(f. μαθήσομαι [ᾰ], ao.2 ἔμαθον [ᾰ], pf. μεμάθηκα ; pass. seul. prés. et pf. μεμάθημαι) :
   I apprendre, càd. :
      1 étudier, s’instruire : οἱ μανθάνοντες, XÉN. Mem. 1, 2, 17, les écoliers ; μ. τι, OD. 17, 226, etc. apprendre qqe ch. ; avec l’inf. IL. 6, 444, etc. apprendre à faire qqe ch. particul. :
      2 à l’ao. avoir appris, avoir reçu une leçon, càd. avoir été châtié, SOPH. Aj. 294 ;
      3 à l’ao. et au pf. avoir appris, d’où s’être habitué à, avoir coutume de : ἂν ἅπαξ μάθωμεν ἀργοὶ ζῆν, XÉN. An. 3, 2, 25, si une fois nous avons pris l’habitude de vivre en paresseux ; μεμάθηκε φύεσθαι, EMPÉD. 70 Mullach, il a coutume de naître ; τὰ μεμαθηκότα, HPC. les habitudes ;
      4 apprendre par cœur : τὰ Ὁμήρου ἔπη, XÉN. Conv. 3, 5, les vers d’Homère ;
      5 s’informer de, à l’ao. être informé de, avoir appris, savoir : τι, ATT. qqe ch. ; τι ἔκ τινος, SOPH. El. 352, etc. ; τι παρά τινος, ESCHL. Ag. 858, etc. ; τι πρός τινος, SOPH. O.C. 12 ; τί τινος, ESCHL. Pr. 701 ; SOPH. O.R. 575, etc. apprendre ou savoir qqe ch. de qqn, être informé de qqe ch. par qqn ;
   II s’apercevoir de, d’où :
      1 remarquer : τινά, HDT. 7, 208, qqn ; ἀλλήλους μ. ὁπόσοι εἴησαν, XÉN. Hell. 2, 1, 1, s’apercevoir, en se voyant les uns les autres, combien ils étaient nombreux ;
      2 à l’ao.2, avoir remarqué, d’où se rendre compte, p. suite, reconnaître : τινά, SOPH. Aj. 723, qqn ; μαθεῖν οὐ δυσπετής, SOPH. Aj. 1046 (cf. EUR. Med. 1196) non difficile à reconnaître ;
   III p. suite, comprendre : τι, ESCHL. Pr. 273, etc. ; SOPH. El. 617, etc. ; EUR. Or. 1130 ; PLAT. Hipp. mi. 365 b, etc. qqe ch. ; περί τινος, PLAT. Prot. 318 e, comprendre au sujet de qqe ch. ; avec un gén. de pers. : μ. τινός, PLAT. Rsp. 394 c, comprendre qqn ; avec une conj. ὅτι, PLAT. Rsp. 394 b, comprendre ou s’apercevoir que ; avec un part. : ἵνα μάθῃ ὤν, ESCHL. Pr. 62, afin qu’il comprenne qu’il est, etc. ; διαϐεϐλημένος οὐ μανθάνεις ; HDT. 3, 1, ne comprends-tu pas que tu as été calomnié ? abs. dans le dialogue : πάνυ μανθάνω, AR. Ran. 195 ; PLAT. Men. 84 d, je comprends parfaitement ;
   IV τί μαθών ; forme un idiotisme impliquant une idée de reproche (cf. τί παθών ; ce dernier marquant plutôt le mobile, μαθών une idée réfléchie) : τί μαθὼν φαίνεις ; AR. Ach. 826, que t’est-il venu à l’esprit que tu montres… ? à quoi penses-tu de montrer? pourquoi montres-tu? De même ὅ τι μαθών sans interrogation et se rattachant à une idée d’étonnement ou d’indignation déjà exprimée : τί ἄξιός εἰμι παθεῖν ἢ ἀποτῖσαι, ὅ τι μαθὼν οὐχ… ; PLAT. Ap. 36 b, de quelle peine ou de quelle amende ai-je mérité d’être puni pour n’avoir pas… ?

➳ Act. f. μαθήσω, GAL. 1, 105 ; 13, 450, dout. Ao.2 épq. ἔμμαθον, OD. 17, 226 ; 18, 362 ; inf. ion. μαθέειν, HDT. 1, 10 ; part. dor. μαθοῖσα, THCR. Idyl. 2, 162. Pl.q.pf. 1 sg. ἐμεμαθήκη, PLAT. Euthyphr. 14.

