ου (ὁ, ἡ) [ᾰ]
   I subst. :
      1 propr. ouvrier, ouvrière, qui travaille au feu d’un fourneau, joint à χαλκεύς et à πυρίτης, LUC. Sacr. 6 ;
      2 p. ext. ouvrier sédentaire, p. opp. au cultivateur, au marin, au soldat, au citoyen vivant de la vie publique, XÉN. Cyr. 5, 3, 47 ; ARSTT. Pol. 3, 5, 3 ; 4, 4, 9, etc. ; τὸ βάναυσον, ARSTT. Pol. 7, 9, 7, la classe des artisans ;
   II adj. :
      1 d’ouvrier, d’artisan : β. τέχνη, SOPH. Aj. 1121 ; ARSTT. Pol. 1, 126 ; PLUT. M. 214 a, etc. métier d’artisan ; β. ἔργον, ARSTT. Pol. 8, 2, 4, travail d’artisan ; βίος β. ARSTT. Pol. 3, 5, 5, etc. vie d’artisan ;
      2 p. suite, vulgaire, de mauvais goût, PLAT. Ep. 334 b ; ARSTT. Nic. 4, 2, 20 ; d’où, p. ext. dégoûté, dédaigneux, ANTH. 11, 326 ; 12, 237 ; p. suite, insouciant, négligent, CHRYS. 5, 963.

• Sup. βαναυσότατος, ARSTT. Pol. 1, 11, 6.

Étym. pré-grec.

ον, (for βαύναυσος, from βαῦνος, αὔω acc. to EM 187.40, cf. βαναυσία· πᾶσα τέχνη διὰ πυρός, Hsch. ; βαναύσων seems to be f.l. for βαύνων in Heraclit. All. 69); — epith. of the class of handicraftsmen or artisans, τὸ β., = τὸ περὶ τὰς τέχνας ὧν ἄνευ πόλιν ἀδύνατον οἰκεῖσθαι Arist. Pol. 1291a1, etc. ; ὁ β. δῆμος, opp. ὁ γεωργικός, ὁ ἀγοραῖος, ib. 1289b33; as Subst., artisan, ib. 1277b35; ἡ βελτίστη πόλις οὐ ποιήσει β. πολίτην ib. 1278a8; τὸ β., = οἱ βάναυσοι, ib. 1329a20. τέχνη β. a mechanical art, handicraft, S. Aj. 1121, Pl. Tht. 176c (pl.); β. ἔργον Arist. Pol. 1337b8; βαναυσόταται τῶν ἐργασιῶν ib. 1258b37; β. βίον ζῆν a mere mechanic΄s life, ib. 1278a21, 1328b39; β. πόνοι Plu. Num. 14; hence, vulgar, in bad taste, Arist. EN 1123a19, Pl. Ep. 334b; of persons, Axiop. 1.4. Adv. -σως, προσβλέπειν unworthily, meanly, Phld. D. 1.11. later, fastidious, AP 11.326 (Autom.), 12.237 (Strat.).

(βαῦνος-αὔω), eigtl. beim Ofen, Kamin arbeitend, VLL πᾶς τεχνίτης διὰ πυρὸς ἐργαζόμενος ; neben χαλκεύς u. πυρίτης Luc. sacr. 6 ; übh. ein Handwerk, bes. wobei man sitzt, betreibend, τέχναι, Handwerke, mechanische, niedrige Arbeiten, Soph. Aj. 1100 ; Plat. Rep. VII.522b u. Sp.; τεχνίτης Arist. Pol. 3.4 ; ἔργον 2.8 ; πόνος Plut. Num. 14 ; ἀσχολίαι Sol. 22 ; βίος Arist. Pol. 3.5 ; μέρος, der Handwerkerstand, 6.7 ; gemein, der edlen, freien Kunst entgeggstzt, βάναυσον καὶ ἀνελεύθερον καὶ οὐκ ἀξίαν τὸ παράπαν παιδείαν καλεῖσθαι Plat. Legg. I.644a ; φιλότης Ep. VII.344b ; prunksüchtig, gemein, hoffärtig, Arist. Eth. 4.6 ; vgl. Automed. 2 (XI.326); Strat. 76 (XII.184). Den superl. hat Arist. Pol. 1.11 ; Plut. Cic. 5.
• Adv. βαναύσως, Clem.Al.