'ή, ό, gén. αὐτοῦ, ῆς, οῦ, etc. ; litt. « d’autre part celui-ci » p. opp. à un autre ; p. suite, moi-même, toi-même, lui-même (p. opp. à un autre) (v. la fin de l’article) ; d’où :
   I même (lat. ipse) ; en ce sens :
      1 joint à un pronom personnel : ἐγὼ αὐτός, IL. 1, 137 ou αὐτὸς ἐγώ, OD. 24, 321, moi-même ; ἐμεῦ αὐτῆς, OD. 19, 93, de moi-même ; ἐμοὶ αὐτῷ, IL. 13, 73, à moi-même ; et avec les formes enclit. du pron. : μοὶ αὐτῷ ou αὐτῇ, OD. 5, 179, 199, à moi-même ; μ' αὐτόν, μ' αὐτήν, IL. 10, 242 ; 15, 723 ; 22, 82, etc. ; μὶν αὐτόν, IL. 21, 245, etc. ; μὶν αὐτήν, IL. 24, 729, lui-même, elle-même ; ou avec αὐτός avant l’enclit. αὐτῷ μοι, τοι, IL. 5, 459 ; OD. 22, 345, etc. à moi-même, à toi-même ; αὐτόν μιν, OD. 4, 244, lui-même ; chez les Att. αὐτός se joint également à un pron. personn., mais touj. en un sens pléonastique ou emphatique, non réfléchi ; qqf. avec le pronom placé devant αὐτός : σὺ αὐτός, PLAT. Conv. 172 b ; σὲ αὐτόν, PLAT. Gorg. 172 b, toi-même, toi en personne ; mais d’ord. αὐτός précède le pronom : αὐτῷ ἐμοί, PLAT. Phæd. 91 a ; αὐτὸν ἐμέ, PLAT. Euthyd. 273 b ; ou avec le pron. enclit. αὐτῷ μοι, PLAT. Phæd. 60 c ; αὐτόν με, PLAT. Conv. 198 c, à moi-même, moi-même ; cf. PLAT. Crat. 384 a, Rsp. 378 b, etc. ; XÉN. DÉM. etc. Aux cas obliques αὐτός s’unit par crase au thème du pronom : ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ, ἑαυτοῦ (v. ces mots) ; il reste toujours distinct au plur. ἡμεῖς αὐτοί, PLAT. Menex. 243 d ; ἡμῖν αὐτοῖς, XÉN. Cyr. 4, 5, 15 ; ἡμᾶς αὐτούς, PLAT. Leg. 923 a, etc. nous-mêmes, à nous-mêmes, nous-mêmes. Le pron. pers. est qqf. s. entendu : γιγνώσκεις δὲ καὶ αὐτός, XÉN. Cyr. 1, 6, 2, et tu le sais toi-même ; αὐτὸν ἐλέησον (p. ἐμὲ αὐτόν) IL. 24, 503, aie pitié de moi ; αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ' ἀφραδίῃσιν (p. ἡμῶν αὐτῶν) OD. 10, 27, car nous fûmes perdus par nos propres folies (sel. d’autres, par leurs folies, cf. OD. 1, 7) ;
      2 joint à un nom : οὔτ' αὐτῆς Ἑκάϐης, IL. 6, 451, pas même d’Hécube ; ὑπὸ λόφον αὐτόν, IL. 13, 615, sous l’aigrette même, càd. justement sous l’aigrette ; en prose att. αὐτός se construit avec le nom précédé de l’article, soit devant l’art. et le nom : αὐτὸς ὁ βασιλεύς, le roi même ; soit après l’art. et le nom : ὁ βασιλεὺς αὐτός, m. sign. ; qqf. cependant l’article est omis devant un nom propre ou un nom désignant une certaine personne : αὐτὸς Μένων, XÉN. An. 1, 2, 20, Ménon lui-même ; au dat. il se construit sans art. avec σύν pour marquer une idée d’union : αὐτῇ σὺν φόρμιγγι, IL. 9, 194, avec la lyre ; cf. IL. 12, 112 ; 15, 498 ; OD. 13, 118 ; qqf. sans σύν : δύω ἵππους αὐτοῖσιν ὄχεσφιν, IL. 8, 290, deux chevaux avec les chars ; cf. IL. 11, 699 ; 23, 8, etc. ; avec la même construction en prose ion. : αὐτοῖς ἀνδράσι, HDT. 6, 93, avec les hommes, càd. les hommes avec le reste ; chez les Att. d’ord. avec l’article devant le nom : αὐτοῖς τοῖς ἵπποις, XÉN. Cyr. 1, 4, 7, avec les chevaux, les chevaux avec le reste ; qqf. cependant les Att. expriment σύν : σὺν αὐτῷ τῷ θώρακι, XÉN. Cyr. 2, 2, 2, avec la cuirasse elle-même ; cf. EUR. Hipp. 1213, etc. ;
      3 avec un pronom démonstratif : αὐτὰ τάδε, THC. 1, 139, ces choses mêmes ; αὐτὸ τοῦτο μόνον, PLAT. Gorg. 600 b, cette chose même seule ; αὐτὸ τοῦτο τὸ ζητηθέν, PLAT. Pol. 267 c, cet objet même de la recherche ; οὗτος αὐτός, PLAT. Prot. 323 b, celui-là même ; part. dans les loc. : κατ' αὐτὸ τοῦτο, PLAT. Prot. 337 d ; κατ' αὐτό γε τοῦτο, PLAT. Phædr. 243 b, pour cela même ; abs. αὐτὸ τοῦτο, XÉN. An. 1, 9, 12, pour ce motif même ; αὐτὸ τοῦτό ἐστι χαλεπὸν ἀμαθία τὸ δοκεῖν, PLAT. Conv. 204 a, l’ignorance est pénible pour cette raison même qu’elle semble, etc. (càd. ὅτι δοκεῖ) ; αὐτός peut même avoir la même valeur que οὗτος αὐτός : ἀδικεῖν αὐτὸ καλοῦσιν, PLAT. Gorg. 483 c, c’est cela même qu’ils appellent être injuste ; αὐτὸ ἄν, ἔφη, τὸ δέον εἴη, XÉN. An. 4, 7, 7, voilà précisément, dit-il, ce qu’il faudrait ; αὐτὸ οὐκ εἴρηται ὃ μάλιστα ἔδει ῥηθῆναι, PLAT. Rsp. 362 d, justement ce qu’il aurait fallu dire avant tout n’a pas été dit ;
      4 avec un pronom possessif : πατρὸς κλέος ἠδ' ἐμὸν αὐτοῦ, IL. 6, 446, la gloire de mon père et la mienne propre ; αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν, OD. 1, 7, par leurs propres folies ; τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις, XÉN. An. 7, 1, 29, à nos propres amis ; τὰ ὑμέτερα αὐτῶν χρήματα, PLAT. Leg. 923 a, vos propres biens ;
      5 avec un pronom réfléchi : αὐτὸς καθ' αὑτοῦ, ESCHL. Sept. 406, lui-même contre lui-même ; αὐτοὶ ὑφ' αὑτῶν, ESCHL. Sept. 194, eux-mêmes par eux-mêmes ; qqf. entre l’article et le pronom : τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται, ESCHL. Ag. 836, il est accablé du poids de ses propres douleurs ; τούς γ' αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους, SOPH. Aj. 1432, mes propres ennemis ; τὴν αὐτὸς αὑτοῦ (μητέρα) ἀποκτεῖναι, PLAT. 2 Alc. 144 c, tuer sa propre mère ; dans cette construction, en relation avec un compar. ou un superl. αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος, HDT. 2, 25, il coule très inférieur à lui-même, càd. fort amoindri ; ἀνδρειότερος γίγνεται αὐτὸς αὑτοῦ, PLAT. Rsp. 411 c, il en arrive à se surpasser lui-même en courage ;
      6 avec un n. de nombre ordinal : πέμπτος αὐτός, THC. 1, 46, lui cinquième, càd. lui et quatre autres, αὐτός désignant toujours la personne principale ; δέκατος αὐτός, XÉN. Hell. 2, 2, 11, lui dixième, càd. lui et neuf autres ;
