GRC
βαίνω
JSON
Bailly
'(impf. ἔϐαινον, f. βήσομαι, ao.1 ἔϐησα au sens trans., ao.2 ἔϐην, pf. βέϐηκα ; v. ci-dessous) :
A intr.
I propr. écarter les jambes :
1 abs. ἀμφὶ δούρατι, OD. 5, 371 ; περὶ τρόπιος, OD. 5, 130, enfourcher une poutre, une quille de navire, en parl. de naufragés ;
2 écarter les jambes pour marcher, d’où, avec l’inf., les locut. βῆ δ' ἰέναι, IL. 4, 199, etc. ; βῆ δ' ἴμεν, IL. 5, 167, etc. il se mit en marche pour aller ; βῆ δὲ θέειν, IL. 2, 183, il se mit en marche pour courir, il se mit à courir ;
II p. suite, marcher, d’où :
1 aller, en gén., avec les préposit. marquant le mouvement : ἐς κλισίην, IL. 19, 241, aller dans une tente ; ἐς δίφρον, IL. 5, 837, ou ἐφ' ἵππων, IL. 18, 532, monter sur un char ; ἐπὶ νηός, OD. 11, 533, monter sur un navire ; προτὶ ἄστυ, IL. 22, 21, aller vers la ville ; κατὰ νῆας, IL. 2, 47, descendre vers les navires ; μετ' ἴχνια, OD. 2, 406, suivre les pas ; δόμον Ἄϊδος εἴσω, IL. 24, 246 ; OD. 11, 150, 627, aller dans la demeure d’Hadès ; avec un acc. suivi du suff. -δε : οἶκόνδε, IL. 4, 180, aller dans sa maison ; avec un acc. seul, SOPH. O.R. 152 ; O.C. 378 ; avec un participe : ἔϐη ἀΐξασα, IL. 4, 74, elle s’élança (litt. elle alla s’étant élancée) ; avec un participe fut. pour marquer l’intention : βῆ ῥ' Ἶσον ἐξεναρίξων, IL. 11, 101, il alla pour tuer Isos ; avec un neutre adv. σαῦλα ποσὶν βαίνειν, HH. Merc. 28, avancer lentement, en parl. d’une tortue ; ἁϐρὸν β. EUR. Med. 1164, marcher avec grâce ; μεγάλα β. LUC. D. mort. 29, 1, marcher d’un grand air, d’un air hautain ; ἴσα τινί, DÉM. 442, 15 ou ὁμοίως τινί, XÉN. Eq. 1, 3, marcher du même pas ou de la même allure que qqn ; avec idée d’hostilité : β. ἐπί τινι, IL. 11, 460 ; 16, 751, marcher contre qqn (mais β. ἐπί τινι, IL. 17, 574, se dresser au-dessus d’un cadavre pour le défendre) ; avec l’acc. du lieu : β. κέλευθον, PD. fr. 201 ; χῶρον, PHIL. 1, 84, aller par un chemin, par un lieu, etc. ; avec un n. de chemin pour sujet : πόροι ἐκ μιᾶς ὁδοῦ βαίνοντες, ESCHL. Ch. 72, chemins qui partent d’une seule et même route ; fig. avec un sujet de chose : καὶ νῦν μ' ὀδύνα βαίνει, EUR. Hipp. 1371, et maintenant la douleur vient sur moi, càd. m’atteint ; αἶνον ἔϐα κόρος, PD. O. 2, 105, l’envie s’est attaquée à la gloire ;
2 p. ext. venir, arriver : ὡς ἀκμαῖος, εἰ βαίη, ἂν μόλοι, SOPH. Aj. 921, comme il arriverait à point, s’il venait ! cf. SOPH. O.R. 80 ; fig. en venir à ; ἐς τόδε τόλμης, SOPH. O.R. 125 ; ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων, SOPH. O.R. 772, en venir à ce degré d’audace, réduit à cette unique espérance ;
3 s’en aller : ἐξ οἴκου, OD. 21, 188, etc. hors de la maison ; ἀπὸ πύργου χαμᾶζε, IL. 21, 529, descendre d’une tour à terre ; κατ' Οὐλύμποιο καρήνων, IL. 4, 74 ; OD. 1, 102, etc. descendre des sommets de l’Olympe ; ἐν νηυσὶ ἐς πατρίδα, IL. 12, 16, s’en retourner sur des navires dans sa patrie ; abs. avec un part. ἔϐαν ἄγοντες, IL. 1, 391, ils sont partis emmenant, etc. ; βῆ φεύγων, IL. 2, 665, il s’enfuit (litt. il s’en alla fuyant) ; en parl. de morts : ἐκ βροτῶν βῆναι, SOPH. disparaître d’entre les mortels ; d’où abs., c. synon. de θνῄσκω, θανάσιμος βέϐηκεν, SOPH. O.R. 959 (cf. SOPH. Ph. 494 ; O.C. 1678), mortel il s’en est allé ; βεϐᾶσι, ESCHL. Pers. 1002, ils sont partis, càd. ils sont morts ; en parl. de choses : ἐννέα βεϐάασι ἐνιαυτοί, IL. 2, 134, neuf années se sont écoulées ; πῆ ὅρκια βήσεται ; IL. 2, 339, où s’en iront les serments ? ;
4 venir sur, monter, saillir, en parl. d’animaux, avec l’acc. PLAT. Phædr. 250 e ; ARSTT. H.A. 6, 21, 1, etc. ; ἵπποι βαινόμεναι, HDT. 1, 192, cavales que l’on fait saillir ;
5 aller pas à pas à travers, d’où p. anal. scander (un vers), acc. DH. Comp. 21 ; A. QUINT. p. 50, 53, etc. ; au pass. ARSTT. Metaph. 11, 6, 7 ;
6 (au pf. βέϐηκα et βέϐαα, et au pl.q.pf. ἐϐεϐήκειν), être venu, d’où se trouver, être : ἐν χώρῳ, SOPH. O.C. 52, dans un lieu ; fig. φρόνει βεϐώς, SOPH. Ant. 996, sache que tu es ; βεϐώς, SOPH. Tr. 247, qui séjourne ; β. ἐν τέλει, HDT. 9, 106 ; SOPH. Ant. 67, être en charge, exercer une charge ; ἐν κακοῖς, SOPH. El. 1057, être dans le malheur ; p. suite, être établi, être fixé : βεϐηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ, XÉN. Œc. 8, 17, la maison une fois bien assise dans le sol ; en parl. de statues, EUB. PHILSTR. etc. ; fig. τυραννὶς εὖ βεϐηκυῖα, HDT. 7, 164, royauté solidement établie ; βεϐηκυῖα μάχη, PLUT. Phil. 120, etc. combat de pied ferme ;
B tr. (seul. ao.1 ἔϐησα) faire aller, acc. IL. 11, 756 ; PD. O. 6, 24 ; THCR. Idyl. 25, 213 : τινα ἀφ' ἵππων, IL. 16, 810, ou ἐξ ἵππων, IL. 5, 164, faire tomber ou renverser un guerrier de son char ;
Moy. (seul. ao. 3 sg. ἐϐήσετο ou βήσετο, v. ci-dessous) :
1 tr. faire aller : δίφρον, IL. 3, 262, son char (près de qqn) ;
2 intr. aller, OD. 3, 481.
A intr.
