'οὐ·δέ, nég. :
      1 et ne, et non, par opp. à un premier terme annoncé par μέν : γυνὴ μὲν οὐδ' ἀνὴρ ἔφυς, SOPH. El. 997, tu es née femme et non homme ; ἄλλοις μὲν πᾶσιν ἑήνδανεν, οὐδέ ποθ' Ἥρῃ οὐδὲ Ποσειδάων' οὐδὲ γλαυκώπιδι κούρῃ, IL. 24, 25, cela plaisait à tous les autres, mais non à Hèrè, ni à Poséidon, ni à la jeune vierge aux yeux brillants ; cf. IL. 5, 138 ; 24, 418 ; sans μέν, IL. 5, 21 ; en prose att. cette opposit. est marquée d’ord. par ἀλλ' οὐ ;
      2 et ne, pour marquer une simple liaison entre deux propos. : Κίρκη δ' ὡς ἐνόησεν ἔμ' ἥμενον οὐδ' ἐπὶ σίτῳ χεῖρας ἰάλλοντα, OD. 10, 375, lorsque Circé s’aperçut que je restais assis sans toucher à la nourriture ; après une propos. de sens nég. : ὃν ἠτίμησ' Ἀγαμέμνων, οὐδ' ἀπέλυσε θύγατρα, IL. 1, 95, qu’Agamemnon outragea et dont il ne délivra pas la fille ; cf. ESCHL. Pr. 716 ; SOPH. O.C. 39, etc. ; après une nég. exprimée : οὐκ ἔγωγε αὐτοὺς διώξω, οὐδ' ἐρεῖ οὐδεὶς ὡς, XÉN. An. 1, 4, 8, pour moi je ne les poursuivrai pas, et personne ne dira que, etc. À cette construct. se rattache l’emploi de οὐδὲ…, οὐδέ, pour marquer soit une corrélat. : ὥσπερ οὐδὲ γεωργοῦ ἀργοῦ οὐδὲν ὄφελος, οὕτως οὐδὲ στρατηγοῦ ἀργοῦντος οὐδὲν ὄφελος εἶναι, XÉN. Cyr. 1, 6, 18, comme on ne peut tirer aucun parti d’un cultivateur négligent, de même d’un général négligent il n’y a aucun parti à tirer ; soit une énumérat. : en ce cas, le sens est : pas même…, et… ne pas, XÉN. An. 3, 1, 27 ; ou : et… ne pas…, aussi… ne pas, IL. 1, 372 ; οὐδ' ἡ ἐπιτείχισις οὐδὲ τὸ ναυτικόν, THC. 1, 142, ni les fortifications ni la flotte ; cf. HDT. 4, 18 ; etc. ; ce rapport peut être encore exprimé par οὔτε…, οὐδέ, ATT. ou par τε… οὐδέ, EUR. I.T. 697 ;
      3 et… non pas même, ni même (lat. ne… quidem) ; ἀλλ' οὐδ' ἐσιδεῖν δύναμαί σε, SOPH. O.R. 1303, mais je ne puis même pas te contempler ; οὐδὲ εἷς, THC. 2, 87 ; XÉN. Cyr. 2, 3, 10, pas même un ; οὐδ' εἰ, ATT. pas même si ; οὐδ' ἠϐαιόν, IL. 2, 386, etc. pas même un peu ; οὐδ' ὡς, IL. 7, 263, etc. pas même ainsi ; de même οὐδέ γ', PLAT. Phæd. 97 a ; οὐδέ γ' αὖ, PLAT. Rsp. 499 a ; οὐδὲ μήν, XÉN. Cyr. 3, 3, 50 ; épq. οὐδὲ μέν, IL. 9, 374, etc. ; en ce sens οὐδέ est qqf. en corrélat. avec un οὔτε antér. : οὔτε γιγνῶσκον τὸ βρέφος ὑφ' ὅτου εὖ πάσχει, οὐδὲ σημαίνειν δυνάμενον ὅτου δεῖται, XÉN. Mem. 2, 2, 5, l’enfant ne sachant d’où lui viennent ces bons traitements et ne pouvant pas même faire comprendre de quoi il a besoin ; invers. le membre de phrase annoncé par οὐδέ peut précéder en poésie, mais non chez les Att. celui annoncé par οὔτε, IL. 1, 115 ; HH. Cer. 22 ;
      4 οὐδέ est qqf. répété dans une même propos. pour donner plus de force à l’idée nég. : οὐδὲ μὲν οὐδὲ ἔοικεν, IL. 12, 213, il ne semble pas du tout ; οὐδὲ γὰρ οὐδέ τις ἄλλος, IL. 5, 22, etc. ; OD. 8, 32, ni aucun autre en effet, absolument aucun autre ; οὐδὲ γὰρ οὐδὲ τοῦτο ἐψεύσατο, XÉN. Cyr. 7, 2, 20, car en cela il n’a certainement pas menti.