      7 abs. en parl. de la 3^e pers. lui-même, p. opp. à d’autres, en parl. d’un roi, p. opp. à ses sujets, IL. 6, 18 ; 8, 4 ; de parents, p. opp. à leurs enfants, IL. 2, 317 ; 3, 301 ; HH. Cer. 2 ; d’un guerrier sur son char, p. opp. à ses chevaux, IL. 2, 466 ; des chevaux, p. opp. au char, IL. 6, 40 ; de marins, p. opp. à leurs navires, OD. 7, 338 ; d’un berger, p. opp. à son troupeau, OD. 9, 167, etc. ; du corps, p. opp. à l’âme, IL. 1, 4, ou de l’âme, p. opp. au corps, OD. 11, 602 ; l’opposition est souvent marquée par τε… καί : αὐτός τε… καί, XÉN. Cyr. 1, 3, 4, etc. lui-même… et, en parl. d’un personnage, p. opp. à sa suite ; αὐτός τε καὶ οἱ συμπόται τε καὶ ἑταῖροι, PLAT. Rsp. 568 e, lui-même ainsi que ses convives et ses compagnons ; ou par deux ou plusieurs καί : καὶ αὐτὸν καὶ τὸν οἰκέτην, XÉN. Ath. 1, 19, et lui et son serviteur ; καὶ αὐτοὺς καὶ ὅπλα καὶ ἵππους καὶ τροχούς, XÉN. Cyr. 7, 1, 16, eux, leurs armes, leurs chevaux, leurs chariots ; ou par un seul καί : αὐτοὺς καὶ τὰ τέκνα, XÉN. Cyn. 5, 24, eux et leurs petits, en parl. de lièvres ; en ce sens αὐτός employé absol. est l’équivalent de μόνος : αὐτός περ ἐών, IL. 8, 99, bien qu’étant seul ; αὐτοὶ κινδυνεύσομεν αὐτῷ βοηθεῖν, PLAT. Theæt. 164 e, il y aura des chances pour que nous soyons seuls à le secourir ; αὐτοὶ ἄνευ τούτων, XÉN. Cyr. 4, 3, 3, seuls, sans le secours de ceux-ci ; qqf. renforcé par οἶος ou μόνος : αὐτὸς κτήσατο οἶος, OD. 14, 450, il l’a acquis par lui-même, seul ; αὐτὸς μόνος ou μόνος αὐτός, PLAT. Phædr. 267 b, etc. par lui-même, à lui seul ; αὐτὸ τοῦτο μόνον, PLAT. Gorg. 500 b, ou τοῦτο αὐτὸ μόνον, PLAT. Leg. 667 b ; αὐτὸ ἐκεῖνο μόνον, PLAT. Theæt. 202 a, cela seul en soi ; ou par καθ' αὑτόν (v. ἑαυτοῦ), part. dans les loc. αὐτὸς καθ' αὑτόν, XÉN. Mem. 3, 5, 4 ; PLAT. etc. lui par lui-même, lui seul ; αὐτὸ καθ' αὑτό, PLAT. Theæt. 201 e, cette chose en soi ; de même avec ἕκαστος : ἡμῶν ἕκαστον αὐτόν, PLAT. Leg. 644 c, chacun de nous en particulier ; cf. PLAT. Soph. 266 b, Leg. 795 e ; en ce sens αὐτός s’emploie souv. seul pour marquer l’idée abstraite « en soi » : τὸ δίκαιον αὐτό, PLAT. Phæd. 65 d, le juste en soi ; αὐτὸ τὸ ἕν, PLAT. Parm. 143 a, l’unité en soi ; αὐτὴ κίνησις, PLAT. Soph. 256 b, le mouvement en soi ; αὐτὴ δικαιοσύνη, PLAT. Rsp. 612 a, la justice en soi ; part. au neutre, même avec un subst. masc. ou fém. αὐτὸ ἡ ἀρετή, PLAT. Prot. 360 e ; αὐτὸ δικαιοσύνη, PLAT. Rsp. 362 e, la vertu, la justice en soi ; qqf., en ce sens, complété par τοῦτο : αὐτὸ τοῦτο πατήρ, PLAT. Conv. 199 d, l’idée ou la qualité de père en soi ; ἀδελφὸς αὐτὸ τοῦτο ὅπερ ἔστιν, PLAT. Conv. 199 e, ce qu’est un frère en soi ; qqf. redoublé : ἐκ τῆς εἰκόνος μανθάνειν αὐτήν τε αὐτήν, εἰ καλῶς εἴκασται, PLAT. Crat. 439 a, se rendre compte par l’image si elle a été bien représentée en soi ;
   II de soi-même, spontanément : ἀλλά τις αὐτὸς ἴτω, IL. 17, 254, que chacun aille de soi-même ; τί με σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις ; IL. 8, 293, pourquoi m’excites-tu lorsque de moi-même je suis plein d’ardeur ? αὐτός σοι πρόσεισι, PLAT. Lys. 206 c ; αὐτὴ πρόσεισιν, PLAT. Soph. 265 d, il s’avance de lui-même vers toi ; d’elle-même elle s’avance ; (ὡς) αὐτὸ δηλοῖ, PLAT. Prot. 329 b, (comme) cela est évident de soi-même ;
   III p. ext. lui, elle, cela (lat. is, ille, hic) ; en ce sens seul. aux cas obliques, et non au commencement de la proposition (au commencement du vers, IL. 14, 457 ; OD. 16, 388) :
      1 par une sorte de pléonasme pour rappeler un nom déjà exprimé : Γοργίαν ἐρωτώμενον… αἰσχυνθῆναι αὐτόν, PLAT. Gorg. 482 d, Gorgias interrogé, Gorgias, dis-je, eut honte ; πειράσομαι τῷ πάππῳ… συμμαχεῖν αὐτῷ, XÉN. Cyr. 1, 3, 15, je tâcherai de rendre à mon grand-père, de lui rendre, dis-je, quelques services à la guerre ; en ce sens αὐτός est qqf. répété pour marquer l’indignation : αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν αὐτὸς ἀπώλεσεν, LYS. 126, 20, et lui qui annonçait bien haut qu’il la sauverait, c’est lui qui l’a perdue ;
      2 après une proposition commençant par un relatif, pour représenter l’antécédent : ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται… ἔκλυον αὐτοῦ, IL. 1, 218, celui qui obéit aux dieux, les dieux en retour aiment à l’exaucer ; οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν, XÉN. Cyr. 6, 4, 9, à ceux qu’ils ne trouvèrent point ils firent un cénotaphe ; οἳ ἂν ἐλεγχθῶσι ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι, XÉN. An. 2, 5, 27, ceux qui auraient été convaincus, les punir comme traîtres ;
      3 après un terme général exprimant l’idée d’un ensemble, pour marquer les parties ou subdivisions de cet ensemble : ὅσοι… οἱ μὲν αὐτῶν, XÉN. Cyr. 1, 1, 1, de tous ceux qui… les uns ;
      4 postér. p. app. à un pron. relat. : ὧν ὁ μὲν αὐτῶν, CALL. Ep. 44, litt. desquels l’un d’eux ;
      5 abs. au sens d’un pronom personnel : τὴν φωνὴν γνοὺς αὐτοῦ, PLAT. Prot. 309 b, ayant reconnu sa voix ; ὅ τι ἂν αὐτοῖς οἴωνται πράξαντες χαριεῖσθαι, PLAT. Phædr. 231 b, ce qu’ayant fait ils pensent devoir leur être agréables ; ou au sens d’un pronom démonstratif (v. ci-dessus I, 3) ;
   IV Précédé de l’article ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (par crase att. αὑτός, αὑτή, ταὐτό et ταὐτόν, v. ci-dessous, fin ; gén. ταὐτοῦ ; dat. ταὐτῷ ; plur. neutre ταὐτά) le même (lat. idem) : ἐπὶ τὸ αὐτὸ αἱ γνῶμαι ἔφερον, THC. 1, 79, les avis aboutissaient à la même conclusion ; οὐδεὶς αὐτὸς εὐτυχεῖ ποτε, EUR. Tr. 1206, nul ne reste toujours heureux ; avec un dat. τὸ αὐτὸ πρήσσειν ou πάσχειν τινί, HDT. 4, 119, faire ou subir la même chose que qqn ; οὐ πεπαίδευνται τὸν αὐτὸν τρόπον ἡμῖν, XÉN. Cyr. 2, 2, 1, ils ne sont pas élevés de la même manière que nous ; avec τε… καί : οὐ ταὐτὰ παρά τε τῷ πάππῳ καὶ ἐν Πέρσαις, XÉN. Cyr. 1, 3, 15, ce n’est pas la même chose chez (ton) grand-père et chez les Perses (cf. XÉN. Hell. 3, 2, 6 ; Mem. 3, 4, 6, etc.) ; avec ὅσπερ : τοῦ αὐτοῦ ἕνεκα οὗπερ, XÉN. Lac. 12, 4, pour le même motif pour lequel (cf. XÉN. Mem. 3, 1, 15) ; avec ὥσπερ : εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα ὥσπερ τὸ πρῶτον, XÉN. An. 1, 10, 7, dans la même position que d’abord ; adv., ἐν τῷ αὐτῷ, dans le même lieu, ensemble : ἐπειδὰν ἐν τῷ αὐτῷ ὦσι ψυχὴ καὶ σῶμα, PLAT. Phæd. 79 e, une fois que l’âme et le corps sont unis (cf. PLAT. Prot. 336 a ; Gorg. 490 b, etc.).

