ου (ἡ) :
A petite pierre polie par le frottement de l’eau, galet, PD. O. 10, 13 ; 13, 65 ; HDT. 3, 12 ; PLAT. Eryx. 400 a ; PLUT. M. 902 d ; p. ext. :
      1 toute pierre polie ou travaillée, pierre précieuse, PHILSTR. 117 ; particul. anneau, bague, LUC. D. mer. 9, 2 ; ANTH. 11, 290 ; ATH. 514 f ;
      2 ψ. ἄμμου, SPT. Sir. 18, 10, grain de sable ;
B caillou employé à divers usages :
   I caillou pour compter : ψήφοις λογίζεσθαι, HDT. 2, 36 ; AR. Vesp. 656, compter avec des cailloux ; ψήφους τιθέναι, DÉM. 304, 4, faire un compte (litt. poser des cailloux) ; καθαραὶ ψῆφοι, DÉM. 18, 227, comptes nets ; οἱ περὶ ψήφους ἀλινδούμενοι, ALCIPHR. 1, 26, les changeurs ou banquiers ; ψήφων ἄπειρος, PLUT. M. 812 e, inhabile à compter ; fig. : ἐν ψήφου λόγῳ τίθεσθαι, EUR. Rhes. 309, faire le compte de, compter ; ἐν ψήφῳ λέγειν, ESCHL. Ag. 570, énumérer, compter ;
   II caillou pour jouer, particul. pion au jeu de dames, PLAT. Rsp. 487 c ; ψήφων παιδιά, PLUT. M. 427 f, prestidigitation avec des cailloux ;
   III caillou pour la divination : ἡ διὰ τῶν ψήφων μαντική, APD. 3, 10, 2, divination au moyen de cailloux ;
   IV caillou servant à voter et qu’on déposait dans l’ὑδρία, HDT. 8, 123 ; λευκή, PLUT. M. 186 e, Alc. 22 ; LUC. Harm. 3, etc. ; ou πλήρης, ESCHN. 12, 34 ; ARSTT. (HARP. v° τετρυπημένη) ; PLUT. Lyc. 12, caillou blanc ou plein, càd. non percé (pour l’acquittement) ; μέλαινα, PLUT. Alc. 22, ou διατετρυπημένη, ESCHN. 12, 34, caillou noir ou percé (pour la condamnation) ; ψ. Ἀθηνᾶς, PHILSTR. 568, caillou d’Athèna, càd. vote d’acquittement ; ψ. καταγνώσεως, THC. 3, 82, vote de condamnation ; ἡ σῴζουσα, ἡ καθαιροῦσα ψῆφος, LYS. 133, 13, le vote qui sauve, le vote qui perd ; p. suite, caillou pour signifier :
      1 suffrage : ψήφου φορά, EUR. Suppl. 484, action d’apporter son suffrage, de voter ; ψήφῳ ψηφίζεσθαι, HDT. 9, 55, voter ; ψῆφον φέρειν τινί, en prose att. PLAT. Demod. 380 a, 381 c, Leg. 856 a ; DÉM. 1317, 27, etc. voter pour qqn ; ψῆφον φέρειν περί τινος, LYCURG. 149, 13 ; ou ὑπέρ τινος, LYCURG. 148, 29, voter sur qqn ou sur qqe ch. ; de même ψῆφον διαφέρειν, THC. 4, 74 ; XÉN. Conv. 5, 8, etc. ; ἐπιφέρειν, PLUT. M. 19 c ; T. Gracch. 