Bailly
'
(f. λείψω, ao.2 ἔλιπον, postér. ao.1 ἔλειψα, pf. λέλοιπα ; pass. f. λειφθήσομαι, ao. ἐλείφθην, pf. λέλειμμαι, f. antér. au sens du f. simple λελείψομαι) : I tr.
1 laisser, quitter, abandonner,
avec un suj. de pers. : τινά, IL.
15, 136, etc. ; OD.
13, 403 ; ATT. quitter qqn ; βίον, SOPH.
El. 1444, etc. quitter la vie ;
avec un suj. de ch. : ψυχὴ λέλοιπεν, OD.
14, 134, la vie (l’)a abandonné ; τὸν μὲν λίπε θυμός, IL.
4, 470, le souffle,
càd. la vie l’abandonna ;
2 laisser derrière soi
ou après soi : ἄρρενας, PLAT.
Leg. 923 e, des enfants mâles ; θυγατέρας, PLAT.
Leg. 924 e, des filles ;
particul. laisser en souvenir, en dépôt : τινί τι, IL.
2, 106, qqe ch. à qqn (le sceptre à un successeur) ;
fig. εὔκλειαν ἐν δόμοισι, ESCHL.
Ch. 349, un renom glorieux dans sa maison ; ἀνίας καὶ γόους τινί, SOPH.
Aj. 973, laisser (à d’autres, en mourant) le chagrin et les gémissements
(tandis que le mort est délivré des maux) ;
3 en mauv. part, abandonner par faiblesse
ou trahison, délaisser : τινά, SOPH.
Ph. 293, abandonner qqn lâchement ; τὴν τάξιν, PLAT.
Conv. 179 a,
etc. ; ESCHN.
74, 37, abandonner son poste ;
particul. t. de droit att. : τὴν μαρτυρίαν, DÉM.
1190, 4, faire défaut comme témoin ; ὅρκον, DÉM.
1365, 21, négliger de prêter serment ; φοράν, XÉN.
Cyr. 3, 1, 34, négliger de payer un tribut ;
avec un suj. de ch. : λίπον ἰοὶ ἄνακτα, OD.
22, 119, les traits firent défaut au roi ;
II intr.
1 s’en aller : λείπουσι καὶ ῥέουσιν αἱ ἐκ τῆς κεφαλῆς τρίχες, ARSTT.
H.A. 3, 11, 8, les cheveux s’en vont et tombent de la tête ;
2 faire défaut, AR.
Pl. 859 ; PLAT.
Leg. 759 e,
etc. ; d’où être insuffisant
ou incomplet : τί λείπει αὐταῖς ; POL.
10, 18, 8, que leur manque-t-il ?
avec un adj. de quantité : τριάκοντα ἔτη λείποντα δυοῖν, POL. trente ans moins deux,
càd. vingt-huit ; μικρῷ λείπουσιν ἑπτακοσίοις σκάφεσι, POL. avec sept cents barques à peu près ;
en gén. avec le gén. de l’objet qui fait défaut : λείποντες κωπῶν, CIA.
2, 795 d, 22 (353 av. J.C.) manquant de rames (
v. Meisterh. p. 169, 20) ;
3 p. suite, cesser : οὔποτ' ἔρις λείψει κατ' ἀνθρώπων πόλεις, EUR.
Hel. 1157, la discorde ne fera jamais défaut,
càd. ne cessera jamais, dans les villes où il y a des hommes ;
cf. SOPH.
El. 514 ; EUR.
H.f. 133 ;
Pass.-moy.
λείπομαι (f. λείψομαι, ao.2 ἐλιπόμην ou ao. pass. ἐλείφθην, pf. λέλειμμαι) être laissé en arrière,
d’où : 1 rester en arrière, EUR.
Hipp. 1244, etc. : ἐγὼ λιπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ, OD.
13, 286, je demeurai là, le cœur triste ; ἐλείποντο τῶν στρατιωτῶν οἱ διεφθαρμένοι ὑπὸ τῆς χιόνος τοὺς ὀφθαλμούς, XÉN.
An. 4, 5, 12, ceux des soldats qui avaient les yeux abîmés par la neige demeuraient en arrière ;
avec un rég. au gén. : λείπεσθαι βασιλέος, HDT.