Étym. R. indo-europ. *mn(s)-d^hh₁-, cf. προμηθής, gotique mundōn « fixer son attention sur », vieux norrois munda « viser, aspirer », all. munter.

Pi. P. 3.80, etc. ; fut. μαθήσομαι Thgn. 35, Parm. 1.31, A. Pr. 926, S. Aj. 667, OC 1527, Pl. Phlb. 53e, etc. ; Dor. μαθεῦμαι dub. in Theoc. 11.60; late μαθήσω Gal. 13.450, Sect. Intr. 9 (cod. L); aor. ἔμαθον Pi. N. 7.18, etc. ; Ep. ἔμμαθον Od. 17.226, μάθον (v. infr.); pf. μεμάθηκα Anacr. 74, Xenoph. 10, Emp. 17.9, Ar. Nu. 1148, Pl. Euthphr. 9c, etc. ; plpf. ἐμεμαθήκη ib. 14c; 3 sg. ἐμεμαθήκει Id. Men. 86a; 3 pl. μεμαθήκεσαν Hp. VM 10; — Pass., used by good writers only in pres., as Pl. Ti. 87b, Men. 88b. — Hom. uses only the Ep. aor. forms μάθον, ἔμμαθες, ἔμμαθε : — learn, esp.
by study (but also, by practice, Simon. 147, Arist. EN 1103a32, Metaph. 1049b31, 980b24; by experience, A. Ag. 251 (lyr.), Arist. APo. 81a40), thrice in Hom., ἔργα κακά Od. 17.226, 18.362; c. inf., μάθον ἔμμεναι ἐσθλός Il. 6.444; freq. later, οὐδὲ μαθόντες γινώσκουσιν Heraclit. 17; ἀεὶ γὰρ ἡβᾷ τοῖς γέρουσιν εὖ μαθεῖν A. Ag. 584; ταλάντου τοῦτ’ ἔμαθεν for a talent, Ar. Nu. 876; οἱ μανθάνοντες learners, pupils, X. Mem. 1.2.17; μ. τὰ Ὁμήρου ἔπη learn by heart, Id. Smp. 3.5; μ. βέμβικα Ar. Av. 1461; μ. τί τινος learn from…, Pi. P. 3.80, A. Pr. 701, S. OT 575, etc. ; with Preps., ἐσθλῶν ἄπ’ ἐσθλὰ μαθήσεαι Thgn. l.c. ; μ. καθ’ Ὅμηρον Xenoph. l.c. ; τι ἔκ τινος S. El. 352; ἐκ ποίων ὀνομάτων μεμαθηκὼς ἦν τὰ πράγματα Pl. Cra. 438a; παρά τινος A. Ag. 859, S. Ant. 1012, etc. ; παρά τινος ὅτι… Isoc. 8.67; πρός τινος S. OC 12; πρὶν μάθοιμ’ εἰ… Id. Ph. 961; c. inf., learn to…, or how to…, Il. l.c., Pi. P. 4.284, A. Pr. 1068 (anap.), S. Aj. 667; μ. σεαυτὸν αἰς χύνεσθαι Democr. 244.
acquire a habit of, and in past tenses, to be accustomed to…, c. inf., Emp. 17.9, Hp. VM 10; τοὺς μεμαθηκότας ἀριστᾶν Id. Acut. 28; τὸ μεμαθηκός that which is usual, πρότερον ἢ ὕστερον τοῦ μ. Id. Mul. 2.128; ἀργαὶ μανθάνουσι acquire a habit of idleness, 1 Ep. Ti. 5.13.
perceive, remark, notice, τὸ πλῆθος Hdt. 7.208; ἀλλήλους μ. ὁπόσοι εἴησαν X. HG 2.1.1. freq. c. part., μ. τὴν νέα ἐμβαλοῦσαν Hdt. 8.88; ἔμαθον ταῦτα πρησσόμενα Id. 1.160; ἵνα μάθῃ σοφιστὴς ὤν A. Pr. 62; μὴ μάθῃ μ’ ἥκοντα S. Ph. 13, cf. E. Ba. 1113; μάνθανε ὤν know that you are, S. El. 1342; διαβεβλημένος οὐ μανθάνεις Hdt. 3.1; εἰ μὴ μανθάνετε κακὰ σπεύδοντες Th. 6.39. with ὅτι, Pl. R. 394b; with ὡς, Th. 1.34, etc.
