(f. φθίσω, ao. ἔφθισα, pf. rare ἔφθικα ; pass. ao. ἐφθίθην, pf. ἔφθιμαι) [ῑ dans φθίω, OD. 2, 368 ; ῐ dans ἔφθιεν, IL. 18, 446 ; aux autres temps ῑ épq., ῐ att. ; v. le moy.]
   I intr. (au prés. et à l’impf.) : périr, OD. 2, 368 ; dépérir, se consumer, se flétrir : ἀχέων φρένας ἔφθιεν, IL. 18, 446, il se consumait de chagrin dans son cœur ; postér. au part. pf. plur. fém. ἐφθικυῖαι, en parl. de plantes qui se flétrissent, DIOSC. Proœm. 1, 2, p. 6 ;
   II tr. (au fut. et à l’ao.) : faire périr lentement, consumer, perdre peu à peu, acc. IL. 6, 407 ; 16, 461 ; 22, 61 ; OD. 4, 741 ; cf. 16, 369, 428 ; 20, 68 ; ESCHL. Eum. 173, 727 ; SOPH. O.R. 282 ;
Pass.-moy. (f. φθίσομαι [ῑ], pf. ἔφθιμαι [ῐ], pl.q.pf. ἐφθίμην [ῐ] aussi employé comme ao.2, d’où sbj. φθίωμαι, épq. φθίομαι, φθίεται, φθιόμεσθα ; opt. φθίμην, φθῖο, φθῖτο [ῑ], inf. φθίσθαι, part. φθίμενος [ῐ], ao.1 pass. homér. ἐφθίθην [ῐ]) dépérir, se consumer, IL. 18, 100, etc. ; OD. 23, 331, etc. ; avec un acc. : φθ. κακὸν οἶτον, OD. 13, 384, périr d’une mort funeste ; avec un dat. : νόσοις, SOPH. O.R. 963 ; avec une prép. : ὑπὸ νούσῳ, IL. 13, 667, mourir épuisé par la maladie, par les maladies ; πρός τινος, ESCHL. Sept. 954, périr de la main de qqn ; οἱ φθίμενοι, IL. 8, 359, etc. ; OD. 11, 557 ; 24, 436, etc. ; ESCHL. Sept. 732, etc. ; SOPH. Tr. 1161, etc. ; EUR. Hec. 139 ; XÉN. Cyr. 8, 7, 18, ceux qui sont morts.

➳ Pf. act. seul. part. fém. ἐφθικυῖαι, DIOSC. Proœm. 1, 2 ; pass. ao. 3 pl. poét. ἔφθιθεν (p. ἐφθίθησαν) OD. 23, 331 ; pl.q.pf. 2 sg. ἔφθισο, ESCHL. Sept. 970 ; 3 sg. ἔφθιτο, IL. 18, 100 ; THGN. 1141 ; ESCHL. Eum. 458 ; SOPH. O.R. 902, etc. ; 3 pl. poét. ἐφθίατο, IL. 1, 251. Moy. ao.2 impér. 3 sg. φθίσθω, A.RH. 3, 778 ; sbj. 3 sg. épq. φθίεται (p. -ηται) IL. 20, 173 ; 1 pl. épq. φθιόμεσθα (p. -ώμεσθα) IL. 14, 87 ; opt. φθίμην [ῑ] d’où 3 sg. φθῖτο, OD. 11, 330 ; inf. φθίσθαι, IL. 9, 246 ; part. φθίμενος, IL. 8, 359 ; OD. 24, 436 ; PD. I. 4, 16 ; ESCHL. Sept. 732, fr. 449, etc. ; SOPH. Tr. 1161, etc. ; EUR. Hec. 139 ; XÉN. Cyr. 8, 7, 18.

Étym. φθίνω.

