GRC

λόχος

download
JSON

Bailly

ου (ὁ) :
   I
embuscade :
      1 lieu ou engin pour une embuscade, IL. 11, 379 ; en parl. du cheval de bois, OD. 4, 277 ; 8, 515 ; de vaisseaux, ORACL. (HDT. 3, 57) ;
      2 action de dresser une embuscade, embuscade dressée : λόχον ἀρτύνειν, OD. 14, 469, préparer une embuscade ; λόχον εἷσαι, IL. 4, 392 ; OD. 4, 532, poser une embuscade ; λόχῳ εἷσαί τινα, HÉS. Th. 174, poster qqn en embuscade ; λέγεσθαι ἐς λόχον, IL. 13, 277, être choisi pour une embuscade ; λόχονδε ἰέναι, IL. 1, 227, aller en embuscade ; avec un gén. λόχος γέροντος, OD. 4, 395, l’embuscade contre le vieillard ;
      3 troupe postée en embuscade, IL. 8, 522 ; EUR. Andr. 1115, etc. ;
      4 p. ext. troupe d’hommes armés et à pied, OD. 20, 49 ; ESCHL. Sept. 56, 460 ; SOPH. O.C. 1371, etc. ; particul. dans l’organisation tactique des Grecs, troupe d’un nombre d’hommes variable selon les États et les temps : dans l’Anabase, compagnie de 100 hommes, XÉN. An. 3, 4, 21, etc. ; à Sparte, dans la guerre du Péloponnèse, compagnie de 200 hommes (vraisembl. de 100 Spartiates et 100 περίοικοι, THC. 5, 68 ; quatre λόχοι faisaient une μόρα dans l’armée lacédémonienne) ; sel. la Cyropédie, compagnie de 24 hommes, XÉN. Cyr. 6, 3, 21 ; postér. troupe de 8 à 16 rangs de profondeur (primit. στίχος ou στοῖχος) ASCLÉPIOD. 2, 2 ; ἱερὸς λ. le bataillon sacré des Thébains, DIN. 99, 25 ; PLUT. Pel. 18, etc. ; ou des Carthaginois, DS. 16, 80 ; 20, 10 ;
      5 troupe quelconque, réunion d’hommes, particul. réunion de citoyens (cf. φυλή et φρατρία) XÉN. Hier. 9, 5 ; ARSTT. Pol. 3, 8, 19 ; à Rome, centurie, DH. 4, 16 ; ou curie, DH. 2, 7 ; troupe de femmes, ESCHL. Sept. 111 ; troupe d’animaux, ANTH. 9, 244 ;
   II accouchement, enfantement, ESCHL. Ag. 137 ; au pl. ESCHL. Suppl. 676.

Étym. λέχω.

Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ὁ, (< λέχομαι); ambush, i.e.
place for lying in wait, εἰγὰρ νῦν παρὰ νηυσὶ λεγοίμεθα πάντες ἄριστοι ἐς λ. Il. 13.277; ἐκ λ. ἀμπήδησε 11.379; κοῖλος λ., of the wooden horse, Od. 4.277, 8.515; ξεστὸς λ. E. Tr. 534 (lyr.); ὠδίνων λ. Lyc. 342; ξύλινος λ., of the enemy΄s ships, Orac. ap. Hdt. 3.57.
ambuscade, ἐσίζεσθαι λόχον ἀνδρῶν take up one΄s post in ambush, Il. 13.285; λόχον εἷσαι place an ambush, 4.392, Od. 4.531; εἷσε δέ μιν κρύψασα λόχῳ Hes. Th. 174; λόχον ἀρτύνειν Od. 14.469; λόχονδ’ ἰέναι Il. 1.227; ὁπότε κρίνοιμι λόχονδε ἄνδρας ἀριστῆας Od. 14.217; φύτευέ οἱ θάνατον ἐκ λόχου Pi. N. 4.60; δεινοῖς κρυπτομένα λόχοις Ἐρινύς S. El. 490 (lyr.); τὸν εὔαγρον τελειῶσαὶ λ. Id. OC 1089 (lyr.). BC gen. objecti, λόχος θείοιο γέροντος the way to ambush him, Od. 4.395.
the men that form the ambush, μὴ λ. εἰσέλθῃσι πόλιν Il. 8.522, cf. E. Andr. 1114, etc.
any armed band, body of troops (of foot, rarely of horse, Arr. Alan. 20), Od. 20.49; also in Trag., A. Th. 56, 460, S. OC 1371, etc. ; metaph, παρθένων ἱκέσιος λ. A. Th. 111 (lyr.); θαυμαστὸς λ. γυναικῶν, of the Furies, Id. Eu. 46, cf. 1026; ἐλάφων κεραὸς λ. AP 9.244 (Apollonid.); ἐμῶν προγόνων λ. OGI 383.48 (Nemrud Dagh, i BC). in historical writers, mostly, a company, reckoned at 24 men in X. Cyr. 6.3.21, but at 100 in Id. An. 3.4.21, 4.8.15; in the Spartan army, the fourth or fifth part of a μόρα, Hdt. 9.53, 57, cf. Th. 5.68, Arist. Fr. 541, etc. ; ὁ Πιτανάτης λ. Th. 1.20; ὁ ἱερὸς λ. the sacred company at Thebes, Din. 1.73, Plu. Pel. 18; also at Carthage, D.S. 16.80, 20.10; later λ., = 16 men, Ascl.Tact. 2.7, Ael. Tact. 4.3, Arr. Tact. 5.5; but of light-armed, 8 men, Ascl. l.c., Arr. Tact. 14.2.
any body of people united for civil purposes, X. Hier. 9.5, Arist. Pol. 1309a12; αἱ ἐν λόχοις συντέλειαι (where λόχοι seems to represent συμμορίαι) Catal. ap. D. 18.106. = Lat. centuria, D.H. 4.16, App. BC 1.59, etc. = Lat. curia, D.H. 2.7.
child-birth, A. Ag. 137 (lyr.); pl., Id. Supp. 677 (lyr.). dub.sens. in SIG 1002.8 (Milet., v/iv BC).
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ὁ (λέγω),
1) eigtl. ein Ort, wo man sich hinlegt, ein Hinterhalt, Versteck, d.i. ein Ort, in welchen eine Kriegerschar gelegt wird, um auf den Feind zu lauern u. plötzlich auf ihn loszubrechen ; εἰ γὰρ νῦν παρὰ νηυσὶ λεγοίμεθα πάντες ἄριστοι ἐς λόχον Il. 13.276 ff., ἐκ λόχου ἀμπήδησε, er brach aus dem Hinterhalt hervor, 11.379, öfter ; auch das hölzerne Pferd der Griechen vor Troja heißt κοῖλος u. πυκινὸς λόχος, Od. 4.277, 8.515, 11.525, wie ξεστὸς λ. Eur. Tro. 534 ; so heißen die feindlichen Schiffe ξύλινος λόχος in einem Orakel bei Her. 3.57 ; ἁ δεινοῖς κρυπτομένα λόχοις Ἐρινύς Soph. El. 481. Uebh. Hinterhalt, λόχονδε ἰέναι, zum Hinterhalt gehen, Il. 1.227, λόχον ἀνδρῶν εἰσίζεσθαι, im Hinterhalt liegen, 13.285, λόχον εἷσαι, einen Hinterhalt legen, 4.392, 6.189, Od. 4.531, u. λόχῳ εἷσαί τινα, Einen in Hinterhalt legen, Hes. Th. 174 ; auch λόχον ἀρτύνειν, Od. 14.469 ; λόχονδε κρίνειν ἄνδρας ἀριστῆας, die Tapfersten zum Hinterhalt auslesen, ibd. 217 ; – μηδέ τι θυμῷ δείσητ' Ἀργείων πυκινὸν λόχον Il. 24.779 ; das Auflauern, Nachstellen selbst, Od. 4.441, 16.463, wie λόχος θείοιο γέροντος, die Art u. Weise, dem göttlichen Alten aufzulauern, 4.395 ; φύτευέ οἱ θάνατον ἐκ λόχου Pind. N. 4.63 ; – u. die den Hinterhalt bildende Mannschaft, μὴ λόχος εἰσέλθῃσι πόλιν Il. 8.522, wie man auch manche andere Stelle auffassen kann. – Dah. jede gewaffnete Schar Fußvolk, εἴπερ πεντήκοντα λόχοι ἀνθρώπων νῶϊ περισταῖεν Od. 20.49. So bei den Tragg., πύλαισι Νηΐτισι προσβαλεῖν λόχον Aesch. Spt. 442, vgl. 56 ; κινοῦνται λόχοι πρὸς ἄστυ Θήβης Soph. O.C. 1373 ; ξιφήρης λόχος Eur. Andr. 1115, λόχος ὀδόντων ὄφεος ἐξηνδρωμένος Suppl. 703, öfter. – Uebh. jede Schar, ἴδετε παρθένων ἱκέσιον λόχον Aesch. Spt. 106, θαυμαστὸς λόχος εὕδει γυναικῶν, von den Furien, Eum. 46. Auch λόχος ἐλάφων, Apollnds. 15 (IX.244). – Bes. in Prosa von Her. 9.53, 57 an eine Abteilung von Kriegern zu Fuß, gewöhnlich von hundert Mann, wie bei Xen. An. 3.4.21 ausdrücklich erwähnt ist, u. öfter in der An. u. Cyr. sich zeigt ; aber die hinzugesetzte Bestimmung ἀνὰ ἑκατὸν ἄνδρας zeigt, daß die Zahl keine feste war und sich nach der in den einzelnen griechischen Staaten u. Stämmen verschiedenen Einteilung der Bürger u. des Heeres richtete. So gehen bei Thuc. 5.68 vier πεντηκοστύες auf einen λόχος, u. bei den Spartanern heißt der vierte od. nach Anderen der fünfte Teil der μόρα ein λόχος. Auch von bürgelichen Vereinen, Xen. Hier. 9.5 ; Arist. Pol. 3.8. Die Sp. nennen so die röm. centuria.
2) das sich ins Bett Legen, von den Kindbetterinnen, die Niederkunft, die Geburt, auch das Geborene, αὐτοτόκον πρὸ λόχου μογερὰν πτάκα θυομένοισιν Aesch. Ag. 135, Ἄρτεμιν γυναικῶν λόχους ἐφορεύειν Suppl. 662 ; ὠδίνων, Lycophr. 342.
3) bei den Makedoniern ein Monat, dem attischen Maimakterion entsprechend, Hesych.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
See also: Λόχος
memory