'(f. σφαλῶ [ᾰ], ao.1 ἔσφηλα, pf. réc. ἔσφαλκα ; pass. f. 1 σφαλοῦμαι, f.2 σφαλήσομαι [ᾰ], ao.2 ἐσφάλην [ᾰ], pf. ἔσφαλμαι) faire glisser, d’où :
      1 faire tomber, abattre, renverser, IL. 23, 719 ; THCR. Idyl. 24, 110 ; A.RH. 3, 1310 ; ἐπὶ τὴν γῆν, DS. 14, 23 ; εἰς τὴν γῆν, LGS 4, 12, jeter à terre ; joint à καταϐαλεῖν, PLUT. Syll. 29 ; en parl. d’un trait qui frappe qqn, OD. 17, 464 ; d’un cheval qui renverse son cavalier, XÉN. Eq. 3, 9 ; au pass. tomber, en parl. d’un cavalier, XÉN. Eq. 7, 7 ; HIPP. 8, 9 ; d’un cheval, PLUT. Phil. 18 ;
      2 faire vaciller, faire chanceler : αἱ πόσεις σφ. σώματα, XÉN. Lac. 5, 4 ; γνώμας, XÉN. Cyr. 8, 8, 10, la boisson fait chanceler les corps, les intelligences ; d’où au pass. vaciller, chanceler, en parl. des gens ivres, AR. Vesp. 1324 ; ὑπὸ οἴνου, XÉN. Lac. 5, 7, par l’effet du vin ; σφ. καὶ ταῖς γνώμαις καὶ τοῖς σώμασι, XÉN. Cyr. 1, 3, 10, chanceler de corps et d’esprit ; d’où fig. mettre en danger : ναῦς, THC. 7, 67, des vaisseaux ;
      3 tourner sur le côté, faire chavirer (un navire) acc. PLUT. Them. 14 ; POLYEN 3, 11, 13 ;
      4 fig. précipiter, renverser, faire tomber dans le malheur, abattre, acc. en parl. de la fortune qui renverse les orgueilleux, etc. EUR. Hipp. 6, fr. 256 Nauck, etc. ; abs. EUR. Hipp. 261 ; avec un n. de ch. pour rég. renverser (une maison, une race, etc. EUR. Med. 196, etc. ; une ville, THC. 3, 37 ; 5, 16 ; les forces de l’ennemi, p. opp. à σῴζειν, XÉN. Hier. 10, 7) ; σφ. δίκαν, EUR. Andr. 780, faire fléchir le droit ; avec une prép. σφ. ἀπ' ἐλπίδος, LUC. Dem. enc. 29, faire perdre l’espoir ; au pass. tomber, échouer, souffrir un dommage, subir un malheur ou un échec, HDT. 7, 168 ; THC. 1, 143, etc. ; XÉN. Mem. 2, 4, 6, etc. ; SOPH. Tr. 297, 719 ; κεῖνος εἰ σφαλήσεται, SOPH. Tr. 719, s’il lui arrive un malheur ; au sens mor. σφαλεῖσαι, ἐσφαλμέναι γυναῖκες, EUR. fr. 496 Nauck, femmes tombées, déshonorées ; avec un dat. : τύχαις σφ. THC. 2, 87, subir des revers de fortune. ; avec une prép. : ὑπὸ νόσων σφ. PLAT. Rsp. 396 d, être éprouvé par les maladies ; cf. PLUT. M. 541 b ; avec un acc. : ἤν τι σφαλώμεθα, THC. 1, 140, etc. si nous subissons qqe échec ou qqe dommage ; cf. XÉN. Mem. 2, 2, 12 ; AR. Ran. 689 ; σφαλλόμενοι τὰ πλείω, THC. 7, 55, échouant le plus souvent ; ἐλάχιστα ἐσφαλμένοι, THC. 1, 69 ; XÉN. Hell. 7, 1, 9, ayant subi des dommages très légers ; μή τι σὸν σφαλῇ στόμα, EUR. Hipp. 100, que ta bouche ne commette pas une erreur ; avec le rég. de la chose au sujet de laquelle on subit un dommage : σφ. παρασκευῇ, THC. 2, 67, échouer dans ses préparatifs ; ἐν τῇ μάχῃ, XÉN. Hell. 7, 2, 2, échouer dans le combat ; ἐν τῷ διανοεῖσθαι μεγάλα σφ. XÉN. Mem. 3, 12, 6, faire de graves erreurs de raisonnement ; avec l’acc. ἐσφάλη τόδε, SOPH. Aj. 1136, il a échoué dans ce combat ; σφάλλεσθαι τὸν λογισμόν, PLUT. Syll. 15, courir un danger dans sa façon de raisonner, de calculer ; agir d’une façon déraisonnable, imprudente ; avec le gén. : σφ. ἀνδρός, SOPH. Tr. 1113, perdre un homme, être privé de lui ; τοῦ παντός, PLUT. Brut. 20, perdre tout ;
      5 induire en erreur, tromper, égarer : τινά, HDT. 7, 142 ; SOPH. Aj. 452 ; XÉN. Mem. 4, 6, 1 ; PLAT. Ep. 351 d, etc. qqn ; au pass. s’égarer, se faire illusion, se tromper, commettre une erreur, SOPH. El. 1481, O.C. 75 ; EUR. Andr. 897 ; τι, PLAT. Rsp. 361 f ; ἔν τινι, HDT. 7, 10 ; PLAT. Prot. 361 d, etc. ; περί τι, PLAT. Rsp. 451 a, en qqe ch. ; περί τινος, PLUT. M. 164 c, au sujet de qqe ch. ; σφ. πείρᾳ του, THC. 1, 70 ; 2, 43, se tromper dans l’essai de qqe ch., se tromper dans son calcul, éprouver un mécompte ; σφ. διανοίᾳ, PLAT. Soph. 229 c ; γνώμῃ, THC. 4, 18 ; ou τὴν γνώμην, CLÉARQ. (ATH. 590 c) se tromper dans ses pensées, dans son calcul ; avec le gén. σφ. δόξης, THC. 4, 85 ; γνώμης, THC. 4, 28, se voir déçu dans son attente, dans sa manière de voir ; τοῦ αὐχήματος, THC. 7, 66, dans sa confiance exagérée ; τῆς ἐλπίδος, LUC. Nec. 6, dans son espérance ; τῆς ἀληθείας, PLAT. Crat. 436 c, échouer dans la recherche de la vérité ; avec l’inf. PLUT. M. 711 b, se faire illusion sur ce point que, etc. ; avec le part. ἐὰν ἀποκρινάμενος σφάλληται, PLAT. Theæt. 166 a, s’il se trompe dans sa réponse, s’il fait une réponse inexacte ;

Moy. (f. σφαλοῦμαι) :
      1 intr. vaciller, chanceler, XÉN. Conv. 2, 26 ;
      2 tr. laisser tomber : πρὸς γαῖαν δέμας, EUR. Bacch. 744, leurs corps à terre, en parl. de taureaux.

➳ Prés. 3 pl. dor. σφάλλοντι, THCR. Idyl. 24, 110. Ao. dor. ἔσφαλα [φᾱ] PD. O. 2, 81, etc.

Étym. R. indo-europ. *(s)g^whh₂el-, trébucher ; cf. sscr. skhálate.

