οῦ (ὁ) :
   I chœur, càd. :
      1 chœur de danse, danse exécutée par plusieurs personnes et ordin. accompagnée de chants, HOM. ATT. etc. ; Ἀρτέμιδος, IL. 16, 183, chœur d’Artémis ; χορῷ καλή, IL. 16, 180, belle dans un chœur ; χορὸν ποικίλλειν, IL. 18, 590, représenter une danse (sur le bouclier d’Achille) ; χοροὺς ἱστάναι, PLUT. M. 151 f, 1132 a, former des chœurs ; cf. SOPH. El. 280 ; EUR. I.T. 1143, El. 178, Alc. 1158 ; AR. Nub. 272, Av. 219 ; DÉM. 530, 1072 ; THCR. Idyl. 18, 3, etc. ; ἐς χορὸν ἔρχεσθαι, OD. 6, 65 ; 15, 508, aller à la danse ou à la ronde ; χορὸν ἰέναι, OD. 18, 194 ; χορὸν εἰσοιχνεῖν, OD. 6, 157, m. sign. ; avec accompagnement de κίθαρις et autres divertissements, OD. 8, 248 ; χορὸν ῥώννυσθαι, HH. Ven. 262 ; ἀρτύνειν, HH. 27, 15 ; ἀρτίζεσθαι, THCR. Idyl. 13, 43 ; ἐμποιήσασθαι, HÉS. Th. 7 ; ποιεῖν, SPT. Judith 9, 27, organiser une danse, une ronde ; en parl. des danseurs : χορὸν ἅπτειν, ESCHL. Eum. 297, former (litt. nouer) une ronde ;
      2 chœur, troupe de personnes qui figurent dans une danse, HH. Ven. 118 ; PD. N. 5, 23 ; PLAT. Leg. 800 c ; κυκλικὸς, ἐγκύκλιος ou κύκλιος χορός, EUR. I.T. 428, Hel. 1329 ; PLAT. Ax. 371 b ; PLUT. M. 1142 a, etc. chœur formant le cercle, càd. faisant une ronde autour de l’autel, particul. dans les fêtes de Bacchus ; παιδικός, IS. 67, 30 ; ou παίδων, LUC. Salt. 16, le chœur des enfants ; ἀνδρικός, XÉN. Hell. 6, 4, 16, le chœur des hommes ; γυναικεῖος, EUR. Bacch. 697, chœur de femmes ; τραγικός, HDT. 5, 67 ; PLUT. M. 599 b ; ou τραγῳδῶν, AR. Pax 778, Av. 787, chœur tragique, originair. de 50 figurants, réduit plus tard à 12 dans les pièces d’Eschyle, à 15 dans celles de Sophocle ; κωμικός, ATT. ; appelé aussi τρυγικός, AR. Ach. 628 ; ou τρυγῳδικός, AR. Ach. 886, chœur de comédie de 24 figurants ; σατυρικός, ATT. chœur du drame satyrique ; χορὸν αἰτεῖν, AR. Eq. 513 ; PLUT. M. 749 a, demander (aux magistrats, particul. à l’archonte, l’autorisation de former) un chœur, càd. de faire représenter une pièce nouvelle ; χορὸν διδόναι, CRAT. (ATH. 638 f) ; PLAT. Rsp. 383 c, etc. accorder un chœur ; χορὸν λαϐεῖν, AR. Ran. 94, ou ἔχειν, AR. Pax 801, etc. avoir un chœur ; χορὸν συλλέγειν, ANT. 142, 34 ; ou ἁθροίζειν, XÉN. Hier. 9, 4, choisir ou rassembler les figurants d’un chœur ; χοροὺς