ή, όν [μᾰ]
   I qui concerne l’action, d’où :
      1 propre à l’action, homme d’action, en parl. de soldats, POL. 1, 35, 5 ; cf. POL. 7, 11, 2 ; 26, 5, 6 ;
      2 capable d’agir, efficace, d’où fort, résistant, en parl. d’une forteresse, POL. 4, 70, 10 ;
   II qui concerne les affaires, particul. :
      1 propre au maniement des affaires, prudent, avisé, en parl. de pers. POL. 7, 12, 2, etc. ; particul. habile politique, p. opp. à στρατιωτικός, POL. 14, 1, 13, etc. ; CIC. Att. 2, 20 ; en mauv. part, qui soulève des difficultés, BÉROS. (JOS. c. Ap. 1, 20) ; POL. 4, 70, 10 ; en parl. de choses (discours, conduite, etc.) POL. 1, 8, 3 ; 3, 116, 7 ; 30, 5, 6 ; 36, 3, 1, etc. ;
      2 qui concerne les affaires judiciaires, de jurisprudence, de barreau : ὁ πρ. lat. pragmaticus, jurisconsulte, avocat consultant, avoué, QUINT. 3, 6, 59 ; 12, 3, 4 ; JUV. 7, 123 ; particul. celui qui fournit des causes aux orateurs et aux avocats, CIC. Or. 1, 45 ;
      3 qui concerne les affaires politiques : πραγματικὴ ἱστορία, POL. 1, 2, 8, etc. histoire politique ;
      4 qui concerne les faits ou le fond, p. opp. aux paroles ou à la forme, DH. Comp. 1, etc.

Étym. πρᾶγμα.

ή, όν, fit for action or business, businesslike, statesmanlike, later Greek for πρακτικός, βασιλεύς, ἄνδρες, Plb. 7.11.2, 7.12.2, al. ; pragmatici homines, men of the world, men of affairs, Cic. Att. 2.20.1; wise and prudent men, Vett.Val. 17.22; πραγματική, = ἐπιστήμη τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων, Andronic. Rhod. p. 574 M. Adv. -κῶς Cic. QF 2.14.2. Subst. πραγματικός, ὁ, agent, attorney, π. τῆς πόλεως, τοῦ νομοῦ, Inscr.Magn. 189 (ii AD), PAmh. 2.107.15 (ii AD), cf. SIG 888.101 (Scaptopara, iii AD). Lat. pragmaticus, legal adviser, Cic. de Or. 1.45.59, Quint. Inst. 12.3.4, Juv. 7.123.
civil official, opp. military officer, PTeb. 58.18 (ii BC), OGI 139.7 (Egypt, ii BC), 669.21, al. (ibid. i AD); civilian, opp. στρατιωτικός, Plb. 14.1.13; ἱερόδουλοι καὶ π. τοῦ ἱεροῦ LXX 1 Es. 8.22. π. τύπος, νόμος, = Lat. pragmatica sanctio, Just. Nov. 7.2.1, Cod.Just. 1.3.38.6. of things, of history, political (including military), Plb. 1.2.8, 9.2.4, al., Plu. Galb. 2, etc. ; π. ἀποφάσεις political utterances, Plb. 32.2.7. of speech or action, able, prudent, statesmanlike, ἔργον, λόγοι, Id. 3.116.7, 36.5.1; τρόπος Id. 23.5.5; ὥστε μὴ ὑποπτεῦσαί τι περὶ αὐτοῦ πραγματικόν anything machiavellian, Id. 30.27.2, cf. 30.19.11. Adv.-κῶς Id. 2.13.1, al. ; by statecraft, Id. 31.10.6.
relating to subject-matter, opp. style, ὁ π. τόπος, opp. ὁ λεκτικός, D.H. Comp. 1; Sup., πραγματικωτάτη εὕρεσις Hermog. Inv. 1.1.
relating to fact, θεωρήματα, ζήτησις, Epicur. Nat. 28 Fr. 4 (p. 5 V.), Demetr.Lac. Herc. 1014.62; πίστις Syrian. in Hermog. i p. 57 R. (v.l.); πραγματική, ἡ, deliberation on matter of fact or on action, ib. ii p. 161 R. ; π. ἔγγραφος, ἄγραφος, ib. p. 162 R.
material (opp. formal, verbal), διαφωνία Simp. in Cael. 640.28. Adv. -κῶς, ζητεῖν Phld. Rh. 2.238 S., cf. Plu. 2.960b; διαφέρεσθαι ib. 1113c; τὸ π. ἀπορούμενον difficulty arising from facts (opp. verbal), Simp. in Ph. 1289.35; Sup., ἐν τοῖς Στωικοῖς πραγματικώτατα φιλοσοφῆσαι Porph. Abst. 4.8; opp. ψυχικῶς, στοιχειακῶς, Anon. in Westermann Mythogr. p. 328. πραγματικόν, τό, in Magic, effective spell, PMagPar. 1.2432.
troublesome, formidable, of a citadel, Plb. 4.70.10; λίαν δυσάλωτος καὶ π. πόλις Beros. ap. J. Ap. 1.20; of an attack, Plb. 5.55.4; ἀήττητα καὶ π. πλήθη Id. 1.35.5.

geschäftig, ὁ πραγματικός, in Geschäften erfahren, Geschäftsmann, bes. bei Sp. Rechtsgelehrter, Anwalt, Quint. 3.6.58, 12.3.4 ; der den Rednern u. Sachwaltern die Rechtsgründe an die Hand gab, auf welche sie ihre Reden gründeten, Cic. orat. 1.45, überh. sachkundig, erfahren, Att. 2.20 ; öffentliche, Staatsgeschäfte betreibend, Pol. 7.12.2 u. öfter ; bes. in Staatsgeschäften erfahren, εἰ βασιλέως πραγματικοῦ φρένας ἔχεις, 7.11.2 ; aber auch die römische Legion nennt er ἀήττητα καὶ πραγματικὰ πλήθη, 1.35.5. Er vrbdt auch ὁ πραγματικὸς τρόπος τῆς ἱστορίας, 9.2.4, wie ὁ τῆς πραγματικῆς ἱστορίας τρόπος, 1.2.8, u. bezeichnet seine Geschichte als eine pragmatische, im Ggstz der Geschichte der fabelhaften u. Heroenzeit (vgl. Plut. Galb. 2); tatkräftig, Etwas auszurichten im Stande, ἐπίθεσις, 5.5.4, λόγοι ἀνδρώδεις καὶ πραγματικοί, 36.3.1, u. öfter ; auch das adv. braucht er häufig, geschickt, kundig, kräftig, λογίζεσθαι, διανοεῖσθαι, 3.80.5, 4.50.11, καὶ νουνεχῶς, 2.13.1.

1. fit for business, active, business-like; οἱ πραγματικοί men of action , [Polybius Historicus (Refs 2nd c.BC)]
2. in Roman writers, pragmaticus was a kind of attorney , [Refs 1st c.BCCicero, M. Tullius
3. of history, systematic , [Polybius Historicus (Refs 2nd c.BC)]: of a speech, conduct, etc., able, prudent , [Polybius Historicus (Refs 2nd c.BC)]:—;adverb -κῶς, [Polybius Historicus (Refs 2nd c.BC)] (ML)