8, 113, rester en arrière du roi, ne pas le suivre, l’abandonner ;
particul. rester en arrière dans une lutte, dans une course : ἀπό τινος, IL.
9, 444, rester en arrière de qqn, être distancé,
càd. être vaincu par qqn ;
p. suite, fig. être vaincu, être inférieur : τινος, ATT. à qqn ; λόγου, SOPH.
Aj. 543, rester en arrière d’un discours, d’un propos,
càd. n’en pas entendre une parole ; ξύνεσιν οὐδενὸς λ. THC.
6, 72, ne le céder en intelligence à personne ; πλήθει τινός, XÉN.
Hell. 7, 4, 24, être inférieur en nombre à qqn ;
abs. λείπεσθαι μάχῃ, ESCHL.
Pers. 344 ; POL.
5, 101, 6, être vaincu dans un combat ; ὁ τοῦ λείπεσθαι καιρός, POL.
1, 62, 6, le moment de céder ;
avec un part. ταῦτα οὐδὲν ἐμοῦ λείπει γιγνώσκων, XÉN.
Œc. 18, 5, tu sais cela aussi bien que moi ;
2 être laissé en arrière,
avec idée de temps, càd. survivre, OD.
4, 495 ; ESCHL.
Pers. 480 ; XÉN.
An. 3, 1, 2 ; 3 être dépourvu de, être privé de,
gén. : τέκνων, EUR.
Ion 680, d’enfants ; κτεάνων καὶ φίλων, PD.
I. 2, 11, de biens et d’amis ;
fig. γνώμας σοφᾶς, SOPH.
El. 474, manquer de jugement, de sagesse,
etc. ; abs. être insuffisant, incomplet : ὀλιγέων γάρ σφι ἡμερέων λείπεται σιτία, HDT.
9, 45, car il s’en faut de qqes jours qu’ils aient assez de vivres, ils n’ont plus de vivres que pour qqes jours ;
d’où impers. λείπεται
avec une prop. inf. PLAT.
Theæt. 157 e, il reste à (faire, dire,
etc.) ; abs. avec un suj. de pers. être insuffisant, être incapable de faire qqe ch. SOPH.
O.C. 495 ;Moy. (f. λείψομαι, ao. ἐλειψάμην) laisser après soi : μνημόσυνα, HDT.
1, 186, etc. des souvenirs ; διαδόχους ἑαυτῷ, PLUT.
Æmil. 36, laisser après soi des successeurs.
➳ Ao.2 poét. ἔλλιπον [ῐ] A.RH. 2, 1032 ; inf. épq. λιπέειν, HÉS. Sc. 332 ; part. fém. dor. λιποῖσα, SAPPH. 83 ; THCR. Idyl. 2, 137. Pl.q.pf. 3 sg. dor. λελοίπη, THCR. Idyl. 1, 139 (var. -πει). — Pass. impf. ou ao. poét. 3 sg. sync. ἔλειπτο, A.RH. 1, 45, etc. ; ao. 3 pl. épq. ἔλειφθεν, HH. Merc. 195. — Fut. moy. au sens pass. λείψομαι, HDT. 7, 8, etc.
Étym. R. indo-europ. *leikw-, laisser derrière soi ; cf. lat. liqu- de reliquus, linquō.
