(f. υνῶ, ao. ἤμυνα, pf. inus.) :
   I act. écarter, d’où punir :
      1 avec un seul rég. ; avec l’objet écarté à l’acc. : ἀ. νηλεὲς ἦμαρ, IL. 11, 484, etc. écarter le jour impitoyable, càd. le jour de la mort ; λοιγόν, IL. 5, 603, repousser un fléau ; κακά, SOPH. Ph. 602, punir des fautes ; avec l’objet protégé au dat. : αἰεὶ γάρ τοι ἀμύνουσιν θεοὶ αὐτοί, IL. 21, 245, car les dieux eux-mêmes te défendent toujours ; ἀμύνειν νηυσί, IL. 9, 435, défendre les vaisseaux ; ἀμ. χώρᾳ, EUR. Suppl. 897 ; τῇ πόλει, AR. Eq. 577 ; τῷ δήμῳ, AR. Eq. 790, défendre le pays, la cité, le peuple ; fig. ἀμ. τῷ νόμῳ, THC. 1, 67 ; EUR. Or. 523, défendre la loi ; joint à παριστάμεναι, IL. 15, 255 ; 21, 231 ; ou au gén. ἀ. νηῶν, IL. 13, 109, défendre les vaisseaux ; ou avec le gén. précédé d’une prép. : ἀ. ἀπό τινος, IL. 16, 75 ; OD. 17, 538, écarter de qqn le danger ; ἀ. περί τινος, IL. 17, 182 ; ὑπέρ τινος, PLAT. Leg. 692 d, etc. ; πρό τινος, POL. 6, 6, 8, combattre pour qqn ;
      2 avec deux rég. : acc. de l’objet repoussé, gén. ou dat. de l’objet protégé : Τρῶας ἀ. νεῶν, IL. 15, 731, repousser les Troyens loin de la flotte ; Δαναοῖσιν λοιγὸν ἀ. IL. 1, 456, écarter la ruine des Grecs (cf. IL. 1, 341 ; OD. 8, 525) ; ἀ. τινὶ πρός τινα, PLAT. Menex. 239 b, défendre qqn contre qqn ;
      3 abs. χεῖρες ἀμύνειν, IL. 13, 814, bras pour se défendre ; ἀμύνατε, AR. Vesp. 197, au secours ! τὰ ἀμύνοντα, HDT. 3, 155, les moyens de défense ;
      4 avec un dat. d’instrument : στένει ἀμύνειν, IL. 13, 678, litt. secourir (les Grecs) avec sa force, en parl. de Poséidon ;
      5 avec un inf. : τοῖς μὲν οὐκ ἠμύνατε σωθῆναι, THC. 6, 80, vous avez refusé de les secourir pour assurer leur salut ;
   II Moy. (f. ἀμυνοῦμαι, ao. ἠμυνάμην) écarter de soi, repousser :
      1 avec un seul rég. : avec l’objet écarté à l’acc. ἀμύνεσθαι πολεμίους, XÉN. Cyr. 5, 4, 21 ; PLAT. Leg. 778 e ; στρατιήν, HDT. 3, 158 ; μόρον, ESCHL. Ag. 1381, repousser l’ennemi, une armée, la mort ; p. suite, après Homère, ἀμύνεσθαί τινα signifie d’ord. se venger de qqn, le châtier, lui rendre la pareille, AR. Nub. 1428, Eq. 222 ; DÉM. 112, 10 ; HDN 4, 5, 13 ; abs. XÉN. Ages. 11, 3 ; PLAT. Crit. 49 d, etc. ; en b. part, récompenser, THC. 1, 42 ; avec l’objet protégé au gén. : ἀμύνεσθαι νηῶν, IL. 12, 179, etc. défendre les vaisseaux ; avec une prép. ἀ. περί τινος, IL. 12, 243 ; THC. 2, 39 ; ὑπέρ τινος, XÉN. Cyn. 9, 9, combattre pour qqn ou pour qqe ch. ;
      2 avec deux rég. : ἀμύνεσθαί τινά τινι, SOPH. O.C. 873 ; ANT. 126, 9, se venger de qqn au moyen de qqe ch. ; ἀ. τινά τινος, THC. 1, 96, ou τινα ὑπέρ τινος, THC. 5, 69, punir qqn pour qqe ch., se venger de qqn pour qqe ch. ;
      3 abs. se défendre soi-même, IL. 16, 556 ; HDT. 1, 80 ; AR. Eq. 244 ; ANT. 128, 45, etc. ;
      4 avec un dat. d’instrument : ἀ. ὅπλοις, XÉN. Mem. 2, 1, 14 ; ταῖς ναυσίν, THC. 1, 442, se défendre avec ses armes, au moyen de la flotte ;
   III pass. :
      1 être écarté, repoussé, PD. P. 11, 54 ;
      2 être puni, PLAT. Leg. 845 c.

