GRC

γένος

download
JSON

Bailly

'εος-ους (τὸ) :
A
naissance, d’où :
   I propr. naissance, càd. :
      1 temps de la naissance : γένει ὕστερος, IL. 3, 215, le dernier par la naissance, le plus jeune ;
      2 lieu ou condition de la naissance : γένει πολίτης, DÉM. 628, 8, citoyen par la naissance ; γένει υἱός, DÉM. 1081, 7, fils de naissance, p. opp. à fils d’adoption ;
   II en gén. origine, descendance : ἀμφοτέροισιν ὁμὸν γένος, IL. 13, 354, tous deux ont la même origine ; avec un n. de pers. comme n. d’origine : γένος εἶναι ἔκ τινος, IL. 5, 544 ; OD. 21, 235, etc., ou γένος εἶναί τινος, IL. 21, 186 ; OD. 4, 63 ; etc. descendre de qqn ; avec un n. de lieu comme n. d’orig. : ἐξ Ἰθάκης γένος εἰμί, OD. 15, 267 (cf. IL. 14, 199 ; PLAT. Soph. 216 a, etc.) ; γένος μέν εἰμι τῆς Σκύρου, SOPH. Ph. 239, je suis originaire d’Ithaque, de Skyros (Scyros) ; qqf. avec l’art. ποδαπὸς τὸ γένος εἶ ; AR. Pax 187, de quel pays es-tu ? ;
B tout être créé, toute réunion d’êtres créés :
   I (avec idée de qualité ou de condition) en parl. d’êtres ayant une origine commune (dieux, hommes, animaux, choses), càd. race, genre, espèce : θεῶν γένος, SOPH. Aj. 392, la race des dieux, les dieux ; ἡμιθέων γ. ἀνδρῶν, IL. 12, 23, la race des hommes demi-dieux, les hommes demi-dieux ; γ. βοῶν, OD. 20, 212, la race des bœufs ; γ. ἵππειον, SOPH. Ant. 342, la race des chevaux ; γ. ἡμιόνων, IL. 2, 852, la race des mulets ;
   II particul. en parl. d’hommes, race, famille, parenté :
      1 en parl. de la famille propr. dite, en gén. : αἷμά τε καὶ γένος, OD. 8, 583, le sang et la race ; γένους φανῆναί τινος, SOPH. O.R. 1383, être montré de la famille de qqn : γένει προσήκειν τινί, XÉN. An. 1, 6, 1, être apparenté à qqn ; οἱ ἐν γένει = συγγενεῖς, SOPH. O.R. 1430, les parents ; ἐγγύτατα γένους, ESCHL. Suppl. 388, à un degré de parenté très proche ; ἐγγυτέρω γένους, IS. 72, 30, à un degré de parenté plus proche ; abs. en parl. de familles nobles (lat. gens) : ὅθι τοι γένος ἐστὶ καὶ αὐτῇ, OD. 6, 35, là où toi aussi tu as une famille de noble race ; cf. HDT. 1, 125, etc. ; PLAT. Gorg. 523 c ; Leg. 711 e ; οἱ ἀπὸ γένους, PLUT. Rom. 21 ; Cato ma. 1 les gens de familles nobles, les gens de race ; — spécial. en parl. des parents immédiats ou des ancêtres : οὐ γὰρ σφῷν γένος ἀπόλωλε τοκήων, OD. 4, 62, car tous deux vous êtes de familles dont le renom subsiste encore ; γένος πατέρων αἰσχυνέμεν, IL. 6, 209, déshonorer la race de ses pères ; — en parl. des enfants immédiats ou des descendants : d’un seul descendant :
      2 σὸν γένος, IL. 19, 124 (cf. IL. 21, 186 ; OD. 16, 401), ton rejeton, ton enfant ; θεῖον γένος, IL. 6, 180, ou δῖον γ. IL. 9, 538, rejeton des dieux, en parl. de la Chimère et d’Artémis ; collectiv. des enfants : γένους ἐπάρκεσις, SOPH. O.C. 447, l’appui que le père a droit d’exiger de ses enfants ; ou des descendants, de la postérité : ἐκεῖνοι καὶ τὸ γ. τὸ ἀπ' ἐκείνων, THC. 1, 126, eux et leurs descendants ; particul. en parl. de la descendance directe (p. opp. aux collatéraux = συγγένεια), IS. 72, 33 ;
      3 p. anal. en parl. d’associations religieuses, civiles, politiques, etc. particul. à Athènes, réunion de citoyens dont l’ensemble formait une phratrie (v. γεννήτης), PLAT. 1 Alc. 120 e ; ARSTT. fr. 347 ; chez les Orientaux (Égyptiens, Perses, etc.) caste, HDT. 2, 164 ; PLAT. Rsp. 434 b ; ARSTT. Pol. 7, 10, 1 ; de même, en parl. de professions, classe, corporation : τὸ μαντικὸν γ. SOPH. Ant. 1055, la classe des devins ; τὸ φιλόσοφον γ. PLAT. Rsp. 501 e, la classe des philosophes ; τὸ γ. τῶν γεωργῶν, PLAT. Tim. 17 c, la classe des laboureurs ;
      4 avec idée de nationalité, famille de peuples, race, nation, peuple, tribu : τὸ Δωρικὸν γ. HDT. 1, 56 (cf. 1, 101) la race dorienne ;
      5 t. de science, famille d’êtres ou de choses abstraites, classe, particul. genre (p. opp. à espèce = εἶδος), PLAT. Parm. 129 c ; τὰ γένη εἰς εἴδη πλείω καὶ διαφέροντα διαιρεῖται, ARSTT. Metaph. 10, 1, 12, les genres se divisent en espèces plus nombreuses et différentes (cf. ARSTT. Top. 1, 5, 6, etc.), l’espèce (εἶδος) pouvant, à son tour, devenir un genre (γένος) par rapport aux subdivisions secondaires (v. ARSTT. H.A. 1, 1, 30, etc.) ; de même genre, considéré comme un tout (p. opp. aux parties = μέρη) PLAT. Phil. 12 e ; d’où τὰ γένη, les éléments, PLAT. Tim. 54 b ;
C (avec idée de durée) génération, âge : ἀνδρῶν γ. OD. 3, 245, génération d’hommes ; γ. χρύσειον, etc. HÉS. O. 109, l’âge d’or ;
D (avec idée de sexe) sexe, PLAT. Conv. 189 d ; p. anal. t. de gr. genre, ARSTT. Rhet. 3, 5, 5 ; D. THR. 634, 15, 17, etc.