I propr. écarter les jambes :
1 abs. ἀμφὶ δούρατι, OD. 5, 371 ; περὶ τρόπιος, OD. 5, 130, enfourcher une poutre, une quille de navire, en parl. de naufragés ;
2 écarter les jambes pour marcher, d’où, avec l’inf., les locut. βῆ δ' ἰέναι, IL. 4, 199, etc. ; βῆ δ' ἴμεν, IL. 5, 167, etc. il se mit en marche pour aller ; βῆ δὲ θέειν, IL. 2, 183, il se mit en marche pour courir, il se mit à courir ;
II p. suite, marcher, d’où :
1 aller, en gén., avec les préposit. marquant le mouvement : ἐς κλισίην, IL. 19, 241, aller dans une tente ; ἐς δίφρον, IL. 5, 837, ou ἐφ' ἵππων, IL. 18, 532, monter sur un char ; ἐπὶ νηός, OD. 11, 533, monter sur un navire ; προτὶ ἄστυ, IL. 22, 21, aller vers la ville ; κατὰ νῆας, IL. 2, 47, descendre vers les navires ; μετ' ἴχνια, OD. 2, 406, suivre les pas ; δόμον Ἄϊδος εἴσω, IL. 24, 246 ; OD. 11, 150, 627, aller dans la demeure d’Hadès ; avec un acc. suivi du suff. -δε : οἶκόνδε, IL. 4, 180, aller dans sa maison ; avec un acc. seul, SOPH. O.R. 152 ; O.C. 378 ; avec un participe : ἔϐη ἀΐξασα, IL. 4, 74, elle s’élança (litt. elle alla s’étant élancée) ; avec un participe fut. pour marquer l’intention : βῆ ῥ' Ἶσον ἐξεναρίξων, IL. 11, 101, il alla pour tuer Isos ; avec un neutre adv. σαῦλα ποσὶν βαίνειν, HH. Merc. 28, avancer lentement, en parl. d’une tortue ; ἁϐρὸν β. EUR. Med. 1164, marcher avec grâce ; μεγάλα β. LUC. D. mort. 29, 1, marcher d’un grand air, d’un air hautain ; ἴσα τινί, DÉM. 442, 15 ou ὁμοίως τινί, XÉN. Eq. 1, 3, marcher du même pas ou de la même allure que qqn ; avec idée d’hostilité : β. ἐπί τινι, IL. 11, 460 ; 16, 751, marcher contre qqn (mais β. ἐπί τινι, IL. 17, 574, se dresser au-dessus d’un cadavre pour le défendre) ; avec l’acc. du lieu : β. κέλευθον, PD. fr. 201 ; χῶρον, PHIL. 1, 84, aller par un chemin, par un lieu, etc. ; avec un n. de chemin pour sujet : πόροι ἐκ μιᾶς ὁδοῦ βαίνοντες, ESCHL. Ch. 72, chemins qui partent d’une seule et même route ; fig. avec un sujet de chose : καὶ νῦν μ' ὀδύνα βαίνει, EUR. Hipp. 1371, et maintenant la douleur vient sur moi, càd. m’atteint ; αἶνον ἔϐα κόρος, PD. O. 2, 105, l’envie s’est attaquée à la gloire ;
2 p. ext. venir, arriver : ὡς ἀκμαῖος, εἰ βαίη, ἂν μόλοι, SOPH. Aj. 921, comme il arriverait à point, s’il venait ! cf. SOPH. O.R. 80 ; fig. en venir à ; ἐς τόδε τόλμης, SOPH. O.R. 125 ; ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων, SOPH. O.R. 772, en venir à ce degré d’audace, réduit à cette unique espérance ;
3 s’en aller : ἐξ οἴκου, OD. 21, 188, etc. hors de la maison ; ἀπὸ πύργου χαμᾶζε, IL. 21, 529, descendre d’une tour à terre ; κατ' Οὐλύμποιο καρήνων, IL. 4, 74 ; OD. 1, 102, etc. descendre des sommets de l’Olympe ; ἐν νηυσὶ ἐς πατρίδα, IL. 12, 16, s’en retourner sur des navires dans sa patrie ; abs. avec un part. ἔϐαν ἄγοντες, IL. 1, 391, ils sont partis emmenant, etc. ; βῆ φεύγων, IL. 2, 665, il s’enfuit (litt. il s’en alla fuyant) ; en parl. de morts : ἐκ βροτῶν βῆναι, SOPH. disparaître d’entre les mortels ; d’où abs., c. synon. de θνῄσκω, θανάσιμος βέϐηκεν, SOPH. O.R. 959 (cf. SOPH. Ph. 494 ; O.C. 1678), mortel il s’en est allé ; βεϐᾶσι, ESCHL. Pers. 1002, ils sont partis, càd. ils sont morts ; en parl. de choses : ἐννέα βεϐάασι ἐνιαυτοί, IL. 2, 134, neuf années se sont écoulées ; πῆ ὅρκια βήσεται ; IL. 2, 339, où s’en iront les serments ? ;
4 venir sur, monter, saillir, en parl. d’animaux, avec l’acc. PLAT. Phædr. 250 e ; ARSTT. H.A. 6, 21, 1, etc. ; ἵπποι βαινόμεναι, HDT. 1, 192, cavales que l’on fait saillir ;
5 aller pas à pas à travers, d’où p. anal. scander (un vers), acc. DH. Comp. 21 ; A. QUINT. p. 50, 53, etc. ; au pass. ARSTT. Metaph. 11, 6, 7 ;
6 (au pf. βέϐηκα et βέϐαα, et au pl.q.pf. ἐϐεϐήκειν), être venu, d’où se trouver, être : ἐν χώρῳ, SOPH. O.C. 52, dans un lieu ; fig. φρόνει βεϐώς, SOPH. Ant. 996, sache que tu es ; βεϐώς, SOPH. Tr. 247, qui séjourne ; β. ἐν τέλει, HDT. 9, 106 ; SOPH. Ant. 67, être en charge, exercer une charge ; ἐν κακοῖς, SOPH. El. 1057, être dans le malheur ; p. suite, être établi, être fixé : βεϐηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ, XÉN. Œc. 8, 17, la maison une fois bien assise dans le sol ; en parl. de statues, EUB. PHILSTR. etc. ; fig. τυραννὶς εὖ βεϐηκυῖα, HDT. 7, 164, royauté solidement établie ; βεϐηκυῖα μάχη, PLUT. Phil. 120, etc. combat de pied ferme ;
B tr. (seul. ao.1 ἔϐησα) faire aller, acc. IL. 11, 756 ; PD. O. 6, 24 ; THCR. Idyl. 25, 213 : τινα ἀφ' ἵππων, IL. 16, 810, ou ἐξ ἵππων, IL. 5, 164, faire tomber ou renverser un guerrier de son char ;
Moy. (seul. ao. 3 sg. ἐϐήσετο ou βήσετο, v. ci-dessous) :
1 tr. faire aller : δίφρον, IL. 3, 262, son char (près de qqn) ;
2 intr. aller, OD. 3, 481.
