εως (ἡ) [ῠᾰ] puissance, càd. :
   I faculté de pouvoir, OD. 2, 62, etc. ; κατὰ δύναμιν, PLAT. Phædr. 249 c ; κὰδ δύναμιν, HÉS. O. 336 ; πρὸς τὴν δύναμιν, PLAT. Phædr. 231 a, autant qu’on peut ; κατὰ δύναμιν πᾶσαν, PLAT. Leg. 865 e, de tout son pouvoir ; εἰς δύναμιν ὅτι μάλιστα, PLAT. Rsp. 458 e ; κατὰ δύναμιν ὅτι μάλιστα, PLAT. Pol. 279 c, le plus possible, tout le possible ; καὶ ποδὶ καὶ χειρὶ καὶ φωνῇ καὶ πάσῃ δυνάμει, ESCHN. 43, 17, avec le pied, la main, la parole, par tous les moyens possibles ; εἰς δύναμιν παντὶ τρόπῳ, PLAT. Rsp. 427 e, autant qu’on peut, par tous les moyens ; εἰς δύναμιν ἀνθρωπίνην, PLAT. Leg. 697 b, autant qu’il est au pouvoir de l’homme ; παρὰ δύναμιν, THC. 1, 70 ; ὑπὲρ δύναμιν, DÉM. 292, 25 ; EPICT. Ench. 31, 5, au delà du possible ;
   II t. de philos. puissance, càd. aptitude à être ou à devenir (p. opp. à ἐνέργεια, ἐντελέχεια) ARSTT. An. post. 1, 24 fin ; Metaph. 3, 5, 1, etc. ;
   III abs. pouvoir, puissance, force :
      1 force physique ; d’ord. en ce sens dans Homère, IL. 8, 294 ; joint à χεῖρες, OD. 20, 237 ; πὰρ δύναμιν, IL. 13, 787, au-dessus des forces (de qqn) ; αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις, PLAT. Theæt. 185 e, ou σωματικὴ δύναμις, POL. 1, 69, 4 ; 37, 3, 5, les forces du corps ;
      2 force morale (du caractère, de l’intelligence, de la parole, etc.) : αἱ σωματικαὶ καὶ θυμικαὶ δυνάμεις, POL. 6, 7, 3, la force du corps et de l’âme ; ἡ τῶν λεγόντων δ. DÉM. 596, 21 ; ἡ τῶν λόγων δ. ARSTT. Rhet. 1, 1, puissance des orateurs, de la parole ; ἡγεμονικὴ δ. POL. 10, 22, 4, puissance morale du commandement, ascendant d’un général (cf. POL. 18, 11, 8) ; δ. ἐν πραγματείᾳ, POL. 2, 56, 5, puissance ou habileté (d’un historien) à traiter un sujet ; abs. faculté, art, science (rhétorique, logique, médecine) ARSTT. Metaph. 4, 12, 11 ; Top. 1, 3 ; ARR. Epict. 1, 1, 1, etc. ;
      3 en gén. puissance des choses (forces de la nature, plantes, sol, etc.) : δ. τῶν φυομένων, XÉN. Cyr. 8, 8, 74, vertu des plantes ; d’où abs. au plur. plantes médicinales, PLUT. M. 134 d ; φάρμακα καὶ δυνάμεις ἁπλαῖ, HPC. Medic. p. 24, les remèdes préparés et les simples ; δ. τῆς γῆς, XÉN. Œc. 16, 4, fécondité de la terre ; p. anal. action miraculeuse, miracle, NT. Matth. 11, 20, etc. ; efficacité d’un remède, HPC. 16, 15 ; GAL. 7, 323, 327 ; valeur d’une monnaie, THC. 6, 46 ; PLUT. Lyc. 9, Sol. 15 ; valeur ou signification d’un mot, PLAT. Crat. 394 b, Phil. 24 c, etc. ; DÉM. 9, 16 Baiter-Sauppe ; POL. 3, 20, 5 ; 20, 9, 11 ; t. d’arithm. puissance d’un nombre, particul. le carré, PLAT. Theæt. 147 d ; THEOL. 4 ; p. opp. à κύϐος et à δυναμοδύναμις, DIOPH. 2 ; — ou le produit d’un nombre, PHIL. 1, 3 ; — ou le dernier terme d’une progression arithmétique par rapport au total, p. ex. 4 est la δύναμις de 10, parce que 1 + 2 + 3 + 4 = 10, PLUT. M. 877 a ;