Gén. ion. γένευς, OD. 15, 533. Plur. dans Hom. seul. OD. 3, 245. Duel γένεε, PLAT. Pol. 260 b, ou γένει, PLAT. Rsp. 547 b. — Au sens de « familles » le plur. γένη se trouve construit avec un partic. masc. (τιμῶντες) dans une inscr. att. de 300 envir. av. J.C. (v. Meisterhans, p. 158, § 80, 2).

Étym. γίγνομαι, cf. lat. genus, sscr. jánas-.

'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »

LSJ

εος or ους, τό, race, stock, kin, ἀμφοτέροισιν ὁμὸν γ. ἠδ’ ἴα πάτρη Il. 13.354; αἷμά τε καὶ γ. Od. 8.583; ὑμετέρου δ’ οὐκ ἔστι γένεος βασιλεύτερον 15.533; γένος πατέρων αἰσχυνέμεν Il. 6.209; γ. ἀπόλωλε τοκήων Od. 4.62; ὅθι τοι γένος ἐστὶ καὶ αὐτῇ 6.35; freq. abs. in acc., ἐξ Ἰθάκης γένος εἰμί from Ithaca I am by race, 15.267, cf. Il. 5.544, 896, S. Ph. 239, etc. ; in Att. freq. with the Art., ποδαπὸς τὸ γένος εἶ ; Ar. Pax 186, cf. Pl. Sph. 216a; so in dat., γένει πολῖται D. 23.24; γένει υἱός, opp. an adopted son, Id. 44.2; οἱ ἐν γένει, = συγγενεῖς, S. OT 1430; οἱ ἔξω γένους Id. Ant. 660; οὐδὲν ἐν γένει Id. OT 1016; γένει προσήκειν τινί X. An. 1.6.1; γένει ἀπωτέρω εἶναι D. 44.13; in gen., γένους εἶναί τινος to be of his race, ἄναγνος καὶ γένους τοῦ Λαΐου S. OT 1383, cf. X. HG 4.2.9; ἐγγυτέρω, ἐγγύτατα γένους, nearer, next of kin, Is. 8.33, A. Supp. 388.
direct descent, opp.
collateral relationship, γένος γάρ, ἀλλ’ οὐχὶ συγγένεια Is. 8.33; αἱ κατὰ γένος βασιλεῖαι hereditary monarchies, Arist. Pol. 1285a16, 1313a10.
offspring, even of a single descendant, σὸν γ. Il. 19.124, 21.186; ἡ δ’ ἄρ’ ἔην θεῖον γ. οὐδ’ ἀνθρώπων 6.180; ἁμὸν Οἰδίπου γ. A. Th. 654; Διὸς γ., of Bacchus, S. Ant. 1117 (lyr.); Τέκμησσα, δύσμορον γ. Id. Aj. 784. collectively, offspring, posterity, ἐκεῖνοι καὶ τὸ γ. τὸ ἀπ’ ἐκείνων Th. 1.126; ἐξώλη ποιεῖν αὐτὸν καὶ γ. καὶ οἰκίαν D. 19.71. generally, race, of beings, θεῶν Ar. Th. 960; ἡμιθέων γ. ἀνδρῶν Il. 12.23; ἡμιόνων, βοῶν γ., Il. 2.852, Od. 20.212; ἵππειον γ., i.e.
mules, S. Ant. 342; ἰχθύων πλωτὸν γ. Id. Fr. 941.9.