➳ Act. prés. part. fém. dor. βαίνοισα, PD. N. 10, 18. — Impf. poét. βαῖνον, OD. 3, 70 ; 7, 38 ; PD. I. 2, 10. — Impf. itér. réc. βαίνεσκον, SIB. 1, 37. — Fut. dor. βάσομαι [ᾱ] ESCHL. Suppl. 862 ; SOPH. Ph. 834 ; EUR. Ion 689 ; ou βασοῦμαι [ᾱ] CLÉOB. Epist. (Hercher), ou βασεῦμαι [ᾱ] THCR. Idyl. 2, 8 ; 4, 26. Ao.1 poét. βῆσα, IL. 16, 810 ; dor. ἔϐασα [ϐᾱ] EUR. Med. 209 ; sbj. 1 pl. dor. βάσομεν [ᾱ] PD. O. 6, 24. — Ao.2 ἔϐην ; poét. βῆν, IL. 13, 297 ; HÉS. O. 153 ; 3 pl. poét. ἔϐαν, IL. 23, 58 ; THGN. 1136 ; PD. O. 2, 34 ; ou βάν, IL. 20, 32 ; duel rar. avec augm. ἐϐήτην, IL. 6, 40 ; d’ord. βήτην, IL. 14, 281 ; OD. 8, 49, ou βάτην [ᾰ], IL. 9, 192 ; 19, 47 ; OD. 24, 361 ; ao.2 dor. ἔϐαν [ᾱ] PD. O. 13, 97 ; SOPH. Ph. 1216 ; EUR. H.f. 429. Les autres modes de l’ao.2 se forment ainsi : impér. βῆθι (dor. βᾶθι, SOPH. Ph. 1196 ; EUR. Suppl. 271 ; Alc. 872 ; 3 sg. βάτω [ᾱ] SOPH. Aj. 1414) ; sbj. βῶ, EUR. Alc. 864 (1 pl. dor. βᾶμες, THCR. Idyl. 15, 22 ; 3 pl. βῶσι, OD. 14, 86) ; sbj. épq. βείω, IL. 6, 113 ; opt. βαίην, IL. 24, 246 ; SOPH. O.R. 832 ; EUR. Rhes. 238 ; AR. Av. 1396 ; inf. βῆναι, SOPH. Tr. 195 ; DH. Dem. 26 ; épq. βήμεναι, OD. 8, 518 ; 14, 327 ; 19, 296 ; dor. βᾶμεν, PD. P. 4, 39 ; part. βάς, IL. 6, 65 ; HDT. 2, 47 ; 3, 148 ; SOPH. Tr. 927. — Pf. βέϐηκα (dor. βέϐακα [ϐᾱ] PD. I. 4, 41 ; ESCHL. Ag. 407 ; SOPH. Tr. 529 ; EUR. Andr. 1026) — Pl.q.pf. ἐϐεϐήκειν, IL. 11, 296, ou βεϐήκειν, IL. 6, 495. — Pf. 2 βέϐαα, d’où 3 pl. βεϐάασι [ᾰᾱ] IL. 2, 134 ; par contr. βεϐᾶσι, ESCHL. Pers. 1002 ; EUR. Tr. 835 ; inf. épq. βεϐάμεν, IL. 17, 359 ; βεϐάναι, EUR. Her. 610 ; part. βεϐαώς, IL. 14, 477 ; HÉS. Sc. 307 ; fém. βεϐαυῖα, HOM. Ep. 15, 10 ; par contract. βεϐώς, ESCHL. Eum. 76 ; SOPH. Ant. 996 ; EUR. H.f. 965 ; Bacch. 646 (d’où acc. βεϐῶτα, HPC. 3, 282 ; plur. βεϐῶτες, PLAT. Tim. 63) ; fém. βεϐῶσα, OD. 20, 14 (acc. βεϐῶσαν, PLAT. Phædr. 254). — D’où pl.q.pf. *ἐϐεϐάειν, d’où 3 pl. sync. βέϐασαν [ϐᾰ] IL. 17, 286. — Pass. prés. ind. 3 sg. βαίνεται, ARSTT. Metaph. 13, 6, 7 ; inf. βαίνεσθαι, ARSTT. H.A. 5, 14, 26 ; part. plur. fém. βαινόμεναι, HDT. 1, 192. — Moy. fut. βήσομαι ; ao. ἐϐησάμην, d’où 2 sg. ἐϐήσαο, HH. 1, 141 ; 3 sg. ἐϐήσατο, HH. 1, 49 ; HÉS. Sc. 338. Autre ao. ἐϐησόμην, d’où 3 sg. ἐϐήσετο, IL. 14, 229 ; OD. 7, 135 ; 13, 75, ou sans augm. βήσετο, IL. 3, 262, 312 ; OD. 3, 481.
Étym. R. indo-europ. *gwem-, aller ; cf. lat. veniō, gotique qiman.
'
Bailly 2020 Hugo Chávez Gérard Gréco, André Charbonnet, Mark De Wilde, Bernard Maréchal & contributeurs / Licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification — « CC BY-NC-ND 4.0 »
LSJ
(inf. βαίμεναι Hsch.), fut. βήσομαι Il. 2.339, etc., Dor. βασεῦμαι Theoc. 2.8, etc. ; pf. βέβηκα Il. 15.90, etc., Dor. βέβακα Pi. I. 4 (3).41, etc., with shortd. forms βεβάασι Il. 2.134, contr. βεβᾶσι A. Pers. 1002 (lyr.), Eu. 76, etc. ; subj. βεβῶσι (ἐμ-) Pl. Phdr. 252e; inf. βεβάμεν Il. 17.359, βεβάναι E. Heracl. 610 (lyr.); part. βεβαώς, αυῖα Il. 14.477, Hom. Epigr. 15.10, contr. βεβώς ; plpf. ἐβεβήκειν Il. 11.296, etc., Ep. βεβήκειν 6.495; sync. 3 pl. βέβασαν 17.286, etc. ; aor.2 ἔβην Il. 17.112, etc., Dor. ἔβαν Pi. O. 13.97, etc. ; Ep. 3 sg. βῆ Il. 13.297, Ep. 3 dual βάτην [α] 1.327, 3 pl. ἔβαν A. Pers. 18 (lyr.), (κατ-) S. Tr. 504 (lyr.), Ep. βάν Il. 20.32; imper. βῆθι, Dor. βᾶθι S. Ph. 1196 (lyr.); βα in compds. ἔμβα, κατάβα, etc., 2 pl. βᾶτε A. Supp. 191, Eu. 1033 (lyr.); subj. βῶ, Ep. 3 sg. βήῃ (ὑπερ-) Il. 9.501, βήω 6.113, ἐμβέῃ GDI 5075.4 (Cret.), Dor. βᾶμες (for βῶμεν) Theoc. 15.22; opt. βαίην ; inf. βῆναι (Att. Prose only in compds.), Ep. βήμεναι Od. 19.296, Dor. βᾶμεν Pi. P. 4.39; part. βάς βᾶσα βάν, Dor. pl. ἐκβῶντας Th. 5.77; — Med., Ep. aor.1 ἐβήσετο (ἀπ-) Il. 1.428; — Pass., pres. (v. infr. A. II. 1); in compds., aor. ἀν, παρ-, ξυν-εβάθην, X. Eq. 3.4, Th. 3.67, 4.30; later παρεβάνθην D.C. 48.2, al. ; ἀνα-, παρα-, ξυμ-βέβαμαι, X. Eq. Mag. 1.4, Th. 1.123, 8.98; παραβέβασμαι D. 17.12; fut. παραβαθήσομαι Sch. E. Hec. 802. — For the Act. fut. and aor.1, v. infr. B; for pres. part. βιβάς, v. βίβημι. — In correct Att. Prose the pres. βαίνω is almost the only tense in use; but in compds. Prose writers used all tenses freely.