• Cp. αὐτότερος, EPICH. fr. 2 Ahrens ; • Sup. αὐτότατος, AR. Pl. 83 (cf. lat. ipsissimus), tout à fait lui, lui-même en personne.

➳ Pour la crase att. de αὑτός = ὁ αὐτός, αὑτή = ἡ αὐτή, etc. v. ci-dessus ; au neutre ταὐτό, SOPH. O.R. 734 ; etc. ou ταὐτόν, SOPH. O.R. 325 ; O.C. 612 ; Ph. 546, etc. Cette crase de l’article et du pronom au sg. comme au plur. est facultative, mais elle est de règle dans les locut. ἐκ ταὐτοῦ, ἐν ταὐτῷ, εἰς ταὐτόν. — Formes dialect. Crase dor. ωὑτός = ὁ αὐτός, IL. 5, 396 ; THCR. Idyl. 11, 34 (var. οὗτος) ; 18, 22 ; 26, 23. Par crase, gén. fém. dor. καὐτᾶς (var. καὔτας) = καὶ αὐτάς, THCR. Idyl. 30, 32. Acc. pl. fém. dor. αὐτάς [ᾰς] THCR. Idyl. 3, 2. — Outre les formes ou emplois classiques ci-dessus mentionnés, on rencontre dans les inscript. att. :
      1 ἀτός = αὐτός, CIA. 2, 482, 63 (39-32 av. J.C.) ;
      2 αὐτός au sens de οὗτος ; αὐτοῦ, αὐτῷ, αὐτόν, etc. au sens de τούτου, etc. CIA. 2 add. 841 b, 13 (396 av. J.C.) etc. ;
      3 À l’époque impériale αὐτοῦ au sens de ἑαυτοῦ : τοὺς ὑπ' αὐτῷ, CIA. 3, 1147, 4 (180/192 après J.C.) ; τοὺς ἐπ' αὐτῶν, CIA. 3, 1143, 4 (179/180 après J.C.) à côté des formes correctes τοὺς ὑφ' ἑαυτοῖς, etc.

Étym. αὖ, rad. pronom. -το ; cf. αὖ-τε, αὐ-τίκα, αὐ-τάρ, et voy. le commenc. de l’art.

'

(Cret. ἀϜτός GDI 4976, al.), αὐτή, αὐτό (also αὐτόν Leg. Gort. 3.4, al.), reflexive Pron., self; — in oblique cases used for the personal Pron., him, her, it; — with Art., ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό (also ταὐτόν), etc., the very one, the same.
I.
self, myself, thyself, etc., acc. to the person of the Verb; freq. joined with ἐγώ, σύ, etc. (v. infr. 10), one΄s true self, the soul, not the body, Od. 11.602; reversely, body, not soul, Il. 1.4; oneself, as opp. others who are less prominent, as king to subject, 6.18; Zeus to other gods, 8.4; bird to young, 2.317; man to wife and children, Od. 14.265; warrior to horses, Il. 2.466, or to weapons, 1.47; shepherd to herd, Od. 9.167, cf. Il. 1.51; Trojans to allies, 11.220; seamen to ships, 7.338; generally, whole to parts, ib. 474; so later ἡ σίδη καὶ αὐτὴ καὶ τὰ φύλλα Thphr. HP 4.10.7, cf. X. Ath. 1.19, Pl. Grg. 511e, etc. ; αὐτή τε Μανδάνη καὶ τὸν υἱὸν ἔχουσα X. Cyr. 1.3.1; αὐ. τε καὶ τὰ ποιήματα βουλόμενος ἐπιδεῖξαι Pl. R. 398a; abs., the Master, as in the Pythag. phrase Αὐτὸς ἔφα, Lat. Ipse dixit; so τίς οὗτος… ; — Αὐτός, i.e. Socrates, Ar. Nu. 218; ἀναβόησον Αὐτόν ib. 219; ἀνοιγέτω τις δώματ΄· Αὐτὸς ἔρχεται the Master, Id. Fr. 268, cf. Pl. Prt. 314d, Thphr. Char. 2.4, Men. Sam. 41; αὐ. ἀϋτεῖ Theoc. 24.50; neut., αὐτὸ σημανεῖ the result will show, E. Ph. 623; αὐτὸ δηλώσει D. 19.157; αὐτὰ δηλοῖ Pl. Prt. 329b; αὐτὸ διδάξει ib. 324a; esp. αὐτὸ δείξει Cratin. 177, Pl. Hp. Ma. 288b, cf. Tht. 200e; in full, τάχ’ αὐτὸ δείξει τοὔργον S. Fr. 388; τοὔργον τάχ’ αὐτὸ δείξει Ar. Lys. 375; redupl., αὐτός θ’ ὁ χρήσας αὐτὸς ἦν ὁ μαρτυρῶν A. Eu. 798; of things, the very, ὑπὸ λόφον αὐτόν, i.e.
just, exactly under…, Il. 13.615; πρὸς αὐταῖς ταῖς θύραις close by the door, Lys. 12.12; αὐτὸ τὸ δέον the very thing needed, X. An. 4.7.7; αὐτὸ ὃ μάλιστα ἔδει ῥηθῆναι Pl. R. 362d; αὐτὸ τὸ περίορθρον the point of dawn, Th. 2.3; αὐτὰ τὰ ἐναντία the very opposite, X. Mem. 4.5.7; αὐτὰ τὰ χρήσιμα καὶ ἀναγκαῖα D.H. Th. 23; even, οὔ μοι μέλει ἄλγος οὔτ’ αὐτῆς Ἑκάβης Il. 6.451; εἴ περ ἂν αὐταὶ Μοῦσαι ἀείδοιεν 2.597. — In these senses αὐτός in Prose either precedes both the Art. and Subst., or follows both, e.g. αὐτὸς ὁ υἱός or ὁ υἱὸς αὐτός. The Art. is sts. omitted with proper names, or Nouns denoting individuals, αὐτὸς Μένων X. An. 2.1.5; αὐτὸς βασιλεύς ib. 1.7.11.
of oneself, of one΄s own accord, ἀλλά τις αὐ. ἴτω Il. 17.254; σπεύδοντα καὶ αὐτὸν ὀτρύνεις 8.293; καταπαύσομεν· οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων Od. 2.168; ἥξει γὰρ αὐτά S. OT 341; also, in person, τῶν πραγμάτων ὑμῖν… αὐτοῖς ἀντιληπτέον D. 1.2.
by oneself or itself, alone, αὐτός περ ἐών although alone, Il. 8.99; αὐτὸς ἐγείναο παῖδ΄, i.e.
without a mother, 5.880, cf. Hes. Th. 924; ἀνακομισθῆναι αὐτὸν ἐς Φάληρον by himself, Hdt. 5.85; αὐτοὶ γάρ ἐσμεν we are by ourselves, i.e.