ἀσκεῖν, PLUT. Dio. 17, exercer les chœurs ; χορὸν ἀγωνίζεσθαι, XÉN. Hier. 9, 4, instruire le chœur, présider à ses répétitions (v. χοροδιδάσκαλος) ; χορῷ χορηγεῖν, diriger un chœur, PLAT. Gorg. 482 b ; χορὸν ἱστάναι, DÉM. 530 ; PLUT. M. 151 f ; ou εἰσάγειν, AR. Ach. 11 ; ou ἄγειν, AR. Ran. 1415, faire paraître le chœur sur la scène ; ἐξάγειν, XÉN. Hell. 6, 4, 16, faire sortir le chœur ; τοῦ χοροῦ ἡγεῖσθαι, XÉN. Cyr. 8, 7, 1 ; προεστάναι, XÉN. Mem. 3, 4, 3 ; προστατεύειν, XÉN. Mem. 3, 4, 6 ; ἄρχειν, PLAT. Leg. 765 a, être chef du chœur, conduire le chœur ;
      3 p. ext. troupe, cercle, groupe de personnes, d’animaux, de choses : χ. Μοισᾶν, PD. N. 5, 42, le chœur des Muses ; μελιττῶν, EL. N.A. 5, 13, la troupe des abeilles ; τεττίγων, PLAT. Phædr. 230 c, le chœur des cigales ; ἰχθύων, SOPH. fr. 700, la troupe des poissons ; ἄστρων, EUR. El. 467 ; DIONYS. Hel. 2, 15, le chœur des astres ; ὀδόντων, EUM. p. 96, rangée de dents ; χοροὶ πρόσθιοι, AR. Ran. 548, la rangée des dents de devant ; en parl. de choses abstraites : κακῶν, PLAT. Rsp. 490 c, une foule de maux ; particul. en parl. d’une troupe de soldats rangés en bon ordre, XÉN. Cyr. 1, 6, 18 ; 3, 3, 70 ; PLUT. Pomp. 68, etc. ; p. suite, en parl. de la place qu’on occupe dans une foule, PLUT. M. 149 a, etc. ; d’où prov. ποῦ χοροῦ τάξομεν τὴν σοφίαν; PLAT. Euthyd. 279 c, quelle place assignerons-nous à la sagesse ? ;
      4 chant exécuté par le chœur, XÉN. Hier. 6, 2 ; Mem. 3, 4, 4 ; PLAT. Theag. 123 e ; EUR. H.f. 1027, etc. ; χορὸν ᾄδειν, PLUT. M. 1134 a, chanter un chœur ; τῶν χορῶν ἀκούειν, PLAT. Rsp. 475 d, écouter les chœurs ;
   II lieu où l’on danse, IL. 18, 590 ; OD. 8, 260 et 264 ; 12, 4, et 318.

Étym. p.-ê. R. indo-europ. *ǵ^her-, saisir ; cf. la R. de χαίρω.

ὁ, dance, αἰεὶ δ’ ἡμῖν δαίς τε φίλη κίθαρίς τε χοροί τε Od. 8.248; μετὰ μελπομένῃσιν ἐν χορῷ Ἀρτέμιδος Il. 16.183; τοὶ δ’ ἄνδρες ἐν ἀγλαΐῃς τε χοροῖς τε τέρψιν ἔχον Hes. Sc. 272, cf. 277; εἰς χ. ἐλθέμεν Il. 15.508, cf. Od. 18.194; οὐδέ κε φαίης ἀνδρὶ μαχεσσάμενον τόν γ’ ἐλθεῖν, ἀλλὰ χορόνδε ἔρχεσθ’ ἠὲ χοροῖο νέον λήγοντα καθίζειν Il. 3.393, 394; χορῷ καλὴ Πολυμήλη 16.180; later of the dance as a public religious ceremony, Διόνυσον τιμώσας χοροῖς E. Ba. 220; φυλῆς Ἀκαμαντίδος ἐν χοροῖσιν Simon. 