'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
impf. ἔλειπον Il. 19.288, etc. ; fut. λείψω 18.11; aor.1 ἔλειψα, part. λείψας Ar. Fr. 965 (= Antiph. 32), elsewh. only late, Plb. 12.15.12 (παρ-), Str. 6.3.10 (παρ-), Ps.-Phoc. 77 (ἀπ-), etc. ; uncompounded, Ptol. Alm. 10.4, Luc. Par. 42, Ps.-Callisth. 1.44 (cod. C); also in later Poets, Man. 1.153, Opp. C. 2.33, and in Inscrr., Epigr.Gr. 522.16 (Thessalonica), 314.27 (Smyrna), etc. ; but correct writers normally use aor.2 ἔλιπον Il. 2.35, A. Pers. 984 (lyr.), etc. ; pf. λέλοιπα Od. 14.134; plpf. ἐλελοίπειν (Att. -η) X. Cyr. 2.1.21; — Med., in prop. sense chiefly in compds. ; aor.2 ἐλιπόμην Hdt. 1.186, 2.40, E. HF 169, etc. (in pass. sense, Il. 11.693, al.); — Pass., fut. Med. in pass. sense λείψομαι Hes. Op. 200, Hdt. 7.8. αʹ, 48; also λειφθήσομαι S. Ph. 1071, λελείψομαι Il. 24.742, Th. 5.105, etc. ; aor. ἐλείφθην, λείφθην Pi. O. 2.43; Ep. 3 pl. ἔλειφθεν h.Merc. 195; pf. λέλειμμαι Il. 13.256, Democr. 228, Pl. Ti. 61a, etc. ; plpf. ἐλελείμμην Il. 2.700; Ep. λέλειπτο 10.256; Ep. aor. also ἔλειπτο A.R. 1.45, etc. :
leave, quit, Ἑλλάδα, δώματα, etc., Il. 9.447, Od. 21.116, etc. ; with a neg., [σκόπελον] οὔ ποτε κύματα λείπει Il. 2.396; νιν… χιὼν οὐδαμὰ λ. S. Ant. 830 (lyr.); χερσὶν ὕπο Τρώων λείψειν φάος ἠελίοιο, i.e. die, be killed, Il. 18.11; λ. τὸν βίον ὑπό τινος Pl. Lg. 872e; λ. βίον, βίοτον, etc., S. El. 1444, E. Hel. 226 (lyr.), etc. ; αὐτόχειρι σφαγῇ λ. βίον Id. Or. 948. conversely, τὸν δ’ ἔλιπε ψυχή Il. 5.696, Od. 14.426; τὸν… λίπε θυμός Il. 4.470; ἔπειτά με καὶ λίποι αἰών 5.685, cf. Od. 7.224; λίπε δ’ ὀστέα θυμός Il. 16.743; ψυχὴ δὲ λέλοιπεν (sc. ὀστέα) Od. 14.134; νῦν δ’ ἤδη πάντα λέλοιπεν (sc. ἐμέ) ib. 213; in these two last passages some take it intr., is gone, v. infr. II.
leave behind, leave at home, παιδὶ τὸν ἐν μεγάροισιν ἔλειπες Od. 13.403, cf. Il. 5.480; esp. of dying men, leave (as a legacy), Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπεν πολύαρνι Θυέστῃ [τὸ σκῆπτρον] 2.106; πατέρι γόον καὶ κήδεα λυγρά 5.157, cf. S. Aj. 973; παῖδα ὀρφανὸν λ. ib. 653; λ. ἄρρενας, θυγατέρας, Pl. Lg. 923e, 924e; λ. εὔκλειαν ἐν δόμοισι A. Ch. 348 (lyr.); — also in Med., leave behind one (as a memorial to posterity), μνημόσυνον λιπέσθαι Hdt. 1.186, 6.109, al. ; λιπέσθαι τιμωρούς E. HF 169; διαδόχους ἐμαυτῷ Plu. Aem. 36, etc.
leave standing, leave remaining, spare, οἰκίαν οὐδεμίαν X. An. 7.4.1; μηδένα Id. HG 2.3.41, Pl. R. 567b, etc.
leave, forsake, Il. 17.13, etc. ; λ. τινὰ χαμαί Pi. O. 6.45; εὕδοντα S. Ph. 273; τὴν αὑτοῦ φύσιν λ. ib. 903; λ. τὴν τάξιν Pl. Ap. 29a, etc. ; λ. ἐράνους fail in paying…, D. 27.25, cf. 25.22; λ. δασμόν, φοράν, X. Cyr. 3.1.1, 34; λ. μαρτυρίαν, ὅρκον, fail in…, D. 49.19, 59.60, λ. δίκην allow it to go by default, SIG 134b24 (Milet., iv BC); λοιβὰς… οὐ λίπε neglected them not, IG 3.1337.8. conversely, λίπον ἰοὶ ἄνακτα they failed him, Od. 22.119.
