GRC

δαμάω

download
JSON

Bailly

δαμάω-ῶ [δᾰ] c. δαμάζω (seul. prés. ind. 3 pl. épq. δαμόωσι, Q. SM. 5, 247, et pass. prés. ind. 3 pl. épq. δαμόωνται, ibid. 249) ; sur δαμάᾳ, δαμόωσι, v. δαμάζω, fin.
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

a form assumed as the 1st pers. of δαμᾷ, δαμάᾳ, δαμόωσι, which in Hom. are fut. of δαμάζω or δάμνημι ; but δαμόωσι, δαμόωνται, are pres. in late Ep., Q.S. 5.247, 249.
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

überwältigen, überwinden, besiegen, unterwerfen, bedrängen, bedrücken, bändigen, zähmen ; Nebenformen δαμνάω, δάμνημι, δαμάζω ; identisch ist das Latein. domare, Sanskrit. dâmjâmi, Althochdeutsch zamôn »zähmen«, vgl. Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 1 S. 198. Homerische Formen : δαμᾷ 3 sing. indicat. act., kann sowohl praes. als (attisches) futur. sein, Il. 1.61 ; δαμάᾳ 3 sing. indicat. act., ist der Bedeutung nach futur, kann der Form nach sowohl praes. (mit homerischer Enallage der Tempora) als (attisches) futur. sein, Il. 22.271 ; δαμόωσιν, kann sowohl praes. als (attisches) futur. sein, Il. 6.368 ; nimmt man in diesen drei Stellen δαμᾷ, δαμάᾳ und δαμόωσιν für futur., so kommt ein Präsens δαμάω bei Homer nicht vor ; δαμάσσω, kann sowohl konjunkt. aor. als futur. sein, Il. 16.438 ; δαμάσσομεν, kann sowohl konjunkt. aor. (mit verkürztem Vokal, ο statt ω) sein als futur., Il. 22.176 ; δαμάσσεται, kann sowohl konjunkt. aor. (mit verkürztem Vokal, ε statt η) sein als futur., Il. 21.226 ; nimmt man in diesen drei Stellen δαμάσσω, δαμάσσομεν, δαμάσσεται für konjunkt. aor., und in den drei zuerst genannten Stellen δαμᾷ, δαμάᾳ und δαμόωσιν für praes., so kommt ein futurum von δαμάω δαμάζω δαμνάω δάμνημι bei Homer nicht vor ; aorist. 1 act. δάμασε Il. 22.446 ; δαμάσῃ Od. 21.213 ; δάμασον Od. 11.562 ; δαμάσαντες Il. 18.113 ; medium δαμάσαντο Il. 10.210 ; δαμασαίμην Od. 4.637 ; δαμασαίμεθα Il. 16.561 ; δαμασαίατο Od. 16.105 ; δαμάσασθαι Il. 22.379 ; mit doppeltem Sigma : ἐδάμασσα Il. 5.191 ; ἐδάμασσεν Il. 6.159 ; ἐδάμασσαν Il. 16.845 ; δάμασσας Il. 21.90 ; δάμασσεν Il. 5.106 ; δάμασσαν Od. 14.367 ; δαμάσσῃ Od. 18.57 ; δάμασσον Il. 3.352 ; δαμάσσας Od. 4.244 ; medium ἐδαμάσσατο Od. 9.516 ; δαμάσσατο Il. 5.278 ; δαμάσσεται entschieden konjunkt. aorist. Il. 11.478 ; δαμασσάμενος Od. 9.454 ; δαμασσάμενοι Il. 15.476 ; aorist. pass iv. ἐδαμάσθην Od. 8.231 ; δαμάσθη Il. 19.9 ; δαμασθείς Il. 16.816 ; aorist. passiv. ἐδάμην Il. 20.94 ; ἐδάμη Il. 9.545 ; ἐδάμημεν Il. 13.812 ; δάμη Od. 1.237 ; δάμεν 3. plural. Il. 8.344 ; konjunkt. δαμείω Od. 18.54 ; δαμήῃς Il. 3.436 ; δαμήῃ Il. 22.246 ; δαμείετε Il. 7.72 ; optat. δαμείη Od. 17.252 ; δαμεῖεν Il. 3.301 ; δαμῆναι Od. 4.397 ; δαμήμεναι Il. 17.77 ; δαμείς Od. 6.11 ; δαμέντε Il. 5.559 ; δαμέντες Il. 6.74 ; von ἐδμήθην, Δμα'Ω : δμηθήτω Il. 9.158 ; δμηθέντα Il. 4.99 ; perfect. passiv., von Δμα'Ω : δεδμήμεσθα Il. 5.878 ; δεδμημένος Od. 7.318 ; plusquamperf. passiv. δεδμήμην Od. 11.622 ; δέδμητο Od. 5.454 ; δέδμηντο δὲ λαός Od. 3.304, var. lect. δέδμητο, Scholl. Didym. δέδμητο : Ἀρίσταρχος δέδμηντο, ὡς » ἡ πληθὺς ἀπονέοντο (Il. 15.305)« ; δεδμήατο Il. 3.183. – Nachhomerisch futur. δεδμήσεσθε Hom. hymn. Apoll. 543.