understand (cf Pl. Euthd. 277e), ὡς μάθω σαφέστερον A. Ch. 767; ὄψ’ ἐμάθεθ’ ἡμᾶς E. Ba. 1345; τὰ λεγόμενα Lys. 10.15, etc. ; c. dat. pers., εἴ μοι μανθάνεις if you take me, Pl. R. 394c; freq. in Dialogue, μανθάνεις ; d΄ye see ? Answ., πάνυ μανθάνω perfectly! Ar. Ra. 195, cf. Pl. Men. 84d. Tht. 174b; εἶεν, μανθάνω Id. R. 372e, cf. Phd. 117b, etc. τί μαθών… ; freq. in questions, lit.
under what persuasion, with what idea ? hence ironically for why on earth ? τί δὴ μ. φαίνεις ἄνευ θρυαλλίδος ; Ar. Ach. 826, cf. Nu. 402, 1506, Lys. 599, Pl. 908; τί τοῦτο μ. προσέγραψεν ; D. 20.127 (sts. with v.l. τί παθών ; what possessed you to… ? cf. πάσχω); imitated in later Greek, Ael. Fr. 67; also indirectly, because (with a sense of disapprobation), ὅ τι μαθόντες τοὺς ξένους μὲν λέγετε ποιητὰς σοφούς Eup. 357; ὅ τι μαθὼν… οὐχ ἡσυχίαν ἦγον Pl. Ap. 36b; σοὶ εἰς κεφαλήν, ὅ τι μαθών μου καὶ τῶν ἄλλων καταψεύδη τοιοῦτο πρᾶγμα Id. Euthd. 283e, cf. 299a; even with neut. subject, ὅμως δ’ ἂν κακὰ ἦν, ὅ τι μαθόντα χαίρειν ποιεῖ Id. Prt. 353d.

(ΜΑΘ, viell. mit *μάω zusammenhangend), fut. μαθήσομαι, dor. μαθεῦμαι, Theocr. 11.62, aor. ἔμαθον, ep. ἔμμαθον, μαθεῖν, perf. μεμάθηκα,
lernen, u. aor. gelernt haben, verstehen ; ἔργα κάκ' ἔμμαθεν, Od. 17.226, 18.362, u. c. inf., μάθον ἔμμεναι ἐσθλός, Il. 6.444, wie ἔμαθε μισεῖν, Pind. P. 4.284 ; auch μέλλοντ' ἄνεμον ἔμαθον, N. 7.18 ; οἷος ἐσσὶ μαθών P. 2.72 ; ὡς μάθητε διὰ τέλους τὸ πᾶν, Aesch. Prom. 273 ; ὡς μάθῃ τί χρὴ δρῶντ' ἢ λέγοντα δαίμοσιν πράττειν φίλα, 662 ; ἀγγέλου λόγου μαθεῖν, vernehmen, erfahren, Spt. 355 ; παρά τινος, Ag. 833, Ch. 169, wie Soph. O.R. 704 u. öfter ; Eur. Rhes. 206 ; Plat. Euthyphr. 14c, u. so gewöhnlich ; – πρός τινος, Soph. Phil. 959, O.C. 12 ; ἔκ τινος, Trach. 449 ; vgl. Plat. Theaet. 192c, Ion 541c ; mit dem bloßen gen., Soph. El. 877 ; τί βούλει μαθεῖν ἐμοῦ, Eur. Hec. 991 ; τί μου μανθάνεις, Plat. Phil. 51c ; ἴσως οὐ μανθάνετέ μου ὅτι λέγω, Lach. 189e, vgl. Gorg. 488c ; μάθε δέ μου καὶ ταῦτα, Xen. Cyr. 1.6.44, An. 4.8.5 u. sonst ; λέγ' αὖθις ὡς μᾶλλον μάθω, Soph. O.R. 359 ; μαθησόμεσθα δ' Ἀτρείδας σέβειν, Aj. 652 ; erfahren, hören, c. partic., μὴ καὶ μάθῃ μ' ἥκοντα, phil. 13 ; πρὶν μαθεῖν ἐμοῦ, ehe ihr von mir gehört habt, 370 ; auch vom Wahrnehmen durch das Gesicht, Aj. 1025 ; – c. partic., ἵνα μάθῃ σοφιστὴς ὢν Διὸς νωθέστερος, Aesch. Prom. 62 ; ἐπεί σε μανθάνω θνητὴν φρονοῦσαν θνητά, Soph. Trach. 