12, etc. ; ἀναφέρειν, XÉN. Conv. 5, 9, etc. ; ψῆφον βάλλειν, PLUT. M. 186 e, jeter son caillou, càd. son suffrage (dans l’urne) ; ψῆφον θέσθαι, déposer son suffrage, càd. voter, HDT. 6, 57 ; ESCHL. Ag. 816 ; XÉN. Cyr. 1, 3, 17 ; PLAT. Prot. 330 c, etc. ; ou voter pour soi-même, HDT. 8, 123 ; ψῆφον προστίθεσθαί τινι, ESCHL. Eum. 735 ; THC. 1, 40, ajouter sa voix en faveur de qqn ; λαμϐάνειν ψήφους, prendre des cailloux (sur l’autel) pour voter, DÉM. 1054 ; PLUT. M. 763 d, Per. 35, etc. ; ou obtenir des suffrages, EUR. I.T. 1472, etc. ; τὰς ψήφους διαριθμεῖσθαι, PLAT. Crat. 437 d, compter les suffrages un à un ; ou διανέμεσθαι, HDT. 8, 123, partager les suffrages ; ταῖς ψήφοις νικᾶν, PLAT. Leg. 807 a, l’emporter par les suffrages ; ἡ ψῆφος τῷ πλήθει νικᾷ, PLAT. Leg. 856 c, le nombre des suffrages l’emporte ; οἷς πλείστη γίγνεται ψῆφος, PLAT. Leg. 759 d, ceux qui obtiennent la pluralité des suffrages ; φανερὰ ψῆφος, XÉN. Hell. 2, 4, 9 ; PLAT. Leg. 855 d ; LYS. 133, 12, vote visible (cf. franç. à bulletin ouvert) ; ψῆφος ἀφανής, ESCHN. 87, 13, suffrage non apparent, scrutin secret ; κρύϐδην τὴν ψῆφον φέρειν, ARSTT. Rhet. Al. 19, 8, voter au scrutin secret ; avec ellipse de ψῆφοι : avec ἴσαι, AR. Ran. 697, suffrages en nombre égal ; avec ἐλάχισται, PLAT. Leg. 946 a, un très petit nombre de suffrages ; et dans les locut. πάσαις κρατεῖν, LUC. Bis acc. 18, l’emporter avec l’unanimité des suffrages ; p. ext. :
      2 jugement, avis, opinion : κατὰ τὴν ἐμὴν ψῆφον, PLAT. Phil. 57 a, à mon avis ; ψῆφος φλεγυρὰ βροτῶν, CRAT. (ATH. 344 e) les jugements téméraires des mortels ;
      3 décision : λιθίνα ψᾶφος, PD. O. 7, 159, jugement conservé ou gravé sur la pierre ; τυράννων, SOPH. Ant. 60, édit du maître ; μιᾷ ψήφῳ, XÉN. Hell. 1, 7, 13 ; Mem. 1, 1, 18, etc. ; ὑπὸ ψήφου μιᾶς, AR. Lys. 270, par une décision unanime ;
      4 action de voter, vote : τὴν ψῆφον ἐπάγειν τινὶ περί τινος, THC. 1, 119, 125 ; ou προτιθέναι ὑπέρ τινος, DÉM. 361 fin, proposer à qqn de voter sur qqe ch. càd. proposer la discussion sur qqe ch. ; οὐ γάρ πω ψῆφος ἐπῆκτο αὐτῷ περὶ φυγῆς, XÉN. An. 7, 7, 57, car on n’avait pas encore voté son bannissement ; τὸν δῆμον καλεῖν ἐπὶ τὴν ψῆφον, PLUT. Cam. 11, appeler le peuple au vote ; τὴν ψῆφον διδόναι τινί, DÉM. 1302, etc. ; PLUT. Popl. 7, Cor. 20 ; ou ψήφου ἐξουσίαν διδόναι, PLUT. Popl. 7, faire voter qqn, donner la faculté de voter, en parl. du président d’une assemblée ou d’un tribunal ;
      5 tribunal, EUR. I.T. 945.

➳ ὁ ψῆφος, HLD. p. 112 ; dor. ψᾶφος, PD. ll. cc. ; EPICH. fr. 94, 8 Ahrens.

Étym. p.-ê. rapprochement avec ψάω.

