'(avec double conjug. : du th. τυπ- : ao.1 ἔτυψα, ao.2 ἔτυπον [ῠ]; pass. ao.2 ἐτύπην [ῠ]; pf. τέτυμμαι ; parallèlement du th. τυπτε- : f. τυπτήσω, ao. ἐτύπτησα, pf. τετύπτηκα ; pass. f. τυπτήσομαι, p. τετύπτημαι) :
   I frapper de près, p. opp. à βάλλω, frapper de loin, IL. 11, 191, 206 ; 15, 495, etc. ; particul. :
      1 frapper, battre : τύπτειν ῥοπάλοισιν, IL. 11, 561, frapper avec des bâtons noueux ; τινὰ σκήπτρῳ, SOPH. O.R. 811, frapper qqn avec un bâton ; ταῖς χερσίν, PLUT. M. 207 d ; μάστιγι, PLAT. Leg. 879 e, frapper avec les mains, avec un fouet ; τ. τινὰ πληγάς, ANT. 127, 13, donner des coups à qqn ; τύπτεσθαι πολλάς (s.-e. πληγάς) AR. Nub. 972, etc. ; PLAT. Leg. 917 d, etc. recevoir de nombreux coups de bâton ; τῇ μάστιγι, PLAT. Leg. 881 c recevoir des coups de fouet ;
      2 p. ext. frapper avec une arme, blesser : τ. ξίφει, IL. 4, 531, etc. ; ξίφεσίν τε καὶ ἔγχεσιν, OD. 24, 527, frapper avec un glaive, des épées et des lances ; τ. μνηστῆρας, OD. 22, 302, frapper parmi les prétendants ; σχεδίην, IL. 5, 830, porter un coup ; τ. ἠέρα, IL. 20, 446, frapper dans le brouillard ; au pass. être frappé, blessé, IL. 13, 288 ; 15, 495, etc. ; OD. 22, 309 ; 24, 185, etc. ; καιρίῃ (s.-e. πληγῇ) τετύφθαι, HDT. 3, 64, recevoir un coup mortel, être blessé mortellement ; ἕλκεα, ὅσσ' ἐτύπη, IL. 24, 421, toutes les blessures qui lui avaient été faites ; δουρὶ τυπείς, IL. 11, 191, 206, etc. ; τυπεὶς ὑπὸ δουρί, IL. 11, 433, etc. frappé d’une lance ;
      3 postér. frapper avec une arme de jet : τινὰ τοῖς λίθοις τ. POL. 3, 53, 4, frapper qqn avec des pierres, lancer des pierres à qqn ; au pass. τύπτεσθαι ὑπὸ δορὸς πολεμίου, AR. Ach. 1194, être frappé par une lance ennemie ;
      4 en parl. de blessures faites par des animaux ou des objets inanimés, frapper, piquer, blesser ; en parl. de blessures faites par un serpent, ANACR. 