα, or ἀ. alone, mount the tribune, rise to speak, D. 18.66, 21.205, Prooem. 56; ἀ. εἰς τὸ πλῆθος, εἰς or ἐπὶ τὸ δικαστήριον come before the people, before the court, Pl. Ap. 31c, 40b, Grg. 486b; ἀ. ἐπὶ τὸν ὀκρίβαντα mount the stage, Id. Smp. 194b; abs., ἀνάβαινε Ar. Eq. 149; ἀνάβηθι Id. V. 963; of witnesses in court, Lys. 1.29. of the male, mount, cover, ἀ. τὰς θηλέας Hdt. 1.192, cf. Ar. Fr. 329; ἀ. ἐπί Ph. 1.651, cf. Moer. 3; — Pass., Milet. 3.31 (a).6 (vi BC). of age, δύο ἀναβεβηκὼς ἔτη τῆς ἡλικίας τῆς ἐμῆς two years older…, Ach.Tat. 1.7.
ascend to higher knowledge, ἡ ἀναβεβηκυῖα ἐπιστήμη Simp. in Ph. 15.34, cf. 9.30; τὰ ἀναβεβηκότα generalities, Sor. 2.5. c. acc., surpass, κάλλει τὴν πᾶσαν διακόσμησιν Lyd. Ost. 22. of things and events, come to an end, turn out, Hdt. 7.10. θ’ ; ἀπό τινος ἀ.
result from, X. Ath. 2.17. ἀ. ἐπὶ καρδίαν enter into one΄s heart, of thoughts, LXX 4 Ki. 12.4, Je. 3.16, 1 Ep. Cor. 2.9, cf. Ev. Luc. 24.38.
come to, pass over to, ἐς Λεωνίδην ἀνέβαινεν ἡ βασιληΐη Hdt. 7.205, cf. 1.109.
return to the beginning, of discourse, Democr. 144a; go back, ἀναβήσεται ἐπὶ τὰς κτίσεις τῶν προγόνων Hermog. Inv. 2.2. aor. ἀνέβησα in causal sense, make to go up, esp.
put on shipboard, Il. 1.143, Pi. P. 4.191; so in aor. Med., νὼ ἀναβησάμενοι having taken us on board with them, Od. 15.475; rare in Prose, ἄνδρας ἐπὶ καμήλους ἀνέβησε he mounted men on camels, Hdt. 1.80.

(βαίνω), I. Trans., nur fut. u. aor. ἀναβήσω u. ἀνέβησα, hinaufgehen lassen, bes. ein Schiff besteigen lassen, einschiffen, Il. 1.144 in tmesi ; Pind. P. 4.191 ; auch ἄνδρας ἐπὶ καμήλους ἀνέβησε, Männer auf Kamele steigen lassen, Her. 1.80 ; Od. 15.475 νὼ ἀναβησάμενοι steht echt Homerisch das medium statt des aktiv. ἀναβήσαντες.
II. Gew. intr. mit aor. ἀνέβην, fut. ἀναβήσομαι,
1) hinaufgehen, hinauf steigen, οὐρανόν, ὑπερώια, zum Himmel, zum Söller hinaufsteigen, Il. 1.497, Od. 18.302 ; aber φάτις ἀνθρώπους ἀναβαίνει 6.29 ist so viel als βαίνει ἀνὰ ἀνθρώπους, verbreitet sich unter den Menschen. Daran schließt sich ὀχήματα ἀναβαίνειν Plat. Phaed. 113d, Fahrzeuge besteigen ; δίφρον, Eur. Phaeth. frg. 6 ; ἄνθρωπον Luc. Asin. 51 ; vgl. Mar. D. 15.2. Aehnl. ἀναβήσομαι στόλον Pind. P. 2.62, doch mehr an ἀνάβασιν ἀναβαίνειν, Plat. Rep. VII.519b, erinnernd. – Hom. hat auch νεκροῖς ἀναβαίνειν, Il. 10.493, auf die Toten treten ; häufiger εἰς, z.B. ἐλάτην, δίφρον, Il. 14.287, 16.657 ; ἐς ἅρμα, Pind. N. 9.4 ; εἰς τὸν οὐρανόν, Plat. Alc. 1, 117b ; ἀν' ὀρσοθύρην Od. 22.132. Nach Hom. gewöhnlicher ἐπί, z.B. ἐπὶ δένδρον, Her. 4.22 ; ἐπὶ τὸ ἅρμα, ἐπὶ τὸν πύργον, ἐπὶ τὰ τέγη, ἡ ἄμπελος ἀναβαίνει ἐπὶ τὰ δένδρα, Xen. Cyr. 6.4.4, 7.1.39, Hell. 4.4.12, Oec. 19.18 ; ἐπὶ τὰς ἁρμαμάξας, Cyr. 3.1.33. Am häufigsten
   a) ἐπὶ τὸν ἵππον, aufs Pferd steigen, sehr oft bei Xen., auch allein ἀναβεβηκότες, die aufs Pferd gestiegen sind, zu Pferde, und so sind auch Vrbdgn, wie ἀναβάντες ἐφ' ἵππων ἤλασαν, Cyr. 3.3.27, An. 3.4.30, zu nehmen, wo ἐφ' ἵππων zu ἤλασαν gehört. Doch wurde auch passiv. ἵππος ἀναβεβαμένος ein Pferd genannt, welchesgeritten wird, Xen. Hipp. 1.4.