Dor. ψᾶφος, Aeol. ψᾶφαξ, ἡ, gen. pl. ψηφάων Man. 4.448; (< ψάω) : — a small round worn stone, pebble, ψᾶφος ἑλισσομένα Pi. O. 10 (11).9; οὐκ ἂν εἰδείην λέγειν ποντιᾶν ψάφων ἀριθμόν ib. 13.46; ψήφῳ μούνῃ διατετρανέεις, opp. μόγις ἂν λίθῳ παίσας διαρρήξειας, Hdt. 3.12; ψ. ἄμμου a grain of sand, LXX Si. 18.10.
precious stone, gem, Philostr. VA 3.27; esp. worn in a ring, Luc. DMeretr. 9. acc. to the various uses made of such pebbles; pebble used for reckoning, counter, λογίζεσθαι ψήφοις calculate or reckon by abacus, cipher, Hdt. 2.36, etc. ; hence to reckon exactly or accurately, opp. ἀπὸ χειρὸς λ., Ar. V. 656 (anap.); οὐ τιθεὶς ψήφους D. 18.229; ἐν ψήφῳ λέγειν A. Ag. 570; ἐν ψήφου λόγῳ θέσθαι E. Rh. 309; metaph, ταῖς τοῦ συμφέροντος ψήφοις μετρεῖν τὰς ἔχθρας καὶ τὰς φιλίας Plb. 2.47.5; hence ψῆφος itself for a cipher, number, πὸτ ἄρτιον (sc. ἀριθμὸν) ποτθέμειν… ψᾶφον Epich. 170; pl., accounts, καθαραὶ ψ., where there is an exact balance, D. 18.227; οἱ περὶ τὰς ψ.
calculators, Alciphr. 1.26; ψήφων ἄπειρος Plu. 2.812e; δακτυλικὴ ψ.
reckoning on the fingers, AP 11.290 (Pall.); of astrological calculations, Vett.Val. 10.15, al. in Magic, κατέχων τὴν ψ. (i.e. the object on which the number is written) λέγε… PMagPar. 1.1048, cf. 937.
pebble used for a draughts- or chess-man, Pl. R. 487c; κύβος ἐν παιδιᾷ ψήφων Plu. 2.427f.
pebble used by jugglers, ψηφάων παῖκται Man. 4.448.
pebble used in divination, ἡ διὰ ψήφων μαντική Apollod. 3.10.2.
cube used in mosaic pavements, Gal. Protr. 8.
pebble used in voting, ψήφῳ ψηφίζεσθαι Hdt. 9.55; ἐὰν μὴ τῇ ψ.… ψηφίσωνται κρύβδην ψηφιζόμενοι D. 59.89; hence, the vote itself, ψῆφον φέρειν give one΄s vote, ἐν καρδίᾳ ψ. φέροντες A. Eu. 680, cf. And. 1.2, D. 57.61, etc. ; ὑπέρ τινος Lycurg. 7; περί τινος Id. 11, etc. ; ψήφου φορά E. Supp. 484; ψῆφον τίθεσθαι, = ψηφίζεσθαι, Hdt. 8.123, cf. 6.57; εἰς τεῦχος… ψήφους ἔθεντο A. Ag. 816; c. inf., Hdt. 3.73; ψ. προσθέσθαι Th. 1.40; ψήφῳ διαιρεῖν to determine by vote, A. Eu. 630; ψήφῳ κρίνειν, Th. 1.87, etc. ; μεταλαβὼν τὸ πέμπτον μέρος τῶν ψ. Pl. Ap. 36b, cf. Lex ap. D. 21.47; in collect. sense, ἐχρῆν… ψ. περὶ αὐτοῦ γενέσθαι a vote is taken, Antipho 5.47; ἡ καθαιροῦσα ψ. Lys. 13.37; ἡ σῴζουσα ψ. D. 19.66; οἷς ἂν πλείστη γένηται ψ. a majority of votes, Pl. Lg. 759d; τὴν ψῆφον ἐπάγειν to put the vote or question, of the president, Th. 1.119, 125; ψῆφον δοῦναι περί τινος IG2². 222.24, cf. D. 21.188; ψ. ἀναδοὺς περί τινος App. BC 1.100; so ψ. περὶ ἡμῶν ὑπὲρ ἀνδραποδισμοῦ προτεθεῖσαν D. 19.65; διένεμον (vv. ll. διενέμοντο, ἔφερον) τὰς ψ. were casting their votes, Hdt. 8.123; ὑπὸ ψήφου μιᾶς with one accord, Ar. Lys. 270; ψ. φανερά open voting, ψ. φανερὰν διενεγκεῖν Th. 4.74; τὴν ψ. οὐκ εἰς καδίσκους ἀλλὰ φανερὰν ἐπὶ τὰς τραπέζας τίθεσθαι Lys. 13.37, cf. Pl. Lg. 767d, 855d; opp. ψ. ἀφανής voting by ballot, Aeschin. 3.233; κρύβδην τὴν ψ. φέρειν Arist. Rh. Al. 1433a23, cf. 1424b2, Ath. 69.1.