Math., lose or drop something, i.e. have something subtracted from it, τὸ KP λιπὸν τὸ BO the area KP minus the area BO, Apollon.Perg. 3.12, cf. Ptol. Alm. 10.4, al., Dioph. 2.21. intr., to be gone, depart, Epigr.Gr. 149.2 (Rhenea); v. supr. 1.1b.
to be wanting or missing, οὔ τί πω ἔλιπεν ἐκ τοῦδ’ οἴκου… αἰκία S. El. 514 (lyr.); οὔποτ’ ἔρις λείψει κατὰ πόλεις E. Hel. 1157 (lyr.); τὸ κακοτυχὲς οὐ λέλοιπεν ἐκ τέκνων Id. HF 133 (lyr.); λείπουσιν αἱ ἐκ τῆς κεφαλῆς [τρίχες] Arist. HA 518a24; ἔτι ἕν σοι λείπει Ev. Luc. 18.22; τί λείπει τῶν ἐπιτηδείων αὐταῖς ; Plb. 10.18.8; τί γάρ σοι λείπει ; Arr. Epict. 2.22.5, cf. Diog.Oen. 64; [εἰς τὴν προκειμένην πραγματείαν] τὸ ὑφ’ οὗ γίνεται… μὴ ῥηθὲν οὐ λείπει is not needed, Marcellin. Puls. 69; c. inf., λείπει μὲν οὐδ’ ἃ πρόσθεν ἤδεμεν τὸ μὴ οὐ βαρύστον’ εἶναι nihil absunt quin…, S. OT 1232; so c. gen., βραχὺ λείπει τοῦ μὴ συνάπτειν Plb. 2.14.6, etc. ; πρότασις τῆς προειρημένης λείπουσα ὑποθέσει a proposition containing less in the hypothesis than that aforesaid, Papp. 648.1; freq. with numerals, κεφάλαιον γίγνεται μικροῦ λείποντος πέντε καὶ δέκα τάλαντα Lys. 19.43; οὐ πολὺ λεῖπον τῶν ἐνενήκοντα ἐτῶν Plb. 12.16.13; τριήρεις πέντε λείπουσαι τῶν ἑκατὸν εἴκοσι D.S. 13.14; generally, παντὸς μὲν οὖν λείπει Pl. Lg. 728a; ὁ λιπών ib. 759e; τὸ λεῖπον what is lacking, Plb. 4.38.9, etc. ; esp. Gramm., to be incomplete, of a phrase, λειπούσης τῆς φράσεως A.D. Adv. 159.28, al. ; to be wanting, omitted, λείποντος τοῦ καί Id. Conj. 225.24; also c. dat., λείπει ἡ 'κεῖνος' φωνὴ τῷ ε Id. Adv. 147.17. of the moon, to be invisible (cf. λειψιφαής), Plot. 2.3.5. λείποντα εἴδη, in Algebra, = λείψεις, negative terms, Dioph. 1 Def. 10. Pass., to be left, left behind, ἄλοχος φυλάκῃ ἐλέλειπτο Il. 2.700; οἱ δ’ οἶοι λείπονται Od. 22.250, etc. ; also ὀπίσσω, μετόπισθε, κατόπισθε λ., Il. 3.160, 22.334, Od. 21.116; παῖδες… μετόπισθε λελειμμένοι left behind in Troy, Il. 24.687; μόνα… νὼ λελειμμένα S. Ant. 58, etc. ; τὸ λειπόμενον βίου (v.l. βιοτᾶς) Ariphron 1 (= IG 3.171).
Math., to be subtracted; τὸ ἀπὸ τῆς ΔΦ λειφθὲν ὑπὸ τοῦ ἀπὸ τῆς ΔΑ ποιεῖ…, the square on ΔΦ subtracted from the square on ΔΑ gives…, Ptol. Alm. 10.7.
remain, remain over and above, τριτάτη δ’ ἔτι μοῖρα λέλειπται Il. 10.253; ἐμοὶ δὲ λελείψεται ἄλγεα λυγρά 24.742; ὀλίγων σφι ἡμερέων λείπεται σιτία Hdt. 9.45; ὃ πᾶσι λ. βροτοῖς… ἐλπίς E. Tr. 681; αὐτόνομοι ἐλείφθημεν Th. 3.11; ἕως ἄν τι λείπηται Id. 8.81; impers., λείπεται it remains, Pl. Tht. 157e; c. acc. et inf., πεπληρῶσθαί με Id. Phdr. 235c.