      4 force militaire, forces, troupes, au sg. HDT. 5, 100 ; XÉN. An. 1, 1, 6 ; etc. ; PLAT. Menex. 240 d ; POL. 1, 41, 2, etc. ; δ. καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική, XÉN. An. 1, 3, 12, forces en infanterie, en cavalerie et en vaisseaux ; au plur. POL. 2, 1, 5, etc. ;
   IV abs. la puissance, le pouvoir, HDT. 1, 90 ; ESCHL. Pers. 174, Ag. 779 ; θεῶν δύναμις, EUR. Alc. 219, le pouvoir des Dieux ; ἐν δυνάμει εἶναι, XÉN. Hell. 4, 4, 5, ou γίγνεσθαι, DÉM. 174, 27, être ou devenir puissant ; αἱ δυνάμεις, moyens d’influence, instruments de puissance, PLAT. Rsp. 447 c ; joint à χρήματα, ibid. 423 e (cf. ibid. 364 a) ; p. ext. en parl. de pers. αἱ δυνάμεις avec ou sans τῶν οὐρανῶν, les puissances célestes, SPT. 3Reg. 17, 1 ; Esaï. 34, 4 ; NT. Matth. 24, 29 ; en parl. des anges, PHIL. 1, 587.

➳ Gén. ion. δυνάμιος, HDT. 3, 88, etc.

Étym. δύναμαι.

ἡ, gen. εως, Ion. ιος, Ion. dat. δυνάμι ; (< δύναμαι): — power, might, in Hom., esp. of bodily strength, εἴ μοι δ. γε παρείη Od. 2.62, cf. Il. 8.294; οἵη ἐμὴ δ. καὶ χεῖρες Od. 20.237; ἡ δ. τῶν νέων Antipho 4.3.2, etc. ; generally, strength, power, ability to do anything, πὰρ δύναμιν beyond one΄s strength, Il. 13.787; in Prose, παρὰ δ. τολμηταί Th. 1.70, etc. ; ὑπὲρ δ. D. 18.193; opp. κατὰ δ. as far as lies in one, Hdt. 3.142, etc. (κὰδ δ. Hes. Op. 336); εἰς δύναμιν Cratin. 172, Pl. R. 458e, etc. ; πρὸς τὴν δ. Id. Phdr. 231a.
outward power, influence, authority, A. Pers. 174 (anap.), Ag. 779 (lyr.); καταπαύσαντα τὴν Κύρου δ. Hdt. 1.90; δυνάμει προὔχοντες Th. 7.21, etc. ; ἐν δ. εἶναι, γενέσθαι, X. HG 4.4.5, D. 13.29.
force for war, forces, δ. ἀνδρῶν Hdt. 5.100, cf. Pl. Mx. 240d, Plb. 1.41.2, LXX Ge. 21.22, OGI 139.8 (ii BC); μετὰ δυνάμεων ἱκανῶν Wilcken Chr. 10 (ii BC), etc. ; δ. καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική X. An. 1.3.12; πέντε δυνάμεσι πεφρουρημένον, of the five projecting rows of sarissae in the phalanx, Ascl.Tact. 5.2, al.
a power, quantity, χρημάτων δ. Hdt. 7.9. αʹ.
means, κατὰ δύναμιν Arist. EE 1243b12; opp. παρὰ δ., 2 Ep. Cor. 8.3; κατὰ δ. τῶν ὑπαρχόντων BGU 1051.17 (Aug.).