among friends, Ar. Ach. 504, cf. Th. 472, Pl. Prm. 137b, Herod. 6.70, Plu. 2.755c, Luc. DDeor. 10.2; αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι… ἢ καὶ τοῖς ἄλλοις X. An. 2.3.7; ἄνευ τοῦ σίτου τὸ ὄψον αὐτὸ ἐσθίειν Id. Mem. 3.14.3; τὸν τρίβωνα ὃν αὐτὸν φορεῖ Thphr. Char. 22.13 (prob.); αὐτὰ γὰρ ἔστιν ταῦτα these and no others, Emp. 21.13, al. ; strengthd., αὐτὸς κτήσατο οἶος himself alone, Od. 14.450; αὐτὸς μόνος, v. μόνος II; αὐτὸς καθ’ αὑτόν, v. ἑαυτοῦ. in Philosophy, by or in itself, of an abstract concept or idea, δίκαιον αὐτό Pl. Phd. 65d; αὐτὸ τὸ ἕν Id. Prm. 143a, al., cf. Arist. Metaph. 997b8; neut., αὐτό is freq. in this sense, attached to Nouns of all genders, οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες ἀλλὰ τὰς ἀπ’ αὐτῆς εὐδοκιμήσεις Pl. R. 363a; less freq. with Art., τί ποτ’ ἐστὶν αὐτὸ ἡ ἀρετή Id. Prt. 360e; more fully, εἰ αὐτὸ τοῦτο πατέρα ἠρώτων, ἆρα ὁ πατήρ ἐστι πατήρ τινος, ἢ οὔ ; Id. Smp. 199d; ἀδελφός, αὐτὸ τοῦτο ὅπερ ἔστιν the ideal, abstract brother, ibid. e; later, in compos., αὐτοαγαθόν, αὐτοάνθρωπος, etc., cf. Arist. Metaph. 1040b33; less freq. agreeing with the Subst., ἵνα αὐτὴ δικαιοσύνη πρὸς ἀδικίαν αὐτὴν κριθείη Pl. R. 612c, etc. ; doubled, ἐκ τῆς εἰκόνος μανθάνειν αὐτήν τε αὐτήν, εἰ καλῶς εἴκασται its very self, Id. Cra. 439a. in dat. with Subst., in one, together, ἀνόρουσεν αὐτῇ σὺν φόρμιγγι he sprang up lyre in hand, Il. 9.194; αὐτῇ σὺν πήληκι κάρη helmet and all, 14.498, cf. Od. 13.118; αὐτῷ σὺν ἄγγει E. Ion 32, cf. Hipp. 1213; also without σύν, αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαι Il. 8.24; so freq. in Prose and Poetry, αὐτοῖς ἀνδράσι men and all, Hdt. 6.93; αὐτοῖσι συμμάχοισι allies and all, A. Pr. 223 (lyr.); αὐτοῖς μελάθροις διακναιομένους E. Med. 164; with Art., αὐτοῖσι τοῖσι ἱματίοισι ἀπ’ ὦν ἔβαψε ἑωυτόν Hdt. 2.47; αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξι Ar. Eq. 849, etc. ; αὐτοῖς τοῖς ἵπποις κατακρημνισθῆναι X. Cyr. 1.4.7. added to ordinal Numbers, e.g. πέμπτος αὐτός himself the fifth, i.e.
himself with four others, Th. 1.46, cf. 8.35, X. HG 2.2.17, Apoc. 17.11, etc. ; — αὐτός always being the chief person. freq. coupled with οὗτος, τοῦτ’ αὐτό ἐστι τὸ ζητηθέν Pl. Plt. 267c, etc. ; αὐτὸ τοῦτο μόνον Id. Grg. 500b; also λεγόντων ἄλλο μὲν οὐδέν… αὐτὰ δὲ τάδε Th. 1.139; πόλεις ἄλλας τε καὶ αὐτὸ τοῦτο τὸ Βυζάντιον X. An. 7.1.27; ταῦτα ἥκω αὐτὰ ἵνα… Pl. Prt. 310e. καὶ αὐτός himself too, Od. 7.73, 14.45, X. An. 5.5.9, etc. repeated in apodosi for emphasis, αὐτὸς ἐπαγγειλάμενος σώσειν… αὐτὸς ἀπώλεσεν Lys. 12.68, cf. A. Fr. 350, X. An. 3.2.4. in connexion with the person. Pron., ἐγὼν αὐτός Od. 2.194; σέθεν αὐτοῦ Il. 23.312; νωΐτερον αὐτῶν 15.39 (always divisim in Hom.); folld. by an enclit. Pron., αὐτόν μιν Od. 4.244; so αὐτὸν γάρ σε δεῖ Προμηθέως A. Pr. 86; also αὐτὸς ἔγωγε Pl. Phd. 59b, etc. ; — after Hom. in the oblique cases αὐτός coalesces with the Pron., ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ (these not in Alc. or Sappho, A.D. Pron. 80.10 sqq.), ἑαυτοῦ, etc.. with person. Pron. omitted, αὐτός… ἧσθαι λιλαίομαι, for ἐγὼ αὐτός, Il. 13.252; αὐτὸν ἐλέησον, for ἐμὲ αὐτόν, 24.503; αὐτῶν γὰρ ἀπωλόμεθ’ ἀφραδίῃσιν Od. 10.27; in 2.33 οἱ αὐτῷ is simply a strengthd. form of οἱ ; and so in Att., when σὲ αὐτόν, ἐμοὶ αὐτῷ, etc., are read divisim, they are emphatic, not reflexive; in this case αὐτός generally precedes the person. Pron., cf. X. Cyr. 6.2.25 with 6.1.14. with the reflexive ἑαυτοῦ, αὑτοῦ, etc., to add force and definiteness, αὐτὸς καθ’ αὑτοῦ A. Th. 406; αὐτοὶ ὑφ’ αὑτῶν ib. 194; αὐτοὶ καθ’ αὑτούς X. Mem. 3.5.4; αὐτὸ καθ’ αὑτό Pl. Tht. 201e; sts. between the Art. and reflex. Pron., τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται A. Ag. 836, cf. Pr. 762; τούς γ’ αὐτὸς αὑτοῦ πολεμίους S. Aj. 1132; also κατ’ αὐτὺ (Boeot. for αὐτοὶ) αὐτῶν IG 7.3172.121 (Orchom. Boeot.). αὐτοῦ, αὐτῶν with possess. Pron., πατρὸς κλέος ἠδ’ ἐμὸν αὐτοῦ Il. 6.446; θρῆνον… ἐμὸν τὸν αὐτῆς A. Ag. 1323; ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ S. OT 416; τοῖς οἷσιν αὐτοῦ ib. 1248; αὐτῶν σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν Od. 1.7; τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις X. An. 7.1.29. αὐτὸς ἑαυτοῦ with Comp. and Sup. Adj., αὐτὸς ἑωυτοῦ ῥέει πολλῷ ὑποδεέστερος Hdt. 2.25; τῇ εὐρυτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς Id. 1.203. αὐτός for ὁ αὐτός, the same, Il. 12.225, Od. 8.107, 16.138, Pi. N. 5.1 (never in Trag.), and in later Prose, αὐταῖς ταῖς ἡμέραις IG 14.966 (ii AD), cf. Ev. Luc. 23.12. Comp. αὐτότερος Epich. 5; Sup. αὐτότατος his very self, Ar. Pl. 83; neut. pl. αὐτότατα dub. in Phld. Piet. 80. Adv., Comp. αὐτοτέρως Gal. 18(2).431.
II.
he, she, it, for the simple Pron. of 3 pers., only in oblique cases (exc. in later Gk., Ev. Luc. 4.15, etc.), and rarely first in a sentence, Pl. La. 194e, and later, Ep. Eph. 2.10, etc. ; rare in Ep., Il. 12.204 (where Hdn. treated it as enclitic), and mostly emphatic, ib. 14.457, Od. 16.388; so in Trag., E. Hel. 421; in Prose, to recall a Noun used earlier in the sentence, ἐγὼ μὲν οὖν βασιλέα… οὐκ οἶδα ὅ τι δεῖ αὐτὸν ὀμόσαι X. An. 2.4.7; πειράσομαι τῷ πάππῳ… συμμαχεῖν αὐτῷ Id. Cyr. 1.3.15; ἄνδρα δὴ… εἰ ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν, προσκυνοῖμεν ἂν αὐτόν Pl. R. 398a; after a Relative, ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται… ἔκλυον αὐτοῦ Il. 1.218; οὓς μὴ εὕρισκον, κενοτάφιον αὐτοῖς ἐποίησαν X. An. 6.4.9, cf. 1.9.29; esp. where a second Verb requires a change of case in the Pron., οἳ ἂν ἐξελεγχθῶσι… ὡς προδότας αὐτοὺς ὄντας τιμωρηθῆναι Id. An. 2.5.27; ἐκεῖνοι οἷς οὐκ ἐχαρίζονθ’ οἱ λέγοντες οὐδ’ ἐφίλουν αὐτούς D. 3.24; in subdivisions, ὅσοι… οἱ μὲν αὐτῶν… X. Cyr. 1.1.1, cf. Pl. Chrm. 168e; later, pleonastically after a Relative, ὧν ὁ μὲν αὐτῶν Call. Epigr. 43, cf. Ev. Luc. 3.16, Apoc. 7.2, etc. ; in S. Ph. 316 αὐτοῖς is emphatic ΄in their own persons΄.
