'(impf. ηὐχόμην ou εὐχόμην, f. εὔξομαι, ao. ηὐξάμην ou εὐξάμην, pf. ηὖγμαι, pl.q.pf. ηὔγμην ou εὔγμην) :
   I dép. former un vœu, un souhait, d’où :
      1 adresser une prière, un vœu, abs. IL. 15, 371 ; εὔχεσθαι τοῖς θεοῖς, THC. 3, 58 ; SOPH. Ph. 1077, etc. ; εὔχεσθαι εὐχὴν ou εὐχὰς τοῖς θεοῖς, DÉM. 381, 10 ; ESCHN. 4, 10, adresser une prière ou des prières aux dieux ; εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔχεσθαι, ESCHN. 56, 22, adresser aux dieux des prières pour qqn ; εὔχεσθαι ἔπος, PD. P. 3, 2 ; ESCHL. Suppl. 980, exprimer un vœu ; εὔχεσθαι τοῖς θεοῖς τι ὑπέρ τινος, XÉN. Mem. 2, 2, 10, demander aux dieux qqe ch. pour qqn ; avec une prop. inf. OD. 15, 353 ; 21, 211 ; HDT. 1, 31 ; ou avec une conj. εὔ. ἵνα, DH. 3, 1888 Reiske ; PHIL. 1, 296 ; 2, 454, etc. ; ARR. Epict. 2, 6, 12, souhaiter, exprimer le vœu que, etc. ; avec un inf. ao. εὐχ. θάνατον φυγεῖν, IL. 2, 401, souhaiter d’échapper à la mort ; avec le rég. de la pers. que l’on prie : εὐχ. τοὺς θεούς avec l’inf. XÉN. An. 6, 1, 26 ; ou εὔχ. πρὸς τοὺς θεούς avec l’inf. XÉN. Mem. 1, 3, 2, prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que, etc. ; avec le dat. de la pers. pour qui l’on forme un souhait : τί τινι, IL. 7, 298 ; SOPH. Ph. 1019, etc. souhaiter qqe ch. à qqn ; us. qqf. en mauvaise part ; κακόν τινι, LYS. 21, 21 Baiter-Sauppe ou δεινὸν κατά τινος, LUC. Abd. 32, souhaiter du mal à qqn ;
      2 faire vœu de, promettre : τι, ESCHL. Ag. 963 ; AR. Av. 1619, qqe ch. ; τί τινι, SOPH. O.C. 1512, qqe ch. à qqn ; qqf. avec κατά : τοῖς θεοῖς κατά τινος (καθ' ἑκατόμϐης, PLUT. Mar. 26, etc. ; κατὰ νικητηρίων, DÉM. Epist. 1) faire vœu aux dieux de leur offrir qqe ch. (une hécatombe, un présent de victoire) ; ou avec l’inf. (fut. IL. 8, 526 ; OD. 17, 50 ; PLAT. Phæd. 58 b ; CIA. 2, add. 57, b, 6, (362 av. J.C.) ; v. Meisterh. p. 200, 7 ; ao. IL. 18, 499 ; rar. prés. ESCHL. Ag. 993 ; SOPH. Ph. 1033) ;
      3 se flatter de, se glorifier de, SOPH. Ph. 1032 ; πατρὸς δ' ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος εὔχομαι εἶναι, IL. 14, 113, je me flatte moi aussi, d’avoir pour père un homme de noble race ; ou sans inf. : ἐκ Κρητάων γένος εὔχομαι, OD. 14, 199, je me flatte d’être originaire de Crète ; abs. se vanter, parler avec jactance, IL. 11, 388 ;
      4 p. suite, simpl. affirmer, déclarer, dire, avec un inf. OD. 5, 450 ; PD. O. 6, 53 ; avec un part. SOPH. O.C. 41 ;
   II pass. être prié, càd. :
      1 être demandé par une prière, PLAT. Phædr. 279 c (pf. 3 sg. ηὖκται) ;
      2 être offert ou promis par un vœu, DC. 48, 32 (part. ao. fém. εὐχθεῖσα).

➳ Impf. ηὐχόμην, ESCHL. Pers. 498 ; EUR. Or. 355, etc. ; XÉN. Cyr. 3, 2, 15 ; An. 1, 4, 7, etc. ; ou εὐχόμην, IL. 3, 275 ; HDT. 7, 54, etc. ; ao. ηὐξάμην, SOPH. Ph. 1009, etc. ; poét. εὐξάμην, IL. 8, 254 ; sbj. 2 sg. épq. εὔξεαι, OD. 3, 45 ; opt. dor. εὐξαίμαν, SOPH. fr. 326 Nauck ; pl.q.pf. ηὔγμην, SOPH. Tr. 610.