➳ Act. prés. inf. poét. ἀμυνέμεναι, IL. 13, 464, et ἀμυνέμεν, IL. 17, 273. Fut. ion. ἀμυνέω, HDT. 7, 168, etc. Ao. dor. ἄμυνα [ᾱμ] PD. N. 1, 50 ; épq. ἄμυνα [ᾰμ] IL. 17, 615. Moy. fut. ion. ἀμυνεῦμαι, HDT. 8, 143.

Étym. incert.

Ep. impf. ἄμυνον Il. 15.731; fut. ἀμυνῶ, Ion. -υνέω Hdt. 9.60, 3 pl. -εῦσι ib. 6; aor.1 ἤμυνα, Ep. ἄμυνα [αμ] Il. 17.615; aor.2, v. ἀμυνάθω ; — Med., Ep. impf. ἀμυνόμην ib. 13.514; fut. ἀμυνοῦμαι ; aor.1 ἠμυνάμην ; aor.2, v. ἀμυνάθω ; — Pass. rare (v. infr. c):
keep off, ward off, Hom., mostly in Il. — Construction; c. acc. of the person or thing to be kept off, c. dat. pers.
for or from whom danger averted, Δαναοῖσιν λοιγὸν ἄμυνον ward off ruin from the Danai, Il. 1.456, cf. 341, Od. 8.525; — dat. freq. omitted, ὃς λοιγὸν ἀμύνει Il. 5.603; ἄ. τὸν βάρβαρον Pl. Lg. 692e, cf. AB 79. BC dat. only, defend, aid, succour, ἀ. ὤρεσσι, σοῖσιν ἔτῃσι, Il. 5.486, 6.262, cf. Od. 11.500, Hdt. 8.87, 9.6, etc. ; τοιαῦτ’ ἀμύνεθ’ Ἡρακλεῖ such aid ye give to H., E. HF 219; ἀ. τῇ πόλει, τῷ δήμῳ, Ar. Eq. 577, 790; τῷ νόμῳ E. Or. 523, Th. 3.67; — with inf. added, τοῖς μὲν οὐκ ἠμύνατε σωθῆναι so that they might be saved, Th. 6.80. c. acc. et gen., Τρῶας ἄμυνε νεῶν he kept the Trojans off from the ships, Il. 15.731, cf. 4.11, 12.402. B.
c. gen. only, ἀ. νηῶν defend the ships, ib. 13.109. abs., succour, χεῖρες ἀμύνειν hands to aid, ib. 814; ἀμύνειν εἰσὶ καὶ ἄλλοι ib. 312; ὦ ξυνδικασταί… ἀμύνατε help! Ar. V. 197; τὰ ἀμυνεῦντα means of defence, Hdt. 3.155; c. dat. modi, σθένει ἀ.