III. with Art. ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, and Att. contr. αὑτός, αὑτή, ταὐτό and ταὐτόν (as required by the metre, cf. S. OT 734 with 325, and in Prose to avoid hiatus) ; gen. ταὐτοῦ, dat. ταὐτῷ, pl. neut. ταὐτά; Ion. ὡυτός, τὠυτό : — the very one, the same, rare in Hom., Il. 6.391, Od. 7.55, 326; ὁ αὐ. εἰμι τῇ γνώμῃ Th. 3.38, cf. 5.75; ἐπὶ τὸ αὐ. αἱ γνῶμαι ἔφερον Id. 1.79 ; c. dat., to denote sameness or agreement, esp. in Prose, τὠυτὸ ἂν ὑμῖν ἐπρήσσομεν Hdt. 4.119; τὸν αὐτὸν χῶρον ἐκλιπὼν ἐμοί A. Ch. 543; ὁ αὐτὸς τῷ λίθῳ the same as the stone, Pl. Euthd. 298a; ἐν ταὐτῷ εἶναί τινι to be in the place with…, X. An. 3.1.27; προσίεσθαί τινα ἐς ταὐτὸ ἑαυτῷ to have a person meet one, ib. 30, cf. A. Ch. 210; κατὰ ταὐτὰ τῷ Νείλῳ Hdt. 2.20; τῇ αὐτῇ… καί Id. 4.109; τὴν αὐτὴν διάνοιαν καὶ κατ’ ἐκείνην ἡλικίαν Isoc. 5.83; ὁ αὐτός… ὥσπερ Pl. Phd. 86a; ἐς ταὐτὸν ἀλλήλοις face to face, Jul. Or. 2.5a0. in later Greek, the said, the above-named, Ἡρώδης ὁ αὐ. PLille 23.8 (iii BC), etc.
Adverbial phrases; αὐτὸ μόνον simply, merely, Ph. 2.252, etc. ; αὐ. μόνον ἐργάτης Luc. Somn. 9; αὐ. μόνον τὸ ὄνομα τῆς φωνῆς A.D. Synt. 22.20. αὐτό as Adv., = ἄρτι, Epigr.Gr. 540.1 (Thrace). αὐτὸ τοῦτο as Adv., PGrenf. 1.114 (ii BC), 2 Ep. Pet. 1.5; τῆς αὐτὸ τοῦτο κινουμένης σφαίρας Iamb. Comm. Math. 17. with Preps., ἐπὶ τὸ αὐτό added together, making a total, PLond. 2.196.37 (ii AD); κατὰ τὸ αὐτό together, at the same time, Act. Ap. 14.1, etc. ; but κατ’ αὐτό just then, Hdn. 1.12.3.
In Compos. ; of or by oneself, self-…, as in αὐτοδίδακτος, αὐτογνώμων, αὐτόματος ; and so, independently, as in αὐτοκράτωρ, αὐτόνομος.
hence, as a second self, very…, bodily, as with proper names, Αὐτοθαΐς.
in the abstract, the ideal, v. supr. 1.4.
precisely, as in αὐτόδεκα.
rarely with reflex. sense of ἀλλήλων, as in αὐτοκτονέω.
in one piece with, together with, as in αὐτόκωπος, αὐτοχείλης, αὐτόπρεμνος, αὐτόρριζος.
by itself; hence, only, as in αὐτόξυλος, αὐτόποκος.
For αὐτοῦ, αὐτῶς, etc., v. the respective Arts.

ή, ό. Am ausführlichsten hat über dies Pronomen gehandelt Hermann Opusc. I p. 308 ff, wovon ein Auszug Viger. p. 783 ff gegeben. Die Grundbedeutung ist selbst, Hervorhebung eines Gegenstandes dadurch, daß man ihn allem Andern, was er nicht ist, entgegensetzt u. dies Andere ausschließt. Gewöhnlich unterscheidet man 3 Hauptfälle.
I. Selbst, in eigener Person, u. zwar,
1) ohne weiteten Zusatz beim Verbum, so daß die Person durch dieses bestimmt wird, von Bernhardy synt. p. 286 richtig ausgedrückt : ich – du – er als einer u. derselbe mit Ausschluß eines Andern. Der Ggstz ist entweder bestimmt ausgedrückt, od. aus dem Zusammenhange leicht zu ergänzen, z.B. αὐτοὺς δέ, die Leiber, im Ggstz gegen die Seele, Il. 1.4 ; Od. 11.602 αὐτὸς δέ Herakles, im Gegensatze zu seinem εἴδωλον ; das Hauptvolk gegen seine Bundesgenossen, Il. 11.220 ; die Mutter gegen die Jungen Il. 2.317, die Eltern gegen die Kinder 3.301 ; der Mann gegen das Weib, Plat. Gorg. 511e ; die Krieger gegen die Rosse, Il. 2.466, 762 ; die Zyclopen gegen die Herden, Od. 9.167 ; die Einwohner gegen die Stadt, 9.40 ; das Ganze gegen einen Teil, Il. 7.474 ; oft ehrend den Gebieter, Heerführer bezeichnend, 6.18, 8.4 ; αὐτὸς καὶ δμῶες Theocr. 24.50 ; ohne Ggstz, der Herr, ἠρόμην ὅπου αὐτὸς εἴη Plat. Rep. I.327b ; der Meister ; so antwortet bei Ar. Nub. 219 der Schüler auf die Frage, τίς οὗτος οὑπὶ τῆς κρεμάθρας ἀνήρ ; – αὐτός ; so sagten die Pythagoräer αὐτὸς ἔφα, der Meister hat gesagt. Oft nimmt αὐτός den Hauptbegriff wieder auf, der dann durch καί erweitert wird, δίδωθι δέ μοι κλέος ἐσθλόν, αὐτῷ καὶ παίδεσσι καὶ αἰδοίῃ παρακοίτι Od. 3.381 ; τειχίζειν δὲ πάντας πανδημεὶ τοὺς ἐν τῇ πόλει, καὶ αὐτοὺς, καὶ γυναῖκας καὶ παῖδας Thuc. 1.90. Der Ggstz wird auch durch ein auf αὐτός bezogenes Partizip ausgedrückt, αὐτή τε καὶ τὸν υἱὸν ἔχουσα, = καὶ ὁ υἱός, Xen. Cyr. 1.3.1 ; εἰ ἡμῖν ἀφίκοιτο εἰς τὴν πόλιν αὐτός τε καὶ τὰ ποιήματα βουλόμενος ἐπιδεῖξαι Plat. Rep. III.398a ; – καὶ αὐτός, ebenfalls, wie et ipse, Thuc. 5.8 ; Xen. An. 3.4.44, 7.8.17.
2) mit hinzutretendem Pronomen,
   a) mit pron. pers., denen es zuweilen mit größerem Nachdruck vorgesetzt wird, αὐτὸν σέ, dich selbst, dichgerade, vgl. αὐτῷ ἐμοί Plat. Phaedr. 91a ; αὐτὸν ἐμέ Symp. 220e ; bei Hom. mit denenklitischen Formen, αὐτόν μιν Od. 4.244, αὐτὸν μέν σε 17.595 ; gewöhnlich aber steht es nach, u. zwar bei Hom. stets getrennt, ἐμέθεν αὐτῆς Od. 23.78, σέο αὐτοῦ, ἓ αὐτόν ; in der Prosa u. bei att. Dichtern in den cass. obliquis des sing. das Reflexivum ἐμαυτοῦ, ῆς, ῷ, όν usw.; wo es bei den Att. nachsteht, ist σὲ αὐτόν nachdrücklicher als σεαυτόν. Daß übrigens αὐτός allein nicht bloß im nom., sondern auch in den andern Casus die Stelle der pron. pers. vertreten kann, ergibt sich aus 1), z.B., αὐτὸν ἐλέησον, sc. ἐμέ, Il. 24.503 ; περὶ αὐτοῦ, = ἐμαυτοῦ, Od. 21.249 ; ἀλλὰ Δία ξένιον δείσας αὐτόν τ' ἐλεαίρων 14.389, = σέ. Wenn es die Stelle der Reflexiva vertritt, wird es gewöhnlich mit dem spirit. asper geschrieben, so daß also αὑτόν für ἐμαυτόν u. σεαυτόν, αὑτῶν für ἡμῶν (ὑμῶν) αὐτῶν steht ; doch ist diese von Hermann zu Soph. Tr. 451 durchgeführte Ansicht von Bernhardy synt. p. 287 nicht anerkannt, u. in den mss., welche freilich hier nicht allein entscheiden können, nicht befolgt. Spätere mochten hierin überh. ungenauer sein, wie Pol. 11.29 οὐδ' ἐν αὐτοῖς εἴχετε τὰς ἐλπίδας für ἡμῖν αὐτοῖς ; βοηθῶν τοῖς αὐτοῦ συμμάχοις, = ἐμοῖς, 17.5 (Bekk. αὑτοῖς, αὑτοῦ); – der selbst bei genaueren Schriftstellern nicht seltenen Verwechselung von αὐτοῦ u. αὑτοῦ in der dritten Person nicht zu gedenken.
   b) Dem pron. poss. wird es im gen, hinzugefügt, ἐμὸν αὐτοῦ χρεῖος, meine eigene Not, Od. 2.45 ; θρῆνον ἐμὸν τὸν αὐτῆς Aesch. Ag. 1296 ; τὸν ἐμὸν αὐτοῦ τοῦ ταλαιπώρου βίον Ar. Plut. 33 ; ἄπιτε ἐπὶ τὰ ὑμέτερα αὐτῶν Her. 6.97 ; in att. Prosa nicht selten, z.B. τοῖς ἡμετέροις αὐτῶν φίλοις Xen. An. 7.1.29.
   c) Beim pron. demonstr. nachdrücklich : gerade, eben, z.B. αὐτὸ τοῦτο τὸ Βυζάντιον, eben dies Byzanz, Xen. An. 7.1.27 ; αὐτὰ ταῦτ' ἦν τὰ λεχθέντα Plat. Tim. 19a, das gerade war ; σοφώτερος κατ' αὐτό γε τοῦτο, gerade hierin, Phaedr. 243b ; adverbial., αὐτὸ τοῦτο, ἵνα, eben deshalb, Prot. 310e ; mit folgdm inf., αὐτὸ γὰρ τοῦτό ἐστι χαλεπὸν ἀμαθία, τὸ – δοκεῖν, weil es scheint, Conv. 204, vgl. unten. Ebenso bei anderen Pronomen, αὐτὸς ἓκαστος, jeder für sich, Her. 8.123 u. öfter ; Thuc. 7.70 ; αὐτοὶ ἑκάτεροι Her. 9.26 ; wobei αὐτὸς immer voransteht ; αὐτὴν αὐτήν, sie selbst, Plat. Crat. 439a. – Hiebei ist noch ein doppelter Gebrauch zu merken : α) αὐτός steht allein zuweilen mit Nachdruck, wie im Deutschen ein betontes er, für αὐτὸς οὗτος, so daß man, besonders wenn ein Relativsatz folgt, es geradezu für οὗτος erklärt hat, was aber dem Satze eine andere Färbung geben würde, ἐγὼ τοίνυν ἡγοῦμαι, ὅσοι μὲν ἐν τῇ δημοκρατίᾳ ἄτιμοι ἦσαν, – προσήκειν αὐτοῖς, ich meine, wer zur Zeit der Volksherrschaft der bürgerlichen Ehre beraubt war, – ihnen allen kommt es zu, Lys. 25.11 ; νομίσαντες δι' αὐτὸ οὐχ ἡσσᾶσθαι, δι' ὅπερ οὐδ' οἱ ἕτεροι νικᾶν Thuc. 7.34 ; ἐπ' αὐτὸ ἥκεις ἐρευνῶν, ὅτῳ διαφέρει ἡ σωφροσύνη Plat. Charm. 166b ; ἀπέπτυσ' αὐτὴν, ἥτις ἄνδρα – ἄλλον φιλεῖ Eur. Troad. 668 ; αὐτὸ οὐκ εἴρηται, ὃ μάλιστα ἔδει ῥηθῆναι, das gerade ist nicht gesagt, Plat. Rep. II.362d ; ὃν ᾤετο πιστόν οἱ εἶναι, ταχὺ αὐτὸν εὗρε Κύρῳ φιλαίτερον Xen. An. 1.9.29, wie 2.5.27, 6.2.9 ; man vgl. noch ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται, μάλα τ' ἔκλυον αὐτοῦ Il. 1.218. – β) Um das Häufen der Relativa, bes. in verschiedenen Casus zu vermeiden, setzt man für das zweite, den Satz eigentlich anakoluthisch formend, αὐτός, z.B. ὃ φῂς σὺ μέγιστον ἀγαθὸν εἶναι καὶ σὲ δημιουργὸν εἶναι αὐτοῦ Plat. Gorg. 452d ; ἣν ὅδε Ἀφροδίτην μὲν λέγεσθαί φησι, τὸ δ' ἀληθέστατον αὐτῆς ὄνομα Ἡδονὴν εἶναι Phil. 12b ; Rep. IX.578c ; vgl. Xen. Cyr. 3.1.38 ; ἐκεῖνοι τοίνυν, οἷς οὐκ ἐχαρίζονθ' οἱ λέγοντες οὐδ' ἐφίλουν αὐτούς Dem. 3.24 ; ganz parenthetisch, Xen. Cyr. S, 1.46. – γ) Des größeren Nachdruckes wegen wird es zum pron. reflexivum hinzugesetzt, das Subjekt hervorzuheben, οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ σφῇσιν ἀτασθαλίῃσιν – ἄλγε' ἔχουσιν Od. 1.33, vgl. Sengebusch Aristonic. p. 23 ; αὐτὸς καθ' αὑτοῦ τὴν ὕβριν μαντεύσεται, gegen sich selbst, Aesch. Spt. 408 ; αὐτὸς πρὸς αὑτοῦ ὄλωλεν Soph. Ant. 1177 ; τὸ γιγνώσκειν αὐτὸν αὑτόν Plat. Charm. 165b ; αὐτὸς αὑτὸν ἀπέκτεινεν Plut. Mar. 46 ; es tritt selbst zwischen den Artikel od. die Präposition u. das Reflexivum, τοῖς αὐτὸς αὑτοῦ πήμασιν βαρύνεται Aesch. Ag. 845 ; οὐ τὴν ὁ τουοῦν μητέρα διενοεῖτο ἀποκτεῖναι, ἀλλὰ τὴν αὐτὸς αὑτοῦ Plat. Alc. II, 144c.
3) Beim Nomen, welches im Attischen dann mit Ausnahme der nom. propr. u. weniger ohne Artikel geläufiger Wörter, wie βασιλεύς vom Perserkönig, οὐρανός, ἥλιος, πατήρ, μήτηρ u. ä., immer den Artikel hat ; πρὸς αὐτοῦ Ζηνός, bei Zeus selbst, Soph. Phil. 482 ; ὁ τλήμων αὐτός Phil. 161, wo die Stellung auch αὐτὸς ὁ τλήμων sein könnte (nicht ὁ αὐτὸς τλήμων). Mit besonderem Nachdruck, ἄκρον ὑπὸ λόφον αὐτόν, gerade unter, Il. 13.615 ; οὔ μοι μέλει ἄλγος, οὔτ' αὐτῆς Ἑκάβης, selbst Hekabes Schmerz bekümmert mich nicht, 6.451 ; αὐτὸ τὸ περίορθρον, gerade den Anbruch des Tages, Thuc. 2.3 ; αὐτὰ τὰ ῥήματα, genau die Worte, Plat. Phaedr. 271c ; αὐτὸ τοὐναντίον, gerade das Gegenteil, sehr oft. Weil αὐτός andere Rücksichten ausschließt, so bedeutet es oft : etwas an u. für sich, def. im philosophischen Sprachgebrauche, wo gew. das neutr. αὐτό u. das nom. ohne Artikel steht, φαμέν τι εἶναι δίκαιον αὐτὸ ἢ οὐδέν Plat. Phaed. 65d, gerecht an u. für sich, das absolut Gerechte ; οὐκ αὐτὸ δικαιοσύνην ἐπαινοῦντες, nicht die Gerechtigkeit an u. für sich, als solche lobend, Rep. II.363a ; vollständig, ἀδελφὸς αὐτὸ τοῦτο, ὅπερ ἐστί Conv. 199e ; ähnl. αὐτὴ κίνησις Soph. 256b ; αὐτῆς περὶ δικαιοσύνης, ὅτι ἐστί Phil. 62a ; seltener mit dem Artikel, τί ποτ' ἐστὶν αὐτὸ ἡ ἀρετή Prot. 360e ; μανθάνων αὐτὴν τὴν ἀλήθειαν, οἷόν ἐστιν Rep. IX.582a ; Sp. bilden Komposita der Art, so z.B. Arist. Top. 6.8.6, wo aber Bekker αὐτὸ βούλησις, αὐτὸ ἐπιθυμία, αὐτὸ ἡδύ getrennt schreibt.