power, faculty, capacity, αἱ ἀμφὶ τὸ σῶμα δ. Hp. VM 14; αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Pl. Tht. 185e; ἡ τῆς ὄψεως δ. Id. R. 532a; ἡ τῶν λεγόντων δ. D. 22.11; c. gen. rei, capacity for, τῶν ἔργων Arist. Pol. 1309a35; τοῦ λέγειν Id. Rh. 1362b22; τοῦ λόγου, τῶν λόγων, Men. 578, Alex. 94; δ. στρατηγική Plb. 1.84.6; δ. ἐν πραγματείᾳ Id. 2.56.5; δ. συνθετική D.H. Comp. 2; abs., any natural capacity or faculty, that may be improved and may be used for good or ill, Arist. Top. 126a37, cf. MM 1183b28.
elementary force, such as heat, cold, etc., Hp. VM 16, Arist. PA 646a14; ἡ τοῦ θερμοῦ δ. ib. 650a5; θερμαντικὴ δ. Epicur. Fr. 60, cf. Polystr. p. 23 W.
property, quality, ἰδίην δύναμιν καὶ φύσιν ἔχειν Hp. VM 13, cf. Nat. Hom. 5, Vict. 1.10; esp. of the natural properties of plants, etc., αἱ δ. τῶν φυομένων, τῶν σπερμάτων, X. Cyr. 8.8.14, Thphr. HP 8.11.1; productive power, τῆς γῆς Id. Oec. 16.4; μετάλλων Id. Vect. 4.1; generally, function, faculty, δύναμις φυσική, ζωική, ψυχική, Gal. 10.635; περὶ φυσικῶν δ., title of work by Galen. in pl., agencies, ὑπάρχειν ἐν τῇ φύσει τὰς τοιαύτας δυνάμεις (sc. the gods) Polystr. p. 10 W.
function, meaning, of part in whole, Id. p. 17 W. in Music, function, value, of a note in the scale, δ. ἐστι τάξις φθόγγου ἐν συστήματι Cleonid. Harm. 14, cf. Aristox. Harm. p. 69M. ; μέση κατὰ δύναμιν, opp. κατὰ θέσιν, Ptol. Harm. 2.5.
faculty, art, or craft, Pl. R. 532d, Arist. Metaph. 1018a30, EN 1094a10, Arr. Epict. 1.1.1; δ. σκεπτική the doctrine of the Sceptics, S.E. M. 7.1.
a medicine, Timostr. 7, etc. ; δ. ἁπλαῖ Hp. Decent. 9, Aret. CD 1.4, etc. ; δ. πολυφάρμακοι Plu. 2.403c, Gal. 13.365; in pl., collection of formulae or prescriptions, Orib. 10.33.
action of medicines, περὶ τῆς ἁπλῶν φαρμάκων δ., title of work by Galen; also, potency, δυνάμει θερμά, ψυχρά, Id. 1.672, al.
magically potent substance or object, PMagLeid. V. 8.12; in pl., magical powers, Hld. 4.7.
force or meaning of a word, Lys. 10.7, Pl. Cra. 394b, Diog.Oen. 12, Phld. Sign. 31, etc. phonetic value of sounds or letters, Plb. 10.47.8, D.H. Comp. 12, Luc. Jud. Voc. 5, etc.
worth or value of money, Th. 6.46, 2.97, Plu. Lyc. 9, Sol. 15.
capability of existing or acting, potentiality, opp.
actuality (< ἐνέργεια), Arist. Metaph. 1047b31, 1051a5, etc. ; hence δυνάμει as Adv., virtually, ὕστερον ὂν τῇ τάξει, πρότερον τῇ δυνάμει… ἐστί D. 3.15; opp. ἐνεργείᾳ, Arist. APo. 86a28, al. ; opp. ἐντελεχείᾳ, Id. Ph. 193b8, al. Math., power, κατὰ μεταφορὰν ἡ ἐν γεωμετρίᾳ λέγεται δ. Id. Metaph. 1019b33; usu.
second power, square, κατὰ δύναμιν in square, Pl. Ti. 54b, cf. Theol.Ar. 11, etc. ; chiefly in dat., [εὐθεῖα] δυνάμει ἴση a line the square on which is equal to an area, ἡ BA ἐλάσσων ἐστὶν ἢ διπλασίων δυνάμει τῆς AK the square on BA is less than double of the square on AK, Archim. Sph. Cyl. 2.9; εὐθεῖαι δ. σύμμετροι commensurable in square, Euc. 10 Def. 2; ἡ δυνάμει δεκάς the series 12 + 22.… + 102, Theol.Ar. 64.