clan, house, family, Hdt. 1.125, etc. ; Φρὺξ μὲν γενεῇ, γένεος δὲ τοῦ βασιληΐου ib. 35; τοὺς ἀπὸ γένους men of noble family, Plu. Rom. 21; ἱερεὺς κατὰ γ. IG 5(1).497, al. ; also ἱέρεια ἀπὸ γένους, διὰ γένους, ib. 607.29, 602; esp. at Athens and elsewhere as a subdivision of the φρατρία, Arist. Ath. Fr. 3, Pl. Alc. 1.120e, etc. ; = Lat. gens, D.S. 4.21, Plu. Num. 1.
tribe, as a subdivision of ἔθνος, Hdt. 1.56, 101.
caste, Id. 2.164. of animals, breed, Id. 4.29.
age, generation, Od. 3.245; γ. χρύσεον, etc., Hes. Op. 109; hence, age, time of life, γένει ὕστερος Il. 3.215, cf. Arist. Rh. 1408a27.
sex, Epich. 172.1, Pl. Smp. 189d; gender, Arist. Rh. 1407b7, Diog. Bab. Stoic. 3.214, etc.
class, sort, kind, τὰ γ. τῶν κυνῶν ἐστι δισσά X. Cyn. 3.1; τὸ φιλόσοφον γ. Pl. R. 501e; τὸ τῶν γεωργῶν [γ.] Id. Ti. 17c, cf. R. 434b, Arist. Pol. 1329a27; τῶν ἰχθυοπωλῶν γ. Xenarch. 7.4; τὸ τῶν παρασίτων γ. Nicol.Com. 1.1, etc. in Logic, opp. εἶδος (species), Pl. Prm. 129c, al., Arist. Top. 102a31, 102b12, al. ; τὰ γ. εἰς εἴδη πλείω καὶ διαφέροντα διαιρεῖται Id. Metaph. 1059b36. in the animal kingdom, τὰ μέγιστα γ., = the modern Classes, such as birds, fishes, Id. HA 490b7, cf. 505b26; so in the vegetable kingdom, γένη τὰ μέγιστα, = σιτώδη, χεδροπά and ἀνώνυμα, Thphr. HP 8.1.1.
genus, τὸ τῶν καρκίνων γ., τὸ τῶν περιστερῶν γ., etc., Arist. HA 487b17, 488a4; τῶν δένδρων καὶ τῶν φυτῶν εἴδη πλείω τυγχάνει καθ’ ἕκαστον γένος Thphr. HP 1.14.3; τοῦ αὐτοῦ γένους [πίτυς] καὶ πεύκη Dsc. 1.69, al. γένος τι a species of plant, Thphr. HP 4.8.13; so later, γένη, = crops, ἄλλοις γένεσι τοῖς πρὸς πυρὸν διοικουμένοις PTeb. 66.43, al. (ii BC); οἷς ἐὰν αἱρῶμαι γένεσι πλὴν κνήκου PAmh. 2.91.15 (ii AD); produce, POxy. 727.20 (ii AD); materials, ib. 54.16 (iii AD); ἐν γένεσιν in kind, opp. ἐν ἀργυρίῳ, PFay. 21.10 (ii AD). τὰ γ. the elements, Pl. Ti. 54b.
(Cf. Skt. jánas, gen. jánasas ; Lat. genus, -eris, v. γίγνομαι.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)

