GRC

δόξα

download
JSON

Bailly

'ης (ἡ) :
   I
opinion, d’où :
      1 jugement, avis, sentiment : δόξης ἁμαρτία, THC. 1, 32, erreur de notre jugement ; κατά γε τὴν ἐμὴν δόξαν, PLAT. Pol. 260 b ; ἐμὰν δόξαν, PD. N. 11, 30, à mon avis ; δόξῃ γοῦν ἐμῇ, SOPH. Tr. 718, à mon avis du moins ; ὡς ἡ ἐμὴ δόξα, PLAT. Rsp. 435 d, comme c’est mon avis ;
      2 ce à quoi l’on s’attend, ce que l’on croit possible, croyance : ψευδεῖς καὶ ἀληθεῖς δόξαι, PLAT. Phil. 36 c, croyances fausses et croyances justes ; δόξαν παρέχειν τινί, avec l’inf. fut. XÉN. Hell. 7, 5, 21, faire supposer à qqn que ; παρὰ δόξαν, HDT. 1, 79, 8, 4 ; PLAT. Phæd. 95 a, etc. contre toute attente ; πεσέειν ἀπὸ τῆς δόξης, HDT. 7, 203, rabattre de ses espérances ; οὐκ ἀπὸ δόξης, IL. 10, 324 ; OD. 11, 343, inférieur à ce qu’on attend (de qqn) ;
      3 particul. croyance philosophique, doctrine, p. opp. à la « vérité pure (ἀλήθεια) », PLAT. Conv. 218 e ; ANT. 121, 20, etc. ; à la « connaissance acquise (γνῶσις) », PLAT. Rsp. 478 c ; à la « science (ἐπιστήμη) », PLAT. Gorg. 187 b ; Rsp. 506 c ; αἱ κύριαι δόξαι, EPIC. (CIC. Fin. 2, 7), les dogmes principaux, càd. les principes fondamentaux d’une doctrine ; αἱ κοιναὶ δ. ARSTT. Metaph. 2, 2, 16, opinions généralement admises, axiomes ;
      4 p. suite, opinion sans fondement, pure imagination, conjecture, ESCHL. Ag. 275 ; δόξῃ ἐπίστασθαι, HDT. 8, 132, savoir par conjecture, càd. imaginer, supposer (à tort) ; d’où au plur. δόξαι, imaginations, rêveries, ESCHL. Ch. 1053 ; joint à φαντασίαι, PLAT. Theæt. 161 e ; au sg. en parl. d’un songe, EUR. Rhes. 780 ;
   II bonne ou mauvaise opinion sur qqn, réputation : δόξαν ἔχειν, ISOCR. 80 a ; φέρεσθαι, THC. 2, 11 ; λαϐεῖν, EUR. Hel. 847, avoir ou acquérir de la réputation ; δόξαν ἔχειν εὐψυχίας, EUR. H.f. 157 ; ou ἐπὶ σοφίᾳ, ISOCR. 291 c, avoir une réputation de magnanimité, de sagesse ; ἐπὶ σωφροσύνῃ δόξαν ποιεῖσθαι, POL. 35, 4, 8 ; ou ἐν ταῖς ναυτικαῖς δυνάμεσι, DS. 11, 39, se faire ou acquérir une réputation de modération ou de supériorité dans les choses de marine ; δόξαν αὑτῷ παρασκευάζειν εἰς δικαιοσύνην, PLAT. Rsp. 361 a, s’assurer une réputation de justice ; avec une conj. δόξαν ἔχουσιν ὥς εἰσι θαυμαστοί, DÉM. 23, 2, ils ont la réputation d’être admirables, ou direct. avec l’inf. δόξαν εἶχον ἄμαχοι εἶναι, PLAT. Menex. 241 b, ils avaient la réputation d’être invincibles ; p. suite, abs. gloire, ISOCR. 111 d ; joint à φήμη et à μνήμη, ISOCR. 80 a ; δόξαν ἢ τίμην, gloire ou honneur = lat. honorem, PLUT. M. 266 f ; δόξαν ἀντὶ τοῦ ζῆν αἱρεῖσθαι, DÉM. 22, 21, préférer la gloire à la vie ; au plur. ESCHL. Eum. 351 ; rar. en mauv. part : δ. αἰσχρά, φαύλη, DÉM. 460, 4 ; 1475, 23, mauvaise réputation ; δόξαν ἔχειν ἀδικίας, PLAT. Rsp. 316 a, avoir une réputation d’injustice ; κληρονομεῖν τὴν ἐπ' ἀσεϐείᾳ δόξαν, POL. 15, 22, 3, hériter de la réputation d’impiété (de qqn) ; postér. au plur. δόξαι, des personnes illustres, des célébrités, NT. 2Petr. 2, 10 ; Jud. 8.

