'(prés. poét. ou de prose réc., remplacé en poésie et en prose att. par les pf. δέδοικα et δέδια — v. ci-dessous — tous deux au sens d’un prés. ; impf. inus., remplacé par les pl.q.pf. ἐδεδοίκειν et ἐδεδίειν ; f. δείσομαι, ao. ἔδεισα) craindre, càd. :
      1 craindre, avoir peur, d’ord. avec l’idée d’une crainte raisonnée (p. opp. à φοϐέομαι, qui marque plutôt une crainte soudaine ; ttf. synon. de φοϐέομαι, THC. 4, 117 ; joint à φοϐοῦμαι, DÉM. 579, 7), abs. IL. 1, 33 ; OD. 14, 60 ; THC. 2, 11, 51, 65 ; 3, 12, 101 ; etc. ; — avec une prép. περί τινι, IL. 10, 240 ; HH. Cer. 246 ; ἀμφί τινι, ESCHL. Pr. 182 ; περί τινος, XÉN. Cyr. 1, 4, 22 ; EUR. Suppl. 446 ; ὑπέρ τινος, THC. 1, 74, craindre pour qqn ; avec une prép. et μή : περί τινι μή, HDT. 7, 163 ; περί τινος μή, HDT. 3, 30 ; THC. 7, 74 ; PLAT. Prot. 320 a, etc. craindre pour qqn ou qqe ch. que, etc. ; — avec l’acc. τινά, THC. 2, 67, etc. ; τι, THC. 2, 57, etc. ; AR. Pl. 200 ; DÉM. 579, 7 ; PLUT. M. 165 c, etc. avoir peur de qqn, de qqe ch. ; — avec un rég. de cause : δ. ἐκ τῶν ὕπνων, POL. 5, 52, 13, craindre par suite de songes ; θορύϐῳ, PLUT. Dem. 9, être effrayé par le tumulte ; — avec ὅπως μή (lat. vereor ne), suivi de l’ind. fut. SOPH. O.R. 1074 ; AR. Eq. 112 ; Pl. 200 ; DÉM. 103, 1 ; 130, 13 ; avec ὄφρα μή, et l’ind. fut. A.RH. 4, 181 ; ou simpl. avec μή et le sbj. IL. 11, 470 ; 22, 455 ; OD. 5, 419 ; HDT. 4, 97 ; SOPH. Ant. 1100 ; THC. 2, 76 ; XÉN. Cyr. 1, 4, 12, etc. (même construct. avec περί τινος μή, v. ci-dessus), craindre que… ne ; rar. avec μή et l’ind. OD. 5, 300 ; seul. avec ὡς (ou ὅπως), si δείδω est précédé d’une nég. μὴ δείσῃς ποθ' ὡς ὄψεται, SOPH. El. 1309, ne va pas craindre qu’elle voie ; avec μὴ οὐ (lat. vereor ne non) et le sbj. THC. 3, 57 et 92 ; XÉN. Mem. 2, 3, 10 ; EUR. Andr. 626 ; etc. craindre que… ne pas ; rar. ὡς οὐ avec l’ind. XÉN. Cyr. 6, 2, 30 ; dans ces diverses construct. le sujet de la prop. commenç. par μή devient souv. le rég. de δείδω : δεδιότες τοὺς Συρακοσίους μὴ περιγένωνται, THC. 6, 88, craignant que les Syracusains ne l’emportassent ; ὃν δέδοικ' ἐγὼ μή μοι βεϐήκῃ, SOPH. Ph. 493, je crains bien qu’il ne soit parti pour moi (qu’il ne soit mort) ; — avec un inf. craindre de (de faire, d’éprouver qqe ch.) IL. 7, 93 ; 15, 299 ; THC. 1, 136 ; — avec une prop. inf. craindre que (qqe ch. n’arrive) IL. 14, 342 ; OD. 22, 40 ; EUR. Ion 1564 ; ARR. An. 3, 24, 2 ; — subst. au part. pf. τὸ δεδιός, THC. 1, 36, la crainte ;
      2 craindre, révérer : θεούς, OD. 14, 389 ; 22, 39, les dieux ; τοὺς γονέας, PLAT. Rsp. 562 e, ses parents (cf. IL. 4, 431 ; SOPH. O.R. 448, etc.) ; en ce sens différ. de αἰδέομαι, PLAT. Euthyd. 12 b.