remain alive, πολλοὶ δὲ λίποντο Od. 4.495, cf. A. Pers. 480, X. An. 3.1.2. c. gen., to be left without, to be forsaken of, κτεάνων λειφθεὶς καὶ φίλων Pi. I. 2.11; σοῦ λελειμμένη S. Ant. 548; but στρατὸν λελειμμένον δορός which has been left by the spear, i.e. not slain, A. Ag. 517.
to be left behind in a race, Il. 23.407, 409, Od. 8.125; λελειμμένος οἰῶν lingering behind the sheep, 9.448; λείπετ’… Μενελάου δουρὸς ἐρωήν he was left a spear΄s throw behind Menelaus, Il. 23.529; ἐς δίσκουρα λέλειπτο he had been left behind as much as a quoit΄s throw, ib. 523; κίρκοι πελειῶν οὐ μακρὰν λελειμμένοι A. Pr. 857, cf. E. Hipp. 1244; τοῦ κήρυκος μὴ λείπεσθαι not to lag behind the herald, Th. 1.131; but ἀπό τινος to be left behind by one, Il. 9.437, 445; λ. βασιλέος or ἀπὸ βασιλέος by the king, Hdt. 8.113, 9.66; λείπεσθαι τοῦ καιροῦ to be behind time, X. Cyr. 6.3.29; τῆς ναυμαχίης Id. 7.168; τῆς ἐξόδου Id. 9.19; but, λείπου μηδὲ σύ, παρθέν΄, ἀπ’ οἴκων fail not [to come] from the house, i.e. follow us, dub. in S. Tr. 1275 (anap.); abs., to be left behind, be absent, Hdt. 7.229, 8.44.
come short of, be inferior to, τινος, like ἐλαττοῦσθαι, ἡττᾶσθαι, ὑστερεῖσθαί τινος, because the Verb has a comp. sense, Id. 7.48, etc. ; οὐκ ἔσθ’ ὁποίας λείπεται τόδ’ ἡδονῆς falls short of…, E. Fr. 138.3; λείπεσθαί τινος ἔς τι or ἔν τινι, Hdt. 1.99, 7.8. αʹ (v. infr. 4); περί τι Plb. 6.52.8; πρός τι S. Tr. 266; καμήλους ταχυτῆτι οὐ λειπομένας ἵππων Hdt. 7.86; ξύνεσιν οὐδενὸς λ. Th. 6.72; πλήθει λ. X. HG 7.4.24; πλήθει ἡμῶν λειφθέντες Id. An. 7.7.31; οὐδ’ ἔτι θηρὸς ἐλείπετο δερκομένοισιν, i.e. resembled…, Epic. in Arch.Pap. 7 p. 4; also c. gen. rei, λειφθῆναι μάχης E. Heracl. 732; οὐδὲν σοῦ ξίφους λελείψομαι Id. Or. 1041; Math., τὸ ἐγγραφὲν τοῦ περιγραφέντος ἐλάσσονι λείπεται the inscribed figure falls short of the circumscribed by less than…, Archim. Con. Sph. 21; also c. dat. rei, λειφθῆναι μάχῃ A. Pers. 344; c. part., οὐδὲν ἐμοῦ λείπει γιγνώσκων X. Oec. 18.5; λέλειψαι τῶν ἐμῶν βουλευμάτων you come short of, understand not my plans, E. Or. 1085; λέλειμμαι τῶν ἐν Ἕλλησιν νόμων Id. Hel. 1246; abs., to be defeated, Plb. 1.62.6; ὑπό τινος AP 11.224 (Antip.); λείπεσθαι ἐν [τῇ ἀγορανομίᾳ], Lat. repulsam ferre, Plu. Mar. 5, etc. ; abs., in part., ἄνδρας λελειμμένους inferior men, A. Fr. 37; also, λειπόμενοι the poor, IG 14.1839.7.