'

S. Fr. 192, Hdt. 7.16. αʹ, etc. ; fut. σφαλῶ Th. 7.67; aor.1 ἔσφηλα, Ep. σφῆλα Od. 17.464, Dor. ἔσφαλα Pi. P. 8.15; but the intrans. ἔσφαλεν LXX Jb. 21.10, Si. 13.22, Am. 5.2, opt. σφάλαι ib. Jb. 18.7, are prob. forms of a Hellenistic aor.1 ἔσφαλα (presupposing ἔσφαλον as ἦλθα presupposes ἦλθον, etc.); pf. ἔσφαλκα Plb. 8.9.2; — Pass., fut. σφαλήσομαι S. Tr. 719, 1113, Th. 3.14, etc. ; freq. in med. form σφαλοῦμαι, S. Fr. 588, X. Smp. 2.26; aor. ἐσφάλην [α] Alc. Supp. 27.13 (prob.), Hdt. 4.140, Th. 8.24, etc. ; ἐσφάλθην only in Gal. 5.62; pf. ἔσφαλμαι E. Andr. 896, Pl. Cra. 436c; plpf. ἔσφαλτο Th. 7.47 : — make to fall, overthrow, properly by tripping up, trip up in wrestling, οὔτ’ Ὀδυσεὺς δύνατο σφῆλαι οὔδει τε πελάσσαι Il. 23.719; οὐδ’ ἄρα μιν σφῆλεν βέλος Od. 17.464; Ἕκτορα Pi. O. 2.81; ἀλλάλους σφάλλοντι παλαίμασι Theoc. 24.112; [πώλους] E. Hipp. 1232; γόνυ τινός Id. Heracl. 128; τινὰ γνύξ A.R. 3.1310; τινὰ ἐπὶ τὴν γῆν D.S. 14.23; τὸ μὴ ὑπερπίνειν ἧττον ἂν καὶ σώματα καὶ γνώμας σ. X. Cyr. 8.8.10, cf. 1.3.10 (Pass.); σ. ναῦς throw them on their beam-ends, Plu. Them. 14, cf. Polyaen. 3.11.13; [ἵπποι] ἔσφηλαν (gnomic aor.) τὸν ἀναβάτην throw him, X. Eq. 3.9; — Pass., to be tripped up, Φρυνίχου παλαίσμασιν Ar. Ra. 689 (troch.); of a drunken man, σφαλλόμενος προσέρχεται reeling, staggering, Id. V. 1324, cf. Heraclit. 117; σ. ὑπὸ οἴνου X. Lac. 5.7, cf. AP 11.26 (Marc. Arg.); σ. ἵππος Plu. Phil. 18; σ. [ἱππεύς] is thrown, X. Eq. 7.7. generally, cause to fall, overthrow, βία καὶ μεγάλαυχον ἔσφαλεν Pi. P. 8.15; ἀνθρώπων κακῶν ὁμιλίαι σ. τινά Hdt. 7.16. αʹ; σμικροὶ λόγοι ἔσφηλαν ἤδη καὶ κατώρθωσαν βροτούς S. El. 416; σφάλλω… ὅσοι φρονοῦσιν εἰς ἡμᾶς μέγα E. Hipp. 6; [ὀργὴ] πλεῖστα… σ. βροτούς Id. Fr. 31; ἡ καταφρόνησις, ἡ ἀπειρία σ. τινά, Th. 1.122, 2.87; abs., ἀτρεκεῖς ἐπιτηδεύσεις φασὶ σφάλλειν πλέον ἢ τέρπειν E. Hipp. 262 (anap.); also of things, ἁμαρτίαι σ. τὴν σωτηρίαν S. Fr. 192; δειναὶ τύχαι σ. δόμους E. Med. 198 (anap.); σ. τὰς πόλεις Th. 3.37, etc. ; σ. δίκαν E. Andr. 780 (lyr.); σφάλλων, name of a throw of the dice, Eub. 57.5 (s.v.l.); — Pass., to be overthrown, fall, esp. of persons falling from high fortunes, σφαλεὶς γὰρ οὐδεὶς εὖ βεβουλεῦσθαι δοκεῖ Chaerem. 26, cf. S. Tr. 297, 719, E. Fr. 262.2, etc. ; ἢν σφαλῇ [ἡ Ἑλλάς] Hdt. 7.168; ἢν ἄρα τι σφαλλώμεθα, opp. κατορθοῦν, Th. 1.140, cf. Ar. Ra. 736 (troch.), Pl. 351; σφαλλομένους ἐπανορθῶν X. Mem. 2.4.6; ταῖς τύχαις σφάλλεσθαι Th. 2.87, cf. 43; ὑπὸ νόσων, ἐρώτων, μέθης ἐσφαλμένος, Pl. R. 396d; ὑπὸ χρόνων τι σ.