➳ Prés. seul. 1 sg. IL. 14, 44 ; OD. 12, 122 ; A.RH. 3, 481 ; Q. SM. 2, 46 ; sbj. 1 pl. δείδομεν, DH. 6, 32 ; 2 pl. δείδετε, ANTH. 9, 147 ; sbj. 3 pl. δείδωσι, ARSTT. P.A. 4, 5, 16. — Fut. 3 sg. δείσεται, IL. 20, 130 ; inf. δείσεσθαι, IL. 15, 299. — Fut. réc. δείσω, Q. SM. 4, 36 ; SIB. 12, 152 ; etc. (ttf. p.-ê. 3 sg. δείσει, XÉN. An. 7, 3, 26). — Ao. ἔδεισα (dans Hom. ἔδδεισα = *ἔδϝεισα ; sel. d’autres ἔδεισα avec ε init. long, IL. 10, 240 ; 22, 19, etc.), HDT. 1, 153 ; ATT. (ESCHL. Sept. 203 ; THC. 1, 74, etc.) ; poét. δεῖσα, IL. 8, 138 (l’ao. us. à tous les modes ; à remarq. opt. 3 sg. δείσειε, IL. 24, 672 ; 3 pl. δείσειαν, THC. 2, 15 ; part. dor. δείσαις, PD. N. 5, 34). — Pf. (au sens du prés.) chez les Att. conjugué avec un mélange de formes empruntées aux deux types δέδοικα et δέδια : δέδοικα, δέδοικας ou δέδιας, δέδοικε ou δέδιε, δέδιμεν, δεδοίκατε ou δέδιτε, δεδίασιν. Ces deux pf. peuvent d’ailleurs se conjuguer au sg. et au pl. et à la plupart des modes :
      1 δέδοικα, ESCHL. Pers. 751 ; THC. 1, 81 ; etc. (épq. δείδοικα, IL. 1, 555 ; 21, 198 ; CALL. Ep. 45) ; -κας, SOPH. Tr. 457 ; AR. Vesp. 628 ; etc. ; -κε, PLAT. Euthyd. 12 b ; etc. ; -καμεν, MÉN. 4, 230 Meineke ; LUC. Charid. 24 (dor. -καμες, THCR. Idyl. 1, 16) ; -κατε, AR. Eccl. 181 ; PHALAR. Ep. 29 Müller ; -κασι, DÉM. Ep. 3 ; PAUS. 8, 54, 5. Sbj. rare, 3 pl. -κωσι, HPC. Art. 803 c. Inf. -κέναι, EUR. Suppl. 548 ; AR. Pl. 354, Vesp. 1091 ; PLAT. PLUT. LUC. etc. Part. -κώς, ESCHL. Eum. 699 ; AR. Pax 607 ; HDT. 1, 107 ; XÉN. Cyr. 6, 2, 15 ; etc. ; fém. -κυῖα, PLAT. Phædr. 254 e (var. δεδιυῖα) ; HDN 5, 7. De ce pf. vient le pl.q.pf. ἐδεδοίκειν, XÉN. Cyr. 1, 3, 10 ; etc. -κεις, AR. Pl. 684 ; etc. ; -κει, LYS. ISOCR. ; 1 et 2 pl. inus. ; -κεσαν, THC. 4, 27 ; XÉN. An. 3, 5, 18. En outre de δέδοικα s’est formé le prés. dor. δεδοίκω. ;
