μένος (ὁ) :
   I fond d’une cavité (d’un vase, IL. 11, 635 ; 18, 375 ; HÉS. O. 367, etc. ; ARSTT. Probl. 24, 5, etc. ; de la mer, HÉS. Th. 932 ; PLAT. Phæd. 109 c, etc.) ; p. ext. fond, fondement de la terre, ESCHL. Pr. 1046 (au plur.) ; ORPH. Arg. 91, etc. ; fig. PROTAG. (DL. 9, 54) ;
   II p. anal. :
      1 racine d’une plante, NIC. Th. 639 ;
      2 souche d’un arbre, OD. 13, 122, 372, etc. ; HÉS. fr. 54 Göttling ; STR. 73 ; TH. H.P. 2, 2, 9 ; fig. souche d’une race, ESCHL. Ch. 204, 260, Suppl. 104 ;
      3 tige d’une plante, ARSTT. G.A. 1, 20, 16 ; DS. 1, 14, etc. ; particul. couronne, cou, collier d’une plante, DIOSC. 3, 141 ; 4, 105 ;
      4 pied d’une montagne, ARAT. 989 ;
      5 t. de math. racine d’un nombre, PLAT. Rsp. 546 c ; ARSTT. Pol. 5, 12, 8 ; p. suite, nombre fondamental (p. ex. 6 est le πυθμήν de 60, 600, 6 000) NICOM. Arithm. 96.

➳ [ῠ] ESCHL. ll. cc.

Étym. indo-europ. *b^hud^h-m(e)n-, fond ; cf. sscr. budh-ná-, lat. fundus, all. Boden.

ένος, ὁ, bottom, of a cup or jar, δειλὴ δ’ ἐνὶ πυθμένι φειδώ Hes. Op. 369 (so prov. ἐν τῷ πυθμένι τοῦ πίθου Lib. Ep. 127.2); τὼ δὲ πίθω πατάγεσκ’ ὀ πύθμην Alc. Supp. 25.9, cf. Arist. Pr. 936a32, Sor. 1.91; distd. from πύνδαξ, Arist. Pr. 938a14; φιάλη… ἡ ἐπὶ τὸν π. καὶ τὸ στόμα τιθεμένη Asclep. Myrl. ap. Ath. 11.501d, cf. Apollod. ib. a; this sense is doubtful in Il. 11.635 (cf. infr. 4 and Ath. 11.488f), and in IG1². 282.111, 11 (2).161 B 120, 287 B 89, 131, 143 (Delos, iii BC); ἐν τῷ π. ἐπιγραφὴν ἔχουσα Inscr.Délos 313a102, cf. 320 B 45, al. (iii BC). generally, base, foundation, χθόνα ἐκ πυθμένων κραδαίνειν A. Pr. 1046 (anap.); π. γαίης, πέτρης, Orph. A. 92, L. 162; foot of a mountain, Arat. 989. of the sea, bottom, depth, π. θαλάσσης, πόντου, λίμνης, Hes. Th. 932, Sol. 13.20, Thgn. 1035; τοῦ πελάγους Pl. Phd. 109c, cf. 112b; also Ταρτάρου, abyss, Pi. Fr. 207.
support under a cup΄s handle, δύω δ’ ὑπὸ πυθμένες ἦσαν Il. 11.635 (cf. supr. 1); legs of a tripod, 18.375. pl., sockets, ἐκ πυθμένων ἔκλινε κλῇθρα S. OT 1261. in Anatomy, fundus of univalves, Arist. HA 529a6, PA 680a23; lower parts of the testes, Ruf. Onom. 105 (but, upper part of the uterus, Sor. 1.7, Gal. 2.889); also γενειάδος π. A. Fr. 27; distal end of a quince, Aët. 1.111. metaph, Δίκας ἐρείδεται π. the base of Justice is firmly set, A. Ch. 646 (lyr.); π. κακῶν Orph. A. 893; πυθμένες λόγων fundamental principles, Protag. ap. D.L. 9.54; Ζεὺς π. γαίης τε καὶ οὐρανοῦ Orph. Fr. 168.4.
stock, root of a tree, παρὰ πυθμέν’ ἐλαίης Od. 13.122, 372, cf. 23.204; ἐν π. φηγοῦ Hes. Fr. 134.8; π. δρυός Ion Trag. 28; ὁ π. τῆς ῥίζης Dsc. 4.104, cf. 3.126; σεύτλου πυθμένες beet-roots, BGU 1118.17 (i BC); ἁλικακκάβων π. ib. 1120.37 (i BC); ἀμπέλου Str. 2.1.14, cf. PPetr. 1 p. 78 (iii BC); ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ π. Thphr. HP 2.2.9, cf. CP 3.13.3; metaph, ἐκ νεάτου π. ἐς κορυφήν Sol. 13.10.
stem, stalk, πυροῦ, κριθῶν, Arist. GA 728b36, D.S. 1.14; σύκων Poll. 2.170; τυτθὸν… ἐν χθονὶ πυθμένα τείνει Nic. Th. 639. metaph, stem, stock of a family, A. Ch. 260, Supp. 106 (lyr.); σμικροῦ γένοιτ’ ἂν σπέρματος μέγας π., i.e. great things might come from small, Id. Ch. 204; πυθμένες θάλλουσιν ἐσθλῶν B. 5.198; π. δικῶν, of a litigious person, Com.Adesp. 896. in Arithmetic, base of a series, i.e.
lowest number possessing a given property, π. ὁ δέκα (of the numbers such that the previous integers contain an equal number of primes and non-primes) Speus. ap. Theol.Ar. 62; ἐπίτριτος π. the first couple of numbers giving the ratio 4; 3, Pl. R. 546c, cf. Nicom. Ar. 1.21, 2.19. [υ in A. ll. cc. ; υ by position in Ep., etc.] (Cf. Skt. budhnás ΄bottom, base΄, Lat. fundus, OE. botm.)

ένος, ὁ, die Tiefe, der Grund, Boden von Trinkgefäßen ; χρύσεα δέ σφ' ὑπὸ κύκλα ἑκάστῳ πυθμένι θῆκεν, Il. 18.375, vgl. 11.535 ; Hes. O. 367 ; θαλάσσης, der Grund, die Tiefe des Meeres, Th. 932, wie πόντου, Solon. 5.20 ; λίμνης, Theogn. 1029 ; Ταρτάρου, Pind. fr. 223 ; χθόνα δ' ἐκ πυθμένων αὐταῖς ῥίζαις πνεῦμα κραδαίνοι, Aesch. Prom. 1048 ; ἐκ δὲ πυθμένων ἔκλινε κοῖλα κλῇθρα, aus den Angeln, Soph. O.R. 1261 ; ἐν μέσῳ τῷ πυθμένι τοῦ πελάγους οἰκῶν, Plat. Phaed. 109c ; πυθμένα οὐκ ἔχει οὐδὲ βάσιν, 112b ; eines Fasses, Pol. 22.11.15 ; Sp., wie Luc. Navig. 5, Mort.D. 11.3 ; πυθμένι λίμνης, Nic. Ther. 368 ; θαλάσσης, Orph. Arg. 421 ; auch übertr., κακῶν ἀνεφαίνετο πυθμήν, 893. – Bes. auch der Stamm od. das Wurzelende eines Baumes, παρὰ πυθμέν' ἐλαίης, Od. 13.122 ; 23.204 ; Strab. 11.10.2 ; übh. Stamm, σμικροῦ γένοιτ' ἂν σπέρματος μέγας πυθμήν, Aesch. Ch. 202, vgl. 258 ; Suppl. 98 ; Arist. gen. anim. 1.20 ; DS. 1.14 ; Wurzel, ταῦρον ἐν χθονὶ πυθμένα τείνει, Nic. Ther. 639. – In der Arithmetik die Wurzelzahl ; ἐπίτριτος, Plat. Rep. VIII.546e, eine Zahl, welche die Wurzelzahl und noch ein Drittel derselben enthält ; vgl. Arist. Polit. 5.12 ; Theol.arithm. – Verwandt mit πύνδαξ, von dem es Arist. Probl. 25.2 unterscheidet.

1. the hollow bottom or stand of a cup , Lat. fundus, [Iliad by Homer (8th/7th c.BC), Hesiod (8th/7th c.BC)], etc.
2. of the sea, the bottom, depth , [Hesiod (8th/7th c.BC), Solon Lyricus (Refs 6th c.BC)], etc.
3. the bottom or foundation of a thing, in plural, χθόνα ἐκ πυθμένων κραδαίνειν [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]; ἐκ π. ἔκλινε κλῇθρα [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]; δίκας π. the anvil-stand on which is forged the sword of retribution, [Sophocles Tragicus (Refs 5th c.BC)]
4. the bottom, stock, root of a tree , [Odyssey by Homer (8th/7th c.BC), Solon Lyricus (Refs 6th c.BC)]:—;metaphorically the stem or stock of a family, [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]; σμικροῦ γένοιτ᾽ ἂν σπέρματος π. μέγας, i. e. great things might come from small, [Aeschulus Tragicus (6th/5th c.BC)]
(ML)