40, 10 ; par un sanglier, THCR. Idyl. 30, 20, etc. ; par des guêpes, XÉN. Hell. 4, 2, 12 ; en parl. de vaisseaux frappés par l’éperon, DS. 13, 46 ; en ces divers sens, la place où l’on est frappé, atteint ou blessé, se met à l’acc. ou se désigne au moyen de prépos. : γαστέρα γάρ μιν τύψε παρ' ὀμφαλόν, IL. 21, 180, il l’atteignit au ventre, près du nombril ; δουρὶ νῶτα τυπείς, PD. N. 9, 62, frappé d’une lance dans le dos ; τ. τινὰ μέσην κατὰ γαστέρα, IL. 17, 313 ; 13, 782 ; 21, 117, frapper qqn au milieu du ventre ; τ. τινὰ ἐς τὸν ὦμον, XÉN. Cyr. 5, 4, 5 ; ἐπὶ κόρρης, PLAT. Gorg. 527 a ; ἐπὶ τὴν σιαγόνα, NT. Luc. 6, 29, frapper qqn à l’épaule, à la tempe, à la mâchoire ;
      5 p. anal. frapper, heurter, fouler : τ. χθόνα μετώπῳ, OD. 22, 86, frapper le sol avec le front, càd. tomber blessé ; ἴχνια πόδεσσιν, IL. 23, 764, presser la trace avec les pieds, càd. suivre de très près (avant que la poussière soit retombée) ; ἅλα ἐρετμοῖς, OD. 4, 580, etc. frapper la mer avec des rames, càd. ramer ; ζέφυρος λαίλαπι τύπτων, IL. 11, 306, le vent d’ouest frappant avec une violence de tempête ; αὐγὴ τύψασα σεληναίης κύκλον, POÈT. (PLUT. M. 929 e) lumière qui a frappé le cercle de la lune, qui l’éclaire ; en parl. d’odeurs, ANTH. 9, 558 ;
      6 fig. frapper : ἡ ἀληθηΐη ἔτυψε Καμϐύσεα, HDT. 3, 64, la vérité frappa Cambyse ; τὸν δ' ἄχος κατὰ φρένα τύψε βαθεῖαν, IL. 19, 125, la douleur le blessa au plus profond de l’âme ; ξυμφορᾷ τετυμμένος, ESCHL. Eum. 509, frappé par le malheur ;
   II Moy. :
      1 intr. se frapper, particul. se frapper la poitrine, en signe de deuil, HDT. 2, 40, 85 ; avec l’acc. de l’objet regretté : τύπτεσθαί τινα, HDT. 2, 42, 61, etc. porter le deuil de qqn ;
      2 tr. frapper sur soi-même : τὰ πρόσωπα τυπτόμενοι καὶ βοῶντες, PLUT. Alex. 3, se frappant le visage et criant ; cf. JOS. A.J. 7, 10, 5.

➳ La conjug. en τυπ- est la seule employée chez les plus anciens écrivains ; la conjug. en τυπτε- est postérieure, f. τυπτήσω, AR. Nub. 1444, etc. ; PLAT. Gorg. 527 a, etc. ; ao. ἐτύπτησα, ARSTT. Pol. 2, 9 (12), 9 ; PHILSTR. V. soph. 2, 1, p. 555 ; SOPATER (W. 8, 228) ; pf. τετύπτηκα, PHILSTR. V. soph. 2, 10, p. 588 ; RHÉT. 4, 309 W. ; pass. ao. ἐτυπτήθην, ZÉNOB. 2, 68 ; pf. τετύπτημαι, LUC. Demon. 16 ; RHÉT. 9, 607 W., etc. ; part. ao.2 épq. τετύποντες, CALL. Dian. 61 ; fut. moy. τυπτήσομαι, au sens pass. AR. Nub. 1379.

Étym. p. *τυπ-ϳω, de la R. indo-europ. *(s)teup-, pousser, frapper ; cf. lat. stupeō.