      2 δέδια, ESCHL. Pr. 182, 902 ; SOPH. O.C. 1467 ; DÉM. 179, 13 ; etc. (épq. δείδια, IL. 13, 49) ; -ας, PLUT. M. 149 a ; LUC. Luct. 16, etc. (épq. δείδιας, OD. 18, 80 ; ANTH. 12, 138) ; -ε, AMPH. et MÉN. 3, 316 ; 4, 135 Meineke ; HPC. DÉM. etc. (épq. δείδιε, IL. 18, 34 ; 24, 358) ; pl. δέδιμεν, THC. 3, 53, 56, 57 (épq. δείδιμεν, IL. 9, 230) ; -ιτε, THC. 4, 126 ; LUC. Pisc. 18 ; -ίασι, IL. 24, 663 ; AR. Eq. 224 ; PLAT. Euthyphr. 12 c ; DÉM. etc. Impér. poét. ou de prose réc. δέδιθι [δῐ] AR. Eq. 230, Vesp. 373 ; PLUT. Cæs. 38 ; LUC. D. deor. 5, 5 ; etc. ; réc. δέδιθι [ῑ] BABR. 75, 2 ; épq. δείδιθι [δῐ] IL. 5, 827 ; THGN. 1179 ; avec élis. δείδιθ' [δῐ] OD. 18, 63 ; réc. δείδιθι [δῑ] NIC. Al. 443 ; 2 pl. δείδιτε [ῐ] IL. 20, 366. Sbj. 3 sg. δεδίῃ, XÉN. Ath. 1, 11 ; 3 pl. -ίωσι, ISOCR. Opt. 3 sg. δεδιείη, PLAT. Phædr. 251 a. Inf. δεδιέναι, THC. 1, 136 ; XÉN. Ath. 1, 11 ; PLAT. DÉM. etc. (inf. épq. δειδίμεν, OD. 9, 274 ; 10, 381, à distinguer du pf. 1 pl. δείδιμεν, v. ci-dessus). Part. δεδιώς, THC. 6, 24 ; 7, 75 ; 8, 7 ; XÉN. Hell. 1, 6, 12 ; HPC. PLAT. DÉM. ARSTT. etc. ; AR. Eccl. 643 ; Pl. 448 ; inus. chez les Trag. ; fém. δεδιυῖα, EUB. 3, 271 Meineke ; cf. ci-dessus δεδοικυῖα (part. épq. δειδιώς, IL. 4, 431 ; OD. 14, 60 ; 18, 77 ; HÉS. Sc. 248 ; etc. ; fém. δειδυῖα, A.RH. 3, 753). Pl.q.pf. ἐδεδίειν, HYPÉR. Lyc. p. 25 Schn. ; PLUT. Pomp. 8 ; LUC. J. tr. 43 ; -εις, DÉM. LUC. ; -ει, DÉM. ; -ειμεν, THÉM. 18, 221 (épq. ἐδείδιμεν, IL. 6, 99) ; -εσαν, THC. 4, 55 ; 5, 14 (épq. ἐδείδισαν, IL. 5, 790, etc. ; ou δείδισαν, IL. 15, 652). En outre, du pf. δέδια s’est formé un impf. ἐδείδιον, ες, ε, Q. SM. 10, 450 ; NONN. D. 2, 608.

Étym. δέδοικα p. *δέ-δϝοι-κα, de la R. indo-europ. *duei-, craindre ; cf. δίς, δύο.