148, cf. Hdt. 2.48, Isoc. 9.1; χοροὺς ἀνῆγον αἱ πόλεις (sc. εἰς τὴν Δῆλον) Th. 3.104; πεν- ἀνδρῶν χ. Simon. 147, cf. Sch. Aeschin. 1.10; κύκλιος χ. (v. κύκλιος)· θυσίῃσί σφεα (sc. Δαμίην καὶ Αὐξησίην) καὶ χοροῖσι γυναικηΐοισι κερτόμοισι ἱλάσκοντο Hdt. 5.83; ἵστασαν χοροὺς παρθένων τε καὶ ἠϊθέων Id. 3.48; παιδικὸς χ. Is. 7.40, etc. ; χ. ἀνδρικός X. HG 6.4.16, cf. Pl. Lg. 665b; τραγικοὶ χοροί, at Sicyon, Hdt. 5.67; hence of the chorus in the Attic drama, οἱ χ. τῶν τραγῳδῶν Ar. Av. 787, cf. Pax 807 (lyr.); χ. τραγικός, κωμικός, Arist. Pol. 1276b4; also χ. τρυγικός, τρυγῳδικός, Ar. Ach. 628 (anap.), 886; arranged in six rows, Cratin. 173; ὃς οὐκ ἔδωκ’ αἰτοῦντι Σοφοκλέει χορόν (of the archon to whom the poet applied) Id. 15; χ. αἰτεῖν Ar. Eq. 513 (anap.); διδόναι Pl. R. 383c, etc. ; χορὸν λαβεῖν, ἔχειν, Ar. Ra. 94, Pax 803, 807 (lyr.); χ. συλλέξαι, χοροὺς ἀθροίζειν (i.e. from the tribe), Antipho 6.11, X. Hier. 9.4; [χοροὺς] διδάσκειν ibid. ; χορὸν εἰσάγειν Ar. Ach. 11; general phrases, χοροὺς ἱστάναι Hdt. 3.48 (v. supr.), S. El. 280; ἔστασεν Pi. P. 9.114; ἱερὸν χ. ἵστατε Νύμφαις Ar. Nu. 271 (anap.), cf. Av. 220 (anap.); ἅψαι A. Eu. 307 (anap.); χορῶν κατάστασις Id. Ag. 23, cf. Ar. Th. 958; τοῖς χ. νικᾶν X. Mem. 3.4.3; χοροῦ προεστάναι ibid. ; χορῷ χορηγεῖν Pl. Grg. 482b, etc.
choir, band of dancers and singers, h.Ven. 118, Pi. N. 5.23, Fr. 199; συμφωνία καὶ χοροί Ev. Luc. 15.25. generally, choir, troop, ἰχθύων S. Fr. 762; μελιττῶν Ael. NA 5.13; χ. καλλίμορφος τέκνων E. HF 925, cf. Pl. Prt. 315b, Tht. 173b, etc. ; of things, ἄστρων αἰθέριοι χ. E. El. 467 (lyr.), cf. Mesom. Sol. 17; χ. σκευῶν row of dishes, X. Oec. 8.20; χ. δονάκων row of reeds, i.e. Pan΄s pipe, Coluth. 124; χ. ὀδόντων a row of teeth, Gal. UP 11.8 (hence οἱ πρόσθιοι χοροί, for the front teeth, Ar. Ra. 548); τὴν σοφίαν ποῦ χοροῦ τάξομεν· in what class shall we place it? Pl. Euthd. 279c, cf. Chor. 12.28 p. 160 F.-R.
place for dancing, ἐν δὲ χ. ποίκιλλε… Ἀμφιγυήεις Il. 18.590; λείηναν δὲ χ. Od. 8.260, cf. 264; ὅθι τ’ Ἠοῦς ἠριγενείης οἰκία καὶ χοροί εἰσι 12.4; Νυμφέων καλοὶ χ. ἠδὲ θόωκοι ib. 318; at Sparta the ἀγορά was called χορός, Paus. 3.11.9; so perh. in Crete, Supp.Epigr. 2.509.6 (Eltynia, prob. v BC); v. infr. (Acc. to Hsch. χορός = κύκλος, στέφανος, and therefore prop. denotes a ring-dance.)