ἔφθιον, each once in Hom. (v. infr. I. 2), the common pres. being φθίνω, Od. 5.161, al. (also φθινύθω); impf. ἔφθινον Hdt. 3.29, Pl. Ti. 77a; fut. and aor. φθ(ε)ίσω, ἔφθ(ε)ισα and ἔφθισα (v. infr. II); pf. ἔφθικα v.l. in Dsc. Praef. 6 (cf. φθινάω), (ἀπ-) Them. Or. 28.341d; — Med. and Pass. (in same sense), fut. φθίσομαι (leg. φθείσομαι, in view of φθείσω, v. infr. II) Il. 11.821 (φθειται PGen. (ii BC)), 19.329, 24.86 (v.l.), Od. 13.384; aor.1 φθίσασθαι (ἀπο-) Q.S. 14.545; 3 pl. aor. Pass. ἔφθιθεν, v. ἀποφθίνω ; aor.2 ἐφθίμην, ἔφθισο A. Th. 971 (lyr.); ἔφθιτο Il. 18.100, Thgn. 1141 (nisi leg. ἔφθιται), A. Eu. 458, S. OT 962, E. Alc. 414 (lyr.); 3 pl. ἐφθίατο Il. 1.251; imper. 3 sg. φθίσθω (ἀπο-) 8.429; Ep. subj. φθίεται 20.173, φθιόμεσθα 14.87; opt. φθίμην (ἀπο-) Od. 10.51, φθῖτο (< φθῖτ΄) 11.330 (the v.l. φθεῖτ’ is incorrect); inf. φθίσθαι Il. 9.246, 13.667, Od. 14.117, 15.354, (κατα-) 2.183 (always with incorrect v.l. φθεῖσθαι); part. φθίμενος, v. infr. 1.2; rare in pf., ἔφθιται Od. 20.340, 3 pl. ἐξέφθινται A. Pers. 679 (lyr.). [Hom. has ι in φθίῃς (infr. I. 2), ι in ἔφθιεν (infr.), φθιόμεσθα, φθίεται ; ι always in fut. and aor. φθίσω, φθίσομαι, ἔφθισα (sed v. infr. II), cf. φθισήνωρ, φθισίμβροτος; ι always in aor. and pf. Pass. (v. supr.), exc. in opt. (v. supr.); — Hom. also uses ι in φθίνω (prob. fr. *φθινϜω, cf. φθίνυθω) whereas ι always in φθινω in Pi. and Trag., who use ι even in ἔφθισα, v. infr. II.] (Cf. ψίνω, ψινάς, ψίσις ; φθι- and ψι- correspond to Skt. kṣi-, pres. kṣiṇā´ti, kṣiṇóti, ΄he destroys΄, Pass. Kṣī΄yante ΄they perish΄, ákṣitas (= ἄφθιτος) ΄imperishable΄, fut. stem kṣeṣya- (= φθεισο-), aor. stem kṣeṣ- (= φθεισ-).)
decay, wane, of Time, πρίν κεν νὺξ φθῖτο (opt. aor.) first would the night be come to an end, Od. 11.330; τῆς νῦν φθιμένης νυκτός S. Aj. 141 (anap.); in this sense mostly in pres. φθίνω, φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα they wane or pass away, Od. 11.183, etc. ; μηδέ τοι αἰὼν φθινέτω let not thy life be wasted, 5.161; esp. of the moon, wane, [σελήνη] αὐξανομένη καὶ φθίνουσα Arist. Cael. 291b20; hence, in monthly reckoning, μηνῶν φθινόντων in the moon΄s wane, i.e. towards the month΄s end, 10.470, etc. ; later, μὴν φθίνων, the last decad, IG1². 298.17, 328.13, Th. 5.54, etc. ; opp. ἱστάμενος (ἵστημι B. III. 4), μεσῶν, but in Hom., the second half of the month (< τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός, τοῦ δ’ ἱσταμένοιο), Od. 14.162, 19.307. of the stars, decline, set, A. Ag. 7 (prob. interpol.). of persons, waste away, pine, perish, ὥς κε δόλῳ φθίῃς Od. 2.368 (perh. aor. subj. with ι metri grat.); ἤτοι ὁ τῆς ἀχέων φρένας ἔφθιεν was wasting away in mind, Il. 18.446 (perh. trans., causing his heart to pine; prob. impf., but possibly aor.); φθίνει καὶ μαραίνεται νόσῳ E. Alc. 203; ἐκ φόνων S. Tr. 558; οἱ φθίνοντες consumptive people, Hp. Aph. 3.10, cf. Epid. 1.24. of life, strength, etc., οὐ φθίνει ἀρετά Pi. P. 1.94; φθίνει μὲν ἰσχὺς γῆς φ. δὲ σώματος S. OC 610, cf. OT 665 (lyr.); ὕβρις… ἀνθεῖ τε καὶ πάλιν φ. Id. Fr. 786; ἥβην τὴν μὲν ἕρπουσαν πρόσω, τὴν δὲ φθίνουσαν Id. Tr. 548; τοῖς μὲν αὔξεται βίος, τῶν δὲ φθίνει E. Fr. 415.5, cf. Pl. Phd. 71b, Ti. 81b, etc. ; c. dat. modi, πόλις φθίνουσα μὲν κάλυξιν…, φθίνουσα δ’ ἀγέλαις S. OT 25; of things, fade away, disappear, ἐδεστὸν ἐξ αὑτοῦ φ. καὶ ψῇ Id. Tr. 677; τὸ σῶμα φθίνει Hp. Loc. Hom. 24; metaph, φθίνοντα Λαΐου θέσφατα S. OT 906 (lyr.), cf. Ant. 1013; — Pass., αὐτὸς φθίεται Il. 20.173, cf. 14.87; more freq. in fut. and aor., ἤδη φθ<ε>ίσονται 11.821, cf. 19.329, Od. 13.384; τηλόθι πάτρης ἔφθιτο Il. 18.100; δύο γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων ἐφθίατο 1.251; νούσῳ ὑπ’ ἀργαλέῃ φθίσθαι 13.667; νόσοις ὁ τλήμων ἔφθιτο S. OT 962; πρὸς φίλου ἔφθισο wast slain by…, A. Th. 971 (lyr.), cf. E. Med. 1414 (anap.); freq. in part. φθίμενος, slain, dead, Od. 11.558, al. ; χερσὶν ὑπ’ Ἀργείων φθίμενος Il. 8.359; ἐν πολέμῳ φθίμενον IG1². 976; φθίμενοι the dead, φθιμένοισι μετείην Od. 24.436; πενθήσει βασιλῆ φ. Orac. ap. Hdt. 7.220, cf. Euph. 21; φθιμένων ζῳῶν τε φωτῶν Pi. I. 4 (3).10 (28), cf. B. 5.83; φθιμένοισιν A. Th. 732 (lyr.); φθίμενος S. Tr. 1161, cf. Ant. 836 (anap.); μηδέτιν’ εἰπεῖν… φθιμένων E. Hec. 137 (anap.); less freq. c. Art. (cf. φθιτός), τὸν φθίμενον A. Th. 336 (lyr., codd.); τῶν φ. Id. Ag. 1023 (lyr.); τῶν πρότερον φ. Id. Ch. 403 (anap.); φ. δέμας, σῶμα, mortal, IG 9(1).882.9, 12 (Corc.); Φθιμένη Perishing, personified as a goddess, Φυσώ τε Φ. τε Emp. 123.1; rare in Prose, τοῖς φθιμένοις X. Cyr. 8.7.18. Causal, in fut. φθ(ε)ίσω, aor.1 ἔφθ(ε)ισα (usu. written φθίσω, ἔφθισα in codd., but correctly φθεισαν (Od. 20.67) in PHib. 1.23 (iii BC), φθείσει (Il. 6.407) in cod. A and Et. Gen. cod. B (Miller Mélanges 300)), cause to decay or pine away, consume, destroy, φθ(ε)ίσει σε τὸ σὸν μένος Il. 6.407; τὸν Πάτροκλος ἔμελλε φθ(ε)ίσειν 16.461, cf. 22.61; οἳ μεμάασιν Ὀδυσσῆος φθ(ε)ῖσαι γόνον Od. 4.741; ἵνα φθ(ε)ίσωμεν ἑλόντες αὐτόν 16.369; τόν ῥ’ ἔθελον φθ(ε)ῖσαι ib. 428; τοκῆας… φθ(ε)ῖσαν θεοί 20.67; rare in Trag. (only lyr., and in the form ἔφθισα), Μοίρας φθίσας A. Eu. 173; τὸν… ὑπὸ σῷ φθίσον κεραυνῷ S. OT 202; φυτὸν ἥμερον μήτε φθίνειν μήτε σίνεσθαι Pythag. ap. D.L. 8.23; νῦν σε μοῖρα… φθίνει, φθίνει dub. in S. El. 1414 (lyr., fort. σοι).

und impf. ἔφθιον, nur Il. 18.446, Od. 2.368, häufiger φθίνω, sowohl trans., als intr., fut. φθίσω und aor. ἔφθισα nur trans.; intr. fut. φθίσομαι, perf. und plusqpf. ἔφθιμαι und ἐφθίμην, auch synkop. aor. ἐφθίμην, φθίσθαι, φθίμενος, conj. φθίωμαι, φθίεται, Il. 20.173, φθιόμεσθα statt φθιώμεθα, Il. 14.87, opt. φθίμην, φθῖο, φθῖτο, Od. 10.51, 11.330 ; ἐφθικυῖαι hat Diosc. proœm. 1.1 p. 6 ; vgl. auch φθινύθω und ἀποφθίθω;