472, da ich merke, daß du… ; vgl. Her. 1.5, 68, 4.164 u. öfter, bei dem es auch »zu erlernen« od. »zu erfahren suchen«, »sich wonach erkundigen« bedeutet, τί, Her. 7.208. – Absol. μανθάνω, ich verstehe, Plat. Gorg. 447d, u. oft bei Ar.; auch oft gebraucht wie audio, wenn man auf das von dem Andern Gesagte eingeht, εἶεν, μανθάνω, gut, das wohl, Plat. Rep. II.372c, vgl. Gorg. 490d, Phaed. 117c ; εἰ δ' ἀληθὲς οὐκ ἔμαθεν, das weiß er nicht, Epinom. 975c. Auch im pass., ὅταν μαθήματα ἰατικὰ ἐκ νέων μανθάνηται, Plat. Tim. 87b. Adj. verb. μαθητέον, Crat. 439b. – Οἱ μανθάνοντες, die Schüler, Xen. Mem. 1.2.17 u. bes. Sp. – Häufig fängt bei den Attikern τί μαθών ; einen Fragesatz an, eigtl. aus welchem vernünftigen Grunde konntest du so handeln ? d.i. geradezu : wie konntest du so unverständig, so unklug handeln, immer mit einem Vorwurf gesagt, vgl. unter πάσχω, τί παθών ; so sagt Ar. Vesp. 251 τί δὴ μαθὼν τῷ δακτύλῳ τὴν θρυαλλίδ' ὠθεῖς – ὦ 'νόητε ; was fiel dir ein ? wie konntest du das tun ? vgl. bes. Wolf zu Dem. Lept. p. 348 ff. Aehnl. ist bei Plat. Apol. 36b τί ἄξιός εἰμι παθεῖν ἢ ἀποτῖσαι ὅτι μαθὼν ἐν τῷ βίῳ οὐχ ἡσυχίαν ἦγον, daß ich, obwohl ich es doch gelernt hatte, hätte einsehen sollen, fast = zur Strafe dafür, daß ich nicht Ruhe hielt ; vgl. Euthyd. 283e, εἶπον ἂν σοὶ εἰς κεφαλὴν ὅτι μαθών μου καὶ τῶν ἄλλων καταψεύδει τοιοῦτο πρᾶγμα, komme es auf deinen Kopf darum, daß du (so unverständiger Weise) mir u. Anderen solche Dinge angedichtet hast, wo Heindorf zu vgl., s. auch 299a.

μανθάνω
[in LXX chiefly for לָמַד ;]
__1. to learn, esp. by inquiry: absol., 1Co.14:31, 1Ti.2:11, 2Ti.3:7; with accusative of thing(s), Jhn.7:15 (sc. αὐτά), Rom.16:17, 1Co.14:35, Php.4:9, 2Ti.3:14, Rev.14:3; before quaes. indir., Mat.9:13; Χριστόν, Eph.4:20 (ICC, in l); before ἀπό, with genitive of thing(s), Mat.24:32, Mrk.13:28; ἀπό, with genitive of person(s), Mat.11:29, Col.1:7; παρά, with genitive of person(s), 2Ti.3:14; ἐν, with dative of person(s), 1Co.4:6; 'point' aorist (M, Pr., 117), to ascertain, before ὅτι, Act.23:27; with accusative before ἀπό, Gal.3:2.
__2. to learn by use and practice, acquire the habit of, be accustomed to: with inf. (Bl., § 69, 4), 1Ti.5:4, Tit.3:14; id. with nom, in pred. (El., § 72, 1), Php.4:11; with accusative of thing(s) before ἀπό, Heb.5:8; ἀργαὶ μανθάνουσιν (EV, they learn to be idle; Bl., § 73, 5; Field, Notes, 210), 1Ti.5:13.†
(AS)