in the above tenses, intr., walk, step, prop. of motion on foot, ποσὶ βήσετο Il. 5.745, etc. ; but also of all motion on ground, the direction being commonly determined by a Prep. ; — the kind of motion is often marked by a part., βῆ φεύγων, βῆ ἀΐξασα, Il. 2.665, 4.74; c. part. fut., denoting purpose, βῆ ῥ’ Ἶσον… ἐξεναρίξων he went to slay, Il. 11.101; with neut. Adj. as Adv., σαῦλα ποσὶν β. h.Merc. 28; ἁβρὸν β. παλλεύκῳ ποδί E. Med. 1164, cf. 830 (lyr.); ἴσα or ὁμοίως β. τινί, D. 19.314, X. Eq. 1.3; ἐν ποικίλοις β. A. Ag. 936, cf. 924; march or dance, μετὰ ῥυθμοῦ, ἐν ῥυθμῷ, Th. 5.70, Pl. Lg. 670b; freq. c. inf. in Hom., βῆ δ’ ἰέναι set out to go, went his way, Il. 4.199, etc. ; βῆ δ’ ἴμεν 5.167, etc. ; βῆ δὲ θέειν started to run, 2.183, etc. ; βῆ δ’ ἐλάαν 13.27; c. acc. loci, νέας Od. 3.162, cf. S. OT 153 (lyr.), OC 378; ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν was going on board ship, Od. 11.534; but ἐν δὲ ἑκάστῃ [νηῒ]… ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον were on board, Il. 2.510; ἐφ’ ἵππων βάντες having mounted the chariot, 18.532; ἐπὶ πώλου βεβῶσα mounted on…, S. OC 313; ἐς δίφρον Il. 5.364; ἐς ἅρματα E. El. 320; βαίνειν δι’ αἵματος wade in blood, Id. Ph. 20. in pf., stand or be in a place, χῶρος ἐν ᾧ βεβήκαμεν S. OC 52; βεβηκὼς σφόδρα firmly poised (opp. κρεμάμενος) Pl. Ti. 62c; β. μάχη steady fight, Plu. Phil. 9; freq. almost, = εἰμί (sum), εὖ βεβηκώς on a good footing, well established, prosperous, [θεοὶ] εὖ βεβηκότας ὑπτίους κλίνουσ’ Archil. 56.3; τυραννίδα εὖ βεβηκυῖαν Hdt. 7.164, cf. S. El. 979; εὖ βίου βεβηκότα prob. for ἐν βίῳ βεβιωκότα Nicom.Com. 2; ἀσφαλέως βεβηκὼς ποσσί Archil. 58.4; ἐπισφαλῶς βεβ. LXX Wi. 4.4; ἄγαλμα βεβηκὸς ἄνω τὰ κάτω δὲ κεχηνός Eub. 107.23; οἱ ἐν τέλει ἐόντες, βεβῶτες, they who are in office, Hdt. 9.106, S. Ant. 67; τοῦτον οὐχ ὁρῇς ὅκως βέβη[κεν] ἀνδριάντα ; Herod. 4.36; [λίθους] ἐν ταῖς ἰδίαις χώραις βεβηκότας IG 7.3073.163 (Lebad.); ἐν κακοῖς βεβ. S. El. 1057; μοίρᾳ οὐκ ἐν ἐσθλᾷ β. ib. 1095 (lyr.); βοῦς, κλεὶς ἐπὶ γλώσσῃ βέβηκεν, v. βοῦς IV, κλείς 4; φρόνει βεβὼς ἐπὶ ξυροῦ τύχης S. Ant. 996. Geom. of figures, stand on a base, ἐπί τινος Arist. IA 709a24, cf. Apollon. Perg. Con. 3.3; πυραμὶς ἐπὶ τετραγώνου βεβηκυῖα Hero Stereom. 1.31; of an angle, stand on an arc, ἐπί τινος, πρός τινι, Euc. 3 Def. 9, cf. 16.26. βεβηκὼς ῥυθμός stately rhythm, Syrian. in Hermog. 1 p. 69R. ; ἀνάπαυσις ib. p. 18 R.
go away, depart, ἐν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδ’ Il. 12.16; ἔβαν ἄγοντες, ἔβαν φέρουσαι, have gone and taken away, 1.391, 2.302; ἄφαρ βέβακεν S. Tr. 134; θανάσιμος βέβηκεν Id. OT 959, cf. 832; βεβᾶσι φροῦδοι E. IT 1289; βέβηκα euphem. for τέθνηκα, A. Pers. 1002 (lyr.); of things, ἐννέα ἐνιαυτοὶ βεβάασι nine years have come and gone, Il. 2.134; πῇ ὅρκια βήσεται ; ib. 339, cf. 8.229.
come, τίπτε βέβηκας; 15.90; arrive, S. OT 81, Aj. 921.
go on, advance, ἐς τόδε τόλμης, ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων, Id. OT 125, 772; ἐπ’ ἔσχατα Id. OC 217 (lyr.). c. part. as periphr. for fut., βαίνω καταγγέλλων PMagPar. 1.2474. c. acc., mount, Hom. only in aor. Med. βήσασθαι δίφρον Il. 3.262, Od. 3.481; in Act. (fut. part. Med. βησόμενος Them. Or. 21.248b), of the male, mount, cover, Pl. Phdr. 250e, Achae. 28, Arist. HA 575a13, etc. ; — in Pass., ἵπποι βαινόμεναι brood mares, Hdt. 1.192. c. acc. cogn., β. Δωρίαν κέλευθον ὕμνων Pi. Fr. 191; Καλλαβίδας Eup. 163; ἔβα ῥόον went down stream, i.e.
died, Theoc. 1.140. metaph of metre, scan, D.H. Comp. 21 (Pass.), Aristid.Quint. 1.23, 24, etc. ; βαίνεται τὸ ἔπος is scanned, Arist. Metaph. 1093a30. χρέος ἔβα με debts came on me, Ar. Nu. 30; ὀδύνα μ’ ὀδύνα βαίνει E. Hipp. 1371 (lyr.). Poet. with acc. of the instrument of motion, βαίνειν πόδα E. El. 94, 1173 (lyr.). βαίνειν· φιλεῖν, κολακεύειν, Hsch. Causal, in fut. βήσω, (ἐπι-) Il. 8.197, (εἰσ-) E. IT 742; aor.1 ἔβησα — make to go, φῶτας βῆσεν ἀφ’ ἵππων he made them dismount, Il. 16.810; ἀμφοτέρους ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς he brought them down from the chariot in sorry plight, 5.164; ὄφρα βάσομεν ὄκχον Pi. O. 6.24. — Rare in Trag. (exc. in compds.), E. Med. 209 (lyr.). — The simple Verb is uncommon in later Gr. (For βάμ-jω, cf. Lat. venio, Skt. gamyáte ; βάσκω corresponds to Skt. gácchati (guṃ-sk-); root guem- in OHG. quëman ΄come΄; ἔβην, βήσομαι fr. root guā-, Skt. jigāti, aor. ágāt.)
in the above tenses, intr., walk, step, prop. of motion on foot, ποσὶ βήσετο Il. 5.745, etc. ; but also of all motion on ground, the direction being commonly determined by a Prep. ; — the kind of motion is often marked by a part., βῆ φεύγων, βῆ ἀΐξασα, Il. 2.665, 4.74; c. part. fut., denoting purpose, βῆ ῥ’ Ἶσον… ἐξεναρίξων he went to slay, Il. 11.101; with neut. Adj. as Adv., σαῦλα ποσὶν β. h.Merc. 28; ἁβρὸν β. παλλεύκῳ ποδί E. Med. 1164, cf. 830 (lyr.); ἴσα or ὁμοίως β. τινί, D. 19.314, X. Eq. 1.3; ἐν ποικίλοις β. A. Ag. 936, cf. 924; march or dance, μετὰ ῥυθμοῦ, ἐν ῥυθμῷ, Th. 5.70, Pl. Lg. 670b; freq. c. inf. in Hom., βῆ δ’ ἰέναι set out to go, went his way, Il. 4.199, etc. ; βῆ δ’ ἴμεν 5.167, etc. ; βῆ δὲ θέειν started to run, 2.183, etc. ; βῆ δ’ ἐλάαν 13.27; c. acc. loci, νέας Od. 3.162, cf. S. OT 153 (lyr.), OC 378; ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν was going on board ship, Od. 11.534; but ἐν δὲ ἑκάστῃ [νηῒ]… ἑκατὸν καὶ εἴκοσι βαῖνον were on board, Il. 2.510; ἐφ’ ἵππων βάντες having mounted the chariot, 18.532; ἐπὶ πώλου βεβῶσα mounted on…, S. OC 313; ἐς δίφρον Il. 5.364; ἐς ἅρματα E. El. 320; βαίνειν δι’ αἵματος wade in blood, Id. Ph. 20. in pf., stand or be in a place, χῶρος ἐν ᾧ βεβήκαμεν S. OC 52; βεβηκὼς σφόδρα firmly poised (opp. κρεμάμενος) Pl. Ti. 62c; β. μάχη steady fight, Plu. Phil. 9; freq. almost, = εἰμί (sum), εὖ βεβηκώς on a good footing, well established, prosperous, [θεοὶ] εὖ βεβηκότας ὑπτίους κλίνουσ’ Archil. 56.3; τυραννίδα εὖ βεβηκυῖαν Hdt. 7.164, cf. S. El. 979; εὖ βίου βεβηκότα prob. for ἐν βίῳ βεβιωκότα Nicom.Com. 2; ἀσφαλέως βεβηκὼς ποσσί Archil. 58.4; ἐπισφαλῶς βεβ. LXX Wi. 4.4; ἄγαλμα βεβηκὸς ἄνω τὰ κάτω δὲ κεχηνός Eub. 107.23; οἱ ἐν τέλει ἐόντες, βεβῶτες, they who are in office, Hdt. 9.106, S. Ant. 67; τοῦτον οὐχ ὁρῇς ὅκως βέβη[κεν] ἀνδριάντα ; Herod. 4.36; [λίθους] ἐν ταῖς ἰδίαις χώραις βεβηκότας IG 7.3073.163 (Lebad.); ἐν κακοῖς βεβ. S. El. 1057; μοίρᾳ οὐκ ἐν ἐσθλᾷ β. ib. 1095 (lyr.); βοῦς, κλεὶς ἐπὶ γλώσσῃ βέβηκεν, v. βοῦς IV, κλείς 4; φρόνει βεβὼς ἐπὶ ξυροῦ τύχης S. Ant. 996. Geom. of figures, stand on a base, ἐπί τινος Arist. IA 709a24, cf. Apollon. Perg. Con. 3.3; πυραμὶς ἐπὶ τετραγώνου βεβηκυῖα Hero Stereom. 1.31; of an angle, stand on an arc, ἐπί τινος, πρός τινι, Euc. 3 Def. 9, cf. 16.26. βεβηκὼς ῥυθμός stately rhythm, Syrian. in Hermog. 1 p. 69R. ; ἀνάπαυσις ib. p. 18 R.
go away, depart, ἐν νηυσὶ φίλην ἐς πατρίδ’ Il. 12.16; ἔβαν ἄγοντες, ἔβαν φέρουσαι, have gone and taken away, 1.391, 2.302; ἄφαρ βέβακεν S. Tr. 134; θανάσιμος βέβηκεν Id. OT 959, cf. 832; βεβᾶσι φροῦδοι E. IT 1289; βέβηκα euphem. for τέθνηκα, A. Pers. 1002 (lyr.); of things, ἐννέα ἐνιαυτοὶ βεβάασι nine years have come and gone, Il. 2.134; πῇ ὅρκια βήσεται ; ib. 339, cf. 8.229.
come, τίπτε βέβηκας; 15.90; arrive, S. OT 81, Aj. 921.
go on, advance, ἐς τόδε τόλμης, ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων, Id. OT 125, 772; ἐπ’ ἔσχατα Id. OC 217 (lyr.). c. part. as periphr. for fut., βαίνω καταγγέλλων PMagPar. 1.2474. c. acc., mount, Hom. only in aor. Med. βήσασθαι δίφρον Il. 3.262, Od. 3.481; in Act. (fut. part. Med. βησόμενος Them. Or. 21.248b), of the male, mount, cover, Pl. Phdr. 250e, Achae. 28, Arist. HA 575a13, etc. ; — in Pass., ἵπποι βαινόμεναι brood mares, Hdt. 1.192. c. acc. cogn., β. Δωρίαν κέλευθον ὕμνων Pi. Fr. 191; Καλλαβίδας Eup. 163; ἔβα ῥόον went down stream, i.e.
died, Theoc. 1.140. metaph of metre, scan, D.H. Comp. 21 (Pass.), Aristid.Quint. 1.23, 24, etc. ; βαίνεται τὸ ἔπος is scanned, Arist. Metaph. 1093a30. χρέος ἔβα με debts came on me, Ar. Nu. 30; ὀδύνα μ’ ὀδύνα βαίνει E. Hipp. 1371 (lyr.). Poet. with acc. of the instrument of motion, βαίνειν πόδα E. El. 94, 1173 (lyr.). βαίνειν· φιλεῖν, κολακεύειν, Hsch. Causal, in fut. βήσω, (ἐπι-) Il. 8.197, (εἰσ-) E. IT 742; aor.1 ἔβησα — make to go, φῶτας βῆσεν ἀφ’ ἵππων he made them dismount, Il. 16.810; ἀμφοτέρους ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς he brought them down from the chariot in sorry plight, 5.164; ὄφρα βάσομεν ὄκχον Pi. O. 6.24. — Rare in Trag. (exc. in compds.), E. Med. 209 (lyr.). — The simple Verb is uncommon in later Gr. (For βάμ-jω, cf. Lat. venio, Skt. gamyáte ; βάσκω corresponds to Skt. gácchati (guṃ-sk-); root guem- in OHG. quëman ΄come΄; ἔβην, βήσομαι fr. root guā-, Skt. jigāti, aor. ágāt.)
Liddell-Scott-Jones, Greek-English Lexicon (9th ed., 1940)
Pape
(entst. aus *βᾰνjω ; vom Thema βάω, Cratin. Belkk. An. 1 p. 371.3 προβῶντες Meineke CGF 2.1 p. 88), fut. βήσομαι, dor. βασεῦμαι Theocr. 2.8 ; aor. ἔβην, Hom. auch βάτην, z.B. Il. 1.327 ; ὑπέρβασαν 12.469 ; conj. βείω 6.113 ; καταβείομεν 10.97 ; ἐπιβέωμεν Her. 7.50 ; in derselben Bdtg aor. med. βήσετο Hom. Il. 3.262, 312, 5.745, 8.389, Od. 3.481, ἐβήσετο Il. 14.229, Od. 7.135, 13.75, 15.284, v. v.l.l. βήσατο, ἐβήσατο, vgl. Scholl. Didym. Il. 3.262 προκρίνει μὲν τὴν διὰ τοῦ ε γραφὴν βήσετο, πλὴν οὐ μετατίθησιν ἀλλὰ διὰ τοῦ ᾱ γράφει Ἀρίσταρχος ; idem Scholl. Il. 14.229 Ζηνόδοτος καὶ Ἀριστοφάνης ἐς πόντον ἐβήσετο· καὶ μήποτε ἄμεινον ; – perf. βέβηκα, mit den synkop. Formen, meist bei Dichtern, βεβάασιν, βεβᾶσι, conj. ἐμβεβῶσι, inf. βεβάναι u. ep. βεβάμεν, partic. βεβαώς, βεβαυῖα, zsgzn βεβώς, βεβῶσα, auch in Prosa ; perf. pass. παραβεβάσθαι ; aor. p. παρεβάθην, s. unten. Das faktitive fut. u. aor. βήσω, ἔβησα s. unten. Auf die Wurzel βάω zurückzuführen sind vielleicht die Formen βάτω Soph. Aj. 1414 im Anap., βᾶτε Aesch. Suppl. 191 im Trim., die Imperat. ἔμβα, κατάβα u. ä.