1) intr., abnehmen, schwinden, hinschwinden, vergehen ; von der Zeit, μηδέ τοι αἰὼν φθινέτω Od. 5.161, φθίνουσιν νύκτες, die Nächte schwinden hin, vergehen, 11.183, 13.338, 16.39 ; πρίν κεν νὺξ φθῖτο 11.330, eher wird die Nacht vergehen ; μηνῶν φθινόντων 10.470, 19.153, 24.143, d.i. indem die Monate abnahmen, hinschwanden, zu Ende gingen ; Od. 14.162, 19.307 τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός, τοῦ δ' ἱσταμένοιο, wenn der eine Monat zu Ende geht, der andere beginnt, d.h. zur Zeit des Neumondes ; μὴν ἱστάμενος ist auch geradezu die erste Hälfte eines Monats, μὴν φθίνων die zweite, Hes. O. 780 ; nach einer anderen Bestimmung, die auch im Attischen Kalender herrscht, wird der Monat in drei Decaden eingeteilt, μὴν ἱστάμενος, die ersten zehn Tage des Monats, die erste Dekade, μὴν μεσῶν, die zweite, und μὴν φθίνων, die dritte Dekade, z.B. Thuc. 5.54. – Οὐ φθίνει ἀρετά Pind. P. 1.90 ; von den Gestirnen, untergehen, ἀστέρας, ὅταν φθίνωσιν, ἀντολάς τε τῶν Aesch. Ag. 7 ; so auch vom Alter, ὁρῶ μὲν ἥβην, τὴν μὲν ἕρπουσαν πρόσω, τὴν δὲ φθίνουσαν Soph. Trach. 545 ; φθίνει μὲν ἰσχὺς γῆς, φθίνει δὲ σώματος O.C. 616, und öfter ; φθίνοντα γὰρ Λαΐου θέσφατ' ἐξαιροῦσιν ἤδη 906, d.i. nicht beachtet werden ; von Menschen, untergehn, sterben, ὥς κε δόλῳ φθίῃς Od. 2.368 ; ἢ αὐτὸς φθίεται Il. 20.173 ; ὄφρα φθιομεσθα 14.87 ; Νέσσου φθίνοντος Soph. Tr. 555, vgl. El. 1406, Ant. 691 ; und so bes. fut. und aor. med., ἤδη φθίσονται Il. 11.821, τηλόθι πάτρης ἔφθιτο Il. 18.100 ; ἤδη δύο γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων ἐφθίατο 1.251 ; χερσὶν ὑπ' Ἀργείων φθίμενος 8.359, vgl. 16.581, Od. 11.558, 24.436 ; νούσῳ ὑπ' ἀργαλέῃ φθίσθαι Il. 13.667 ; φθίμενος Pind. P. 4.112, N. 10.59, I. 7.60, der Tote, wie Tragg. oft, wie Orac. bei Her. 7.220, wie bei sp.D., Add. 5 (VII.305); πρὸς φίλου ἔφθισο Aesch. Spt. 954 ; ἔφθιθ' οὗτος οὐ καλῶς Eum. 436 ; νόσοις ὁ τλήμων ἔφθιτο Soph. O.R. 962 ; φθίνει καὶ μαραίνεται νόσῳ Eur. Alc. 201, u. öfter ; in Prosa viel seltener  : τοῖς ἐναντίοις φθίνει τε καὶ διόλλυται Plat. Phaedr. 246e ; φθίνει πᾶν im Ggstz von αὐξάνεται Tim. 81b, vgl. Phaed. 71b, und öfter im praes. und impf.; φθίμενος Xen. Cyr. 8.7.18.
2) trans., abnehmen oder schwinden machen, entkräften, aufreiben, vertilgen, zerstören ; und von Menschen, umbringen, töten ; φρένας ἔφθιεν, das Herz fraß er, zehrte es in Gram auf, Il. 18.446, was Andere intr. fassen ; so auch φθινύθω (s. oben); Sp. brauchen auch φθίνω so ; sonst nur fut. u. aor. act., φθίσει σε τὸ σὸν μένος, deine Kraft, dein Mut wird dich aufreiben, umbringen, Il. 6.407 ; ὃν Ζεὺς φθίσει 22.61 ; τόν οἱ Πάτροκλος ἔμελλεν φθίσειν 16.461, τοκῆας μὲν φθίσαν θεοί Od. 20.67 ; οἳ μεμάασιν Ὀδυσσῆος φθῖσαι γόνον 4.741, wie 16.428 ; ἵνα φθίσωμεν ἑλόντες αὐτόν ib. 369 ; παλαιγενεῖς δὲ μοίρας φθίσας Aesch. Eum. 165 ; τὸν μέλεον φθίσας Soph. Trach. 1032 ; τὸν ὑπὸ σῷ φθίσον κεραυνῷ O.R. 202.
[Ι ist in φθίω praes. conj. Od. 2.368 lang, im impt. ἔφθιεν kurz Il. 18.446 ; im fut. u. im aor. act. ist es nur lang, z.B. Il. 16.461, 22.61, 24.86, Od. 20.67, dagegen im perf., plusquampf. und aor. sync. med. immer kurz, außer im opt. des letzteren, Od. 10.51, 11.330. – In φθίνω ist ι bei den Epikern lang, bei den Attikern kurz, auch schon bei Pind. P. 1.90. – In ἀποφθιεῖν braucht Soph. Aj. 1027, in ἀποφθίσαι Trach. 709 das ι kurz.]