'

Il. 11.561, etc. ; fut. τύψω Nonn. D. 44.160, Hierocl. Facet. 200; aor.1 ἔτυψα, Ep. τύψα, Il. 13.529, al., Emp. 43, Hdt. 3.64, but rare in Trag. and Att., as A. Eu. 156 (lyr.), [Lys.] Fr. 20 S. ; Att. fut. τυπτήσω Ar. Nu. 1443, Pl. 21. Pl. Grg. 527a, D. 21.204; aor.1 ἐτύπτησα first in Arist. Pol. 1274b20 (as v.l.), then Philostr. VS 2.1.8, Aesop. 66, Hierocl. Facet. 86; aor.2 ἔτυπον E. Ion 766 (lyr.); Ep. part. τετυπόντες Call. Dian. 61 (perh. pf. τετύποντες); pf. τέτυφα only in Theodos. Can. p. 47 H. ; τετύπτηκα Poll. 9.129, Philostr. VS 2.10.3; — Med., Hdt. 2.61, Plu. Alex. 3, etc., (κατ-) Sappho 62; aor.1 ἐτυψάμην Luc. Asin. 14, (ἀπ-) Hdt. 2.40; fut. (in pass. sense) τυπτήσομαι Ar. Nu. 1379; — Pass., aor.1 ἐτύφθην Plu. Galb. 26, Gp. 18.17.7, Hierocl. Facet. 138, Zen. 2.68; ἐτυπτήθην Ph. 2.323; aor.2 ἐτύπην [υ] Il. 11.191, Pi. N. 1.53, A. Pr. 363, Ar. Ach. 1194 (lyr.), Alciphr. 3.57; pf. τέτυμμαι Il. 13.782, A. Th. 889 (lyr.), Eu. 509 (lyr.), inf. τετύφθαι Hdt. 3.64; τετύπτημαι Luc. Demon. 16, Arg. D. 54; — In Att. and LXX the fut. and aor. are supplied by πατάσσω, e.g. τύπτει… καὶ καταβάλλει πατάξας Lys. 13.71; later sts. by παίω, e.g. ὁ δὲ παίσας ἐπερωτᾷ ποτέρᾳ τετύπτηκεν Poll. 9.129; the pf. by πλήσσω· the Pass. partly (esp. in pf. and aor.) by πλήσσω ; a complete paradigm of this verb is given by Theodos. Can. p. 43 H., al. :
beat, strike, smite, τύπτουσιν ῥοπάλοισι (sc. τὸν ὄνον) Il. 11.561; ἀμφὶ δέ μιν σφυρὰ τύπτε καὶ αὐχένα δέρμα 6.117; ἴχνια τύπτε πόδεσσι πάρος κόνιν ἀμφιχυθῆναι 23.764; χθόνα τύπτε μετώπῳ Od. 22.86; ἅλα τύπτον ἐρετμοῖς 4.580, 9.104, al. ; but in Hom. mostly with weapons of war, [ξίφει], δουρί, ἄορι, Il. 4.531, 13.529, 20.378; ἐγχείῃσιν 13.782 (Pass.); φασγάνῳ Od. 22.98; σκήπτρῳ τυπεὶς ἐκ τῆσδε χειρός S. OT 811; μάστιγι Lex ap. Aeschin. 1.139 (Pass.); c. acc. cogn., τ. τινὰ σχεδίην (sc. πληγήν) Il. 5.830; πληγὰς τ. τινά Antipho 4.3.1, v. infr. III. 2; the part struck is sts. in acc., γαστέρα γάρ μιν τύψε παρ’ ὀμφαλόν Il. 21.180, cf. Pi. N. 9.26, E. Andr. 1150, etc. ; with a Prep., Φόρκυνα… κατὰ γαστέρα τύψε Il. 17.313; ἐγκύμονά τις ἔτυψε κατὰ γαστρός [Lys.] l.c. ; τ. τινὰ εἰς τὸν ὦμον X. Cyr. 5.44.5; ἐπὶ κόρρης Pl. Grg. 527a; ἐπὶ τὴν σιαγόνα Ev. Luc. 6.29; τ. χαλκώματα beat pots and pans (to make a noise), Sor. 2.29; abs., strike, τύπτε δ’ ἐπιστροφάδην Il. 21.20, cf. Od. 22.308, Ar. Ra. 610; τ. καὶ πνίγων Antipho 4.1.6; Ζέφυρος λαίλαπι τύπτων beating with fury, Il. 11.306, cf. Pi. P. 6.14 (s.v.l.). even of missiles, ἐκ χειρὸς τοῖς λίθοις τύπτοντες Plb. 3.53.4; whereas Hom. opposes τύπτειν to βάλλειν, δουρὶ τυπεὶς ἢ βλήμενος ἰῷ Il. 11.191 = 206, cf. 15.495, al. later, sting, ὄφις υ’ ἔτυψε μικρός Anacreont. 33.10; ὑπὸ σφηκῶν τύπτεσθαι X. HG 4.2.12, cf. Gp. l.c. ; πόδα κάκτος τ. Theoc. 10.4; οἱ βασιλεῖς [μελιττῶν]… οὐ τύπτουσιν Arist. HA 553b6. metaph, τὸν δ’ ἄχος ὀξὺ κατὰ φρένα τύψε βαθεῖαν sharp grief smote him to the heart, Il. 19.125; Καμβύσεα ἔτυψε ἡ ἀληθείη Hdt. 3.64; ἔτυπεν ὀδύνα με πλευμόνων ἔσω E. Ion 766 (lyr.); ξυμφορᾷ τετυμμένος A. Eu. 509 (lyr.); ἀνίαισι τυπείς Pi. N. 1.53; τύπτειν τὴν συνείδησίν τινος ἀσθενοῦσαν wound his conscience, 1 Ep. Cor. 8.12; of divine punishment, ἐγώ εἰμι Κύριος ὁ τύπτων LXX Ez. 7.6 (9); τύπτειν σε μέλλει ὁ θεός Act. Ap. 23.3.