Étym. οὐ, δέ.

'

neg. Particle, related to μηδέ as οὐ to μή, partly Conj., partly Adv. :
CONJUNCTION, but not, mostly answering to μέν (sts. written divisim), Il. 5.138, 24.418; without μέν, 5.21, etc. ; sts. the first οὐδέ, but not, is folld. by οὐδέ, nor, ἄλλοις μὲν πᾶσιν ἑήνδανεν, οὐδέ ποθ’ Ἥρῃ, οὐδὲ Ποσειδάων΄, οὐδὲ γλαυκώπιδι κούρῃ 24.25. more freq.
and not, nor; sts. without a neg. preceding, Κίρκη δ’ ὡς ἐνόησεν ἔμ’ ἥμενον, οὐδ’ ἐπὶ σίτῳ χεῖρας ἰάλλοντα Od. 10.375; τραχὺς μόναρχος οὐδ’ ὑπεύθυνος A. Pr. 326, cf. 102, 259, al. ; δεινὸν γάρ, οὐδὲ ῥητόν S. Ph. 756, cf. 996, OT 398, 868 (lyr.), Hdt. 1.97, etc. ; after a neg. compd., ὃν ἠτίμησ’ Ἀγαμέμνων, οὐδ’ ἀπέλυσε θύγατρα Il. 1.95; ἀνήμεροι γὰρ οὐδὲ πρόσπλατοι ξένοις A. Pr. 716; ἄστιπτος οὐδ’ οἰκουμένη S. Ph. 2; ἄθικτος οὐδ’ οἰκητός Id. OC 39. with a neg. preceding, nor, βρώμης δ’ οὐχ ἅπτεαι οὐ. ποτῆτος Od. 10.379; οὐκέτισοὶ… μένος ἔμπεδον οὐ. τις ἀλκή 22.226; οὐκ ἔχων βάσιν οὐ. τιν’ ἐγχώρων S. Ph. 692 (lyr.), cf. 681 (lyr.), 905, 955, X. Oec. 20.2, etc. ; sts. the preceding neg. is itself οὐδέ, = and not, as in Od. 22.222; οὐδέ, = nor may be repeated any number of times, e.g. three times in S. OT 1378. — Sts. the neg. follows the whole word-group instead of preceding it, σιδήρῳ δὲ οὐδ’ ἀργύρῳ χρέωνται οὐδέν but iron or silver use they not at all, Hdt. 1.215; Θεσσαλοῦ μὲν οὐδ’ Ἱππάρχου οὐδεὶς παῖς Th. 6.55; ἁπλοῦν μὲν οὐ. δίκαιον οὐδὲν ἂν εἰπεῖν ἔχοι D. 22.4; but οὐδὲ… οὐδέ never means neither… nor (like οὔτε… οὔτε); where this combination occurs, the first οὐδέ is used without reference to the second, e.g. καὶ μὴν οὐδ’ ἡ ἐπιτείχισις οὐδὲ τὸ ναυτικὸν ἄξιον φοβηθῆναι and moreover we have no reason to fear their fortifications, nor yet their navy, Th. 1.142. οὐδέ may also follow οὔτε, by an anacoluth., as in τε…, δέ… (v. οὔτε II. 3); but οὔτε cannot follow οὐδέ. — Cf. μηδέ A. 2.