'

(for δεδϜοy-α) 1st sg. pf. in pres. sense, Il. 14.44, Od. 5.300 (δείδιτε should prob. be restored for δείδετε in AP 9.147 (Antag.)); fut. δείσομαι Il. 15.299, etc. ; later δείσω Q.S. 4.36, etc. ; aor. ἔδεισα, in Hom. ἔδδεισα (i.e. ἔδϜεισα, cf. ὑποδδείσας, = ὑποδϜείσας); aor.2 δίον Il. 22.251 (v. infr. 7), 3 sg. δίε 5.566; pf. δέδοικα, ας, ε, (in pres. sense), freq. in sg., Thgn. 39, A. Pers. 751, Ar. Eq. 38, etc. ; rare in pl., δεδοίκαμεν Men. 534.11, Luc. Charid. 24, -κατε Ar. Ec. 181; Ep. δείδοικα (i.e. δεδϜ-) Il. 1.555, al. ; subj. δεδοίκωσι Hp. Art. 37; inf. δεδοικέναι E. Supp. 548, Ar. V. 1091, Pl. Ax. 372, etc. ; part. -κώς Anacr. 43, Ar. Pax 607, Hdt. 1.107, etc. ; plpf. in impf. sense, Ar. Pl. 684, Pl. R. 472a, etc. ; 3 pl. -οίκεσαν Th. 4.27, X. An. 3.5.18 ; — also δέδια A. Pr. 184 (lyr.), S. OC 1469 (lyr.), commonly used in Prose, D. 14.4, Luc. Prom. Es 5, etc. ; δέδιε Amphis 33.6, Men. 223.13; pl. δέδιμεν, δέδιτε, Th. 3.53, 56, 4.126, etc. ; δεδίασι Ar. Eq. 224, Pl. Ap. 29a, etc. (once in Hom., Il. 24.663); Ep. δείδια ib. 13.49, al., 3 sg. δείδιε Od. 16.306; pl. δείδιμεν Il. 9.230, etc. ; δείδιτε AP l.c. (v. supr.); imper. δέδιθι Ar. Eq. 230, V. 273, Ep. δείδιθι Il. 5.827, etc. ; later δείδιθι Nic. Al. 443 (δείδιχθι cod. opt.), δέδιθι Babr. 75.2 codd. ; subj. δεδίη X. Ath. 1.11; δεδίωσι Isoc. 4.156, etc. ; inf. δεδιέναι Th. 1.136, Pl. Phd. 88b, etc., Ep. δειδίμεν (to be distd. from 1 pl. indic. δείδιμεν) Od. 9.274, 10.381; part. δεδιώς Ar. Ec. 643, Pl. 448, Th. 6.24, etc., fem. δεδιυῖα prob. in Pl. Phdr. 254e, Ep. acc. δειδιότα, pl. -ιότες, ιότων, -ιότας, Il. 6.137, etc. ; plpf. ἐδεδίειν, εις, ει, Hyp. Lyc. 6, D. 34.27, etc. ; Ep. 3 sg. δείδιε Il. 18.34; 3 pl. ἐδεδίεσαν Th. 4.55 codd., X. An. 5.7.36, ἐδέδισαν Pl. Lg. 685c; Ep. 1 pl. ἐδείδιμεν Il. 6.99, 3 pl. ἐδείδισαν 5.790, al., δείδισαν 15.652 (hence in late Ep., impf. ἐδείδιου, ιες, -ιε, Q.S. 10.450, Nonn. D. 2.608, 35.30); — in Prose the shorter forms are generally preferred:
