particule affirmative :
   I pour fortifier une affirmation : ναὶ δή, IL. 1, 286 ; ναὶ μήν, ARAT. 449 ; dor. ναὶ μάν, THCR. Idyl. 27, 25 ; ναὶ μέν, A.RH. 2, 151, etc. ; ναὶ μέντοι, LUC. Astr. 14, oui certes ; particul. dans les formules de serment, avec μά : ναὶ μά, PD. N. 11, 24 ; ANAN. (ATH. 370 b), certes non, etc. ; ναὶ μὰ Δία, THGN. 1041 ; XÉN. Hier. 1, 16 ; EUR. Cycl. 555, etc. par Zeus ; ναὶ μὰ τόν (s.-e. θεόν) EL. N.A. 3, 19, etc. par le dieu ; ou sans μά : ναὶ τὰν κόραν, AR. Vesp. 1438, par la vierge ;
   II dans le dialogue :
      1 comme réponse, oui, ESCHL. Pers. 738 ; ANTH. 13, 11, etc. ; ναὶ ναί, THCR. Idyl. 4, 54 ; CALL. Cer. 64 ; NT. Matth. 5, 37, oui ! oui ! ;
      2 comme expression d’une concession suivie de reprise avec ἀλλά : ναὶ… ἀλλά, DS. 13, 26, oui sans doute… mais.

Étym. p.-ê. indo-europ. *(h₁e)no-, celui-là ; cf. νή.

Adv., used to express strong affirmation, yea, verily, in Hom. mostly folld. by δή, ν. δὴ ταῦτά γε πάντα… κατὰ μοῖραν ἔειπες Il. 1.286, al. ; ν. μήν Emp. 76.2; ν. μάν Theoc. 27.27; ν. μέν A.R. 2.151; ν. μέντοι Luc. Astr. 14; used alone, σὲ κρίνω, ν. σέ yea thee, S. El. 1445; ἀποκρίνασθαι ν. ἢ οὔ Arist. Top. 158a16, etc. ; τὸ ε οὐκ ἔστι χαρακτηριστικὸν…, τὸ δὲ α ναί Choerob. in Theod. 2.85. freq. in oaths, ν. μά yea by…, v. μά; ν. alone, ν. τὰν Κόραν Ar. V. 1438, cf. E. Ba. 534 (lyr.); ν. τὸν Ποτιδᾶν Epich. 81; ν. τὼ σιώ X. HG 4.44.10; ν. πρὸς θεῶν ἀρήξατ’ E. Med. 1277. in answers, yes, τοῦτ’ ἐτήτυμον ; Answ. ν. A. Pers. 738 (troch.), cf. S. El. 845 (lyr.), Pl. Tht. 193a, Grg. 448b, etc. ; doubled, Ar. Nu. 1468, Call. Fr. 1.56 P., Ev. Matt. 5.37. ν. folld. by ἀλλά, etc., to mark a qualified assent, yes, but…, Aeschin. 3.84; ν., κατὰ σχολήν γε ἴσως· οὐ μήν… Pl. Sph. 226e, cf. R. 415e.

bejahendes Adverbium, bestätigend, daß Etwas so sei, nae, ja, fürwahr ; ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον, wahrlich bei diesem Szepter, Il. 1.234, vgl. H.h. Merc. 460 ; ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα κατὰ μοῖραν ἔειπες, Il. 8.146, 18.128 ; ναὶ μὰ γὰρ ὅρκον, bei dem Eide, Pind. N. 11.24 ; ναὶ λόγος κρατεῖ, Aesch. Pers. 724 ; öfter bei Soph., ναὶ ναί O.C. 1743 ; ναὶ μὰ Δία, Eur. Cycl. 552, 582 ; ναὶ τὰν βοτρυώδη Διονύσου χάριν οἴνας, Bacch. 534, öfter ; ναὶ πρὸς τῶν γονάτων, Ar. Pax 1113 ; ναὶ μὰ Δία u. ähnl. auch in Prosa überall ; ναὶ μὰ τὼ Σιώ, Xen. An. 6.4.34 ; auch ναὶ τὼ.Σιώ, Ar. Pax 214, Lys. 81 ; Xen. Hell. 4.4.10. – In Antworten entspricht es ganz unserm ja ; Plat. oft, ναί, ἀληθῆ γε, Theaet. 193a, u. öfter mit einem solchen einschränkenden γε, also nur vorläufig bejahend, wie auch bei uns auf allerdings oft ein ab er folgt und der Ton andeutet, daß die Bejahung nicht so stark und allgemein ist, freilich wohl, das wohl, ναί, κατὰ σχολήν γε ἴσως, Soph. 226e, ναὶ στρατιωτικάς γε, ἀλλ' οὐ χρηματιστικάς, Rep. III.415e ; Sp.; Plut. esu carn. II.999b ; ναὶ ναί dem οὔ, οὔ entggestzt, NT ; auch sonst findet es sich doppelt, Ar. Nub. 1451 ; Agath. 5 (V.276). Vgl. übrigens νή u. μά.

ναί
particle of affirmation,
yea, verily, even so; in answer to a question: Mat.9:28 13:51 17:25 21:16, Jhn.11:27 21:15-16, Act.5:8 22:27, Rom.3:29; before λέγω ὑμῖν, Mat.11:9, Luk.7:26; repeated for emphasis, ναὶ ναί (opp. to oὒ oὔ): Mat.5:37; ἤτω ὑμῶν τὸ ναὶ ναί, Jas.5:12; ν. καὶ οὔ, 2Co.1:18-19; ἵνα ᾖ . . . τὸ ναὶ ναί, 2Co.1:17; τὸ ν., 2Co.1:20; in assent to an assertion: Mat.15:27, Mrk.7:28, Rev.14:13 16:7; in confirmation of a previous assertion: Mat.11:26, Luk.10:21 11:51 12:5, Php.4:3, Phm 20; in solemn asseveration Rev.1:7 22:20.†
(AS)