that which is carried by vote, a vote, ψ. καταγνώσεως a vote of condemnation, Th. 3.82; ψῆφος αὐτῷ ἐπῆκτο περὶ φυγῆς a vote of banishment was moved for against him, X. An. 7.7.57, cf. A. Th. 198; ψήφῳ πόλεως γνωσθεῖσαι Id. Supp. 7 (anap.); — hence, any resolve or decree, ψ. τυράννων S. Ant. 60; λιθίνα ψᾶφος a decree written on stone, Pi. O. 7.87; διδοῖ ψᾶφον περ’ αὐτᾶς [the oak] gives judgement of itself, Id. P. 4.265; ψ. φλεγυρὰ βροτῶν, i.e.
public opinion, Cratin. 57 (lyr.); τίν’ ἂν ψῆφον θεῖο· what judgment… ? Pl. Prt. 330c, cf. R. 450a; ἡ ἐμὴ ψ. Id. Phlb. 57a. Ἀθηνᾶς ψ., calculus Minervae, prov. phrase to express acquittal, when the votes were even, Philostr. VS 2.3. ψ. is sts. omitted, κἂν ἴσαι γένωνται Ar. Ra. 685 (lyr.); πάσαις κρατεῖν Luc. Bis Acc. 18, cf. 22. Διὸς ψῆφος (ψῆφοι Hsch.), prov. ἐπὶ τῶν ἱερῶν καὶ ἀθίκτων, of the scene of contest betw. Athena and Poseidon, Suid., etc. Κόννου ψ., negligible quantity, cipher, Ar. V. 675 (anap.), cf. Κοννᾶς.
place of voting, tribunal, E. IT 945, El. 1263. metaph, influence, πόλις μεγάλην ψ. ἔχουσα Lib. Or. 18.13.

ἡ, ein Steinchen, bes. ein kleiner abgeriebener, geglätteter, gerundeter Stein, ein Kiesel, ein glattgeriebener Flußkiesel ; Pind. ποντία, Ol. 13.44 ; ein künstlich geglätteter, polierter Stein, 7.87 ; dah. Steinchen zu Mosaikarbeiten, Sp., Edelstein, δακτυλική, im Ringe, Pallad. 87 (XI.290). – Dergleichen Steinchen wurden aber bes. gebraucht
   a) zum Zählen od. Rechnen ; ἐν ψήφῳ λέγειν, anrechnen, Aesch. Ag. 556 ; στρατοῦ πλῆθος οὐδ' ἂν ἐν ψήφου λόγῳ θέσθαι δυναίμην Eur. Rhes. 369 ; Rechenpfennig, Zahlzeichen, Her. 2.36 ; vgl. Euen. 16 (IX.251); DS. 12.13 ; αἱ ἐπὶ τῶν ἀβακίων ψῆφοι Pol. 5.26.13 ; οἱ περὶ τὰς ψήφους, der Rechner od. Wechsler, Ath. VII.305 ; Alciphr. 1.26 ; καθαραὶ ψῆφοι, reine Rechnung, die aufgeht, Dem. 18.227.
   b) der Stein im Brettspiel ; – ψήφων παιδιά, Taschenspielerei, οὐκ ἐν ψήφοις, ἀλλ' ἐν λόγοις Plat. Rep. VI.487c.
   c) ein Steinchen oder Los, womit eine Art Wahrsagerei getrieben wurde, ἡ διὰ τῶν ψήφων μαντική, Heyne Apoll. 3.10.2, 9 p. 274.