suffer from length of time, Id. Lg. 769c; c. dat. modi, σφάλλεσθαι ἀξιόχρεῳ δυνάμει Th. 6.10; τοῖς ἀγῶσι Id. 7.61; τοῖς ὅλοις Plb. 1.43.8; with a Prep., ἐν τῇ μάχῃ X. HG 7.2.2, cf. Hdt. 7.50; τι ἐν τοῖς λόγοις Pl. Grg. 461d; περί τι Id. R. 451a; περί τινος Plu. 2.164c; with neut. Adj., σφάλλεσθαι ἓν μέγα Pl. Lg. 648e; ἐν τοῖς δικασταῖς, κοὐκ ἐμοί, τόδ’ ἐσφάλη this mishap took place by means of…, S. Aj. 1136; οὔ τι μὴ σφαλῶ γ’ ἐν σοί I shall not fail in thy business, Id. Tr. 621.
baffle, balk, frustrate, of an oracle, Hdt. 7.142; θεὰ ἤδη μ’… ἔσφηλεν S. Aj. 452, cf. E. Alc. 34 (anap.), Andr. 223; ἐκ τοῦ φανεροῦ τὴν πόλιν σ. Aeschin. 3.125; — Pass., err, go wrong, be mistaken, κατὰ γνώμην Hdt. 7.52; abs., S. El. 1481, E. IA 1541, etc. ; μῶν ἐσφάλμεθ’ ; am I mistaken? Id. Andr. 896; ἡ ψυχὴ πολλὰ σφάλλεται Isoc. 1.32; γνώμῃ σφαλέντες Th. 4.18; διανοίᾳ σ. Pl. Sph. 229c; so σ. τὴν γνώμην, τὸν λογισμόν, Clearch. 23, Plu. Sull. 15; c. inf., οὐκ ἂν σφαλείη… ἑλέσθαι be led astray into choosing, Id. 2.711b. Pass. also, c. gen. rei, to be balked of or foiled in a thing, ἦ καὶ πατήρ τι σφάλλεται βουλευμάτων ; A. Eu. 717; γάμων, δόξης, τύχης, E. Or. 1078, Med. 1010, Ph. 758; τῆς δόξης Th. 4.85; τοῦ αὐχήματος Id. 7.66, cf. 5.110; οὐκ ἔσφαλται τῆς ἀληθείας Pl. Cra. 436c; τῶν πραγμάτων ᾗ ἔχει Id. Hp. Mi. 372b; ἀνδρός lose him, S. Tr. 1113; τοῦ παντός Plu. Brut. 20; — σφάλλειν τινὰ ἀπ’ ἐλπίδος cast him down from his hope, Luc. Dem. Enc. 29.

aor. σφήλας Thuc. 5.16, perf. ἐσφαλκέναι Pol. 8.11, – fällen, zum Fallen bringen, zu Boden werfen, οὔτ' Ὀδυσεὺς δύνατο σφῆλαι οὔδει τε πελάσσαι, Il. 23.719 ; bes. fällen = erlegen, töten ; οὐδ' ἄρα μιν σφῆλεν βέλος, Od. 17.464 ; ὃς Ἕκτορ' ἔσφαλε, Pind. Ol. 2.81 ; βία δὲ καὶ μεγάλαυχον ἔσφαλεν ἐν χρόνῳ, P. 8.15, vgl. I. 3.53 ; Ggstz κατορθόω, Soph. El. 408 ; δειναὶ τύχαι σφάλλουσι δόμους, Eur. Med. 198 ; sp.D., σφάλλομαι ἀκρήτῳ μεμεθυσμένος, M.Arg. 17 (XI.26); τὸν ἀναβάτην, vom Pferde gesagt, Xen. de re Eq. 3.9 ; – übh. in Schaden, Unglück bringen, pass. in Schaden, Unglück kommen, Unglück haben, εἰ σφαλήσεται, Soph. Trach. 716 ; ταρβεῖν τὸν εὖ πράσσοντα μὴ σφαλῇ ποτε, 296 ; auch τινός, zum Unglück beraubt werden, ἀνδρὸς τοῦδέ γ' εἰ σφαλήσεται Ἑλλάς, 1103 ; ähnlich γάμου ἐσφάλης, Eur. Or. 1078, vgl. Med. 1010 ; εἰ τοῦδε σφάλλοιντο, Thuc. 5.110 ; eine Niederlage erleiden, Her. 7.168 ; zweifelhaft, ungewiß, verlegen machen, 7.142, neben συγχέω ; ὑπὸ νόσων ἢ ὑπὸ ἐρώτων ἐσφαλμένον, beschädigt, Plat. Rep. III.396d, vgl. Legg. VI.769c ; εἰ σφαλείη μέν τι, Thuc. 6.11, u. öfter ; Sp., τῶν κατὰ πόλεμον