defend with might, Il. 13.678. with Preps., once in Hom. with περί, ἀμυνέμεναι περὶ Πατρόκλοιο (cf. B. 1.3) ib. 17.182; in Prose, ἀ. ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος Pl. Lg. 692d; ἀ. πρὸ πάντων Plb. 6.6.8. less freq. like B. II, requite, repay, ἔργ’ ἀμύνουσιν κακά S. Ph. 602; ἀμύνειν… τοῖσδε τοῖς λόγοις τάδε Id. OC 1128. Med., keep or ward off from oneself, guard or defend oneself against, freq. with collat. notion of requital, revenge; c. acc. rei, ἀμύνετο νηλεὲς ἦμαρ Il. 13.514; ἀμύνεσθαι μόρον A. Ag. 1381; τὸ δυστυχὲς γὰρ ηὑγένει’ ἀμύνεται E. Heracl. 303, cf. S. Fr. 1004. BC acc. pers., ἀ. τὴν Δαρείου στρατιήν Hdt. 3.158; ἐκεῖνον ἠμύναντο S. Fr. 589. that from which danger is warded off in gen., as in Act. 1.2, ἀμυνόμενοι σφῶν αὐτῶν Il. 12.155; νηῶν ἠμύνοντο ib. 179. with Preps., ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης ib. 243; περὶ τῶν οἰκείων Th. 2.39; ὑπέρ τινος X. Cyn. 9.9. abs., defend oneself, act in self-defence, ἀμύνεσθαι φίλον ἔστω Il. 16.556; ἢν συλλαμβανόμενος ἀμύνηται Hdt. 1.80, cf. 4.174, al. ; ἀλλ’ ἀμύνου Ar. Eq. 244; τοῦ ἄρξαντος καὶ οὐ τοῦ ἀμυνομένου Antipho 44.8; οὐδ’ ἀμυνόμενος ἀλλ’ ὑπάρχων Isoc. 16.44, cf. Pl. Grg. 456e; κακῶς πάσχοντα ἀ. ἀντιδρῶντα κακῶς Pl. Cri. 49d; ἂν ᾖ χαρίεις, ἀ. εὖ δρῶν Arist. EN 1162b10. after Hom., ἀ. τινά avenge oneself on an enemy; hence, requite, repay, Ar. Nu. 1428, etc. ; freq. c. dat. instr., ἔργοις πεπονθὼς ῥήμασίν σ’ ἀμύνομαι S. OC 873; ἀ. τινὰ σιδήρῳ Antipho 4.2.2; τοῖς ὁμοίοις, ἀρετῇ, Th. 1.42, 4.63; ὠμότητα ὠμότητι D.S. 14.53; ἀ. τινὰς ὑπέρ τινος to punish for a thing, Th. 5.69; good sense, Simon. 229; ἀ. ὁμοίως εὖ παθόντα, ὥσπερ κακῶς Socr. ap. Arist. Rh. 1398a25; abs., retaliate, c. dat. instr., ταῖς ναυσίν Th. 1.142; ἀ. ὧν ἔπαθον 1.96. very rarely Pass., ἀμύνονται ἆται are warded off, Pi. P. 11.54; ἀμυνέσθω let him be driven away, Pl. Lg. 845c.

(entst. aus *ἀμύνjω ; vgl. μύνη, μύνομαι), abwehren ; Hom. oft, praes. act. u. med., imperf. act. u. med., aor. 1. act. u. med.; Il. 1.456 Δαναοῖσιν λοιγὸν ἄμυνον ; 9.435 ἀμύνειν νηυσὶ πῦρ ; 9.674 νήεσσιν ἀλεξέμεναι δήϊον πῦρ v.l. Scholl. ἀμυνέμεναι ; ohne accus. 6.262 ἀμύνων σοῖσιν ἔτῃσιν ; 14.71 ᾔδεα μὲν γὰρ ὅτε πρόφρων Δαναοῖσιν ἄμυνεν ; 4.11 αὐτοῦ κῆρας ἀμύνει ; 15.731 ἔγχεϊ δ' αἰεὶ Τρῶας ἄμυνε νεῶν, ὅς τις φέροι ἀκάματον πῦρ ; ohne accus. 