παρ·έκ ou παρ·έξ [ᾰ] prép. et adv. ;
A adv. :
   I avec idée de lieu :
      1 à côté, avec mouv. auprès en passant, au delà, IL. 23, 762 ; OD. 5, 439 ; 12, 47, 109 ; HÉS. Sc. 352 ;
      2 près de là, IL. 11, 486 ;
      3 en sortant d’auprès, dehors, avec mouv. OD. 9, 488 ;
   II fig. :
      1 au delà de ce qui est juste ou vrai, en passant à côté du vrai, d’où d’une façon évasive, IL. 12, 213 ; OD. 4, 348 ; 17, 139 (d’autres lisent παρεξειπεῖν) ou d’une façon déraisonnable, OD. 23, 16 ;
      2 en outre, encore en plus, OD. 14, 168 ; POL. 3, 23, 3 ;
παρὲξ ἤ, hors de, excepté, HDT. 1, 130 ;
B prép.
   I avec idée de lieu :
      1 avec le gén. hors de, au delà de, IL. 10, 349 ; OD. 9, 116 ; HH. Merc. 188 ; fig. παρὲξ ὀλίγον θανάτοιο, A.RH. 2, 1113, peu en dehors de la mort, càd. tout près de la mort ;
      2 avec l’acc. à côté en sortant, auprès en passant, de l’autre côté de, IL. 9, 7 ; 24, 349 ; OD. 12, 55, 276, 443, etc. ; HH. Ap. 419, Merc. 563 ; A.RH. 2, 1010, etc. ;
   II fig. :
      1 à l’insu de, acc. IL. 24, 434 ; à l’encontre de, gén. A.RH. 1, 1315 ; ou acc. παρὲκ νόον, IL. 20, 133 ; HH. Merc. 547, à l’encontre du bon sens, càd. sans raison, d’une façon déraisonnable ;
      2 hors de, excepté, à l’exception de, avec le gén. HDT. 1, 14, 93, 192, etc. ; PLAT. Epin. 976 f ; PLUT. Æmil. 23, etc.

➳ 1 παρέκ est qqf. séparé de son rég. par un autre mot, OD. 15, 199 ; A.RH. 2, 1114 ; il est qqf. placé après son rég. OD. 12, 55 ; HÉS. Sc. 353 — 2 παρέκ seul. devant une cons. ; παρέξ d’ord. dev. une voy. mais qqf. dev. une cons. IL. 11, 486 ; OD. 12, 276, 443 ; 14, 168, etc. ; en prose seul. παρέξ dev. les voy. et les cons.

Étym. π. ἐκ ou ἐξ.

(on the accent, v. infr.), before a vowel παρέξ (also before a conson., Od. 12.276, SIG 4.6 (Cyzicus, vi BC), Pl. Epin. 976d, UPZ 81 iii 20 (ii BC), etc., and always in Hdt., LXX (Jd. 8.26, al.), and J. (AJ 7.1.3, al.)) ; (< παρά, ἐκ) ; as Prep., c. gen. loci, outside, before, νῆσος… π. λιμένος τετάνυσται Od. 9.116; παρὲξ ὁδοῦ out of the road, Il. 10.349.
besides, except, SIG l.c., etc. ; οὐδὲν ἔστιν ἄλλο π. τοῦ ἐόντος Parm. 8.37; πάρεξ τοῦ ἀργύρου χρυσὸν… ἀνέθηκε Hdt. 1.14, cf. 93, 192; πάρεξ ὀστέου καὶ νεύρου Hp. Alim. 51; ἑτέραν [ἐπιστήμην] πάρεξ τῶν εἰρημένων εὑρεῖν Pl. l.c., cf. Epicur. Nat. 14G. ; μηδὲν ἰδιοπραγεῖν πάρεξ τῶν προσταττομένων Plb. 8.26.9. οἰωνοῖο π.
contrary to the omen, A.R. 2.344; π. οὗ πατρός against the wish of…, Id. 3.743. c. acc., along the side of, along, παρὲξ ἅλα φῦκος ἔχευεν Il. 9.7; παρὲκ μίτον 23.762; παρὲξ τὴν νῆσον past, clear of the island, Od. 12.276; παρὲξ περιμήκεα δοῦρα alongside of…, ib. 443; παρὲξ… νῆα past it, 15.199; παρὲκ μέγα τειχίον 16.165, 343 ; σῆμα παρὲξ Ἴλοιο Il. 24.349; παρὲκ νόον aside from sense and reason, 10.391 (v. παρεξάγω II); foolishly, 20.133; παρὲξ ὀλίγον θανάτοιο within a little of death, A.R. 2.1113. παρὲξ Ἀχιλῆα without the knowledge of Achilles, Il. 24.434.
contrary to, νόον τινός A.R. 1.130; π. Διὸς βουλήν ib. 1315; π. ἐμὰ θέσφατα βῆναι Id. 2.341.
beside, πολίσματα π. αὐτὰς Πάτρας ἄλλα Paus. 7.18.6.
except, Supp.Epigr. 2.710.3 (Pednelissus, i BC). as Adv., of Place, out beside, out and away, λαβὼν περιμήκεα κοντὸν ὦσα παρέξ Od. 9.488 ; νῆχε παρέξ out along shore, 5.439; στῆ δὲ παρέξ hard by, Il. 11.486 ; τῆλε παρέξ far away, A.R. 2.272. metaph, beside the mark, παρὲξ ἀγορευέμεν Il. 12.213 ; παρὲξ ἐρέουσα Od. 23.16. ἄλλα παρὲξ μεμνώμεθα let us talk of something else, 14.168.
excepting, Μῆδοι… ἄρξαντες τῆς Ἀσίης ἐπ’ ἔτεα τριήκοντα καὶ ἑκατὸν δυῶν δέοντα πάρεξ ἢ ὅσον οἱ Σκύθαι ἦρχον except so long as… (i.e.
including that period), Hdt. 1.130 (but Δωριεῖ π. ἢ Ὀλυμπίασιν Ἰσθμίων μὲν γεγόνασιν ὀκτὼ νῖκαι besides, exclusive of…, prob. in Paus. 6.7.4); abs., besides, ταῦτα π. δὲ μηδέν Plb. 3.23.3. (Acc. to Hdn. Gr. 2.63, 931, παρέξ is correct in Hom., πάρεξ in Hdt., as in codd., cf. EM 652.39, Eust. 732.40.)

