GRC
Bailly
(τὸ) :
I cœur (seul. nom. acc. et dat. sg.) organe du corps, IL. 16, 481 ; κῆρ ἐνὶ στήθεσσι, HOM. ; ἐν θυμῷ, IL. 6, 523 ; φρεσίν, OD. 18, 344, le cœur dans la poitrine, etc. ; considéré :
1 comme siège des sentiments et des passions : ἀχνύμενος κῆρ, IL. 7, 428, etc. affligé dans son cœur ; ἠλγύνθην, ἠχθέσθην κέαρ, ESCHL. Pr. 245, 390, je m’affligeai dans mon cœur ; τὸ κέαρ εὐφράνθην, AR. Ach. 5, je me réjouis dans mon cœur ; particul. au dat. adv. : κῆρι φιλεῖν, IL. 9, 117 ; περὶ κῆρι φιλεῖν (sel. d’autres περί prép.) IL. 13, 430, aimer de tout son cœur ; περὶ κῆρι ἀπέχθεσθαι, IL. 4, 53, être haï du fond du cœur ; περὶ κ. ἐχολώθη, IL. 13, 206, il s’irrita jusqu’au fond de l’âme ;
2 comme siège de la volonté, IL. 1, 569 ; OD. 4, 539 ; 12, 192 ; μετὰ σὸν καὶ ἐμὸν κῆρ, IL. 15, 52, selon ton sentiment et le mien ; κέαρ ἀπαράμυθον, ESCHL. Pr. 185, cœur inflexible ;
3 comme siège de l’intelligence, OD. 17, 82, etc. ;
4 comme siège du courage, de la force, etc. IL. 10, 16, etc. ; en parl. d’un lion, IL. 12, 45 ;
II poitrine : λάσιον κῆρ, IL. 2, 851 ; 16, 554 ; OD. 4, 270, poitrine velue, périphr. (c. βίη) p. la personne elle-même.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
τό, perh. contr. from κέαρ (sed v. infr.); Hom. always κῆρ, dat. κῆρι, Adv. κηρόθι; Trag. always κέαρ (no other case): — heart, κῆρ γηθεῖ ἐνὶ στήθεσσι Il. 14.139; κ. ἄχνυται ἐν θυμῷ 6.523, cf. 7.428; ἄλλα δέ οἱ κ. ὅρμαινε φρεσὶν ᾗσιν Od. 18.344, cf. 7.82; τῶ κε… αἶψα μεταστρέψειε νόον μετὰ σὸν καὶ ἐμὸν κ. Il. 15.52; θαλέων ἐμπλησάμενος κ. 22.504, cf. 19.319; τοῦ δ’ οὔ ποτε κυδάλιμον κ. ταρβεῖ, of a boar or lion, 12.45; dat. κῆρι as Adv., with all the heart, heartily, ὅν τε Ζεὺς κῆρι φιλήσῃ 9.117; mostly strengthd., περὶ κ. φιλεῖν (περὶ Adv., either exceedingly or throughout) 13.430; περὶ κ.… τιμᾶν τινα Od. 5.36, etc. ; ἀπέχθωνται περὶ κ. Il. 4.53; περὶ κ.… ἐχολώθη 13.206; νεμεσσῶμαι π. κῆρι ib. 119; for λάσιον κ. v. λάσιος ; later κῆρ ἄσᾳ βόρηται dub. in Sappho Supp. 25.18; ἐμὸν κέαρ οὐ γεύεται ὕμνων Pi. I. 5 (4).20, cf. N. 7.102, B. 16.108, etc. ; κέαρ ἀπαράμυθον A. Pr. 187 (lyr.); ἠλγύνθην, ἠχθέσθην κέαρ, ib. 247, 392, etc. ; paratrag., τὸ κέαρ ηὐφράνθην Ar. Ach. 5. (With nom. κῆρ cf. OPruss. seyr, Arm. sirt, ΄heart΄, I.-E. k̂ērd- (cf. καρδία)· κέαρ is perh. a later formation on the analogy of ἔαρ ; ἦρ.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
κῆρος, τό, zsgzn aus κέαρ, das Herz, bei Hom. die einzig vorkommende Form, bezeichnet bes. den Sitz des Wollens u. Begehrens ; ἄλλα δέ οἱ κῆρ ὥρμαινε φρεσὶν ᾗσιν Od. 18.343, vgl. 7.82 ; μετὰ σὸν καὶ ἐμὸν κῆρ, nach deinem u. meinem Herzen, Sinne, Il. 15.52 ; es bezeichnet dah. die Leidenschaft der Liebe u. des Hasses, πέρι κῆρι φιλεῖν, von Herzen lieben, 13.206 u. öfter, ὅν τε Ζεὺς κῆρι φιλήσῃ 9.117, ὅτ' ἄν τοι ἀπέχθωνται πέρι κῆρι 4.53 ; des Zornes, τότε δὴ πέρι κῆρι Ποσειδάων ἐχολώθη 13.206 ; der Freude, θαλέων ἐμπλησάμενος κῆρ 22.504, vgl. 19.319 ; der Trauer, ἥ τε μοι αἰεὶ ἐνὶ στήθεσσι φίλον κῆρ τείρει Od. 1.341 ; φθινύθεσκε φίλον κῆρ 1.491, oft ἀχνύμενος κῆρ ; des Mutes u. der Furcht, Πατροκλῆος λάσιον κῆρ Il. 16.554, wie 2.851 ; auch vom Löwen, τοῦ δ' οὔ ποτε κυδάλιμον κῆρ ταρβεῖ 12.45. – Seltener vom Verstande, als gleichbedeutend mit νόος verbunden, Il. 15.52. Neben den schon erwähnten Vrbdgn κῆρ ἐν στήθεσσι u. φρεσίν auch ἐν θυμῷ, Il. 6.532. – Κηρόθι, s. unten.
Bei Pind. u. einzeln bei den Tragg. findet sich die unkontrahierte Form κέαρ, s. oben.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)