φιλό·τιμος, ος, ον [ῐῑ]
A act. :
   I qui aime ou recherche les honneurs, ambitieux, EUR. Ph. 567, I.A. 520, PLAT. Rsp. 549 a ; ARSTT. Nic. 4, 4, 3 ; joint à φιλοχρήματος, PLAT. Phæd. 68 c ; à φιλόνεικος, PLAT. Rsp. 551 a, etc. ; subst. τὸ φιλότιμον, THC. 2, 44 ; PLAT. Leg. 841 c, etc. l’ambition ; ou objet de l’ambition, chose ambitionnée, EUR. I.A. 342 ; p. suite :
      1 plein d’émulation, de zèle, joint à ἐλευθέριος, XÉN. Mem. 2, 3, 6 ; à μεγαλόψυχος, ISOCR. 189 c ; à φιλόκαλος, PLUT. M. 575 c ; φ. ἐπί τινι, PLAT. Prot. 343 c, Leg. 744 e ; περί τι, POL. 9, 20, 6, plein d’ardeur pour qqe ch. ; φ. πρός τινα περί τινος, XÉN. Hipp. 9, 3, qui rivalise avec qqn pour qqe ch. ; avec l’inf. : φ. ποιεῖν τι, XÉN. Hipp. 2, 2, plein de zèle pour faire qqe ch. ;
      2 qui se pique de générosité, généreux, libéral : περί τινα, PLUT. Crass. 3, à l’égard de qqn ; joint à λαμπρός, DÉM. 566, 10 ;
   II qui se plaît à honorer, qui vénère, ESCHL. Suppl. 656 ;
B pass. qu’on aime à honorer, vénérable, auguste, ESCHL. Eum. 1033.

• Cp. φιλοτιμότερος, AR. Ran. 679 ; ARSTT. Rhet. 2, 17 ; • Sup. φιλοτιμότατος, XÉN. Cyr. 1, 2, 1 ; Ages. 10, 4.

Étym. φ. τιμή.

ον, loving honour or distinction, ambitious, mostly in bad sense (cf. Pl. R. 347b, Arist. EN 1125b9), E. Ph. 567; τὸ μαντικὸν πᾶν σπέρμα φ. κακόν Id. IA 520; joined with φιλοχρήματος, Pl. Phd. 68c; with φιλόνικος, Id. R. 551a, etc. ; also in good sense, φ. καὶ ἐλευθέριος X. Mem. 2.3.16; φ. καὶ μεγαλόψυχοι Isoc. 9.3; — with abstr. Nouns (in both senses), εὐ χά A. Supp. 658 (lyr.); ἦθος E. Supp. 907; σοφίαι φιλοτιμότεραι Κλεοφῶντος Ar. Ra. 679 (lyr.); αἱ φ. τῶν φύσεων X. Oec. 13.9; βίος Lys. 2.16; πολιτεία Pl. R. 545b; φ. ἐπί τινι emulous in regard to, eager for distinction in…, ἐπὶ σοφία, ἐπ’ ἀρετῇ, Id. Prt. 343c, Lg. 744e; περὶ τἀναγκαῖα φιλοτιμότατος Plb. 9.20.6; ἱππικὸν φιλοτιμότερον πρὸς ἀλλήλους περὶ ἀνδραγαθίας X. Eq. Mag. 9.3; c. inf., φιλοτιμότατοι καλόν τι ποιεῖν ib. 2.2; c. acc. modi, τὰς ψυχὰς φιλοτιμότεροι ib. 7.3; φιλοτιμότεροι τὰ ἤθη Arist. Rh. 1391a22; τὸ φ., = φιλοτιμία, E. IA 22 (dub.l., anap.), 342 (troch.), Th. 2.44, Pl. Lg. 841c, etc.
rejoicing in worship, Νυκτὸς παῖδες A. Eu. 1033 (lyr.).
prodigal, lavish, λαμπρὸς καὶ φ. D. 21.159; munificent, generous, πρός τινα Aristeas 227; περὶ ξένους Plu. Crass. 3. φιλότιμος, title of an official member of a guild or corporation at Histria, γερουσίας φ. Analele Acad. Române 38.596 (pl.); so at Tomi, ὁ προστάτης καὶ δισφύλαρχος καὶ φ. Dacia 1.273. neut. pl., gifts, endowments, τὴν μὲν τοῖς ἑαυτῆς φ. κεκόσμηκεν Ἀφροδίτη Aristaenet. 1.10. Adv. -μως ambitiously, emulously, Lys. 16.18, Is. 7.39; φ. πρός τινα ἔχειν to vie emulously with…, Pl. Chrm. 162c; πρὸς ἀλλήλους Isoc. 4.85; φ. ἔχειν πρός τι to strive, exert oneself eagerly after a thing, X. Cyr. 1.6.26, etc. ; τὰ λοιπὰ συσπεύσας φ.
zealously, PCair. Zen. 62 (b) 8 (iii BC); φ. πρὸς τοὺς λόγους διακεῖσθαι Isoc. 15.277; with public spirit, generously, IG2². 505.35, etc. ; Comp. φιλοτιμότερον Lys. 16.20, PTeb. 23.10 (ii BC); or -οτέρως Isoc. 9.5; Sup. -ότατα Plu. Caes. 3.

[τῑ], ehrliebend, ehrgeizig ; Νυκτὸς παῖδες φιλότιμοι heißen die auf ihr Ehrenrecht bedachten od. die verehrungswürdigen Erinyen, Aesch. Eum. 986 (aber ἐκ στομάτων ποτάσθω φιλότιμος εὐχά ist das Gebet der Ehre, Verehrung, Suppl. 644); τὸ φιλότιμον = φιλοτιμία, γλυκὺ μέν, λυπεῖ δέ Eur. I.A. 22 ; Thuc. 2.44 ; aus Ehrliebe, Ehrgeiz handelnd, dah. wetteifernd, eifrig bemüht, Anstand und Pracht liebend, prahlerisch, stolz ; ἐπὶ σοφίᾳ Plat. Prot. 343c ; ἐπ' ἀρετῇ Legg. V.744e, u. öfter ; u. im guten Sinne, freigebig, wohltätig, großmütig, βίος Lys. 2.16 ; περὶ ξένους Plut. Crass. 3.
Pass., aus Ehrliebe getan.
• Adv., φιλοτίμως καὶ κοσμίως πολιτεύεσθαι Lys. 16.18 ; γυμνασιαρχῶ Isae. 7.36, u. öfter ; ἔχειν πρός τινα Plat. Charm. 162d ; φιλοτίμως ἔχειν πρός τι, sich eifrig um Etwas bemühen, z.B. πρὸς τὸ ἀγαθὸν φαίνεσθαι Xen. Cyr. 1.6.26 ; πρὸς ἀλλήλους, mit einander wetteifern, Isocr., Pol. oft.