square number, Pl. Ti. 32a.
square of an unknown quantity (x2), Dioph. Def. 2, al.
square root of a number which is not a perfect square, surd, opp. μῆκος, Pl. Tht. 147d.
product of two numbers, ἡ ἀμφοῖν (sc. τριάδος καὶ δυάδος) δ. ἑξάς Ph. 1.3, cf. Iamb. in Nic. p. 108 P. ; δυνάμει in product, Hero Metr. 1.15, Theol.Ar. 33. concrete, powers, esp. of divine beings, αἱ δ. τῶν οὐρανῶν LXX Is. 34.4, cf. 1 Ep. Pet. 3.22, al., Ph. 1.587, Corp.Herm. 1.26, Porph. Abst. 2.34; sg., Act. Ap. 8.10, PMagPar. 1.1275; πολυώνυμος δ., of God, Secund. Sent. 3.
manifestation of divine power, miracle, Ev. Matt. 11.21, al., Buresch Aus Lydien 113, etc.

εως, ἡ, Vermögen, Kraft ; von Homer an überall. Homer z.B. Od. 2.62 ἦ τ' ἂν ἀμυναίμην, εἴ μοι δύναμίς γε παρείη ; Il. 8.294 οὐ μέν τοι, ὅση δύναμίς γε πάριστιν, παύομαι ; Od. 10.69 ἀκέσασθε, φίλοι· δύναμις γὰρ ἐν ὑμῖν ; 3.205 αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν παραθεῖεν, τίσασθαι μνηστῆρας ; 20.237 γνοίης χ' οἳη ἐμὴ δύναμις καὶ χεῖρες ἕπονται ; Il. 23.891 ὅσσον δυνάμει τε καὶ ἥμασιν ἔπλευ ἄριστος ; 13.786, 787 οὐδέ τί φημι ἀλκῆς δευήσεσθαι, ὅση δύναμίς γε πάρεστιν. πὰρ δύναμιν δ' οὐκ ἔστι καὶ ἐσσύμενον πολεμίζειν.
Folgende:
1) Vermögen, Kraft ;
   a) zunächst Körperkraft ; αἱ τοῦ σώματος δυναμεις Plat. Theaet. 185e ; εἰ ἔτι ἐν δυνάμει ἦν τοῦ πορεύεσθαι, wenn ich noch die Kraft hätte, Rep. I.328c.
   b) in geistiger Beziehung, Kraft, Talent, Fertigkeit ; ἡ τἀγαθοῦ δύν., ἡ σοφιστικὴ δύν., Plat. Phil. 64e, Soph. 233a ; ἡγεμονική, Geschicklichkeit, Pol. 10.22.4, 1.84.6, der σωματικαὶ καὶ θυμικαὶ δ. vrbdt, 6.7.3 ; ἡ τῶν λεγόντων δ., Beredsamkeit, Dem. 22.11 u. A.; ἡ τῶν λόγων δ. ist sowohl Kraft der Rede, als Redefertigkeit, Arist. rhet. 1.1 ; δύναμιν ἔχειν πρός τι, Isocr. 2.12.
   c) allgem., Vermögen ; εἰς δύναμιν, nach Vermögen, nach besten Kräften, Plat. Polit. 273b, oft, wie Folgde ; auch εἰς δύναμιν ὅτι μάλιστα, Plat. Rep. V.458e ; eben so κατὰ δύναμιν, Phaedr. 249c ; κὰδ δύναμιν Hes. O. 834 ; κατὰ δύναμιν ὅτι μάλιστα διὰ βραχέων, Polit. 279c ; πρὸς τὴν δύναμιν τὴν αὑτῶν, Phaedr. 231a ; Ggstz ὑπὲρ δύναμιν, über Vermögen, Dem. 18.193.
2) Ansehen u. Einfluß im Staate, politische Macht ; τῇ δυνάμει πρῶτοι Thuc. 7.21 ; oft bei den Rednern ; ἐν δυνάμει εἶναι, γίγνεσθαι, in Ansehen stehen ; Xen. Hell. 4.4.5 ; Dem. 13.29. Auch = ein obrigkeitliches Amt, Xen.
