εως (ἡ) [τᾰ]
   I tr.
      1 action de séparer, d’écarter : μορίων, PLUT. M. 428 c, séparation violente des parties ; t. de rhét. ouverture d’une parenthèse, ARSTD. t. 2, 443 ;
      2 action de provoquer une opposition : τοῖς νέοις ἐς τοὺς πρεσϐυτέρους, THC. 6, 18, des jeunes contre les vieux ;
   II intr. ou pass. :
      1 écart, séparation : διαστάσιες (ion.) χειρῶν, HPC. 397, 8, mouvements convulsifs des mains qui s’agitent et s’écartent ; δ. ὀστέων, HPC. 795 a, écartement ou luxation des os ; φλεϐῶν δ. ARÉT. Cur. m. acut. 2, 2, distension des veines ;
      2 rupture, déchirement (du sol, etc.) ARSTT. Meteor. 1, 13, 25 ;
      3 t. de phys. détente (de l’air comprimé) PHIL. BYZ. ;
      4 distance, intervalle, PLAT. Tim. 36 a ; ARSTT. Pol. 5, 3, 16, intervalle de musique, PLAT. Tim. 36 a ; p. ext. étendue : σῶμά ἐστι τὸ πάντῃ ἔχον διάστασιν, ARSTT. Metaph. 10, 10, un corps est une étendue déterminée en tout sens ; d’où dimension, THEOL. 16 ; SEXT. 463, 2 ; 701, 6 ;
      5 fig. différence, PLAT. Rsp. 360 e ; μεγίστη δ. ἀρετὴ καὶ μοχθηρία, ARSTT. Pol. 5, 3, il y a une très grande différence entre la vertu et le vice ;
      6 particul. différence d’opinions, dissentiment, PLAT. Leg. 744 d ; ARSTT. Pol. 4, 17 ;
      7 séparation d’une union, divorce, PLUT. Æmil. 5.

Étym. διΐστημι.

εως, ἡ, (< διΐστημι) parting, separation (opp. ἕνωσις, Dam. Pr. 273), ὀρέων Hdt. 7.129; ὀστέων Hp. Art. 20, cf. Gal. 19.461; φάραγγες καὶ δ. τῆς γῆς fissures, Arist. Mete. 350b36; breach in a barrier, Ph. Bel. 98.31; opening, τῆς γένυος Aret. CD 1.3. κεφαλῆς δ.
splitting headache, ibid. (pl.), v.l. in Pl. R. 407c.
distension, Arist. PA 681b24; φλεβῶν Aret. SA 2.2. δ. κενεή retching, ib. 2.7. = διαστολή, of the pulse, Zeno ap. Gal. 8.736.
expansion of air, opp. πίλησις, Ph. Bel. 77.23.
setting at variance, τοῖς νέοις ἐς τοὺς πρεσβυτέρους Th. 6.18, cf. Plu. Cor. 16; cause of breach, Arist. Pol. 1303b15.
contrasting, Pl. R. 360e.
difference, contrast, Arist. Cael. 312a13.
disagreement, δ. ἢ στάσις Pl. Lg. 744d, cf. Arist. Pol. 1296a8, 1300b37.
divorce, Plu. Aem. 5, etc. Gramm., of vowels, διαίρεσις κατὰ διάστασιν (as in πάϊς) A.D. Pron. 87.4. τὰ κατὰ δ. forms written as two words, e.g. ἐμέθεν αὐτῆς ib. 114.11.
interval, Pl. Ti. 36a, etc. ; in Music, Aristox. Harm. p. 4 M., al. ; of space, extension, Arist. Top. 142b5, al. ; dimension, τὰς αὐτὰς διαστάσεις εἰς βάθος εἰληφός Epicur. Nat. 2.7, cf. Gal. 11.503, S.E. M. 3.19; ἡ δ. ἡ τριχῇ tridimensionality, Plot. 1.2.6, cf. 6.6.17, Porph. Sent. 35, Dam. Pr. 375. = διακόσμησις, Antipho Soph. 23. (Freq. confused with διάτασις, wh. shd. perh. be read in I. 1. b, c, d.)

ἡ,
1) das Auseinanderstehen, Spaltung ; ὀρέων Her. 7.129 ; die Entfernung, Plat. Tim. 36b ; τόπων, Pol. 1.18.4 ; Unterschied, Plat. Rep. II.360e ; τῆς γῆς, Erdspalte, Arist.; übertr., αὐτῇ συμβέβηκε δ. πρὸς τὸν ἄνδρα, sie hatte sich von ihm getrennt, Plut. Sull. 35 ; vgl. Aem. 5.
2) Zwiespalt, Zwietracht, τοῖς νέοις ἐς τοὺς πρεσβυτέρους Thuc. 6.18 ; Plat. Legg. V.744d, καὶ στάσις, wie Arist. Polit. 4.17. – Bei Theophr. = Ausartung der Pflanzen ; bei Medic. = Verrenkung.