ADVERB, not even, in Hom. mostly with Advbs., οὐδ’ ῃβαιόν not even a little, no not a bit, not at all, Il. 2.386; οὐ. τυτθόν 1.354; οὐ. μίνυνθα 20.27; so also ἐπεὶ οὔ οἱ ἔνι φρένες οὐδ’ ἠβαιαί he has no sense, no not even a little, 14.141, cf. Od. 21.288; τότε μὲν εὖ ζῶντες, νῦν δὲ οὐ. ζῶντες Pl. R. 329a; freq. in Att., τούτῳ μὲν οὐ. διελέγετο he did not even exchange words with him, Lys. 3.31, cf. Ar. Nu. 425; οὐδ΄, εἰ γέγονεν, οἶδα D. 18.70, etc. ; in the same sense, οὐ. γ’ Pl. Phd. 97a, 97b, 106b; οὐ. γ’ αὖ Id. R. 499a; οὐ. μήν X. Cyr. 3.3.50, etc. ; Ep. οὐ. μέν Il. 9.374, etc. ; in Att. freq. with εἷς (whence οὐδείς), οὐδ’ ἂν εἷς θύσειεν Ar. Pl. 137; sts. without elision, οὐδὲ εἷς ib. 1182, Herod. 1.45; οὐκ ἄλλ’ οὐ. ἕν Ar. Pl. 138, cf. Ra. 927; also οὐ. καθ’ ἕν Th. 2.87; οὐ. παρ’ ἑνός X. Cyr. 2.3.10, etc. — This οὐδέ freq. follows καί, and not even, καὶ οὐδ’ αὐτοὶ αὖ μόνον, ἀλλὰ καὶ… Th. 7.56, cf. X. An. 3.2.4, etc. ; also ἀλλ’ οὐδέ, most freq. in phrase ἀλλ’ οὐδ’ ὧς… Il. 7.263, 9.351, etc.
also not, not… either, nor yet…, ὁ δίκαιος τοῦ δικαίου δοκεῖ τί σοι ἂν ἐθέλειν πλέον ἔχειν ; Answ. οὐδαμῶς… ; Qu. τί δέ· τῆς δικαίας πράξεως ; Answ. οὐ. τῆς δικαίας Pl. R. 349b, cf. Ap. 19d, 21d, X. Mem. 3.11.4. Repetition of οὐδέ and combination with οὐ ; in Relat. as well as antec. clause, ὥσπερ οὐδ’ ηὔχετο, οὐδ’ ᾤετο Pl. Alc. 2.141a, cf. X. Cyr. 1.6.18. οὐ γὰρ οὐδέ, as ἀλλ’ οὐ γὰρ οὐ. νουθετεῖν ἔξεστί σε S. El. 595, cf. Aj. 1242, OT 287, etc. ; οὐ. γὰρ οὐ. Il. 5.22, 6.130, Od. 8.32, Hdt. 4.16, etc. ; οὐ. μὲν οὐ. Il. 2.703, etc. ; οὐ μὰν οὐ. 23.441, etc. ; cf. οὐ c.

eigtl. nicht aber, aber nicht, in welcher Bdtg man aber lieber οὐ δέ getrennt schrieb, wenigstens bei den Attikern ; bei Hom. kann es einzeln noch so übersetzt werden, χραύσῃ μέν τ' αὐλῆς ὑπεράλμενον, οὐδὲ δαμάσσῃ, Il. 5.138, vgl. 24.418 ; ἔνθ' ἤτοι Μενέλαος ἀνώγει πάντας Ἀχαιοὺς – οὐδ' Ἀγαμέμνονι πάμπαν ἑήνδανε, Od. 3.141 ; u. beim Entgegensetzen einzelner Wörter, Οὖτίς με κτείνει δόλῳ οὐδὲ βίηφιν, nicht aber mit Gewalt, 9.408 ; γυνὴ μὲν οὐδ' ἀνὴρ ἔφυς, Soph. El. 997 ; vgl. noch Aesch. καὶ ζῶν με δαίσεις οὐδὲ πρὸς βωμῷ σφαγείς, Eum. 295 ; ὡς δούλους σαφῶς πατὴρ ἄρ' ἐξέφυσεν, οὐδ' ἐλευθέρους, Soph. Phil. 984, öfter. – Gew.