Étym. p.-ê. R. indo-europ. *deḱ-, recevoir, cf. δοκέω ou pré-grec.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

ἡ, (< δοκέω, δέκομαι) expectation, οὐδ’ ἀπὸ δόξης not otherwise than one expects, Il. 10.324, Od. 11.344; in Prose, παρὰ δόξαν ἢ ὡς κατεδόκεε Hdt. 1.79, etc. ; ἐν δόξᾳ θέμενος εὖχος hoping for…, Pi. O. 10 (11).63; δόξαν παρέχειν τινὶ μὴ ποιήσεσθαι… to make one expect that…, X. HG 7.5.21; δόξαν παρέχεσθαί τινι ὡς…, c. part., Pl. Sph. 216d; ἀπὸ τῆς δ. πεσέειν, = Lat. spe excidere, Hdt. 7.203. after Hom., notion, opinion, judgement, whether well grounded or not, βροτῶν δόξαι Parm. 1.30, cf. 8.51; ψυχῆς εὐτλήμονι δόξῃ A. Pers. 28 (anap.); ἃ δόξῃ τοπάζω S. Fr. 235; δόξῃ γοῦν ἐμῇ Id. Tr. 718; κατά γε τὴν ἐμήν, with or without δόξαν, Pl. Grg. 472e, Phlb. 41b; opp. ἐπιστήμη, Id. Tht. 187b sq., R. 506c, Hp. Lex 4, Arist. Metaph. 1074b36; φάσεις καὶ δ. Id. EN 1143b13; opp. νόησις, Pl. R. 534a; ἀληθεῖ δόξῃ δοξασταί capable of being subjects of true opinion, Id. Tht. 202b; δ. ἀληθεῖς ἢ ψευδεῖς Id. Phlb. 36c; δόξης ὀρθότης ἀλήθεια Arist. EN 1142b11; δ. ἐμποιεῖν περί τινος Id. Pol. 1314b22; κύριαι δ. philosophical maxims, title of work by Epicurus, Phld. Ir. p. 86 W., etc. ; αἱ κοιναὶ δ.
axioms, Arist. Metaph. 996b28.
mere opinion, conjecture, δόξῃ ἐπίστασθαι, ἡγεῖσθαι, imagine, suppose (wrongly), Hdt. 8.132, Th. 5.105; δόξης ἁμαρτία Id. 1.32; δόξαι joined with φαντασίαι, Pl. Tht. 161e, cf. Arist. Ph. 254a29 (but distd. fr. φαντασία, Id. de An. 428a20); κατὰ δόξαν, opp. κατ’ οὐσίαν, Pl. R. 534c; ὡς δο. χρώμενοι speaking by guess, Isoc. 8.8, cf. 13.8.
fancy, vision, δ. ἀκόνας λιγυρᾶς Pi. O. 6.82; δ. βριζούσης φρενός A. Ag. 275; οὐκ εἰσὶ δόξαι τῶνδε πημάτων Id. Ch. 1053, cf. 1051; of a dream, E. Rh. 780; δ. ἐνυπνίου Philostr. VA 1.23; pl., hallucinations, Alex.Trall. 1.17.
the opinion which others have of one, estimation, repute, first in Sol. 13.4 ἀνθρώπων δόξαν ἔχειν ἀγαθήν, cf. 34; δ. ἐπ’ ἀμφότερα φέρεσθαι Th. 2.11. mostly, good repute, honour, glory, Alc. Supp. 25.11, A. Eu. 373 (lyr., pl.), Pi. O. 8.64, etc. ; δόξαν φύσας Hdt. 5.91; δόξαν σχεῖν τινός for a thing, E. HF 157; ἐπὶ σοφίᾳ δ. εἰληφώς Isoc. 13.2; ἐπὶ καλοκἀγαθίᾳ καὶ σωφροσύνῃ δ. ὁμολογουμένην πεποιημένος Plb. 35.44.8; δόξαν ἀντὶ τοῦ ζῆν ᾑρημένος D. 2.15; δόξαν εἶχον ἄμαχοι εἶναι Pl. Mx. 241b; δ. ἔχειν ὥς εἰσι… D. 2.17; δ. καταλιπεῖν Id. 3.24; in pl., οἱ ἐν ταῖς μεγίσταις δόξαις ὄντες Isoc. 4.51. rarely of ill repute, [δ.] ἀντὶ καλῆς αἰσχρὰν τῇ πόλει περιάπτειν D. 20.10; λαμβάνειν δ. φαύλην Id. Ep. 3.5; κληρονομήσειν τὴν ἐπ’ ἀσεβείᾳ δ. Plb. 15.22.3.
popular repute or estimate, εἰσφέρων οὐκ ἀφ’ ὑπαρχούσης οὐσίας… ἀλλ’ ἀπὸ τῆς δόξης ὧν ὁ πατήρ μοι κατέλιπεν D. 21.157. of external appearance, glory, splendour, esp. of the Shechinah, LXX Ex. 16.10, al. ; δ. τοῦ φωτός Act. Ap. 22.11; generally, magnificence, πλοῦτον καὶ δ. LXX Ge. 31.16, cf. Ev. Matt. 4.8, al. ; esp. of celestial beatitude, 2 Ep. Cor. 4.17; pl., 1 Ep. Pet. 1.11; also of illustrious persons, dignities, δόξας οὐ τρέμουσιν 2 Ep. Pet. 2.10; δ. βλασφημεῖν Ep. Jud. 8.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