fear, distd. from φοβέομαι (v. δέος); Construct. ; abs., Hom., etc. folld. by a Prep., δ. περί τινι to be alarmed, anxious about…, Il. 17.242, 5.566, etc. ; ἀμφί τινι A. Pr. 184 (lyr.); τῆς τυραννίδος πέρι E. Supp. 446; ὑπέρ τινος Th. 1.74; δ. ἐκ τῶν ὕπνων Plb. 5.52.13; θορύβῳ Plu. Dem. 9. folld. by a relat. clause, mostly with μή…, and folld. by subj., Il. 1.555, etc. ; rarely by indic., δείδω μὴ… νημερτέα εἶπεν Od. 5.300; ὃν δέδοικ’ ἐγὼ μή μοι βεβήκη S. Ph. 493, cf. OT 767, Th. 6.88; δέδοιχ’ ὅπως μὴ… ἀναρρήξει κακά, = δέδοικα μή…, S. OT 1074, cf. D. 8.53, 9.75, Ar. Eq. 112; μὴ δείσῃς ποθ’ ὡς… ὄψεται S. El. 1309; δ. μὴ οὐ, folld. by subj., δέδιμεν μὴ οὐ βέβαιοι ἦτε Th. 3.57, cf. Hdt. 7.163, X. Mem. 2.3.10, E. Andr. 626, etc. ; also δ. ὅπως λάθω E. IT 995; μὴ δείσητε ὡς οὐχ ἡδέως καθευδήσετε X. Cyr. 6.2.30. c. inf., fear to do, δεῖσαν δ’ ὑποδέχθαι Il. 7.93, Th. 1.136; c. acc. et inf., δ. νέμεσιν ἔσεσθαι Od. 22.40; θανεῖν σε δείσας E. Ion 1564; c. inf. Pass., οὐκ ἐδεδίεσαν βασανισθῆναι Lys. 13.27. c. acc., fear, dread, Δία Od. 14.389; σημάντορας ib. 4.431, etc. ; τὸ σὸν πρόσωπον S. OT 448; τοὺς γονέας Pl. R. 562e; coupled with φοβοῦμαι, τοὺς Ἀθηναίους ἡγούμενοι ἅπερ ἐδεδίεσαν φοβεῖσθαι Th. 4.117; οὐδὲ δέδοικα οὐδὲ φοβοῦμαι τὸν μέλλοντα ἀγῶνα D. 21.200, cf. Isoc. 12.48, Pl. Euthphr. 12b, 12c. part. pf., τὸ δεδιός one΄s fearing, much like δέος, Th. 1.36.
flee from, c. acc. (by assimilation to φοβήσομαι), Il. 22.251.

fürchten ; Wurzel δι (oder δϜι ? Vgl. ἔδδεισεν), Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 1.201, 2.193, 225, 226. Praes. δείδω Hom. Il. 11.470, 13.745 u. sonst ; δείδετε Simon. 56 (IX.147); δείδομεν Dion.Hal. 6.32 ; gew. perf. mit Präsensbdtg δέδοικα u. δέδια, ep. δείδοικα, δείδια, δεδίασιν Il. 24.663 ; δειδιότα, δειδιότες, δειδιότων, δειδιότας Homer, δειδιότες Theocr. 22.93, der auch ein praes. δεδοίκω hat, 15.58 ; att. finden sich bes. δέδοικα, δέδιμεν, δεδίασιν, conj. δεδίω, z.B. δεδίῃ Xen. Ath. 1.11 ; imprt. δέδιθι, δέδιτε, Thuc. 4.126 ; ep. δείδιθι Il. 5.827, Nic. Al. 443 δείδῑθι, u. δείδιε Qu.Sm. 7.298, 305 ; δείδιε als impf. Il. 18.34, 24.358 ; ἐδείδιε Qu.Sm. 10.450 u. Nonn.; ἐδείδιον Qu.Sm. 5.282 ; inf. δεδιέναι und δεδοικέναι ; δεδιυῖα Eubul. B.A. 90 u. Phaed. 254e ; δειδυῖα Ap.Rh. 3.753 ; ἐδέδισαν Plat. Legg. III.685c ; ἐδεδοίκεσαν ; ἐδεδίεσαν, was Phryn. 180 tadelt, findet sich Thuc. 4.55 Xen. An. 5.6.36 u. oft ; opt. δεδιείη Plat. Phaedr. 251a ; fut. δείσομαι Aristid. 2 p. 168 ; δείσεται Il. 20.130, δείσεσθαι 15.299 ; auch δείσω ; aor. ἔδεισα, ep. ἔδδεισα;