to be wanting or lacking in a thing, fail of or in, c. gen., ὀδυρμάτων ἐλείπετ’ οὐδέν S. Tr. 937; γνώμας λειπομένα σοφᾶς Id. El. 474 (lyr.); λελειμμένη τέκνων E. Ion 680; λελ. λόγου failing to heed my word, S. Aj. 543; μῆνας ἓξ… λειπόμενος (sc. τῶν εἴκοσι ἐτῶν) Epigr.Gr. 519 (Thessalonica); also, λ. ἐν τῷ μὴ δύνασθαι μηδ’ ὁρᾶν S. OC 495; v. supr. 3.
to be in need of, τῆς σῆς βοηθείας A.D. Synt. 289.28. (I.-E. leiqu-, cf. Lat. li-n-quo, Skt. ric-, pres. 3 sg. ri-ṇa-k-ti ΄leaves΄, etc.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
(vgl. auch λιμπάνω), fut. λείψω, aor. ἔλιπον, λιπεῖν, – ἔλειψα nur bei Sp., vgl. Lobeck zu Phryn. 713 ; B.A. 106 aus Arist. zitiert, – perf. λέλοιπα, λέλειμμαι, ἔλειπτο, Ap.Rh. 1.45 ; fut. pass. λελείψομαι, Il. 24.742 ; aor. ἐλείφθην (linquo), (λίπεν für ἐλίπησαν stand sonst Il. 16.507, Bekker richtig λίπον);
lassen, zurücklassen ; οὐδέ τι λεῖπε βαθείης ἔκτοσθεν αὐλῆς Od. 9.337, παιδὶ τὸν ἐν μεγάροισιν ἔλειπες 13.403 ; bes. von Sterbenden, hinterlassen, Ἀτρεὺς δὲ θνῄσκων ἔλιπε πολύαρνι Θυέστῃ (σκῆπτρον) Il. 2.107, πατέρι δὲ γόον καὶ κήδεα λυγρὰ λεῖπε 5.157 ; so bei folgdn Dichtern, παῖδα ὀρφανόν Soph. Aj. 638 ; u. in Prosa, ἐὰν ἄρρενας μὴ λείπῃ Plat. Legg. XI.923e ; θυγατέρας 924e u. sonst ; – verlassen, ἐπειδὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λέλοιπεν Il. 1.235, ὅτε πρῶτον λίπον Ἑλλάδα 9.447 ; u. so Pind. λιπὼν νᾶσον, P. 4.7 ; Tragg., πῶς πατρῷα δώματα λιπεῖν ἔτλητε Aesch. Suppl. 322 ; λεῖφ' ἕδρανα 832 ; τὴν αὑτοῦ φύσιν Soph. Phil. 891 ; in Prosa häufig ; – bes. von Sterbenden, λείπειν φάος ἠελίοιο, Il. 18.11, u. umgekehrt, τὸν δ' ἔλιπε ψυχή, τὸν μὲν λίπε θυμός, 4.470, 5.696 ; u. so Tragg., βίον λελοιπώς Soph. El. 1435 ; ἐν ἁλὶ κύμασί τε λέλοιπε βίοτον Eur. Hel. 226 ; ὑπό τινος, d.i. von Einem getötet werden, Plat. Legg. IX.872e. – Auch von Dingen, τὸν οὔποτε κύματα λείπει Il. 2.396. – Im Stich lassen, in der Gefahr verlassen, Il. 16.368 ; φυγῇ τὴν πόλιν Plat. Legg. VI.770e ; τὴν τάξιν Apol. 29a ; u. so Dem. u. A. – Aehnl. τὴν μαρτυρίαν, d.i. das Zeugnis nicht ablegen, welches man hat ablegen wollen, Dem. 49.19 ; ἔλιπε τὸν ὅρκον καὶ οὐκ ὤμοσεν 59.60. – Aus Vrbdgn wie λίπον ἰοὶ ἄνακτα, Od. 22.119, die Pfeile verließen den König, d.i. sie gingen ihm aus, singen an ihm zu fehlen, wie deficere, entwickelt sich die intr. Bdtg fehlen, οὔ τί πω ἔλιπεν ἐκ τοῦδ' οἴκου πολύπονος αἰκία Soph. El. 505, u. ähnlich λείπει μὲν οὐδ' ἃ πρόσθεν ᾔδεμεν τὸ μὴ οὐ βαρύστον' εἶναι, es fehlt Nichts daran, daß es nicht seufzerreich ist, O.R. 1232 ; vgl. βραχὺ λείπει τοῦ μὴ συνάπτειν αὐτῷ, Pol. 2.14.6, 10.17.12 ; aus Hom. rechnet man hierher ψυχὴ λέλοιπε, πάντα λέλοιπε, das Leben, Alles ist dahin, Od. 14.134, 213, wo man aber dem sonstigen Gebrauche Homers gemäß besser ὀστέα, με, ergänzt ; τὸ κακοτυχὲς οὐ λέλοιπεν ἐκ τέκνων Eur. Herc.Fur. 133 ; οὔποτ' ἔρις λείψει κατ' ἀνθρώπων πόλεις Hel. 1157 ; τὸν λιπόντα προαιρείσθωσαν αἱ τέτταρες φυλαὶ ὅθεν ἂν ἐκλίπῃ Plat. Legg. VI.759e, vgl. V.728a ; öfter bei Pol. τὸ λεῖπον, das Fehlende, 4.38.9, τὰ λείποντα τοῦ βίου ἀναπληροῦν, 13.2.2 ; συνέβαινεν αὐτὸν οὐ πολὺ λείπειν τῶν ἐννενήκοντα ἐτῶν 12.16.13 ; μικρῷ λείπουσιν ἑπτακοσίοις σκάφεσιν ἐναυμάχησαν, mit beinahe siebenhundert Schiffen, woran nur wenig fehlte, wie sonst δεῖν konstruiert wird ; Sp.
Pass. λείπομαι, zurück gelassen werden, zurückbleiben, übrigbleiben, οἱ δ' οἶοι λείπονται ἐπὶ πρώτῃσι θύρῃσι Od. 22.250, τριτάτη δ' ἔτι μοῖρα λέλειπται, ist noch übrig, Il. 10.453, εἴ τί τοι ἔγχος ἐνὶ κλισίῃσι λέλειπται 13.256, ἐμοὶ δὲ μάλιστα λελείψεται ἄλγεα λυγρά 24.742, wird übrig bleiben ; so Eur. Or. 1039 ; Xen. An. 2.4.5 ; auch λείψομαι, Plat. Charm. 176b ; aber λειφθήσομαι, eigtl. pass., Soph. Phil. 1071 ; so auch aor. med., αὐτὰρ ἐγὼ λιπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ, ich blieb zurück ; bes. nach Jem. Tode hinterbleiben, Hom., der es auch mit κατόπισθε u. μετόπισθε vrbdt, Il. 3.160, 22.334, Od. 9.45, wie Plat. Rep. II.363d γένος κατόπισθε λείπεσθαι τοῦ ὁσίου sagt ; στρατὸν δέχεσθαι τὸν λελειμμένον δορός Aesch. Ag. 503 ; σοῦ λελειμμένη, von dir verlassen, ohne dich, Soph. Ant. 544 ; ἐμοὶ γὰρ οὐδ' ὃ πᾶσι λείπεται βροτοῖς, ξύνεστιν ἐλπίς Eur. Troad. 676 ; κτεάνων λειφθεὶς καὶ φίλων Pind. I. 2.11, ohne Freunde ; in Prosa, αὐτόνομοι ἐλείφθημεν, wir blieben frei, Thuc. 3.11 ; ἡττηθέντων δὲ αὐτῶν οὐδεὶς ἂν λειφθείη, keiner dürfte wohl übrig bleiben, d.i. mit dem Leben davonkommen, Xen. An. 3.1.2 ; mehr medial zu fassen ἐλείποντο τῶν στρατιωτῶν οἱ διεφθαρμένοι ὑπὸ τῆς χιόνος τοὺς ὀφθαλμούς, sie blieben zurück, 4.5.12 ; οἱ λειπόμενοι, die Hinterbliebenen, Plat. Menex. 246c ; λείπεται περί τινος, es bleibt übrig, davon zu reden, Theaet. 