1) Eigtl. den Fuß heben, ausschreiten, Hom. βῆ δ' ἴμεν, er hob den Fuß zu gehen, er machte sich auf und ging, auch βῆ δὲ θέειν, er begann zu laufen, Il. 11.617 ; βῆ δ' ἐλάαν 13.27 ; περὶ τρόπιος βεβαῶτα Od. 5.130 ; ἀμφ' ἑνὶ δούρατι βαῖνε, er spreitete die Beine aus um einen Balken, 5.371. Uebh. schreiten, gehen, wandeln ; nähere Bestimmungen werden hinzugefügt,
a) mit praeposit. wird die Richtung bezeichnet, wohin, ὡς u. πρός bei Personen, ἐπί bei Personen u. Sachen im feindlichen Sinn, εἰς bei Sachen. Bei Dichtern, bes. Tragg., auch sp.D., steht auch der bloße acc., καὶ νῦν μ' ὀδύνα βαίνει, kommt über mich, Eur. Hipp. 1371 ; αἶνον ἔβα κόρος, Sättigung folgte dem Lobe, Pind. Ol. 2.95 ; τί χρέος ἔβα με Ar. Nub. 30, aus einem Trag. entlehnt ; μετά τι, nach etwas gehen, um es zu holen ; μετ' ἴχνια βαῖνε θεοῖο Od. 2.406, er folgte der Göttin, u. ä.
b) partic. bestimmen die Art u. Weise des Gehens, so ist βῆ φεύγων Il. 2.665 = er floh, βῆ ἀΐξασα Il. 4.74 = sie eilte fort ; das partic. fut. drückt die Absicht aus, βῆ ἐξεναρίξων 11.101.
c) Zuweilen steht ein wirklicher Objekts-Accus. dabei, wie κέλευθον Pind. frg. 201 ; ὁδόν Sp.; Aesch. sagt umgekehrt πόροι βαίνουσι Ch. 71. Anders ist πόδα βαίνειν, den Fuß in Bewegung setzen, zu fassen, Eur. El. 94, 1173 ; anders ἔβαν νέας Od. 3.162, οἱ μὲν ἀποστρέψαντες ἔβαν νέας ἀμφιελίσσας, entweder ἔβαν νέας = sie gingen zu den Schiffen, oder zu verbinden ἀποστρέψαντες νέας.
d) Aehnl. mit adjekt., bes. im neutr. plur., die Art u. Weise des Gehens bestimmend, ἶσα Πυθοκλεῖ, ebenso wie P. gehen, gleichen Schritt mit ihm halten, Dem. 19.314, was oft in VLL zitiert u. von aufgeblasenen Menschen verstanden wird ; falsch faßte es Ath. V.113e auf ; ἁβρά (s. ἁβρός), μεγάλα, Luc. D.Mort. 29.1, große Schritte machen, einherstolzieren ; εὔρυθμα D. Deor. 2.2 ; σαῦλα H.h. Merc. 28 ; ἁβρὸν β. Eur. Med. 1264. Auch μετὰ ῥυθμοῦ, im Takt marschieren, Thuc. 5.70 ; ἐν ῥυθμῷ Plat. Legg. II.670b.
2) dem Zusammenbange nach ist es öfter
a) weggehen, dahingehen, entfliehen ; Hom. Od. 3.131 βῆμεν δ' ἐν νήεσσι, zu Schiffe fortgehen ; ἐννέα δὴ βεβάασι Διὸς ἐνιαυτοί, sind hingegangen, vergangen, Il. 2.134 ; κύματα βάντ' ἐπιόντα τ' ἰδεῖν Soph. Tr. 115 ; ἔβα, er floh, Ant. 120 u. öfter ; ἐκ βροτῶν βῆναι, aus dem Leben, aus der Welt gehen, O.R. 805 u. so öfter bes. Eur. für sterben, dahingehen, z.B. Suppl. 1163 ; auch Sp.; so ἰκμὰς ἔβη, die Feuchtigkeit verschwand, Il. 17.392 ; übertr., πῇ ὅρκια βήσεται ἥμιν ; wo werden sie hingehen ? was wird aus ihnen werden ? 2.339.
b) ankommen, ὡς ἀκμαῖος, εἰ βαίη, μόλοι, wie käme er zu rechter Zeit, Soph. Aj. 904 ; so ist 36 ἔβην = ἥκω ; vgl. O.C. 314, 845 u. a.O.
c) ein Vordringen, in der Vbdg ἐς τόδε τόλμης Soph. O.R. 125 ; ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων 772, so weit in seiner Hoffnung. Vgl. ἐπὶ τοσαύτης βεβηκότες εὐτυχίας Dion.Hal. 6.71.
3) Uebh. sich befinden, wie versari, zu mannigfachen Umschreibungen dienend, δι' ὀδύνης βαίνειν, im Schmerz wandeln, sich in Schmerz befinden, Eur. Phoen. 1554 ; aber ibd. 20 πᾶς οἶκος βήσεται δι αἵματος, wird untergehen, eigtl. durch Blut od. Mord wandeln ; διὰ μόχθων Heracl. 625 ; διὰ δίκας ἔβα νέμεσις ἐς Ἑλέναν, strafend erreichte sie die Hel., Or. 1361.
4) das perf. drückt bes. das Sein an einem Orte, das sich in einem Zustande Befinden aus ; ἐν κάλλεσιν Aesch. Ag. 898 ; ἐν κακοῖς Soph. El. 1046 ; ἐν πόνῳ O.C. 1361 ; εὖ βεβηκώς, sich in gutem Zustande befinden, gut stehen, Archil. frg. 32 ; Soph. El. 967 ; τυραννὶς εὖ βεβηκυῖα Her. 7.164. Bes. festen Fuß gefaßt habend, fest stehend (VLL βεβαίως ἑστηκώς); ἐπὶ τῆς γῆς βεβηκότες, dem ἐφ' ἵππων κρέμασθαι entggstzt, Xen. An. 3.2.19 ; vgl. βεβηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ Oec. 8.17 ; στασιμωτέρως βέβηκε Plat. Tim. 55e ; ἐπὶ μέσου Parm. 138c ; ἐπὶ σμικροτάτου ποδός Polit. 270a ; ἐπὶ γῆς βεβῶτες Tim. 63c. So auch Sp., γωνία ἐπί τινος βεβ. Pol 54.6 ; βεβηκυῖα μάχη Plut. u. A.; τὸ βεβηκός, Festigkeit, Beständigkeit, Sp. Damit ist zu vgl. βοῦς ἐπὶ γλώσσῃ μέγας βέβηκεν Aesch. Ag. 36, liegt auf der Zunge, verschließt den Mund, wie χρυσέα κλῂς ἐπὶ γλώσσῃ βέβ. Soph. O.C. 1055 ; βεβὼς ἐπὶ ξύρου τύχης Ant. 983, Eur. Herc.Fur. 630 u. öfter bei Sp., sich in dem entscheidenden Moment, in der höchsten Gefahr befinden ; οἱ ἐν τέλει βεβῶτες, = ὄντες, Soph. Ant. 67 ; ἐν μάχῃ βεβώς Eur. Suppl. 850.
5) bei Gramm. = scandieren, nach B.A. p. 85 ἐπὶ τοῦ ῥυθμοῦ, τὸν στίχον ; μέτρον κατὰ πόδα δακτυλικὸν βαινόμενον Dion.Hal. C.V. 4.
6) in trans. Bdtg, besteigen, vom Begatten bes. der Tiere, βαίνειν καὶ παιδοσπορεῖν Plat. Phaedr. 250e ; pass., besprungen werden, ἵπποι βαινόμεναι Her. 1.192 ; vgl. Arist. H.A. 5.14. – Sonst gehören der trans. Bdtg »in Bewegung setzen«, »gehen machen« das fut. βήσω u. der aor. ἔβησα an ; φῶτας βῆσεν ἀφ' ἵππων, ließ sie absteigen, warf sie hinab, Il. 16.810 ; ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς ἀέκοντας, brachte sie vom Wagen herunter, 5.164 ; βάσομεν ὄκχον κελεύθῳ ἐν καθαρᾷ Pind. Ol. 6.24 ; ἔβησεν ἐς Ἑλλάδα Eur. Med. 209 ; El. 589 ; βῆσα Ἠμαθίην ἐς Ἄρεα Add. 9 (VII.238). Vgl. βήσετο δίφρον Il. 3.262, er bestieg den Wagen. – Die 3. pers. sing. plusqpft. activ. βεβήκει und ἐβεβήκει gebraucht Hom. als einfaches praeterit., aor. oder imperfect.; daneben ist die Auffassung als eines wirklichen plusquamperf. nur an einigen Stellen statthaft, vielleicht an keiner notwendig ; wobei noch zu bedenken, daß Hom. auch den eigentlichen aor. überall als plusquamperf. gebraucht ; s. βεβήκει Il. 1.221, 6.313, 495, 16.751, 856, 864, 17.137, 706, 22.362, Od. 1.360, 3.410, 6.11, 8.361, 10.388, 12.312, 13.164, 14.483, 15.464, 17.26, 61, 18.185, 20.144, 21.354, 22.433, 23.292, ἐβεβήκει Il. 6.513, 11.296, 446, 13.156, 20.161, 22.21, 23.391 (v.l. κοτέουσα βεβήκει Scholl.); in allen diesen Stellen ist βεβήκει ἐβεβήκει. Versende. Die anderen Personen dieses plusquamperf. außer βεβήκει kommen bei Hom. nicht vor. Vgl. die dem βεβήκει ähnliche u. ähnlich gebrauchte Form βεβλήκει s.v. βάλλω.
