χειρο·ήθης, ης, όηθες, accoutumé à la main, maniable (cf. lat. mansuetus), d’où :
      1 en parl. d’animaux, apprivoisé, doux, familier, HDT. 2, 69 ; 3, 28 ; XÉN. Eq. 2, 3, etc. ; avec le dat. habitué à, familier avec, PLUT. M. 2 f, 976 a ;
      2 en parl. de pers. habitué à, familier avec, dat. de pers. ou de ch. XÉN. Œc. 7, 10 ; DÉM. 37, 9 ; PLUT. M. 138 b, 821 b ; LUC. M. cond. 35 ; abs. maniable, traitable, docile, de mœurs douces, PLUT. Cor. 19, etc. ; joint à ὑπήκοος, PLUT. M. 14 e, etc. ;
      3 en parl. de choses, qui devient familier, à quoi on s’habitue, qui s’adapte à, dat. en parl. d’armures, PLUT. Phil. 9 ; fig. joint à συνήθη, PLUT. Mar. 16.

• Cp. χειροηθέστερος, JUL. Cæs. 318 a.

Étym. χ. ἦθος.

ες, accustomed to the hand, manageable, commonly of animals, tame, κροκόδειλος Hdt. 2.69; θεός τις χ., as Cambyses sneeringly calls Apis, Id. 3.28; χ. πῶλος X. Eq. 2.3; λέων D.S. 1.48, etc. ; c. dat., used to, ἐγχέλεις ἀνθρώποις χ. Plu. 2.976a; [θηρία] χ. γιγνόμενα τοῖς πόνοις, i.e. by training, ib. 2f. of persons, civilized, Str. 11.2.4; amenable, c. dat., μοι χ. ἦν καὶ ἐτιθασ(σ)εύετο (fort. ἐτετιθάσευτο) had become submissive to me, of a person, X. Oec. 7.10; τιθασεύουσι χειροήθεις ἑαυτοῖς ποιοῦντες D. 3.31; τῷ δήμῳ Plu. Per. 15; τοῖς [ἐν φιλοσοφίᾳ λεγομένοις] παρέχουσιν ἑαυτοὺς χ. Id. 2.14e; χ. ὕβρει used to it, Luc. Merc. Cond. 35; Comp., ἡδονῇ χειροηθέστερος Jul. Caes. 318a. of things, manageable, tolerable, τῇ διανοία χ. διὰ τῆς ὄψεως Plu. Mar. 16; τὰ ὅπλα τοῖς σώμασιν ἐγίνετο χ. Id. Phil. 9, cf. 2.47b; αὑτῷ χ. καταστησάτω τὸ παθηματικὸν τῆς ψυχῆς μόριον Jul. Or. 6.199c.

ες, an die Hand gewöhnt, gut od. leicht zu handhaben, bes. von Tieren, zahm ; Her. 2.69 ; neben πρᾷοι, ἀλλήλοις, Plut. conj.praec. A. Poplic. 10 ; πόλις Num. 45, u. öfter ; τὰ ὅπλα τοῖς σώμασιν ἐγίνετο χειροήθη, handgerecht, passend, Philop 9 ; übertr., τιθασεύουσι χειροήθεις ἑαυτοῖς ποιοῦντες Dem. 3.31 ; χειροήθης τῇ ὕβρει Luc. merc.cond. 35 ; ἔθνη, Völkerschaften, im Ggstz von ἄγρια, Strab. 11.2.4. – Aber θεὸς χειροήθης, vom Apis, ein Gott, den man mit Händen greifen kann, Her. 3.28.