Pape

(genus), τό,
1) Geschlecht, Stamm, bes. edles Geschlecht ; Hom. Il. 6.209 μηδὲ γένος πατέρων αἰσχυνέμεν, οἳ μέγ' ἄριστοι ἔντ' Ἐφύρῃ ἐγένοντο καὶ ἐν Λυκίῃ εὐρείῃ ; Od. 8.583 ἦ τίς τοι καὶ πηὸς ἀπέφθιτο Ἰλιόθι πρὸ ἐσθλὸς ἐών, γαμβρὸς ἢ πενθερός, οἵ τε μάλιστα κήδιστοι τελέθουσι μεθ' αἷμά τε καὶ γένος αὐτῶν, Homerisch, αἷμα und γένος stehn παραλλήλως ; Il. 13.354 ἦ μὰν ἀμφοτέροισιν ὁμὸν γένος ἠδ' ἴα πάτρη, γένος und πάτρη stehn παραλλήλως ; Od. 15.533 ὑμετέρου δ' οὐκ ἔστι γένος (v.l. γένευς) βασιλεύτερον ἄλλο ἐν δήμῳ Ἰθάκης ; 17.523 Κρήτῃ ναιετάων, ὅθι μίνωος γένος ἐστίν ; 6.35 ἤδη γάρ σε μνῶνται ἀριστῆες κατὰ δῆμον πάντων Φαιήκων, ὅθι τοι γένος ἐστὶ καὶ αὐτῇ ; 14.199 sqq. ἐκ μὲν Κρητάων γένος εὔχομαι εὐρειάων, ἀνέρος ἀφνειοῖο πάις· πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι υἱέες ἐν μεγάρῳ ἠμὲν τράφεν ἠδ' ἐγένοντο γνήσιοι ἐξ ἀλόχου· ἐμὲ δ' ὠνητὴ τέκε μήτηρ παλλακίς, ἀλλά με ἶσον ἰθαιγενέεσσιν ἐτίμα Κάστωρ Ὑλακίδης, τοῦ ἐγὼ γένος (var. lect. πάις, Scholl.) εὔχομαι εἶναι, accusat. γένος, in Bezug auf das Geschlecht ; Il. 21.186 φῆσθα σὺ μὲν ποταμοῦ γένος ἔμμεναι εὐρυρέοντος, αὐτὰρ ἐγὼ γενεὴν μεγάλου Διὸς εὔχομαι εἶναι : γένος offenbar ganz gleichbedeutend mit γενεά ; Od. 21.335 πατρὸς δ' ἐξ ἀγαθοῦ γένος εὔχεται ἔμμεναι υἱός ; Il. 5.896 ἐκ γὰρ ἐμεῦ γένος ἐσσί, ἐμοὶ δέ σε γείνατο μήτηρ, beide Sätze παραλλήλως ; Od. 15.267 ἐξ Ἰθάκης γένος εἰμί, πατὴρ δέ μοί ἐστιν Ὀδυσσεύς. – Sp. Ep. geradezu = Vaterland, Call. Iov. 5 ; Dion.Per. 213 ; γένος μέν εἰμι τῆς περιρρύτου.Σκύρου Soph. Phil. 239 ; τὸ γένος ἐξ Ἐλέας Plat. Soph. 216a ; τὸ γένος ἀπ' ἐκείνων Thuc. 1.126 ; οἱ γένει πολῖται, der Geburt nach, entggstzt ποιητοί, Dem. 23.24, wie υἱός 44.2. Uebh. die ganze Verwandtschaft, οἱ ἐν γένει Soph. O.R. 1430 u. öfter ; vgl. Eur. Alc. 903 ; οἱ ἔξω γένους Soph. Ant. 656 ; ἐγγύτατα γένους εἶναι, sehr nahe verwandt sein, Aesch. Suppl. 388 ; γένει ἐγγυτάτω εἶναί τινι Dem. 43.3, 44.15 ; ἐγγὺς τοῦ γένους εἶναι, ein Verwandter sein, Xen. Hell. 4.2.9 ; γένει προσήκειν τινί An. 1.6.1. In att. Gerichtssprache = die Descendenten, οἱ συγγενεῖς = die Collateralen, s. Schömann zu Isae. 458. In Athen : eine Abteilung von Bürgern (30 γένη machen eine Phratrie aus), ohne daß sie verwandt zu sein brauchten.
