αι, α [χῑ] mille, IL. 7, 471 ; 8, 562 ; 11, 244, etc. ; avec le subst. au gén. : χίλιοι Πελοποννησίων, THC. 2, 80, mille Péloponnésiens ; accompagné d’un nombre avec idée d’addition, χίλιοι se place qqf. le premier réuni par καί au second : χιλίους καὶ πεντακοσίους, ESCHN. 38, 14, etc. mille cinq cents, quinze cents ; d’ord. le second, réuni par καί au premier : πεντακόσιοι καὶ χίλιοι, XÉN. Hell. 1, 4, 21, m. sign. ; PLAT. Criti. 119 b ; ISOCR. 58 c, 59 e, etc. ; postér. sans καί, POL. 3, 33, 10, etc. ; ou avec une prép. χ. ἐπὶ μυρίοις, PLAT. Leg. 894 e, onze mille ; τέτταρας πρὸς τοῖς χιλίοις, LUC. Cat. 4, mille quatre ; particul. en parl. de drachmes, qqf. avec le subst. χιλίας δραχμάς, PLAT. Ap. 36 a, mille drachmes ; d’ord. abs. χίλιαι (s.-e. δραχμαί) DÉM. 701, 24 ; 702, 58 ; LUC. D. mer. 11, 3, mille drachmes ; περὶ χιλίων κινδυνεύειν, DÉM. 599, 28, être exposé à une amende de mille drachmes ; ἐν χιλίοις ὁ κίνδυνος, DÉM. 601, 20, le risque est de mille drachmes ; collectiv. au sg. ἵππος χιλίη, HDT. 5, 63 ; 8, 113 ; ἵππος χιλία, XÉN. Cyr. 4, 6, 2, mille chevaux, càd. corps de mille cavaliers ; subst. οἱ χίλιοι, les mille, n. de magistrats à Argos, THC. 5, 67 ; DS. 12, 80 ; à Agrigente, DL. 8, 2, 66, etc. ; pour les nombres qui servent à multiplier χίλιοι, v. δισχίλιοι, τρισχίλιοι, etc..

Étym. indo-europ. *ǵ^heslo-, mille ; cf. lat. mille, de *smih₂ǵ^heslih₂, sscr. sahásra-.

αι, α ; gen. pl. fem. χιλιῶν, irreg. in Att. acc. to Hdn. Gr. 1.426 (prob. only when χίλιαι was used as a fem. Subst. (v. infr. 3)); dat. pl. fem. (orig. loc.) χιλίασιν IG1². 10.18; χιλίαισι ib. 76.20, 94.10; later χιλίαις ; dialect forms, Locr. χίλιοι (as in Att., v. supr.) IG 9(1).334.39 (Oeanthea, v BC); Dor. χήλιοι (written χέλ-) ib. 5(1).1.23 (Sparta, v BC), Lesb., Thess. χέλλιοι EM 817.1 (cf. χελληστύς), IG 9(2).1229.29 (Phalanna, ii BC); Ion. χείλιοι Schwyzer 688 C 15 (Chios, v BC), which shd. prob. be restored in Hom., cf. δεκάχ(ε)ιλοι : — a thousand, Hom. only in neut., χ. μέτρα, πυρά, Il. 7.471, 8.562; πρῶθ’ ἑκατὸν βοῦς δῶκεν, ἔπειτα δὲ χίλι’ ὑπέστη (sc. πρόβατα), αἶγας ὁμοῦ καὶ ὄϊς 11.244; usu. agreeing with its Subst., Hes. Th. 364, etc. ; but sts. as Subst. folld. by gen., χίλιοι Μακεδόνων Th. 2.80; to express the addition of a smaller number, that number may either precede or follow, διακόσιοι καὶ χ. Isoc. 4.87, 93, Pl. Criti. 119b; but χ. καὶ πεντακόσιοι Aeschin. 2.77; later καί is freq. omitted, Plb. 3.33.10, LXX Da. 12.11, Apoc. 11.3; with Preps. χ. ἐπὶ μυρίοις Pl. Lg. 895a; τέτταρας πρὸς τοῖς χ. Luc. Cat. 4; οἱ χ. λογάδες (at Argos) the Thousand, Th. 5.67, cf. D.S. 12.80. sg. with collect. nouns, χιλίη ἵππος a thousand horse, Hdt. 5.63, 7.41; τὴν ἵππον τὴν χιλίην Id. 8.113; so ἵππον ἔχω εἰς χιλίαν X. Cyr. 4.6.2; also χιλία ὁλοκαύτωσις burnt-offering of 1000 cattle, LXX 3 Ki. 3.4. χίλιαι (sc. δραχμαί) as Subst., a thousand drachmae, περὶ χιλιῶν κινδυνεύειν D. 22.21; ἐν χιλίαις ὁ κίνδυνος ib. 26 (χ. δραχμαί in full, Pl. Ap. 36b). (Cf. Skt. sahásram ΄a thousand΄(with prefix sa- = sṃ-); I.-E. ĝheslo-, ĝheslio-.)

αι, α, tausend, Hom. u. Folgde ; χίλιαι, sc. δραχμαί, tausend Drachmen, DL. 4.37. – Der sing. bei Collektivwörtern, ἵππος χιλία, tausend Mann Reiter, Her. 5.63, 7.41 u. öfter.

χίλιοι, -αι, -α
a thousand: 2Pe.3:8 (LXX), Rev.11:3 12:6 14:20 20:2-7.†
(AS)