3) Heeresmacht, das Heer, die Truppen, im sing. u. im plur.; δεξάμενοι τὴν τῶν βαρβάρων δύναμιν Plat. Menex. 240d ; δ. ναυτική, πεζική, ἱππική, Xen. An. 1.3.12 ; u. so oft bei den Historikern.
4) von der Arznei, die Heilkraft ; Medic. Auch die Heilmittel selbst heißen δυνάμεις, wie B. A, p. 91 δυνάμεις τὰ τῶν ἰατρῶν φάρμακα. S. DS. 1.97, 4.51 ; Plut. u. A. Vgl. Bast zu Greg.Cor. 907.
5) der Wert, Gehalt einer Münze, Thuc. 6.46 u. Sp.; δύναμιν ὀλίγην τῷ νομίσματι ἔδωκε Plut. Lyc. 9 ; Sol. 15. Dah. = die Bedeutung eines Wortes ; ὀνόματα τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχοντα Lys. 10.7 ; Plat. Crat. 394b u. öfter ; οὐκ εἰδότες, τίνα δύναμιν ἔχει ταῦτα, was dies zu bedeuten hat, Pol. 3.20.5. Aehnl. τὸ εὐσεβὲς καὶ τὸ δίκαιον ἄντ' ἐπὶ μικροῦ ἄντ' ἐπί μείζονος παραβαίνῃ, τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχει, hat dieselbe Bedeutung, ist gleich, Dem. 9.16. – Die Möglichkeit ; entggstzt ἐνέργεια, ἐντελέχεια, oft Arist.
6) in der Mathematik das Quadrat einer Zahl, einer Linie, Plat. Theaet. 198b.

δύναμις, -εως, ἡ
(< δύναμαι), [in LXX for עֹז ,גּבוּרָה ,צָבָה ,(חֵיל) חַיִל, etc.; 35 words in all ;]
power, might, strength; relatively, ability, power to perform: Mat.25:15, Act.3:12, Heb.11:11; κατὰ δ., 2Co.8:3; παρὰ δ., ib.; ὑπὲρ δ., 2Co.1:8; of pecuniary ability, 2Co.8:3, Rev.18:3; absol., power, might: Luk.24:49, Act.1:8; opp. to ἀσθένεια, 1Co.15:43; ἡ δ. τ. ἁμαρτίας, 1Co.15:56; of power in action, Rom.1:16, 20 1Co.1:18, Php.3:10, al.; ἡ δ. τ. θεοῦ, Mat.22:29, Mrk.12:24, Rom.1:20, al.; opp. to μόρφωσις, 2Ti.3:5; in doxologies, Rev.4:11 7:12, al.; ἐν δ., Mrk.9:1, Luk.4:36, Rom.1:4, al.; of the power of performing miracles, Act.6:8, 2Th.2:9; pl., Mat.13:54, Mrk.6:14, Gal.3:5, al.; of the force or meaning of a word (Plat., al.), 1Co.14:11. By meton., of persons or things;
__(a) of God, Mat.26:64, Mrk.14:62 (Dalman, Words, 200ff.);
__(b) of angels, Rom.8:38, Eph.1:21, 1Pe.3:22;
__(with) of armies, pl. [LXX for צְבָאוֹת ], metaph., of the stars, Mat.24:29, Mrk.13:25, Luk.21:26;
__(d) of that wh. manifests God's power: Christ, 1Co.1:24; τ. εὐαγγέλλιον, Rom.1:16; ἡ δ. τ. κυρίου, 1Co.5:4;
__(e) of mighty works (Tr., Syn., §xci), δ. ποιεῖν, Mrk.6:5 9:39; pl., Mat.7:22, Mrk.6:2, Luk.10:13, al.; σημεῖακ. δ., Act.8:13; δ. κ. τέρατα κ. σημεῖα, Act.2:22, 2Co.12:12.
SYN.: βία, ἐνέργεια, ἐξουσία, ἰσχύς, κράτος (see Tr., l.with; Cremer, 218, 236; DB, i, 616; iv, 29; DCG, i, 607; ii, 188). (AS)