Étym. R. indo-europ. *h₁ueg^wh-, parler solennellement, avec redoubl. *h₁é-h₁ug^wh-e-toi ; cf. lat. voveō.

'

impf. εὐχόμην (Att. ηὐ-) Il. 3.275, etc. ; fut. εὔξομαι Ar. Av. 622 (anap.), etc. ; aor.1 εὐξάμην (Att. ηὐ-) Il. 8.254, etc. ; 2 sg. subj. εὔξεαι Od. 3.45; (augm. ηὐ- only Att. acc. to Hdn. Gr. 2.789, Moer. 175): — pray, θεοῖς Il. 3.296, Hdt. 8.64, Th. 3.58, etc. ; ἀγάλμασι Heraclit. 5; ἀνέμοισι Hdt. 7.178; Ἀργείοισι A. Supp. 980; c. acc. cogn., εὐχὰς εὔ. τοῖς θεοῖς D. 19.130; εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔ. Aeschin. 3.18; εὔ. ἔπος to utter it in prayer, Simon. 37.19, Pi. P. 3.2, A. Supp. 1059 (lyr.); μεγάλα, μέγα εὔ., pray aloud, Il. 3.275, Od. 17.239; πολλὰ Ποσειδάωνι 3.54; later, c. acc., Ἄρτεμιν εὔ. AP 9.268 (Antip. Thess.); abs., Il. 7.298, A. Ch. 465 (lyr.), Ar. Fr. 39 D. (lyr.), etc. c. acc. et inf., pray that, Od. 15.353, 21.211, Hdt. 1.31; of an unrealizable wish (cf. εὐχή 2), Arist. EN 1118a32, cf. Macho ap. Ath. 8.341d; c. inf. alone, εὔ. θάνατον φυγεῖν Il. 2.401; τί δοκέεις εὔχεσθαι ἄλλο ἢ… λαβεῖν ; Hdt. 1.27; οἶκον ἰδεῖν Pi. P. 4.293, etc. ; τοῖς θεοῖς c. acc. et inf., Pl. Phd. 117c; also εὔ. τοὺς θεοὺς δοῦναί μοι pray that the gods may give, Ar. Th. 351, X. An. 6.1.26; πρὸς τοὺς θεοὺς διδόναι Id. Mem. 1.3.2; ταῖς Μούσαις εἰπεῖν Pl. R. 545d, etc. ; later εὔ. ἵνα Aristeas 45, D.H. 9.53, Arr. Epict. 2.6.12; ὅπως Wien. Stud. 44.159. c. acc. obj., pray for, long or wish for, χρυσόν Pi. N. 8.37, etc. ; εὐχόμενος ἄν τις ταῦτα εὔξαιτο Antipho 6.1; εὔ. τινί τι pray for something for a person, S. Ph. 1019; κακόν τινι Lys. 21.21; also, pray for a thing from…, τοῖς θεοῖς πολλὰ ἀγαθὰ ὑπέρ τινος X. Mem. 2.2.10; τοῖς θεοῖς πολυκαρπίαν ib. 3.14.3; δεινὸν κατά τινος Luc. Abd. 32.
vow or promise to do…, c. fut. inf., εὔχομαι ἐξελάαν κύνας Il. 8.526; θεοῖσι… ἑκατόμβας ῥέξειν Od. 17.50, cf. Il. 4.101, Pl. Phd. 58b, IG1². 108.55, 2². 112.6 (iv BC); c. aor. inf., εὔχετο πάντ’ ἀποδοῦναι claimed (the right) to pay in full, Il. 18.499 (unless in signf. ΙΙΙ. 3); c. pres. inf., ηὔξω θεοῖς… ἂν ὧδ’ ἔρδειν τάδε ; A. Ag. 933, cf. S. Ph. 1032 codd. c. acc. rei, vow a thing, πολλῶν πατησμὸν εἱμάτων A. Ag. 963; ἱερεῖον Ar. Av. 1619; [λύχνον] περὶ παιδός Call. Epigr. 56.3. εὔ. κατά τινος of the thing vowed (as though on the altar), εὔ. τοῖς θεοῖς κατὰ ἑκατόμβης Plu. Mar. 26, cf. 2.294b; κατὰ νικητηρίων D. Ep. 1.16.