vor einem Vokal und auch sonst häufiger παρέξ;
A) als praepos.: 1) mit dem gen.; vom Orte, außerhalb, draußen, daneben, davor ; Od. 9.116, Il. 10.349 ; H.h. Merc. 149 ; sp.D., wie Ap.Rh. 1.1315, 2.1114 ; – wie χωρίς, außer, ausgenommen, Her. 1.14, 93, 192, 2.4, 31, 3.106 u. öfter ; ἑτέραν παρὲξ τῶν εἰρημένων εὑρεῖν, Plat. Epin. 976e ; Sp., wie LXX.
   2) häufiger c. accus., daneben oder darüber hinaus, daran vorbei, jenseits, πολλὸν δὲ παρὲξ ἅλα φῦκος ἔχευαν, Il. 9.7 ; οἱ δ' ἐπεὶ οὖν μέγα σῆμα παρέξ Ἴλοιο ἔλασσαν, 24.349 ; vgl. Od. 12.276, 433, 15.199, 16.165 ; h.Apoll. 419, h.Merc. 563 ; παρὲκ νόον, über Sinn u. Verstand hinaus, wider die Vernunft, törichter Weise, Il. 10.391, 20.133, h.Merc. 547, h.Ven. 36 u. sp.D., wie Ap.Rh. 1.130 ; außer, ausgenommen, Il. 24.434.
B) am häufigsten adv.; vom Orte, daneben hin, daran vorbei, darüber hinaus, Hom., παρὲξ ἔχε δίφρον, Hes. Sc. 352 ; nahe dabei, στῆ δὲ παρέξ, Il. 11.486 ; übertr., hinaus über das Rechte u. Wahre auslenkend, ausweichend, οὐκ ἂν ἔγωγε ἄλλα παρὲξ εἴποιμι παρακλιδόν, Od. 4.348, 17.139 ; οὐδὲ ἔοικεν δῆμον ἐόντα παρὲξ ἀγορευέμεν, Il. 12.213 ; unvernünftig, töricht, Od. 23.16 ; ἄλλα παρὲξ μεμνώμεθα, laß uns anderer Dinge außer diesen gedenken, 14.168 ; ausgenommen, Ap.Rh. 2.344 ; Hippocr.; mit folgdm ἤ, Her. 1.130 ; ταῦτα παρὲξ δὲ μηδὲν λαμβάνειν, Pol. 3.23.3 ; Plut. Pomp. 45. – Schon die Alten schwankten über die Akzentuation, und Einige machten einen Unterschied zwischen παρέξ c. accus. u. πάρεξ, = ἐκτός, c. gen., s. Schol. Hes. Sc. 351 ; vgl. Hdn. περὶ μον. λέξ. p. 25.10. Nach Eust. ist πάρεξ die später allein übliche Akzentuation (in der Bdtg von χωρίς c. gen.), die sich auch in den Ausgaben des Her. überall findet, παρέκ gar nicht mehr gebräuchlich, homerisch aber nur παρέξ. S. auch Spitzner exc. XVIII zur Il.