2) Sprößling, Nachkomme, Il. 19.124 ἤδη ἀνὴρ γέγον' ἐσθλός, ὃς Ἀργείοισιν ἀνάξει, Εὐρυσθεὺς Σθενέλοιο πάις Περσηιάδαο, σὸν γένος· οὔ οἱ ἀεικὲς ἀνασσέμεν Ἀργείοισιν ; 6.180 von der Chimära ἡ δ' ἄρ' ἔην θεῖον γένος, οὐδ' ἀνθρώπων ; von der Artemis 9.538 ἡ δὲ χολωσαμένη, δῖον γένος, ἰοχέαιρα ὦρσεν ἔπι χλούνην σῦν ; Od. 16.401 οὐκ ἂν ἔγωγε κατακτείνειν ἐθέλοιμι Τηλέμαχον· δεινὸν δὲ γένος βασιλήιόν ἐστιν κτείνειν ; manche Stellen zweideutig, indem sich γένος auch eben so gut als accus. der näheren Bestimmung auffassen läßt, »in Bezug auf das Geschlecht« ; s. z.B. Od. 4.62 sq. οὐ γὰρ σφῷν γε γένος ἀπόλωλε τοκήων, ἀλλ' ἀνδρῶν γένος ἐστὲ διοτρεφέων βασιλήων. – Oefter bei Pind. u. Tragg.; seltner in Prosa, Her. 3.159 ; Thuc. 1.126 ; αὐτὸν καὶ γένος καὶ οἰκίαν Dem. 19.71 ; Dion.Hal. 3.47.
3) Von Her. an Volksstamm, Volk ; τὸ Δωρικὸν γένος 1.56 ; bes. von adligen Geschlechtern, 1.101, 2.164 ; übh. Adel des Geschlechts, καὶ πλοῦτος καὶ κάλλος Plat. Gorg. 523c ; Legg. IV.711e ; οἱ ἀπὸ γένους, Leute von Familie, Plut. Rom. 21, Cat. mai. 1.
4) Geschlecht, als Inbegriff einer Menge, γένος ἀνδρῶν, ἀνθρώπων ; Hom. Il. 12.23 ἡμιθέων γένος ἀνδρῶν ; von Tieren, Od. 20.212 οὐδέ κεν ἄλλως ἀνδρί γ' ὑποσταχύοιτο βοῶν γενος εὐρυμετώπων ; Il. 2.852 ἐξ Ἐνετῶν, ὅθεν ἡμιόνων γένος ἀγροτεράων. – Hes. vom Stahl, Theog. 161 αἶψα δὲ ποιήσασα γένος πολιοῦ ἀδάμαντος τεῦξε μέγα δρέπανον. – Tragg.; θεῶν γένος Soph. Aj. 392 ; τὸ μαντικόν, = μάντεις, Ant. 1042 ; von Tieren, ἱππεῖον 341 ; φιλόσοφον, χρηματιστικόν, Plat. Rep. VI.501e, IV.434c u. öfter ; τῶν γεωργῶν, der Stand, Tim. 17c. – In Beziehung auf die Zeit, ἀνδρῶν γένος, Menschenalter ; wie γενεά ; Hom. Od. 3.245 τρὶς γὰρ δή μίν φασιν ἀνάξασθαι γένε' ἀνδρῶν, die einzige Homerische Stelle, in welcher der plur. von γένος erscheint ; – Hes. Op. 109 χρύσεον γένος ἀνθρώπων, 127 γένος ἀργύρεον, 143 γένος ἀνθρώπων χάλκειον, 159 ἀνδρῶν ἡρώων θεῖον γένος, οἳ καλέονται ἡμίθεοι προτέρῃ γενεῇ, 176 γένος σιδήρεον ; – Hom. Il. 3.215 γένει ὕστερος, jünger.
5) Geschlecht, als Naturunterschied, sexus, Plat. Symp. 189d u. öfter ; vom Geschlecht der Wörter, Gramm.
6) Gattung, im Ggstz der εἴδη, genus – species ; Plat. Parm. 129c, u. öfter bei Philosophen ; γένει μέν ἐστι πᾶν ἕν, τὰ δὲ μέρη Plat. Phil. 12e ; dah. auch die Elemente so heißen, Tim. 55b ff.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)

TBESG

γένος, -ους, τό
(< γίγνομαι), [in LXX for עַם, מִין, זֶרַע, etc. ;]
__1. family: Act.4:6 7:13 13:26.
__2. offspring: Act.17:28, 29 Rev.22:16.
__3. race, nation; Mrk.7:28, Act.4:36 7:19 18:2, 24, 2Co.11:26, Php.3:5, Gal.1:14, 1Pe.2:9.
__4. kind, sort, class: Mat.13:47 17:21, Rec., Mrk.9:29, 1Co.12:10, 28 14:10.
† (AS)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
memory