1) und nicht, auch nicht, ganze Sätze so verbindend, daß sie nicht gleichgestellt werden, sondern daß der zweite, als ein neu hinzukommender, vom vorigen unterschieden hervorgehoben wird, Hom. u. Folgde ; ὃν ἠτίμησ' Ἀγαμέμνων, οὐδ' ἀπέλυσε θύγατρα, Il. 1.95 ; Hom. verbindet oft οὐδὲ μὲν οὐδέ, aber doch nun nicht, auch ganz und gar nicht, 2.703, 5.22, 6.130, 10.299 ; οὐδὲ μὲν οὐδὲ ἔοικεν, Il. 12.212 ; οὐδὲ γὰρ οὐδέ τις ἄλλος, Od. 8.32 (vgl. 3); δάμναται οὐρανίαν γένναν οὐδὲ λήξει, Aesch. Prom. 165 ; ἐγώ σφε θάψω, οὐδ' αἰσχύνομαι, Spt. 1020 ; auch mit vorausgehendem negativem Satze, σὺ δ' οὐκ ἄπειρος οὐδ' ἐμοῦ διδασκάλου χρῄζεις, und bedarfst auch nicht, Prom. 373 ; λεληθέναι σε φημὶ σὺν τοῖς φιλτάτοις αἴσχισθ' ὁμιλοῦντ' οὐδ' ὁρᾶν, ἵν' εἶ κακοῦ, Soph. O.R. 367, öfter ; u. in Prosa überall, οὐκ ἔγωγε αὐτοὺς διώξω· οὐδὲ ἐρεῖ οὐδείς, Xen. An. 1.4.8, Folgde. Bisweilen ist aus οὐδέ eine Negation zum vorangehenden Satzgliede zu ergänzen : ἐκ δέ οἱ ταύτης τῆς γυναικὸς οὐδ' ἐξ ἄλλης παῖδες ἐγένοντο, von dieser und auch von keiner andern Frau, d.i. er hatte von dieser Frau keine Kinder und auch von keiner andern Frau, Her. 5.92.2. – Hom. hat auch οὐδέ τε, und auch nicht, Il. 1.406, 11.437.
2) so auch in der Frage, wie das einfache οὐ, nicht auch ? οὐδὲ γὰρ οὗτος δολίαν ἄτην οἴκοισιν ἔθηκε ; Aesch. Ag. 1504 ; οὐδ' ὄνομα πρὸς τούτων ξυνεμπόρων ἔχεις, Soph. Tr. 317, 1012.
3) mitten im Satze, wenn es sich nur auf ein einzelnes Wort bezieht, ist es auch nicht, nicht einmal, ἀλλ' οὐδ' ὥς, auch so, auch unter diesen Umständen nicht, oft bei Hom., und so οὐδ' ἠβαιόν, οὐδὲ τυτθόν, οὐδὲ μικρόν, auch nicht ein wenig, gar nicht, οὐκ ἠξίωσαν οὐδὲ προσβλέψαι τὸ πᾶν, Aesch. Pr.om 215, öfter ; auch noch mit hinzutretendem πέρ, οὐδέ περ θανών, ούδέ περ κρατῶν, Aesch. Ch. 497, Suppl. 394 ; ἀρχὴν κλύειν ἂν οὐδ' ἅπαξ ἐβουλόμην, Soph. Phil. 1223 ; ἀλλ' οὐδ' ἐσιδεῖν δύναμαί σε, O.R. 1303 ; so οὐδὲ ἕν, Ar. Plut. 138 ; οὐδ' ἑνί, auch nicht Einem, nachdrücklicher als οὐδενί, Xen. An. 3.2.31 (vgl. οὐδείς, ούδέτερος); u. so ist auch eigtl. die homerische Vrbdg οὐδὲ μὲν οὐδέ zu erkl., wo sich das zweite οὐδέ auf ein einzelnes Wort bezieht, vgl. noch Xen. οὐδὲ γὰρ οὐδὲ τοῦτο ἐψεύσατο, Cyr. 7.2.20 ; oft ergibt der Zusammenhang den Gegensatz, ἴστε ὅτι οὐδ' ἂν ἔγωγε ἐστασίαζον, auch ich würde nicht mich auflehnen, nämlich wie Xenophon gesagt hat, daß er sich nicht auflehnen werde, An. 5.9.32. Noch mehr hervorgehoben durch ἀλλά, οὐκ εἰς τὸ ἴδιον κατεθέμην ἐμοί, ἀλλ' οὐδὲ καθηδυπάθησα, Xen. An. 1.3.3 (vgl. Diphil. bei Ath. VI.236c, τοῦτό μοι τὸ δεῖπνον ἀλλ' οὐδ' αἷμ' ἔχει); ἐλπίζω μέντοι, οὐδὲ τοὺς πολεμίους μενεῖν ἔτι (auch nicht), οὐδὲ γὰρ νῦν ἐθέλουσι καταβαίνειν, denn auch jetzt nicht einmal, 4.6.18 ; ὥσπερ οὐδὲ γεωργοῦ ἀργοῦ οὐδὲν ὄφελος οὕτως οὐδὲ στρατηγοῦ ἀργοῦ οὐδὲν ὄφελος εἶναι, Cyr. 1.6.18 ; τότε μὲν εὖ ζῶντες, νῦν δὲ οὐδὲ ζῶντες, Plat. Rep. I.329b.