ἡ (δοκέω), Meinung, Ansicht, Vorstellung, Erwartung ; Geltung, Ruf, Ruhm. Homer zweimal : Il. 10.324 σοὶ δ' ἐγὼ οὐχ ἅλιος σκοπὸς ἔσσομαι, οὐδ' ἀπὸ δόξης, ich werde von deiner Erwartung nicht fern sein, d.h. ich werde deine Erwartungen nicht täuschen, werde sie erfüllen, vgl. Scholl. u. Apoll. Lex.Hom. p. 60.15, welche δόξης durch δοκήσεως erklären ; Od. 11.344 οὐ μὰν ἧμιν ἀπὸ σκοποῦ οὐδ' ἀπὸ δόξης μυθεῖται βασίλεια περίφρων· ἀλλὰ πίθεσθε, die Königin redet nicht fernab vom Ziele und von der Erwartung, d.h. ihre Worte treffen das Ziel u. die Erwartung, sie sagt was wir beabsichtigten und erwarteten. – Folgende:
1) die Meinung (Vorstellung, Ansicht, Erwartung), welche man hegt ; παρὰ δόξαν Plat. Phaed. 95a ; παρὰ δόξαν ἢ ὡς αὐτὸς κατεδόκεε, anders als er erwartet hatte, Her. 1.79, 8.4 ; δόξης ἁμαρτίᾳ Thuc. 1.32 ; κατὰ δόξαν, der Erwartung, Ansicht nach, Plat. Gorg. 469c ; κατά γε τὴν ἐμὴν δόξαν, wenigstens nach meiner Ansicht, Phil. 32c, wie δόξῃ γοῦν ἐμῇ Soph. Tr. 715 ; ὡς ἡ ἐμὴ δόξα Plat. Rep. IV.435d. Bei den Philosophen, bes. den Akademikern, = Vorstellung, Meinung, im Ggstz des Wahren u. Wirklichen ; ἀντὶ δόξης ἀλήθειαν Plat. Symp. 218e ; vgl. Arist. Eth. Nic. 6.9.10. wie auch Antiph. 3 β 2 δόξῃ καὶ μὴ ἀληθείᾳ τὴν κρίσιν ποιήσασθαι sagt ; im Ggstze von γνῶσις Plat. Rep. V.478c ; dah. geradezu = Vorurteil, Wahn, Einbildung ; Aesch. Ch. 1053 ; von einer Traumerscheinung, Eur. Rhes. 780 ; πλήθους δόξαν παρέχειν Xen. Cyr. 6.3.30, den Schein der Menge erregen, zahlreich zu sein scheinen. Doch auch allgem., Ansicht über etwas ; περί τινος, Plat., der ψευδεῖς καὶ ἀληθεῖς δόξαι entgegensetzt, Phil. 37b u. öfter ; δόξαν παρεῖχε τοῖς πολεμίοις μὴ ποιήσεσθαι μάχην, er brachte ihnen die Meinung bei, Xen. Hell. 7.5.21 ; ἔστιν οἷς δόξαν παράσχοιντ' ἄν, ὡς μανικῶς ἔχοντες, sie machten sie von sich glauben, daß, Plat. Soph. 216d, u. A. Auch der Beschluß ; δόξα κεῖται Eur. Troad. 179 ; bes. Lehrsätze der Philosophen, Arist. Metaph. 3.6 ; αἱ κύριαι δόξαι, des Epikur, Cic. fin. 2.7.
2) die Meinung, in der man bei Anderen steht ; B.A. 242 ὁ παρὰ τῶν πολλῶν ἔπαινος (Ruf), εὔκλεια ἡ δόξα παρὰ τῶν ἀγαθῶν ; Ruhm, σεμναί Aesch. Eum. 351 ; Soph. O.C. 259 ; ἡ παρὰ τῶν ἀνθρώπων δ. Plat. Phaedr. 232a ; σεμνὴν δ. λαβεῖν Polit. 290d ; δόξαν εἶχον ἄμαχοι εἶναι, sie standen in dem Rufe, daß sie unüberwindlich seien, Menex. 241b ; Plut. Thes. 3 ; δόξαν ἔχουσιν ὥς εἰσι θαυμαστοί Dem. 2.17. Selten im schlimmen Sinne : δόξα φαύλη Dem. 24.205 ; αἰσχρὰν περιάπτειν τῇ πόλει Lept. 10.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