4) Aus der Bdtg selbst gehen folgende hervor:
   a) vonselbst, aus eigenem Antriebe, ἀλλά τις αὐτὸς ἴτω Il. 17.254 ; οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ παυέσθων Od. 2.168 ; ἥξει γὰρ αὐτά, κἂν ἐγὼ σιγῇ στέγω Soph. O.R. 342 (Schol. αὐτόματα); οἳ καὶ τοῖς μὴ ἐπικαλουμένοις αὐτοὶ ἐπιστρατεύουσι Thuc. 4.60 ; ὑπό τινος ἐρεθισθεὶς καὶ αὐτὸς ἀχθεσθείς Xen. An. 6.7.9 ; mit dem Zusatz αὐτοὶ ἐθέλοντες 5.10.6. So αὐτὸ δείξει, das wird sich von selbst zeigen, Plat. Hipp. mai. 288b ; ὡς αὐτὸ δηλοῖ, wie von selbst erhellt, Prot. 329b.
   b) für sich selbst, ohne Andere, allein, αὐτός περ ἐών, obwohl er allein war, Il. 8.99, Scholl. Aristonic. αὐτός : ἡ διπλῆ, ὅτι ἐν ἴσῳ τῷ μόνος ; ἀλλ' οὔ πως ἅμα πάντα δυνήσεαι αὐτὸς ἑλέσθαι 13.729 ; αὐτοὶ καὶ οὐ μετὰ τῶν πλειόνων Thuc. 5.60 ; τὰς ναῦς ταύτας πέμπειν ἢ αὐτὰς ἢ καὶ ἐλάσσους ἢ καὶ πλείους 8.39 ; ἄνευ τοῦ σίτου, τὸ ὄψον αὐτὸ ἐσθίειν Xen. Mem. 3.14, 3 ; vgl. An. 2.3.7, 7.3.35 ; πλείους δίκαι εἰσὶν αὐτῶν τῶν Φασηλιτῶν ἢ τῶν ἄλλων ἁπάντων Dem. 35.2 ; μηδὲν ἔχουσαν περιττὸν ἀλλ' αὐτὰ τὰ χρήσιμα καὶ ἀναγκαῖα Dion.Hal. Thuc. 23 ; τούτῳ αὐτῷ διαφέρουσι, nur hierin unterscheiden sie sich, Pol. 1.42, u. öfter. Auch steht οἶος dabei, Od. 14.450 ; u. bei den Attikern μόνος, αὐτὸ τοῦτο μόνον Plat. Gorg. 500b ; vgl. Lycurg. 139 ; Dem. 20.84 ; αὐτὸ μόνον kommt bes. bei Sp. oft ganz adverbial. vor : gerade nur, kurz u. gut, vgl. Luc. Char. 6 ; αὐτὸ μόνον ἐργάτης Somm. 9. Hierher gehört noch αὐτοὶ γάρ ἐσμεν, wir sind unter uns, allein, Plat. Legg. VIII.836b ; Ar. Ach. 478, u. öfter, wie Luc. D.D. 10.2 ; ὥς γε ἐν ἡμῖν αὐτοῖς εἰρῆσθαι Plat. Prot. 309a. Aehnl. αὐτὸς καθ' αὑτόν, ganz allein an u. für sich, αὐτὸ ἕκαστον, jedes Ding an u. für sich, vgl. 3) z. E.
5) Wie in selbander, selbdritter, wird auch durch αὐτός bei Ordinalzahlen ein Zusammensein ausgedrückt, πέμπτος αὐτός, er selbst als der fünfte, also mit vier Anderen, Thuc. 1.46 ; vgl. Xen. Hell. 2.2.17 u. sonst. Aehnl. wird
6) durch αὐτός mit einem Nomen im dat. ein begleitender Umstand hervorgehoben, der sonst nicht gewöhnlich dabei ist. Hom. setzt σύν hinzu, αὐτῇ σὺν φόρμιγγι, mit sammt der Phorminx, ohne sie niederzulegen, Il. 9.194 ; vgl. 12.112 ; Ap.Rh. 4.1590 ; Her. 2.111 ; Eur. Cycl. 701 ; selten in Prosa, wie Plat. Rep. VIII.564c ; Xen. Cyr. 2.2.9 ; DS. 11.19 ; gew. ohne σύν, schon bei Hom., αὐτῇ κεν γαίῃ ἐρύσαιμ' αὐτῇ δὲ θαλάσσῃ Il. 8.24 ; αὐτοῖς ἵπποισι καὶ ἅρμασιν ἆσσον ἰόντες 23.8 ; αὐτοῖς νεωσοίκοισι ὑποπρῆσαι Her. 3.45 ; oft im Att.; die gewöhnlichsten Verbindungen ohne Artikel stehen B.A. p. 130, αὐτῇ νηΐ, αὐτοῖς ἵπποις, ἀνδράσι· ταῦτα χωρὶς ἄρθρου ; vgl. Aesch. Prom. 221, 1049, Spt. 533 ; αὐταῖς ποιμνίων ἐπιστάταις Soph. Aj. 27 ; αὐτοῖς τούτοις, sammt diesen, Thuc. 1.121 ; sonst mit dem Artikel, αὐτοῖσι τοῖς πόρπαξι Ar. Eq. 849 ; αὐταῖς ταῖς τριήρεσιν ἡμᾶς καταδύσει Xen. An. 1.3.17 ; αὐτοῖς τοῖς στεφάνοις Cyr. 1.4.7 ; αὐτῷ τῷ στρατοπέδῳ Plut. Caes. 24. Erst Spätere setzen auch αὐτός nach, z.B. κέρασιν αὐτοῖς Long. Past. 2.31 ; vgl. Lobeck zu Phryn. p. 99 f.
7) Scheinbar pleonastisch steht es, wenn das Nomen. worauf es sich bezieht, in demselben Satze steht und nach einem Zwischensatze der Deutlichkeit wegen wieder aufgenommen werden soll, πειράσομαι τῷ πάππῳ, ἀγαθῶν ἱππέων κράτιστος ὢν ἱππεύς, συμμαχεῖν αὐτῷ Xen. Cyr. 1.3.15 ; Ξενοφῶντι, ὁρῶντι μέν –, ὁρῶντι δὲ – καλὸν αὐτῷ ἐδόκει An. 5.6.15 ; vgl. 2.4.7, wo das dazwischen tretende οὐκ οἶδα ὅ τι δεῖ, u. Soph. Phil. 572f, wo das Partizip ἑλών die Wiederholung erleichtert. Auffallender ist οἷς Ὀλύμπιοι θεοὶ δοῖέν ποτ' αὐτοῖς Soph. Phil. 315 ; woraus Sp. sogar ὡν οἱ μὲν αὐτῶν machen, Callim. epigr. 5 (XII.118); Nonn. D. 1.187.