1) der Chortanz, der Reigen, übh. der mit Gesang verbundene Tanz, vorzugsweise der feierliche, festliche, zu Ehren der Götter veranstaltete, φαίης τόν γε χορόν δ' ἔρχεσθ', ἠὲ χοροῖο νέον λήγοντα καθίζειν Il. 3.393 ; οὐ μὰν ἔς γε χορὸν κέλετ' ἐλθέμεν, ἀλλὰ μάχεσθαι 15.508 ; ἰδὼν μετὰ μελπομένῃσιν ἐν χορῷ Ἀρτέμιδος, in dem zu Ehren der Artemis veranstalteten Festreigen, 183, vgl. 18.590 ff.; von den Phäaken heißt es αἰεὶ δ' ἡμῖν δαίς τε φίλη, κίθαρίς τε χοροί τε, Od. 8.248 ; πέπληγον δὲ χορὸν θεῖον ποσίν 264 ; χορῷ καλή, schön im Chor, schön tanzend, Il. 16.18 ; χορὸν ἔστησε Pind. P. 9.118, u. öfter ; vgl. Soph. El. 272 ; χορῶν κατάστασις Aesch. Ag. 23 ; ἄγε δὴ καὶ χορὸν ἅψωμεν Eum. 297 ; Soph. Ant. 152 ; Folgde : auch die Versammlung der Tänzer u. Sänger, welche gemeinschaftlich einen Chortanz aufführen ; μοισᾶν Pind. N. 5.23 ; übh. Schar, Haufe, Soph. frg. 700 ; Plat. Prot. 327d, Theaet. 173b u. sonst ; auch von leblosen Dingen, εὔδιος ἀστέρων χορὸν χορεύει Dionys. 2, wo die Sterne noch im eigtl. Sinne als Reigentänze am Himmel aufführend zu denken sind ; χορὸς καλάμων, δονάκων, die Reihe der Rohrflöten, welche zusammen die Pansflöte bilden, κιόνων, Säulenreihe, ὀδόντων, Zahnreihe, πρόσθιοι, Vorderzähne, Ar. Ran. 548 ; vgl. Jacobs AP p. 904 u. Ach.Tat. 469. – Aus den zu Ehren der Götter und bes. des Dionysos aufgeführten Chören entwickelte sich bekanntlich die Tragödie und die Komodie, von denen der Chor immer (bei der ältern Komödie wenigstens, die neuere Komödie hatte keinen Chor) einen wesentlichen Bestandteil bildete. Man unterschied daher χορὸς τραγικός (τραγῳδῶν Ar. Pax 778, Av. 787, τρυγικοί Ach. 693, τρυγῳδικοί 851), κωμικός und σατυρικός, Chor der Tragödie, der Komödie und des Satyrdrama's ; χορὸν διδόναι wird von dem Archon in Athen gesagt, der dem Dichter die Erlaubnis zur Aufführung eines Stückes gab und ihm zugleich die Tänzer und Sänger zum Chor bewilligte, Plat. Rep. II.383c, Legg. VII.817d ; χορὸν αἰτεῖν Ar. Eq. 511 ; αἰτεῖσθαι und λαμβάνειν Ran. 94 ; χορὸν ἔχειν Pax 775 ; εἰσάγειν Ach. 11 ; die Ausstattung und Einübung, auch die Erhaltung des Chors und die Bestreitung des Kostenaufwandes durch den Choregen fordern und erhalten ; χορὸν διδάσκειν, den Chor einüben im Singen und Tanzen, was ursprünglich der Dichter selbst tat ; χορὸν ἱστάναι, den Chor aufstellen, bei der wirklichen Aufführung des Stückes im Theater, Ar. Nub. 272, Av. 219 ; χοροῦ κατάστασις Th. 958.
2) der Tanzplatz ; λείηναν δὲ χορόν Od. 8.260, wie man auch 264 πέπληγον δὲ χορὸν ποσίν zu erklären pflegt ; ὅθι τ' Ἠοῦς ἠριγενείης οἰκία καὶ χοροί εἰσι Ol. 12.4, wie ἔνθα δ' ἔσαν Νυμφέων καλοὶ χοροὶ ἠδὲ θόωκοι ib. 318.
Die Alten, wie Hesych, erkl. χορός für gleichbedeutend mit κύκλος, so daß es eigtl. die Kreisbewegung der Rundtänze bedeutet und krumm ; Andere führten es auf χόρτος zurück, kreisförmiger Einschluß.

χορός, -οῦ, ὁ
[in LXX chiefly for מָחוֹל, מְחֹלָה ;]
a dance: pl., Luk.15:26.†
(AS)