strike a coin, ἐξ ἀργύρου τυπτόμενον νόμισμα Hero Mens. 60. Med. τύπτομαι, beat, strike oneself, esp., like κόπτομαι, beat one΄s breast for grief, Hdt. 2.61; c. acc. pers., mourn for a person, ib. 42, 132. Pass., to be beaten, struck, or wounded, δουρὶ τυπείς Il. 11.191; ὑπὸ δουρί ib. 433; δορὸς ὕπο Ar. Ach. 1194 (lyr.); κράτων τυπτομένων Od. 22.309. c. acc. cogn., receive blows or wounds, ἕλκεα… ὅσσ’ ἐτύπη Il. 24.421; τύπτομαι πολλάς (sc. πληγάς) I get many blows, Ar. Nu. 972 (anap.), cf. Pax 644 (troch.), Ra. 636, Lex ap. Aeschin. 1.139; c. dat., καιρίῃ (sc. πληγῇ) τετύφθαι Hdt. 3.64; v. supr. I. 1.

schlagen ; Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 2. Aufl. S. 204 ; Att. Prosa : τύπτω (τύπτομαι usw.), τυπτήσω (Ar. Nub. 1443 Plat. Hipp. maj. 292b), τυπτητέος (Demosth. 54.44); Homer : τύπτουσιν, τύπτον, τυπτομένων u. dgl., τύψε(ν), τύψῃ, τύψον, τύψας, perf. pass. τετυμμένω Il. 13.782, ἐτύπη, τυπείης, τυπείς ; bei Andern : fut. τύψω, aor. ἐτύπτησα, aor. ἔτυπον und τέτυπον, perf. τετύπτηκα, perf. pass. τετύπτημαι, aor. pass. ἐτυπτήθην, vgl. Lobeck Phryn. 764, Jacobs AP 483 Ach.Tat. 830, fut. pass. τυπτήσομαι Ar. Nub. 1379, wofür Buttmann Ausf. Gr. Sprachl. 2. Ausg. Bd. 2 S. 87 τυπήσομαι will. – Τύπτω gehört zu den Verben, durch welche Homer nur den Angriff ἐκ χειρός bezeichnet, bei dem der Angreifende sich von der Waffe nicht trennt, wie beim Wurf und beim Schuß, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 51–70. Nach Homer ist der Gebrauch von τύπτειν freier ; Hermesian. bei Athen. 13.71 vs. 63 ὑπὸ σκολιοῖο τυπέντα τόξου, Pfeilschuß ; Polyb. 3.53.4 τοῖς μὲν τὰς πέτρας ἐπικυλίοντες, τοὺς δ' ἐκ χειρὸς τοῖς λίθοις τύπτοντες, Steinwürfe ; vgl. Soph. Aj. 255 πεφόβημαι λιθόλευστον Ἄρη ξυναλγεῖν μετὰ τοῦδε τυπείς. – Mit einem Stocke hauen, οἱ δέ τε παῖδες τύπτουσιν (τὸν ὄνον) ῥοπάλοισιν Il. 11.560 ; vgl. Soph. O.R. 811 ; τύπτειν τῇ μάστιγι Plat. Legg. IX.879e ; oft von scharfen Angriffswaffen, φασγάνῳ, ἄορι, ξίφεϊ, δουρί, ἔγχεσι, ἐγχείῃσι, Il. 