1) Eigtl. den Fuß heben, ausschreiten, Hom. βῆ δ' ἴμεν, er hob den Fuß zu gehen, er machte sich auf und ging, auch βῆ δὲ θέειν, er begann zu laufen, Il. 11.617 ; βῆ δ' ἐλάαν 13.27 ; περὶ τρόπιος βεβαῶτα Od. 5.130 ; ἀμφ' ἑνὶ δούρατι βαῖνε, er spreitete die Beine aus um einen Balken, 5.371. Uebh. schreiten, gehen, wandeln ; nähere Bestimmungen werden hinzugefügt,
a) mit praeposit. wird die Richtung bezeichnet, wohin, ὡς u. πρός bei Personen, ἐπί bei Personen u. Sachen im feindlichen Sinn, εἰς bei Sachen. Bei Dichtern, bes. Tragg., auch sp.D., steht auch der bloße acc., καὶ νῦν μ' ὀδύνα βαίνει, kommt über mich, Eur. Hipp. 1371 ; αἶνον ἔβα κόρος, Sättigung folgte dem Lobe, Pind. Ol. 2.95 ; τί χρέος ἔβα με Ar. Nub. 30, aus einem Trag. entlehnt ; μετά τι, nach etwas gehen, um es zu holen ; μετ' ἴχνια βαῖνε θεοῖο Od. 2.406, er folgte der Göttin, u. ä.
b) partic. bestimmen die Art u. Weise des Gehens, so ist βῆ φεύγων Il. 2.665 = er floh, βῆ ἀΐξασα Il. 4.74 = sie eilte fort ; das partic. fut. drückt die Absicht aus, βῆ ἐξεναρίξων 11.101.
c) Zuweilen steht ein wirklicher Objekts-Accus. dabei, wie κέλευθον Pind. frg. 201 ; ὁδόν Sp.; Aesch. sagt umgekehrt πόροι βαίνουσι Ch. 71. Anders ist πόδα βαίνειν, den Fuß in Bewegung setzen, zu fassen, Eur. El. 94, 1173 ; anders ἔβαν νέας Od. 3.162, οἱ μὲν ἀποστρέψαντες ἔβαν νέας ἀμφιελίσσας, entweder ἔβαν νέας = sie gingen zu den Schiffen, oder zu verbinden ἀποστρέψαντες νέας.
d) Aehnl. mit adjekt., bes. im neutr. plur., die Art u. Weise des Gehens bestimmend, ἶσα Πυθοκλεῖ, ebenso wie P. gehen, gleichen Schritt mit ihm halten, Dem. 19.314, was oft in VLL zitiert u. von aufgeblasenen Menschen verstanden wird ; falsch faßte es Ath. V.113e auf ; ἁβρά (s. ἁβρός), μεγάλα, Luc. D.Mort. 29.1, große Schritte machen, einherstolzieren ; εὔρυθμα D. Deor. 2.2 ; σαῦλα H.h. Merc. 28 ; ἁβρὸν β. Eur. Med. 1264. Auch μετὰ ῥυθμοῦ, im Takt marschieren, Thuc. 5.70 ; ἐν ῥυθμῷ Plat. Legg. II.670b.
2) dem Zusammenbange nach ist es öfter
a) weggehen, dahingehen, entfliehen ; Hom. Od. 3.131 βῆμεν δ' ἐν νήεσσι, zu Schiffe fortgehen ; ἐννέα δὴ βεβάασι Διὸς ἐνιαυτοί, sind hingegangen, vergangen, Il. 2.134 ; κύματα βάντ' ἐπιόντα τ' ἰδεῖν Soph. Tr. 115 ; ἔβα, er floh, Ant. 120 u. öfter ; ἐκ βροτῶν βῆναι, aus dem Leben, aus der Welt gehen, O.R. 805 u. so öfter bes. Eur. für sterben, dahingehen, z.B. Suppl. 1163 ; auch Sp.; so ἰκμὰς ἔβη, die Feuchtigkeit verschwand, Il. 17.392 ; übertr., πῇ ὅρκια βήσεται ἥμιν ; wo werden sie hingehen ? was wird aus ihnen werden ? 2.339.
b) ankommen, ὡς ἀκμαῖος, εἰ βαίη, μόλοι, wie käme er zu rechter Zeit, Soph. Aj. 904 ; so ist 36 ἔβην = ἥκω ; vgl. O.C. 314, 845 u. a.O.
c) ein Vordringen, in der Vbdg ἐς τόδε τόλμης Soph. O.R. 125 ; ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων 772, so weit in seiner Hoffnung. Vgl. ἐπὶ τοσαύτης βεβηκότες εὐτυχίας Dion.Hal. 6.71.
3) Uebh. sich befinden, wie versari, zu mannigfachen Umschreibungen dienend, δι' ὀδύνης βαίνειν, im Schmerz wandeln, sich in Schmerz befinden, Eur. Phoen. 1554 ; aber ibd. 20 πᾶς οἶκος βήσεται δι αἵματος, wird untergehen, eigtl. durch Blut od. Mord wandeln ; διὰ μόχθων Heracl. 625 ; διὰ δίκας ἔβα νέμεσις ἐς Ἑλέναν, strafend erreichte sie die Hel., Or. 1361.
4) das perf. drückt bes. das Sein an einem Orte, das sich in einem Zustande Befinden aus ; ἐν κάλλεσιν Aesch. Ag. 898 ; ἐν κακοῖς Soph. El. 1046 ; ἐν πόνῳ O.C. 1361 ; εὖ βεβηκώς, sich in gutem Zustande befinden, gut stehen, Archil. frg. 32 ; Soph. El. 967 ; τυραννὶς εὖ βεβηκυῖα Her. 7.164. Bes. festen Fuß gefaßt habend, fest stehend (VLL βεβαίως ἑστηκώς); ἐπὶ τῆς γῆς βεβηκότες, dem ἐφ' ἵππων κρέμασθαι entggstzt, Xen. An. 3.2.19 ; vgl. βεβηκυίας τῆς οἰκίας ἐν δαπέδῳ Oec. 8.17 ; στασιμωτέρως βέβηκε Plat. Tim. 55e ; ἐπὶ μέσου Parm. 138c ; ἐπὶ σμικροτάτου ποδός Polit. 270a ; ἐπὶ γῆς βεβῶτες Tim. 63c. So auch Sp., γωνία ἐπί τινος βεβ. Pol 54.6 ; βεβηκυῖα μάχη Plut. u. A.; τὸ βεβηκός, Festigkeit, Beständigkeit, Sp. Damit ist zu vgl. βοῦς ἐπὶ γλώσσῃ μέγας βέβηκεν Aesch. Ag. 36, liegt auf der Zunge, verschließt den Mund, wie χρυσέα κλῂς ἐπὶ γλώσσῃ βέβ. Soph. O.C. 1055 ; βεβὼς ἐπὶ ξύρου τύχης Ant. 983, Eur. Herc.Fur. 630 u. öfter bei Sp., sich in dem entscheidenden Moment, in der höchsten Gefahr befinden ; οἱ ἐν τέλει βεβῶτες, = ὄντες, Soph. Ant. 67 ; ἐν μάχῃ βεβώς Eur. Suppl. 850.