   d) am häufigsten bes. bei Att. das Steinchen, dessen man sich zum Abgeben der Stimme bediente, das man in die Stimmurne, ὑδρία warf, Her. 8.123 ; dah. auch die Stimme selbst, die man bei Wahlen od. beim Abstimmen über Beschlüsse abgibt, ψήφου φορά Eur. Suppl. 500 ; εἰς ψῆφον ἔρχεται πόλεμος, er kommt zur Abstimmung, Entscheidung, 497 ; ψῆφον φέρειν, seine Stimme abgeben, Aesch. Eum. 645, u. öfter ; Eur.; in Prosa, Plat., Andoc. 1.2, ὑπέρ τινος, Lycurg. 7.147, 149, περί τινος, 11.13 ; ψῆφον θέσθαι, Aesch. Ag. 790, Suppl. 631 ; οὐδὲ μετ' ἀρσένων ψῆφον ἔθεντο 634 ; Lycurg. 13.128 ; vgl. Dem. 29.4 ; aber bei Her. 8.123 ist ψῆφον τίθεσθαι »sich selbst seine Stitume geben« ; διαφέρειν, Aesch. 3.198 ; προσθέσθαι τινί, zu Jemandes Gunsten stimmen, Dem. 57.69 ; διδόναι δήμῳ τὴν ψῆφον, abstimmen lassen, 59.90 ; τὴν ψῆφον ἐπάγειν, dasselbe, Thuc. 1.119, 125 ; ψῆφος ἐπῆκτο αὐτῷ περὶ φυγῆς, es wird auf Verbannung gegen ihn angetragen, Xen. An. 7.7.57 ; ψῆφος κατ' αὐτῶν ὀλεθρία βουλεύσεται Aesch. Spt. 181 ; ψήφῳ διαιρεῖν τοῦδε πράγματος πέρι Eum. 600 ; μή μ' ἁπλῇ κτάνῃς ψήφῳ, διπλῇ δέ, τῇ τ' ἐμῇ καὶ σῇ Soph. O.R. 607 ; Eur., der es sogar für Gerichtshof braucht, vom Areopag, I.T. 915 ; u. Ar., κατά τινος τὴν ψῆφον ἰχνεύειν Eq. 805, Schol. καταδικάσαι, ψήφῳ δακεῖν Ach. 354, Schol. οἷον καταδικάζειν ; Plat. οἷς ἂν πλείστη γένηται ψῆφος, Legg. VI.759d ; οὐ μεταλαβὼν τὸ πέμπτον μέρος τῶν ψήφων XII.948a ; νικᾷ γὰρ πάσαισι ταῖς ψήφοις ὁ νόμος VII.801a ; φανερὰ ψῆφος, offene Abstimmung, Xen. Hell. 2.4.9 ; vgl. Thuc. 5.74 ; ἄγειν ὑπὸ τὴν ὑμετέραν ψῆφον Dem. 59.126 ; ἔρχεσθαι ὑπὸ τὴν τῶν δικαστηρίων ψῆφον Aesch. 3.19 ; ὑποχείριον ἔχοντες τῇ ψήφῳ Lycurg. 115, wie ἔχειν ὑπὸ τῇ ψήφῳ 2 ; – übertr., ταῖς τοῦ συμφέροντος ψήφοις μετρεῖν πάντα Pol. 2.47.5 ; – Abstimmung, ἐν μιᾷ ψήφῳ καὶ ἑνὶ ἀγῶνι Isae. 6.4 ; Stimmrecht, u. der durch Stimmenmehrheit gefaßte Beschluß, bes. einer Volksversammlung ; aber auch τυράννων, Soph. Ant. 60, vgl. 628 ; übh. Urteil, öffentliche Stimme, σὺ δὲ τίν' ἂν ψῆφον θεῖο Plat. Prot. 330c ; ψῆφος φλεγυρὰ βροτῶν Cratin. bei Ath. VIII.344 ; – ψῆφοι ἱεραί sind heilige Bücher, Euen. 6 (XII.172).

ψῆφος, -ου, ἡ
(< ψάω, to rub) [in LXX: Exo.4:25 (צֹר), La 3:16 (חָצָץ), Ecc.7:26 (25) (צֹר), 4Ki.12:4 (5) A, Sir.18:10, 4Ma.15:26 * ;]
__1. a small smooth stone, a pebble: ψ. λευκή (for suggestions as to the meaning, see Swete, in l), Rev.2:17.
__2. From the use of pebbles in voting, a vote: Act.26:10.†
(AS)