4.531, 13.529, 524 u. sonst ; auch ohne näher bestimmenden dat., κατὰ γαστέρα τύψεν 17.313, Od. 22.308 ; Ggstz βάλλειν Il. 11.191, 15.495, 20.378, 462, 22.68 ; sylleptisch, d.h. von beiden Arten der Verwundung, Wurf und Schlag zusammen, Il. 13.782 ; – τύπτειν εἰς τὸν ὦμον Xen. Cyr. 5.4.5 ; τὸν ἄνδρα τύπτειν τὰς πληγάς, ἐξ ὧν ἀπέθανεν Antiph. 4 γ 1. – Auch von Bienen, Skorpionen, Schlangen, = stechen. – Uebertragen, ἄχος ὀξὺ κατὰ φρένα τύψε βαθεῖαν, verwundete ihn tief in der Seele, Il. 19.125 ; ἡ ἀληθηΐη ἔτυψε Καμβύσεα, die Wahrheit traf, verletzte den Kambyses, Her. 3.64 ; ἀνίαις τυπείς, Pind. N. 1.53 ; ξυμφορᾷ τετυμμένος Aesch. Eum. 485 ; διανταῖος ἔτυπεν ὀδύνα με Eur. Ion. 766. – Ohne feindlichen Sinn, Il. 6.117 ἀμφὶ δέ μιν σφυρὰ τύπτε καὶ αὐχένα δέρμα κελαινόν, ἄντυξ ; ἅλα τύπτειν ἐρετμοῖς, das Meer mit Rudern schlagen, Od. oft ; χθόνα μετώπῳ τύπτειν, den Erdboden mit der Stirn schlagen, zu Boden stürzen, 22.86 ; ἴχνια πόδεσσι τύπτειν, die Spur mit den Füßen treten, Il. 23.764 ; νέφεα Ζέφυρος στυφελίξῃ, βαθείῃ λαίλαπι τύπτων, mit Sturmesgewalt peitschend, 11.306 ; vgl. Pind. P. 6.14 ; Folgde.
Med. sich schlagen, bes. sich die Brust schlagen, als Zeichen der Trauer, Her. oft ; τύπτεσθαί τινα, Einen betrauern, 2.42, 61, 132 ; Plut. Alex. 3 διέθεον τὰ πρόσωπα τυπτόμενοι καὶ βοῶντες.
Pass. geschlagen, verwundet werden, δουρὶ νῶτα τυπέντα Pind. N. 9.26 ; πλευρὰ φασγάνῳ τυπείς Eur. Andr. 1151 ; auch die Verwundung, der Schlag im accus. dabei, Schläge, Wunden empfangen, ἕλκεα, ὅσσ' ἐτύπη Il. 24.421 ; τύπτομαι πολλάς, sc. πληγάς, ich bekomme viele Schläge, Ar. Nub. 959 ; τύπτεσθαι τῇ δημοσίᾳ μάστιγι πεντήκοντα πληγάς Aesch. 1.139.

τύπτω
[in LXX chiefly for hi. ;]
to strike, smite, beat: with accusative, Mat.24:49, Mrk.15:19, Luk.12:45, Act.18:17 21:32 23:2-3; of mourners, τὰ στήθη, Luk.18:13 23:48; ἐπὶ τ. σιαγόνα, Luk.6:29; εἰς τ. κεφαλήν, Mat.27:30. Metaph., of God inflicting evil: Act.23:3 (cf. Exo.8:2, Eze.7:9, al.); of disquieting conscience, 1Co.8:12.†
(AS)