profess loudly, boast, vaunt, οὕτω φησὶ καὶ εὔχεται, οὕνεκ’ Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι μένει Il. 14.366; εὑρεῖν Emp. 2.6; mostly, not of empty boasting, but of something of which one has a right to be proud, ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος εὔχομαι εἶναι Il. 6.211, cf. 8.190; πατρὸς δ’ ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος εὔχομαι εἶναι 14.113, cf. Pl. Grg. 449a; rarely without inf., ἐκ Κρητάων γένος εὔχομαι (sc. εἶναι) Od. 14.199; τὸ πατρόθεν ἐκ Διὸς εὔχονται Pi. O. 7.23, cf. P. 4.97; πόρτις εὔχεται βοός (sc. εἶναι) A. Supp. 314; ἔνθεν εὔχομαι γένος E. Fr. 696; but also, boast vainly, brag, εὔχεαι αὔτως Il. 11.388; c. inf., εὔ. δῃώσειν S. OC 1318. simply, profess or declare, ἱκέτης δέ τοι εὔ. εἶναι Od. 5.450; οὔτ’ ὦν ἀκοῦσαι οὔτ’ ἰδεῖν εὔχοντο Pi. O. 6.53; τίς χθὼν εὔχεται ἥδε [εἶναι]; A.R. 4.1251; cf. supr. II. 1. Pass., ἐμοὶ μετρίως ηὖκται I have prayed sufficiently, Pl. Phdr. 279c; pf. inf., ταῦτα μὲν ηὖχθαι IG2². 112.12 (iv BC); ἡ πανήγυρις ἡ… εὐχθεῖσα vowed, D.C. 48.32; but plpf. (or non-thematic preterite) ηὔγμην in act. sense, S. Tr. 610; so εὖκτο Thebaïs Fr. 3. (Cf. Skt. óhate ΄to (be able to) boast that one is΄, ΄to brag΄, Avest. aog- ΄declare solemnly΄.)

aor. ηὐξάμην u. εὐξάμην, perf. ἐμοὶ μετρίως ηὖκται Plat. Phaedr. 279c, wo es pass. Bdtg hat, wie πανήγυρις εὐχθεῖσα DC. 48.32 ; aktiv. ist plusqpf. ηὔγμην oder εὔγμην Soph. Tr. 607 ; εὖκτο Theb. bei Schol. Soph. O.C. 1375 ; die alten Ep. u. Lyr. brauchen kein Augment, bei den Att. schwankt die Lesart gewöhnlich, doch scheint es vorherrschend weggelassen;
geloben, bes. den Göttern, für die Erfüllung eines Wunsches etwas feierlich versprechen, nach alter Art die eigentliche Form des Gebets, beten, flehen, θεῷ, zu einem Gotte, Hom. häufig, wie die Folgdn ; aber αἵ τέ μοι εὐχόμεναι θεῖον δύσονται ἀγῶνα, für mich betend, Il. 7.298 ; bes. auch μεγάλ' εὔχεσθαι, laut, inbrünstig beten, Hom. Il. 3.275, Pind., der auch εὔξασθαι ἔπος ἀπὸ γλώσσας vrbdt, P. 3.2 ; Tragg., εὔχου τὰ κρείσσω συμμάχους εἶναι θεούς Aesch. Spt. 248, u. oft, μέτριον ἔπος Suppl. 1045 ; ἄνδρες εὔχονται γονὰς κατηκόους φύσαντες ἐν δόμοις ἔχειν Soph. Ant. 637 ; εἰς ὅσον θεοῖς εὐξώμεθα Phil. 1066 ; – Prosa, Thuc. 3.58 ; εὐχώμεθα ταῖς μούσαις εἰπεῖν ἡμῖν Plat. Rep. VIII.545d, u. oft ; καὶ ταῦτ' εὔχονται τοῖς θεοῖς Din. 1.65 ; εὔχετο πρὸς τοὺς θεοὺς ἁπλῶς τἀγαθὰ διδόναι Xen. Mem. 1.3.2 ; εὐχὰς εὔχεσθαι πρὸς θεοὺς ὑπέρ τινος Aesch. 