sich fürchten, besorgen, vgl. φοβέομαι ; absolut z.B. Od. 14.60 ἡ γὰρ δμώων δίκη ἐστὶν αἰεὶ δειδιότων, ὅτ' ἐπικρατέωσιν ἄνακτες οἱ νέοι ; gew. folgt μή, Il. 22.455 ; Soph. Ant. 1100 ; Her. 4.97 ; Thuc. 2.76 u. sonst ; ὅπως μή Soph. O.R. 1074 ; Ar. Eq. 112 ; Dem. 8.53 ; vgl. τὴν θεὸν ὅπως λάθω, δέδοικα Eur. I.T. 995. Seltener c. inf, sich scheuen, Bedenken tragen, Il. 7.93 ; Thuc. 1.136 ; Eur. Ion 1564 ; Plat. Crat. 407b. – Auch περὶ ἑωυτοῦ, μή –, Her. 3.30 ; vgl. Plat. Prot. 320a ; Thuc. 7.74 ; ὅσσον ἐμῇ κεφαλῇ περὶ δείδια, μή τι πάθῃσιν Il. 17.242, var. lect. πέρι δείδια, s. Scholl., Bekker περιδείδια ; Il. 10.240 ἔδδεισεν δὲ περὶ ξανθῷ Μενελάῳ ; περὶ τοῖς Ἕλλησιν, μή Her. 7.163 ; ἀμφί τινι, Aesch. Prom. 182, besorgt sein ; ὑπέρ τινος Thuc. 1.75 ; ἐκ τῶν ὕπνων, in Folge eines Traumes, Pol. 5.52 ; τῷ θορύβῳ, durch den Lärmen erschreckt werden, Plut. Dem. 9 ; – c. acc., fürchten, scheuen, von Hom. an häufig ; τοὺς θεούς, fromme Ehrfurcht haben ; Od. 14.389 Δία ξένιον δείσας ; accus. u. accus. c. infin. neben einander Od. 22.39 οὔτε θεοὺς δείσαντες, οἳ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν, οὔτε τιν' ἀνθρώπων νέμεσιν κατόπισθεν ἔσεσθαι ; mit doppeltem accusat. Il. 5.827 μήτε σύ γ' Ἄρηα τό γε δείδιθι μήτε τιν' ἄλλον | ἀθανάτων· τοίη τοι ἐγὼν ἐπιτάρροθός εἰμι ; vgl. Il. 14.312 Ἥρη, μήτε θεῶν τό γε δείδιθι μήτε τιν' ἀνδρῶν | ὄψεσθαι ; vgl. Eur. Ion 1564 ; σημάντορας Il. 4.431 ; μήτε αἰσχύνεσθαι μήτε δεδιέναι τοὺς γονέας Plat. Rep. VIII.562e ; vgl. Hom. Od. 7.305 ἀλλ' ἐγὼ οὐκ ἔθελον δείσας αἰσχυνόμενός τε, μή πως καὶ σοὶ θυμὸς ἐπισκύσσαιτο ἰδόντι ; von αἰδέομαι unterschieden Euth. 12b ; vgl. jedoch Phaedr. 254e ; – τὸ δεδιός, Furchtsamkeit, Thuc. 1.36.

1. to fear , absolute, (Homer), etc.; followed by a preposition, δ. περί τινι to be alarmed, anxious about . ., (Iliad by Homer), attic; ἀμφί τινι, περί τινος, ὑπέρ τινος (Iliad by Homer):—;followed by a relative clause with μή . ., Lat. vereor ne . ., I fear it is . ., followed by subjunctive; rarely by indicative, δείδω μὴ νημερτέα εἶπεν (Odyssey by Homer); δ. μὴ οὐ . ., Lat. vereor ut . ., I fear it is not . ., followed by subjunctive, (Herdotus Historicus), etc.
2. with infinitive to fear to do , (Iliad by Homer)
3. with accusative to fear, dread , (Homer), etc.
4. τὸ δεδιός, one's fearing , = δέος, (Thucydides) (ML)