Insbesondere heißt δαμάω;
a) Tiere zähmen, ins Joch spannen, Il. 23.655, Od. 4.637 ; εἰ ἐκ νέων δαμασθεῖεν, abrichten, Xen. Mem. 4.1.3 ; Plut. Ages. 1.
b) die Jungfrau (ins Ehejoch spannen,) verheiraten, ἀνδρί Il. 18.432 ; auch ohne den Begriff der Ehe, zum Beischlaf brauchen, 3.301 ; pass., verheiratet sein, vom Weibe, vgl. ἑτέρῳ λέχεϊ δαμαζομένα Pind. P. 4.24.
c) im Kriege bezwingen, töten, πόλεμός τε δαμᾷ καὶ λοιμὸς Ἀχαιούς Il. 1.61 ; τὸν δ' οὐ βέλος ὠκὺ δάμασσεν 5.106 ; βίῃ καὶ χερσὶ δαμάσσας Hes. Th. 490 ; im pass., Πάτροκλος θεοῦ πληγῇ καὶ δουρὶ δαμασθείς Il. 16.816 ; ἀνδρὶ δαμεὶς κρατερῷ 3.429 ; ἑῷ ὑπὸ παιδὶ δαμῆναι Hes. Th. 464 ; vgl. Aesch. Prom. 861 ; δμηθείς, tot, Eur. Tr. 175, Alc. 127. Man bemerke noch : ὑπὸ χερσί τινος od. τινὶ δαμάω τινά, d.i. durch ihn töten lassen, seiner Hand unterwerfen, Il. 16.438, 22.176. – Uebh. = überwinden ; pass. = gehorchen ; Il. 3.183, Od. 3.304 ; unterjochen, pass. unterjocht sein ; die Kraft lähmen, erschöpfen, αἴθρῳ καὶ καμάτῳ δεδμημένον Od. 14.318 ; ὕπνῳ 15.6 ; vgl. 5.454, 8.231, Il. 10.2. – Auch von Gemütszuständen, Empfindungen, von der Feigheit, Il. 6.74, von der Liebe, Il. 14.316. – Das Medium steht bei Homer überall nach homerischer Art genau in der Bedeutung des Aktivs ; vgl. z.B. Od. 22.246 τοὺς δ' ἤδη ἐδάμασσε βιὸς καὶ ταρφέες ἰοί mit Il. 11.478 αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τόν γε δαμάσσεται ὠκὺς ὀϊστός. Es ist also eine bloße Spitzfindigkeit und verrät Unkenntnis, wenn man z.B. Od. 9.516 ἐπεί μ' ἐδαμάσσατο οἴνῳ übersetzt »nachdem er mich durch Wein sich (zu seinem Vorteile) unterworfen hatte«. Es könnte vielmehr ohne irgendwelche Aenderung der Bedeutung ἐδάμασσεν stehn, und lediglich das Versmaß bewirkte die Wahl der Form ἐδαμάσσατο.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
memory