κινδύνων τοὺς πλείους καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν σφάλλουσιν αἱ τῶν τόπων διαφοραί Pol. 5.21.6, σφῆλαι καὶ ἡττῆσαι τοὺς Ἕλληνας 40.5.9, τοῖς ὅλοις σφαλῆναι 1.43.8, u. sonst ; – in Irrtum bringen, verleiten, täuschen, Soph. Aj. 447 ; μοίρας δολίῳ σφήλαντι τέχνῃ, Eur. Alc. 35 ; pass. sich täuschen, irren, fehlen, ἦ καὶ πατήρ τι σφάλλεται βουλευμάτων, Aesch. Eum. 682 ; ἐν τοῖς δικασταῖς κοὐκ ἐμοὶ τόδ' ἐσφάλη, Soph. Aj. 1115 ; καὶ μάντις ἂν ἄριστος ἐσφάλλου πάλαι ; El. 1473 ; τῷ νέῳ ἐσφαλμένοι, Eur. Herc.Fur. 75 ; ἔν τινι, Her. 7.50.1 ; τὸ ὑπερπίνειν καὶ σώματα καὶ γνώμας σφάλλειν, Xen. Cyr. 8.8.10 ; μὴ πολλάκις ἐν τῇ σκέψει σφήλῃ ἐξαπατήσας, Plat. Prot. 361d ; εἴ τι ἐν τοῖς λόγοις σφαλλόμεθα, Gorg. 461d ; ὅσα διανοίᾳ σφαλλόμεθα, Soph. 229c ; u. c. gen., οὐκ ἔσφαλται τῆς ἀληθείας, Crat. 436c ; Rep. V.251a u. Sp.; σφαλοῦνται Xen. Symp. 2.26 ist passiv.; ein aor.2 med. ist nirgends sicher nachzuweisen.

1. Lat. fall-o (the sigma being lost):—; to make to fall, throw down, overthrow , properly by tripping up, to trip up in wrestling , [Homer (8th/7th c.BC), Pindar (Refs 5th c.BC), Euripides (Refs 5th c.BC)], etc.; σφ. ναῦς to throw her on her beam-ends , [Plutarch (1st/2nd c.AD)]; ἵππος σφ. τὸν ἀναβάτην throws him, [Xenophon Historicus (5th/4th c.BC)]:—;Pass. to be tripped up , [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]; of a drunken man, σφαλλόμενος reeling, staggering , [Aristophanes Comicus (5th/4th c.BC)]
2. generally, to cause to fall, overthrow, defeat , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC), Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC), Thucydides (Refs 5th c.BC)]:—;Pass. to be overthrown, to fall, fail, be undone, become helpless , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC)], attic; τόδ᾽ ἐσφάλη this mishap took place , [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]; οὔ τι μὴ σφαλῶ γ᾽ ἐν σοί I shall not fail in thy business, [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]
3. to baffle, foil, balk, disappoint , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC), Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]:—;Pass. to err, go wrong, be mistaken , [Herdotus Historicus (Refs 5th c.BC), Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]
4. the Pass. is also used with genitive rei, to be balked of or foiled in a thing, ἦ καὶ πατήρ τι σφάλλεται βουλευμάτω; [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]; σφάλλεσθαι γάμου [Euripides (Refs 5th c.BC)]; τῆς δόξης [Thucydides (Refs 5th c.BC)] (ML)