II. Wie der nom. αὐτός oft nur ein betontes er ist, z.B. Il. 3.282 αὐτὸς Ἑλένην ἐχέτω, ἡμεῖς δέ, so werden die casus obliqui geradezu ohne Nachdruck als pron. pers. der dritten Person, seiner, ihm, ihn, gebraucht, welche Formen nicht im Anfange des Satzes stehen dürfen, obwohl die Dichter sich solche Stellungen erlauben. Bei Hom. ist es in dieser Bdtg noch selten ; Il. 14.457 οὐ μὰν αὖτ' ὀΐω – ἅλιον πηδῆσαι ἄκοντα, ἀλλά τις Ἀργείων κόμισε χροΐ καί μιν ὀΐω αὐτῷ σκηπτόμενον κατίμεν δόμον Ἄιδος εἴσω ; Od. 16.473 νῆα θοὴν ἰδόμην κατιοῦσαν – · πολλοὶ δ' ἔσαν ἄνδρες ἐν αὐτῇ. Als enklitisch wurde αὐτόν Il. 12.204 berachtet, αἰετὸς ὑψιπέτης –, – δράκοντα φέρων ὀνύχεσσι – ζωόν. ἔτ' ἀσπαίροντα. καὶ οὔ πω λήθετο χάρμης· κόψε γάρ αὐτον ἐχοντα κατὰ στῆθος παρὰ δειρὴν ἰδνωθεὶς ὀπίσω ; s. Lehrs Quaestt. Epp. p. 124.

III. Mit dem Artikel ὁ αὐτός, ἡ αὐτή, τὸ αὐτό, att. zsgzn ἁὐτός, ἁὐτή, ταὐτό u. ταὐτόν (ταὐτό bei den Tragg. nur, wo die Endsilbe kurz sein muß, ταὐτόν vor Vokalen u. wo Position nötig ist, in Prosa aber kann beim steten Schwanken der Handschriften noch kein Unterschied gemacht werden), ταὐτοῦ, ταὐτῷ, ταὐτά ; ion. ὡὐτός, ὡὐτοί, τὠυτό, auch Pind. Ol. 1.45 ; derselbe. Einzelne Beispiele schon Hom. Il. 6.391, Od. 7.55, 326, bei dem auch der Artikel fehlt, Il. 12.225, Od. 8.107, 10.158, obwohl in ὅς ῥά μοι ὑψίκερων ἔλαφον εἰς ὁδὸν αὐτὴν ἧκεν auch erklärt werden kann : in den Weg selbst, gerade in den Weg. Bei den Attikern fehlt der Artikel nie, denn καὶ νῦν ἔτ' αὐτός εἰμι heißt : noch bin ich selbst, Soph. O.R. 557 ; ebenso ἀνὴρ ὅδ' οὐκέτ' αὐτός Eur. Phoen. 927 ; φανήσεται παισὶν ἀδελφὸς αὐτὸς καὶ πατήρ O.R. 459 u. A. Häufig steht dabei der dat., τὠυτὸ ὑμῖν ἐπρήσσομεν, wir taten dasselbe, was ihr tatet, Her. 4.119 ; οἱ αὐτοὶ ὄντες ἐκείνοις Plat. Menex. 244b ; ἐν τῷ αὐτῷ κινδύνῳ αἰωροῦμαι τοῖς φαυλοτάτοις Thuc. 7.77 ; auffallender φέρε δὴ ἄλλην εἰκόνα σοι λέξω ἐκ τοῦ αὐτοῦ γυμνασίου τῇ νῦν, für ἐξ οὗ τὴν νῦν, Plat. Gorg. 493d ; seltener καί z.B. ἵνα μή σφισι αἱ αὐταὶ φυλαὶ ἔωσι καὶ Ἴωσι Her. 5.69 ; vgl. 4.109 ; ὥσπερ, εἴ τις διϊσχυρίζοιτο τῷ αὐτῷ λόγῳ, ὥσπερ σύ Plat. Phaed. 86a ; vgl. Lobeck ad Phryn. p. 426 f. Bei Plat. Rep. III.412d steht τὸ ταὐτόν dem τὸ ἕτερον entgegen. Adverbial kommt oft vor ἐν ταὐτῷ εἶναι, μένειν u. dgl., τινί, an demselben Orte mit Einem sein, ohne τινί, zusammen bleiben ; auch = an demselben Orte bleiben, nicht weiter kommen, d.i. nichts ausrichten, Plat. Euthyd. 288a ; ἐν ταὐτῷ γίγνεσθαι ἀλλήλοις, zusammenkommen, Symp. 172c : ebenso εἰς ταὐτὸν ἐλθεῖν ; – ἐκ τοῦ αὐτοῦ, von demselben Orte aus ; ἐπὶ τῶν αὐτῶν διέμενον Pol. 1.18, sie blieben in demselben Zustande ; κατὰ τὸ αὐτό, zu derselben Zeit, auf einmal ; aber κατ' αὐτό, eben, gerade ; auch ὑπὸ τὸ αὐτό, um dieselbe Zeit, vgl. Hermann zu Viger. p. 735. Die Komiker haben auch einen Komparat. αὐτότερος, Epicharm. bei Apollon. pron. p. 340 ; u. einen superl. αὐτότατος, Ar. Plut. 83, er leibhaftig selbst.

In der Komposition bedeutet αὐτό-
   1) von selbst, von Natur, αὐτοφυής.
   2) allein, αὐτόσκηνος, bloß, nichts weiter, αὐτόξυλος.
   3) selbst, durch keinen Andern, freiwillig, αὐτομαθής, αὐτόματος.
   4) leibhaftig, ähnlich, αὐτοθαΐς.
   5) sammt, αὐτόπρεμνος.
   6) Bezeichnung des Abstraktums, s. I.3.

αὐτός, -ή, -ό,
determinative pron., in late Gk. much more freq. than in cl. (WM, 178f.; Jannaris, HGG, §1399).
__1. Emphatic (so always in nom. exc. when preceded by the art., see infr., iii);
__(1) self (ipse), expressing opposition, distinction, exclusion, etc., αὐ. ἐκχυθήσεται, Luk.5:37; αὐ. ἐγινώσκεν, Jhn.2:25; αὐ.ὑμεῖς, Jhn.3:28; καὶ αὐ. ἐγώ, Rom.15:14; αὐ. Ἰησοῦς, Jhn.2:24; αὐ. καὶ οἱ μετ᾽ αὐτοῦ, Mrk.2:25; ὑμεῖς αὐ., Mrk.6:31; esp. (as freq in cl.) αὐ. ὁ, Mat.3:4, Mrk.6:17, Jhn.16:27, 1Th.3:11, al.; in late Gk., sometimes weakened, ἐν αὐτῇ τ. ὥρᾳ, in that hour, Luk.10:21 (M, Pr., 91; MM, see word);
__(2) emphatic, he, she, it (M, Pr., 86; Bl., §48, 1, 2, 7), Mat.1:21, 12:50, Luk.6:35, al.; pointing to some one as master (cl.), Mat.8:24, Mrk.4:38, al.; αὐ., καὶ αὐ. = οὗτος, ὁ δε (BL, §48, 1), Mat.14:2, Mrk.14:15, 44, Luk.1:22, 2:28, al.
__2. In oblique cases (cl.), for the simple pron. of 3rd of person(s), he, she, it, Mat.7:9, 10:12, 26:44, al.; with ptcp. in genitive absol., Mat.9:18, Mrk.13:1, al. (for irreg. constructions, V. Bl., §74, 5); pleonastically after the relative (cf. Heb. אֲשֶׁר לוֹ; WM, 184ff.; Bl., §50, 4; MM, see word), Mrk.7:25, Rev.3:8, 7:2, al.; in constr. ad sensum, without proper subject expressly indicated, Mat.4:23, Act.8:5, 2Co.2:13, al.; genitive αὐτοῦ = ἐκείνου, Rom.11:11, 1Th.2:19, Tit.3:5, Heb.2:4.
__3. ὁ, ἡ, τὸ αὐ., the same: Heb.1:12, 13:8; τὸ αὐ., ποιεῖν, Mat.5:46, 47, al.; φρονεῖν, Rom.12:16, 15:5, Php.2:2, al.; τὰ αὐ., Act.15:27, Rom.2:1, al.; κατὰ τὸ (τὰ) αὐ. (MM, see word), Act.14:1, Luk.6:23, al.; ἐπὶ τὸ αὐ., together (MM, see word), Mat.22:34, Act.1:15, al.; ἓν κ. τὸ αὐ., 1Co.11:5, 12:11; with dative (cl.), 1Co.11:5; with a noun, λόγος, Mrk.14:39; μέτρος, Php.1:30; πνεῦμα, 1Co.12:4.
(AS)