3.18 ; πολυκαρπίαν τοῖς θεοῖς, von den Göttern reiche Ernte erflehen, Xen. Mem. 3.14.3 ; Cyr. 2.3.1 ; πολλὰ ἀγαθὰ τοῖς θεοῖς ὑπέρ τινος, von den Göttern viel Gutes für Jem. erflehen, Mem. 2.2.10 ; εὔξαντο καὶ ἐπαιάνισαν An. 3.2.9 ; εὔπλοιαν ὑπέρ τινος, für Jem. eine glückliche Schifffahrt, Plut., der auch μηδὲν παρὰ θεῶν vrbdt, prof. virt. sent. p. 267 ; auch im bösen Sinne, ὄλοιο· καί σοι πολλάκις τόδ' εὐξάμην Soph. Phil. 1007 ; μεῖζον αὐτοῖς κακὸν εὐξαίμην Lys. 21.21 ; δεινὸν εὔχεσθαι κατά τινος, fluchen, Luc. Abdic. 32. – Auffallend Ἄρτεμιν εὐξαμένη Antip.Thess. 38 (IX.268). – Uebh. wünschen, Pind. u. Folgde ; Thuc. 2.48 ; u. sonst in Prosa, πολλὰ ἀγαθὰ αὐτοῖς εὔξονται Plat. Phaedr. 233e, u. öfter ; ἅπαντας ἅπασι πάντα τἀγαθὰ εὔχεσθαι, Einem alles Gute wünschen, Dem. 25.101 ; τινὶ κακόν Lys. 21.21 ; – geloben, mit Zuversicht versprechen, daß man Etwas tun wolle, εὔχομαι ἐξελάαν κύνας Il. 8.526 ; ἔρδειν τάδε Aesch. Ag. 907, u. a. D.; in Prosa nur von Gelübden, die den Göttern getan werden, θυσίας Plat. Legg. X.909e ; Ἀπόλλωνι εὔξαντο θεωρίαν ἀπάξειν εἰς Δῆλον Phaed. 58b ; θύσειν σωτήρια Xen. An. 3.2.9 ;θεοῖς καθ' ἑκατόμβης Plut. Mar. 26 ; κατὰ νικητηρίων Dem. ep. 1 E. – Uebh. = versichern, εὔχετο πάντ' ἀποδοῦναι, er behauptete, Alles bezahlt zu haben, Il. 18.499 ; rühmend von sich aussagen, sich rühmen, bei Hom. sehr gew., εὔχομαι εἶναι, πατρὸς ἐξ ἀγαθοῦ γένος εὔχεται ἔαμεναι υἱός, ἐπεὶ εὔχομαι εἶναι ἄριστος u. ä., gew. nur die bestimmte Aussage, das freudige Bewußtsein ohne den Nebenbegriff des leeren Großprahlens ausdrückend, φησὶ καὶ εὔχεται Il. 14.366 ; ἐκ Κρητάων γένος εὔχομαι, ohne inf., ich leite mein Geschlecht rühmend von Kreta her, Od. 14.199 ; ποίαν γαῖαν εὔχεαι πατρίδ' ἔμμεν Pind. P. 4.97 ; δι' ἇς τοι γένος εὔχομεθ' εἶναι γᾶς ἀπὸ τᾶσδ' ἔνοικοι Aesch. Suppl. 351 ; οἱ δὲ πλησίοι γύαι τόνδ' ἱππότην Κολωνὸν εὔχονται σφίσιν ἀρχηγὸν εἶναι Soph. O.C. 59 ; δῃώσειν τὸ Θήβης ἄστυ, er prahlt, er werde zerstören, 1320 ; Hom. εὔχεαι αὔτως, du prahlst vergeblich, Il. 11.388. So noch einzeln in Prosa als Nachahmung des homerischen Sprachgebrauches, wie Plat. sagt ὅ γε εὔχομαι εἶναι, ὡς ἔφη Ὅμηρος, Gorg. 449a ; ὁ Μιθριδάτης εὔχετο ἀπόγονος εἶναι τῶν ἑπτὰ Περσῶν ἑνός Pol. 5.43.2 ; Dion.Hal. 3.11 τοὺς αὐτοὺς προγονους εὐχόμεθα ἑκάτεροι. Für »sich rühmen«, »prahlen« ist in Att. Prosa der eigentliche Ausdruck καυχᾶσθαι ; über den doppelten Homerischen Gebrauch von εὔχεσθαι, = καυχᾶσθαι und = »beten« vgl. Scholl. Aristonic. Il. 10.461, 21.183, 501, Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 147.

εὔχομαι
[in LXX chiefly for נָדַד, also for עָתַר hi., etc. ;]
to pray: with accusative of thing(s), 2Co.13:9; with dative of person(s), τ. θεῷ, Act.26:29; before πρὸς τ. θεόν, 2Co.13:7; with accusative and inf., Act.27:29, 3Jn.2; before ὑπέρ, Jas.5:16; ηὐχόμην εἶναι (On impf. here, see ICC, in l, Lft., Phm 13), Rom.9:3 (Cremer, 718).†
(AS)