δόξα, -ης, ἡ
(< δοκέω), [in LXX very freq. for כָּבוֹד, also for הוֹד ,פִּפְאֶרֶת, etc., 25 words in all ;]
in cl.,
__1. expectation, judgment, opinion (4Ma.5:18).
__2. opinion, estimation in which one is held, repute; in NT, always good opinion, hence reputation, praise, honour, glory: Luk.14:10, Jhn.12:43, Heb.3:3; opp. to αἰσχύνη, Php.3:19; to ἀτιμία, 2Co.6:8; δ. κ. τιμή, Rom.2:7, 10 1Pe.1:7, 2Pe.1:17; ζητεῖν, Jhn.5:44 7:18 8:50, 1Th.2:6; λαμβάνειν, Jhn.5:41, 2Pe.1:17, Rev.5:12; διδόναι δ. τ. θεῷ (cf. נָתַן כָּבוֹד לַיהוָֹה, Jer.13:16, al.), Luk.17:18, Jhn.9:24, Act.12:23, Rom.4:20, Rev.4:9; εἰς (τ.) δ. θεοῦ, Rom.3:7 15:7, Php.1:11, al.; in doxologies, τ. θεῷ (ᾧ) ἡ δ., Luk.2:14, Rom.11:36 16:27, Gal.1:5, Eph.3:21, al.
__3. Later also (not cl.) as in LXX (= הוֹד, Job.39:20, 1Ch.29:25; כָּבוֹד, Job.19:9, Est.5:11, al.), visible brightness, splendour, glory: of light, Act.22:11; of heavenly bodies, 1Co.15:40ff.; esp. that wh. radiates from God's presence, as manifested in the pillar of cloud and in the Holy of Holies (= כָּבוֹד, Exo.16:10 25:22 40:34, al.; and new Heb. שְׁכִינָה, 2Ma.2:8; see DB, iv, 489b), Rom.9:4, Jas.2:1 (see Hort, Mayor, in l.); hence of the manifested glory of God, Rom.1:23, Col.1:11 Eph.1:6, 12 17 3:16; of the same as communicated to man through Christ, 2Co.3:18 4:6; and of the glorious condition into which Christians shall enter hereafter, Rom.8:18, 21 9:23, 2Ti.2:10, al.
SYN.: ἔπαινος τιμή (see Hort on 1Pe.1:7). (AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
See also: Δόξα
memory