157e ; so bes. häufig S.Emp. λείπεται (ἄρα, οὖν) λέγειν. – Bes. im Wettlaufe, Wettfahren zurückbleiben, Il. 23.407, 409, Od. 8.125 ; τινός, hinter Jem. im Laufe zurückbleiben, Il. 23.523 ; λελειμμένος οἰῶν, hinter den Schafen zurückgeblieben, Od. 9.448 ; λείπετο Μενελάου δουρὸς ἐρωήν, er blieb hinter Menelaus eine Speerwurfsweite zurück, Il. 23.529 ; eben so ἐς δίσκουρα λέλειπτο ib. 523 ; auch ἀπό τινος λείπεσθαι, fern von ihm, getrennt von Einem bleiben, Il. 9.437, 445, wie Soph. λείπου μηδὲ σὺ – ἀπ' οἴκων, Tr. 1265 ; vgl. Hermesianax bei Ath. XIII.597f ; Her. 9.66 u. öfter ; auch von einer Unternehmung fern bleiben, sich davon ausschließen, keinen Teil daran nehmen, 7.229, 8.44, 9.19 ; κίρκοι πελειῶν οὐ μακρὰν λελειμμένοι, nicht weit hinter ihnen zurückgeblieben, Aesch. Prom. 859 ; ὑστέρῳ ποδὶ ἐλειπόμεσθα Eur. Hipp. 1244, öfter ; εἶπον τοῦ κήρυκος μὴ λείπεσθαι Thuc. 1.131 ; ἕπεσθε, κἂν λειφθῆτε τῷ στίβῳ τῶν ἵππων ἕπεσθε Xen. An. 7.3.43, wenn ihr nicht mitkommen könnt u. zurückbleibt ; – dah. übh. Einem nach stehen, geringer, schwächer sein, unterliegen, μή σοι δοκοῦμεν τῇδε λειφθῆναι μάχῃ ; Aesch. Pers. 336 ; gew. τινός, λείπομαί σου γνώμῃ Eur. Suppl. 904, öfter ; τῶν ὧν τέκνων λείποιτο πρὸς τόξου κρίσιν, er werde von ihnen in der Bogenkunde übertroffen, Soph. Tr. 265 ; auch ἦ πολὺ λέλειψαι τῶν ἐμῶν βουλευμάτων, Eur. Or. 1085 ; ὅκως μὴ λείψομαι τῶν πρότερον γενομένων ἐν τιμῇ τῇδε Her. 7.8.1 ; τὸ ναυτικὸν τὸ ἡμέτερον λεί ψεσθαι τοῦ ἐκείνων 7.48 ; καμήλους ταχυτῆτα οὐ λειπομένους ἵππων 7.86 ; ξύνεσιν οὐδενός Thuc. 6.72 ; δύναμις λειπομένη τῶν νῦν, geringer als, 1.10 ; δεῖ τὰς ἐνθάδε κολάσεις μηδὲν τῶν ἐν αἵδου λείπεσθαι, sie dürfen denen im Hades nicht nachstehen, nicht gelinder sein, Plat. Legg. IX.881b ; πλήθει ἡμῶν λειφθέντες, an Zahl schwächer als wir, Xen. An. 7.7.31 ; Sp., λειπόμενοι μάχῃ Pol. 3.85.8 ; πολύ τι λειπόμενοι κατὰ τὴν ἐμπειρίαν 6.52.8. – Med., bes. aor.2, hinter sich zurücklassen, hinterlassen, οὔκουν τιμωροὺς ἐμοὺς χρῄζω λιπέσθαι Eur. Herc.F. 169 ; sp.D., wie Ap.Rh. 1.955 ; öfter bei Her., μνημόσυνον τόδε ἐλίπετο, er ließ es als ein Andenken an sich zurück, 1.186, 2.136, vgl. 7.24, 2.134, wie μνημόσυνα λιπέσθαι ἐς τὸν ἅπαντα ἀνθρώπων βίον, 6.109. So auch οὓς ἐμαυτῷ ἐλιπόμην διαδόχους Plut. Aem. 36.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)