13.109 ἀμυνέμεν νηῶν ; 16.522 ὁ δ' οὐδ' οὗ παιδὸς ἀμύνει, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἐλλείπει ἡ περί· ἔστι γὰρ οὐδὲ περὶ τοῦ οὗ παιδὸς ἀμύνει. οἱ δὲ ἀγνοήσαντες γράφουσιν ὁ δ' οὐδ' ᾧ παιδὶ ἀμύνει, Didym. Ἀρίσταρχος οὐδ' οὗ παιδός, vgl. Didym. 18.171 ; 17.182 ἀμυνέμεναι περὶ Πατρόκλοιο ; Od. 17.538 ἀρὴν ἀπὸ οἴκου ἀμῦναι, viell. Tmesis, Il. 16.75 liest Bekker Δαναῶν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι, nicht ἄπο, Scholl. Herodian. ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι : τὸ ἑξῆς ἐστιν ἀπαμῦναι· διὸ οὐκ ἀναστρεπτέον τὴν πρόθεσιν, u. 1.67 dativ. ἡμῖν ἀπὸ λοιγὸν ἀμῦναι, Scholl. Herodian. τὸ ἑξῆς ἐστιν ἀπαμῦναι· διὸ φυλάττει τὸν ἴδιον τόνον ; nur accus. Il. 6.463 ἀμύνειν δούλιον ἦμαρ ; nur dat. instrum. 13.678 γαιήοχος ἐννοσίγαιος ὤτρυν' Ἀργείους, πρὸς δὲ σθένει αὐτὸς ἄμυνεν ; ganz ohne cas. 13.814 χεῖρες ἀμύνειν εἰσὶ καὶ ἡμῖν, 312 νηυσὶ μὲν ἐν μέσσῃσιν ἀμύνειν εἰσὶ καὶ ἄλλοι. Statt des med. steht homerisch das activ. Il. 22.84 ἄμυνε δὲ δήϊον ἄνδρα τείχεος ἐντὸς ἐών, μηδὲ πρόμος ἵστασο τούτῳ, Scholl. Aristonic. ἄμυνε ἀντὶ τοῦ ἀμύνου. Das Medium heißt = von sich abwehren, sich gegen etwas (Jem.) wehren, τινά, τί ; es steht homerisch fürs activ. Od. 12.114 τὴν δέ κ' ἀμυναίμην, ὅτε μοι σίνοιτό γ' ἑταίρους, auch 2.62 οὐ γὰρ ἔπ' ἀνὴρ οἷος Ὀδυσσεὺς ἔσκεν, ἀρὴν ἀπὸ οἴκου ἀμῦναι. ἡμεῖς δ' οὔ νύ τι τοῖοι ἀμυνέμεν· ἦ καὶ ἔπειτα λευγαλέοι τ' ἐσόμεσθα καὶ οὐ δεδαηκότες ἀλκήν. ἦ τ'ἂν ἀμυναίμην, εἴ μοι δύναμίς γε παρείη, wo außerdem die homerische Enallage des Modus zu beachten ist, ἀμυναίμην ἄν für ἠμυνάμην ἄν, εἰ παρῆν, »hätte ich die Kraft, so würde ich abgewehrt haben«. Mediale Bdtg z.B. Il. 16.556 νῦν σφῶιν ἀμύνεσθαι φίλον ἔστω, 622 ὅς κε σεῦ ἄντα ἔλθῃ ἀμυνόμενος, Od. 22.106 εἵως μοι ἀμύνεσθαι πάρ' ὀϊστοί ; Il. 13.514 ἐν σταδίῃ μὲν ἀμύνετο νηλεὲς ἦμαρ ; 12.243 ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης, 142 ἀμύνεσθαι περὶ νηῶν, 227 οὕς κεν Ἀχαιοὶ χαλκῷ δῃώσουσιν, ἀμυνόμενοι περὶ νηῶν ; 170 ἀλλὰ μένοντες ἄνδρας θηρητῆρας ἀμύνονται περὶ τέκνων, Scholl. Nicanor. τὸ ἄνδρας θηρητῆρας ἑκατέρωσε δύναται προσνέμεσθαι ; 179 ἀνάγκῃ νηῶν ἠμύνοντο ; 155 ἀμυνόμενοι σφῶντ' αὐτῶν καὶ κλισιάων νηῶντ' ὠκυπόρων, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι λείπει ἡ ὑπέρ πρόθεσις ; 9.531 αἰτωλοὶ μὲν ἀμυνόμενοι Καλυδῶνος ἐραννῆς, Scholl. Aristonic. ὅτι λείπει ἡ περί ; περὶ Καλυδῶνος ; 16.561 καί τιν' ἑταίρων αὐτοῦ ἀμυνομένων δαμασαίμεθα, Scholl. Aristonic. ἡ διπλῆ, ὅτι ἀμφίβολον εἰ λείπει ἡ περί, ἵν' ᾖ περὶ αὐτοῦ, ἢ τοπικῶς ἐκληπτέον τὸ αὐτοῦ, ἐν τῷδε τῷ τόπῳ. – Das activ. ἀπὸ μητρὸς λώβην Ap.Rh. 1.816 ; θυμοῦ βέλη ψυχᾶς des Zornes Geschosse von dem Geiste Soph. O.R. 888 ; Pind. λιμὸν γαστρί I. 1.49 ; nur dat. Her. 8.87, 9.6 ; φίλοις Ar. Eccl. 573, τῇ πόλει Eq. 575, τῷ δήμῳ 787 ; νόμῳ Eur. Or. 522 ; τέκνοις, πατρί, El. 679, 976, u. sonst ; Plat. Legg. IX.880b u. öfter ; τῇ χώρᾳ, neben ὑπὲρ τῆς χώρας μάχεσθαι, Xen. Cyr. 5.3.5 ; Ἀργείοις πρὸς τοὺς Καδμείους Plat. Men. 239b ; ὕβριν Pind. N. 1.50, 9.37 ; φροντίδα Aesch. Ag. 102 ; θῆρας Eur. Rhes. 787 ; πολεμίους Plat. Phaedr. 260b, χειμῶνα Prot. 321a, δουλείαν Legg. III.693a ; absolut, helfen, ἀμύνατε Ar. Vesp. 197 ; Eur. Heracl. 70 ; τὰ ἀμύνοντα Schutzwaffen Her. 3.155. – Das med. wird in Prosa immer häufiger, bei den Sp. das act. fast ganz verdrängt ; στρατιήν Her. 3.158 ; μόρον Aesch. Ag. 1359 ; πολεμίους Eur. Andr. 911 ; ἐρινῦς I.T. 299 ; häufig in attischer Prosa, teils von Feinden, πολεμίους Plat. Legg. VI.778e, Xen. Cyr. 5.4.21, τὸν πρότερον πολεμοῦντα Dem. 8.7, τοὺς βαρβάρους 14.10, teils von Beleidigern, wo es denn in die Bdtg »sich an Jemandem rächen, ihn strafen« übergeht, τὸν ἀδικοῦντα Xen. Cyr. 2.3.23 ; Pol. 2.6.9 ; τοὺς ὑβρίζοντας Dem. 21.76 ; Luc. setzt noch einen gen. hinzu, τινὰ ὧν ἔδρασε Mort. D. 13.6 ; übh. vergelten, Schol. ἀμείβεσθαί τινα τοῖς ὁμοίοις, Thuc. 1.42, Gleiches mit Gleichem vergelten ; ohne cas., Widerstand leisten, sich verteidigen, Her. 1.80 ; ἐν χερσίν im Handgemenge Thuc. 4.96 ; χερσίν mit den Händen Plat. Legg. IX.880a ; πόλις ἔρημος ἀμυνομένων, von Verteidigern entblößt, Xen. Hell. 7.5.10 ; περὶ οἰκείων Thuc. 2.39 ; Rache nehmen ὑπέρ τινος Isocr. 4.184 ; Xen. Venat. 9.9 ; πρὸ πάντων Pol. 6.4.8. – Pass. ἀμυνέσθω Plat. Legg. VIII.845c.

ἀμύνω
[in LXX (mid.): Jos.10:13 (נָקַם), נָקַם), Psa.118:10-12 מוּל hi.), Isa.59:16 (יָשַׁע hi.), Wis.11:3, al. ;]
to ward off, etc. Mid.
__(a) to defend oneself against;
__(b) to requite;
__(with) = act., to defend, assist (Isa, l.with): with accusative of person(s), Act.7:24 (MM, VGT, see word).†
(AS)