4) fangen zwei auf einander folgende Satzglieder mit οὐδέ an, so werden sie nicht in wechselseitiger Beziehung zu einander gleichgestellt, wie bei οὔτε … οὔτε, sondern nur einfach an einander gereiht, nicht … und nicht, auch nicht, οὐκ ἔχων βάσιν, οὐδέ τιν' ἐγχώρων … οὐδ' ὃς θερμοτάταν αἱμάδα κατευνάσειεν, Soph. Phil. 687 ff.; κοὐ βλέπεις, ἵν' εἶ κακοῦ, οὐδ' ἔνθα ναίεις, οὐδ' ὅτων οἰκεῖς μέτα, wo durch dieses wiederholte auch nicht ein größerer Nachdruck bezweckt wird, als durch das gleichstellende οὔτε, vgl. O.R. 1378 ; οὐδ' ηὔχετο οὐδ' ᾤετο, Plat. Alc. II, 141a ; bei Thuc. 1.142, καὶ μὴν οὐδ' ἡ ἐπιτείχισις οὐδὲ τὸ ναυτικόν, ist das erste οὐδέ auf den ganzen Satz, das zweite auf das einzelne Wort zu beziehen, nicht einmal ihre Verschanzung ist zu fürchten, noch auch die Flotte ; vgl. Xen. An. 3.1.27 ; zuweilen folgt es auf οὔτε, wo es auch wieder eine neue Negation fast unvermutet hinzufügt und diese dadurch nachdrücklicher hervorhebt, οὔτε νικήσας λόγῳ, οὔτ' εἰς ἔλεγχον χειρὸς οὐδ' ἔργου μολών, Soph. O.C. 1299, was wir übersetzen können »geschweige denn der Tat« ; ὅτι οὔτε πολιτεία, οὔτε πόλις, οὐδέ γε ἀνὴρ ὁμοίως μήποτε γένηται τέλεος, Plat. Rep. VI.499b ; vgl. Il. 1.114, ἐπεὶ οὔ ἑθέν ἐστι χερείων οὐ δέμας, οὐδὲ φυήν, οὔτ' ἂρ φρένας οὔτε τι ἔργα, wo die letzten beiden Bestimmungen gleichgestellt sind ; auch andere Abwechselungen finden sich, wie Eur. Hipp. 1336, ὃς οὔτε πίστιν, οὔτε μάντεων ὄπα ἔμεινας οὐδ' ἤλεγξας, οὐ χρόνῳ μακρῷ σκέψιν γ' ἔνειμας ; Her. 1.138, ἐς ποταμὸν δὲ οὔτε ἐνουρέουσι, οὔτε ἐμπτύουσι, οὐ χεῖρας ἐναπονίζονται, οὐδ' ἄλλον οὐδένα περιορέωσι, wo sich das letzte Glied von dem vorigen merklich unterscheidend ihm gegenübertritt. – Auffallender ist dies Eiutreten von οὐδὲ nach einem einfachen οὔτε, was der Konstruktion immer eine merkliche Anakoluthie gibt, οὔτ' εἴ τι μῆκος τῶν λόγων ἔθου πλέον θαυμάσας ἔχω, οὐδ' εἰ πρὸ τοὐμοῦ προὔλαβες τὰ τῶνδ' ἔπη, Soph. O.C. 1143 ; vgl. Plat. καὶ οὔθ' ὅ, τι πέπονθεν οἶδεν οὐδ' ἔχει φράσαι, er weiß weder, was ihm widerfahren, noch kann er es auch sagen, Phaedr. 255d ; auch nach einem vorangehenden τέ (vgl. οὔτε), πόλεμός τε οὐκ ἐνῆν οὐδὲ στάσις, Polit. 271c. – Es folgen auf οὐδέ dieselben Partikeln wie bei οὐ, οὐδὲ γάρ, οὐδέ γε, οὐδὲ μέν, wo überall diese ihre eigentümliche Bedeutung beibehalten.

οὐδέ, negative particle, related to μηδέ as οὐ to μή.

__I. As conjc., and not, also not, neither, nor: Mat.6:15, Luk.16:31, Rom.4:15, al.; οὐ . . . οὐδέ, Mat.5:15 10:24, Mrk.4:22, Luk.6:43, 44, Jhn.6:24, Act.2:27, Rom.2:28, al. (see Bl., §77, 10).

__II. As adv., not even: Mat.6:29, Mrk.6:31, Luk.7:9, 1Co.5:1; οὐδὲ εἷς, Act.4:32, Rom.3:10' (LXX) .
(AS)