5) bei Gramm. = scandieren, nach B.A. p. 85 ἐπὶ τοῦ ῥυθμοῦ, τὸν στίχον ; μέτρον κατὰ πόδα δακτυλικὸν βαινόμενον Dion.Hal. C.V. 4.
6) in trans. Bdtg, besteigen, vom Begatten bes. der Tiere, βαίνειν καὶ παιδοσπορεῖν Plat. Phaedr. 250e ; pass., besprungen werden, ἵπποι βαινόμεναι Her. 1.192 ; vgl. Arist. H.A. 5.14. – Sonst gehören der trans. Bdtg »in Bewegung setzen«, »gehen machen« das fut. βήσω u. der aor. ἔβησα an ; φῶτας βῆσεν ἀφ' ἵππων, ließ sie absteigen, warf sie hinab, Il. 16.810 ; ἐξ ἵππων βῆσε κακῶς ἀέκοντας, brachte sie vom Wagen herunter, 5.164 ; βάσομεν ὄκχον κελεύθῳ ἐν καθαρᾷ Pind. Ol. 6.24 ; ἔβησεν ἐς Ἑλλάδα Eur. Med. 209 ; El. 589 ; βῆσα Ἠμαθίην ἐς Ἄρεα Add. 9 (VII.238). Vgl. βήσετο δίφρον Il. 3.262, er bestieg den Wagen. – Die 3. pers. sing. plusqpft. activ. βεβήκει und ἐβεβήκει gebraucht Hom. als einfaches praeterit., aor. oder imperfect.; daneben ist die Auffassung als eines wirklichen plusquamperf. nur an einigen Stellen statthaft, vielleicht an keiner notwendig ; wobei noch zu bedenken, daß Hom. auch den eigentlichen aor. überall als plusquamperf. gebraucht ; s. βεβήκει Il. 1.221, 6.313, 495, 16.751, 856, 864, 17.137, 706, 22.362, Od. 1.360, 3.410, 6.11, 8.361, 10.388, 12.312, 13.164, 14.483, 15.464, 17.26, 61, 18.185, 20.144, 21.354, 22.433, 23.292, ἐβεβήκει Il. 6.513, 11.296, 446, 13.156, 20.161, 22.21, 23.391 (v.l. κοτέουσα βεβήκει Scholl.); in allen diesen Stellen ist βεβήκει ἐβεβήκει. Versende. Die anderen Personen dieses plusquamperf. außer βεβήκει kommen bei Hom. nicht vor. Vgl. die dem βεβήκει ähnliche u. ähnlich gebrauchte Form βεβλήκει s.v. βάλλω.
Pape, Griechisch-deutsches Handwörterbuch (3. Aufl., 1914)
TBESG
1. in most forms,
2. intransitive to walk, step , properly of motion on foot , ποσσὶ or ποσὶ βαίνειν (Homer), etc.; with infinitive in (Homer), βῆ ἰέναι, βῆ ἰέμεν set out to go, went his way, (Iliad by Homer); βῆ θέειν started to run, (Iliad by Homer); βῆ δ᾽ ἐλάαν, (Iliad by Homer), etc.:—;with accusative loci, (Sophocles Tragicus); and with all Preps. implying motion, as, ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν was going on board ship, (Odyssey by Homer); ἐφ᾽ ἵππων βάντες having mounted the chariot, (Odyssey by Homer); βαίνειν δι᾽ αἵματος to wade through blood, (Euripides), etc.
3. in perfect to stand or be in a place, χῶρος ἐν ὧι βεβήκαμεν (Sophocles Tragicus); often almost= εἰμί (sum) , εὖ βεβηκώς on a good footing , well established, prosperous , (Herdotus Historicus), etc.; so, οἱ ἐν τέλει βεβῶτες they who are in office, (Herdotus Historicus); compare ξυρόν.
4. to go, go away, depart , (Iliad by Homer); βέβηκα euphamistic for τέθνηκα, (Aeschulus Tragicus):—;of things, ἐννέα ἐνιαυτοὶ βεβάασι nine years have come and gone , (Iliad by Homer)
5. to come , τίπτε βέβηκα; (Iliad by Homer): to arrive , (Sophocles Tragicus)
6. to go on, advance , ἐς τόδε τόλμης, ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων (Sophocles Tragicus)
7. with accusative to mount , (Homer) only in aor1 middle, βήσασθαι δίφρον:—; Pass., ἵπποι βαινόμεναι brood mares, (Herdotus Historicus)
8. χρέος ἔβα με debts came on me, (Aristophanes Comicus)
9. in Poets, with accusative of the instrument of motion, which is simply pleonastic, βαίνειν πόδα to advance the foot, step on , (Euripides), etc.
10. Causal, in future βήσω, aor1 ἔβησα:—; to make to go , βῆσεν ἀφ᾽ ἵππον, ἐξ ἵππων βῆσε brought them down from the chariot, (Iliad by Homer) The present in this sense is βιβάζω. (ML)
2. intransitive to walk, step , properly of motion on foot , ποσσὶ or ποσὶ βαίνειν (Homer), etc.; with infinitive in (Homer), βῆ ἰέναι, βῆ ἰέμεν set out to go, went his way, (Iliad by Homer); βῆ θέειν started to run, (Iliad by Homer); βῆ δ᾽ ἐλάαν, (Iliad by Homer), etc.:—;with accusative loci, (Sophocles Tragicus); and with all Preps. implying motion, as, ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν was going on board ship, (Odyssey by Homer); ἐφ᾽ ἵππων βάντες having mounted the chariot, (Odyssey by Homer); βαίνειν δι᾽ αἵματος to wade through blood, (Euripides), etc.
3. in perfect to stand or be in a place, χῶρος ἐν ὧι βεβήκαμεν (Sophocles Tragicus); often almost= εἰμί (sum) , εὖ βεβηκώς on a good footing , well established, prosperous , (Herdotus Historicus), etc.; so, οἱ ἐν τέλει βεβῶτες they who are in office, (Herdotus Historicus); compare ξυρόν.
4. to go, go away, depart , (Iliad by Homer); βέβηκα euphamistic for τέθνηκα, (Aeschulus Tragicus):—;of things, ἐννέα ἐνιαυτοὶ βεβάασι nine years have come and gone , (Iliad by Homer)
5. to come , τίπτε βέβηκα; (Iliad by Homer): to arrive , (Sophocles Tragicus)
6. to go on, advance , ἐς τόδε τόλμης, ἐς τοσοῦτον ἐλπίδων (Sophocles Tragicus)
7. with accusative to mount , (Homer) only in aor1 middle, βήσασθαι δίφρον:—; Pass., ἵπποι βαινόμεναι brood mares, (Herdotus Historicus)
8. χρέος ἔβα με debts came on me, (Aristophanes Comicus)
9. in Poets, with accusative of the instrument of motion, which is simply pleonastic, βαίνειν πόδα to advance the foot, step on , (Euripides), etc.
10. Causal, in future βήσω, aor1 ἔβησα:—; to make to go , βῆσεν ἀφ᾽ ἵππον, ἐξ ἵππων βῆσε brought them down from the chariot, (Iliad by Homer) The present in this sense is βιβάζω. (ML)
Translators Brief lexicon of Extended Strongs for Greek based on Abbot-Smith, A Manual Greek Lexicon of the New Testament (1922) (=AS), with corrections and adapted by Tyndale Scholars
This web service is provided and maintained by TELOTA - IT/DH