   b) ἐπὶ τὴν τριήρη, das Schiff besteigen, Xen. Hell. 3.3.4 ; daher allein ἀναβαίνειν, sich einschiffen, An. 5.9.14 ; u. so Hom. Od. 13.285 ἐς Σιδονίην ἀναβάντες ᾤχοντο ; 14.252 ἀναβάντες ἀπὸ Κρήτης ἐπλέομεν ; vgl. unter 2.
   c) von Rednern, die Rednerbühne besteigen u. reden, ἐς τὸ πλῆθος, zum Volke, Plat. Apol. 31c ; ἐπὶ τὸ βῆμα, Rep. X.617d ; am häufigsten vor Gericht auftreten, ἐς τὸ δικαστήριον, Antiph. 6.21 ; Plat. Gorg. 486b ; ἐπὶ τὸ δικ., Andoc. 1.23 ; Plat. Apol. 40b, Euthyd. 305c ; auch ohne Zusatz, bes. in der an die Zeugen gerichteten Aufforderung, ἀνάβητε, Lys. 1.29 ; Isae. 2.34, u. Dem. oft, wo man an das βῆμα zu denken hat. Auch vom Volke wird gesagt ἀναβαίνει εἰς ἐκκλησίαν, Dem. 25.20 (die Puyr liegt hoch), u. Polyb. 10.4.6, nach Röm. Gebrauche, ἐκ τῆς ἀγορᾶς εἰς τὴν οἰκίαν ἀναβαίνειν (denn lat. in forum descenditur), wo man es zurückkehren übersetzt.
2) Bei Landreisen, hinaufgehen, von der Meeresküste aufwärts ins Innere des Landes, bes. nach Hochasien, Xen. oft, z.B. An. 1.1.2 ; so παρὰ τὸν βασιλέα, Plat. Alc.I, 123b ; Xen. Hell. 1.4.2, vgl. 6.4.4. Hiermit ist zu vgl. der Gebrauch Homers, die Fahrt der Griechen nach Troja durch ἀνάπλους, ἀνάγειν, ἀναβαίνειν zu bezeichnen, s. Lehrs Aristarch. p. 119 ; so ἀναβαίνειν z.B. Od. 1.210.
3) anwachsen, zunehmen, vom Flusse, ἐπ' ἑκκαίδεκα πήχεας, Her. 2.13, wohin man auch Plat. Rep. IV.445c ἐνταῦθα τοῦ λόγου ἀναβ., soweit in der Rede gekommen sein, ziehen kann ; δύο ἀναβεβηκὼς ἔτη τῆς ἐμῆς ἡλικίας, Ach.Tat., zwei Jahre älter als ich. – Ebenso von Krankheiten, zunehmen, Galen.; von Gebäuden, emporsteigen, Plut. Pericl. 13.
4) übergehen, ἡ τυραννὶς ἀνέβη εἰς τὴν θυγατέρα, auf die Tochter, Her. 1.109, 7.205.
5) sich ereignen, wie sonst ἀποβαίνω : τὰ πράγματα αὐτῷ ἀνέβη, Her. 7.10.8 ; κακὸν ἀνέβη, Xen. Ath. 2.17.
6) Von Pferden und Eseln, bespringen, τὰς θηλέας ἵππους ἀναβαίνοντες, Her. 1.192, dah. pass. αἱ ἀναβαινόμεναι, die besprungenen. Vgl. ἀναβῆναι τὴν γυναῖκα βούλομαι, Men. bei Zon. u. Moeris.

ἀναβαίνω
[in LXX chiefly for עָלָה ;]
to go up, ascend,
__(a) of persons: ἐπί συκομωρέαν, Luk.19:4; εἰς τ. πλοῖον, Mrk.6:51; εἰς Ἱεροσόλυμα, Mat.20:17; εἰς τ. ἱερόν, with inf. (M, Pr., 205), Luk.18:10; with mention of place of departure, Mat.3:16 (ἀπό), Act.8:39 (ἐκ);
__(b) of things, to rise, spring up, come up: a fish, Mat.17:27; smoke, Rev.8:4; plants growing, Mat.13:7; metaph., of things coming up in one's mind (as Heb. לֵב אֵל עָלָה; 4Ki.12:4, al.), Luk.24:38, 1Co.2:9; of prayers, Act.10:4; messages, Act.21:31 (for late exx., see MM, VGT, see word)
(AS)